Αποκλειστική συνέντευξη της Ιζαμπέλ Ριβέρ: «Η Ελισάβετ έχει την αύρα μιας σούπερ σταρ»

Για τρία συνεχόμενα χρόνια η Ιζαμπέλ Ριβέρ, δημοσιογράφος που γνωρίζει καλά το πρωτόκολλο και ασχολείται με τις βασιλικές οικογένειες -έχει συγγράψει άλλα δύο βιβλία, ένα για τον Κάρολο και την Καμίλα και ένα για τον Αλβέρτο του Μονακό-, ακολουθούσε τη βασίλισσα Ελισάβετ στις πολλές και διαφορετικές υποχρεώσεις που πηγάζουν από το αξίωμά της. Μέσα σε αυτό το διάστημα η Γαλλίδα δημοσιογράφος συνάντησε και «ανέκρινε» με την ιδιότητα της βιογράφου φίλους, συνεργάτες και πρόσωπα του στενού περιβάλλοντος της βασίλισσας, αλλά και την ίδια την Ελισάβετ.

Αποτέλεσμα αυτής της τριετούς έρευνας, ένα ογκώδες βιβλίο που μέσα στις σελίδες του σκιαγραφεί το πορτρέτο μιας γυναίκας που από τα 25 της βρέθηκε αντιμέτωπη με ένα βαρύ πεπρωμένο: τη στέψη της ως βασίλισσα της Αγγλίας. Η διαφορά αυτού του βιβλίου από τόσα άλλα που έχουν ως θέμα τους την 94χρονη μονάρχη είναι ότι μας αποκαλύπτει την πραγματική Ελισάβετ, την καθημερινότητά της, την οικογενειακή της ζωή από τα παιδικά της χρόνια μέχρι σήμερα, αλλά και τους δεσμούς της με τη Γαλλία. Μπορούμε να πούμε ότι ο αιώνας που πέρασε της ανήκει. Και αυτός που ήρθε εξακολουθεί να καθορίζεται από την παρουσία της.

GALA: Είναι αλήθεια ότι η βασίλισσα Ελισάβετ λειτουργεί σαν ένα παλιό αλλά ακριβές ρολόι και καταφέρνει να παραμένει σε επαφή με την κοινωνία παρά τις ζυμώσεις μέσα στον χρόνο;
ΙΖΑΜΠΕΛ ΡΙΒΕΡ: H Μεγάλη Βρετανία είναι σήμερα αδιαχώριστη από την Ελισάβετ Β’, η οποία διαδέχθηκε τον πατέρα της το 1952. Οι Βρετανοί, ανεξάρτητα από τη γενιά τους, δεν γνώρισαν ποτέ κανέναν άλλο μονάρχη. Στα περισσότερα από 68 χρόνια βασιλείας της -ρεκόρ-, η Ελισάβετ Β’ ξέρει πώς να παραμένει συγχρονισμένη με την εξέλιξη της κοινωνίας του βασιλείου. Γνωρίζει τους Βρετανούς καλύτερα από οποιονδήποτε, αντιλαμβάνεται τις διαθέσεις τους, τις προσδοκίες τους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολύ πρόσφατα την παρακολουθήσαμε να προβαίνει σε τηλεοπτικό διάγγελμα σχετικά με την πανδημία. Μια τέτοια παρέμβαση εισπράχθηκε ως ένα καθησυχαστικό και παρηγορητικό μήνυμα από τους συμπατριώτες της. Αποτελεί επίσης παράδειγμα γι’ αυτούς, παραμένοντας σε καραντίνα αποκλειστικά στο Κάστρο του Ουίνδσορ και εργαζόμενη από απόσταση.

G.: Τα καθήκοντα της βασίλισσας, τα οποία σε ένα πολίτευμα όπως αυτό του Ηνωμένου Βασιλείου δεν παράγουν πραγματικό πολιτικό έργο, αξίζει τελικά να ασκούνται με πάθος και αν ναι, για ποιον λόγο;
Ι.Ρ.: Η βασίλισσα αγαπάει βαθιά τη δουλειά της. «Την απολαμβάνει όπως εγώ ένα ζεστό μπάνιο», λέει ένας από τους πρώην συμβούλους της. Αρχικά, δεν βρισκόταν ψηλά στη σειρά διαδοχής για τον θρόνο. Το 1926, όταν γεννήθηκε η Ελισάβετ, άμεσος κληρονόμος του στέμματος ήταν ο θείος της, ο πρίγκιπας της Ουαλίας και μετέπειτα Eδουάρδος Η’. Ωστόσο, τόσο ο χαρακτήρας όσο και η προσωπικότητά της είναι απόλυτα συμβατά με αυτό τον ρόλο, ο οποίος απαιτεί ανιδιοτέλεια και αίσθηση καθήκοντος.

G.: Υπάρχουν στιγμές που η βασίλισσα αισθάνθηκε να ανταμείβεται για τις θυσίες της στον «βωμό» του ρόλου της; Εχετε παραδείγματα;
Ι.Ρ.: Δεν νομίζω ότι η βασίλισσα περιμένει κάποια μορφή αναγνώρισης. Κάνει το καθήκον της, έτσι το βλέπει. Οι πλησιέστεροι σύμβουλοί της την περιέγραψαν ως μια γυναίκα με μεγάλη ταπεινοφροσύνη, πάντα έκπληκτη όταν δέχεται υπερβολικά πολλές φιλοφρονήσεις ή με το γεγονός ότι τόσοι πολλοί άνθρωποι συνωστίζονται στους δρόμους στο πέρασμά της κατά τη διάρκεια σημαντικών επίσημων εκδηλώσεων.

G.: Ποια θα λέγατε ότι είναι τα ηγετικά προσόντα που διαθέτει;
Ι.Ρ.: Οπως όλοι οι συνταγματικοί μονάρχες, η Ελισάβετ Β’ βασιλεύει αλλά δεν κυβερνά. Σύμβολο της ενότητας του έθνους και επικεφαλής της εκτελεστικής εξουσίας, διορίζει τον αρχηγό της κυβέρνησης και δέχεται ή απορρίπτει αιτήματα για τη διάλυση του Κοινοβουλίου. Είναι επίσης επικεφαλής των βρετανικών Ενόπλων Δυνάμεων - θεωρητικά έχει την εξουσία να κηρύττει τον πόλεμο και να επικυρώνει τις συνθήκες. Θεωρητικά πάντα, έχει ακόμη τη δυνατότητα να ασκήσει βέτο σε έναν νόμο. Παρά το γεγονός ότι διαθέτει εκτεταμένα προνόμια στα χαρτιά, στην πραγματικότητα έχει πολύ μικρό περιθώριο ελιγμών. Αλλωστε, οι γενικές εκλογές ορίζουν τον μελλοντικό πρωθυπουργό, αλλά όχι τον μονάρχη. Κάτω από αυτές τις συνθήκες δεν μπορώ να μιλήσω για ηγετικά προσόντα.

G.: Πώς εξηγείτε την ευρεία αποδοχή και δημοτικότητά της παγκοσμίως; Συμβάλλει και η ίδια με την προσωπικότητά της στο φαινόμενο αυτό;
Ι.Ρ.: Η Ελισάβετ Β’ είναι ήδη μύθος. Εχει συναντήσει ό,τι είχε να παρουσιάσει ο 20ός αιώνας από πολιτικούς, μεγάλους διανοούμενους και σημαντικούς καλλιτέχνες, ενώ η γνώση της πάνω στην εθνική και διεθνή πολιτική είναι τέτοια που θεωρείται ειδήμονας σε αυτούς τους τομείς στον κόσμο. Η οικογενειακή ιστορία της επίσης της έδωσε την αύρα μιας σούπερ σταρ. Μπορεί να μην αρέσει σε όσους είναι γύρω της να παρουσιάζεται έτσι, αλλά η Ελισάβετ Β’, ως αρχηγός κράτους και ως βασίλισσα δεκαέξι βασιλείων, είναι πλέον μια διασημότητα σε ολόκληρο τον κόσμο.

G.: Γνωρίζετε αν έχει παρακολουθήσει τη σειρά «The Crown»; Θεωρείτε ότι η σειρά έχει επίδραση στον τρόπο με τον οποίο η σημερινή νεολαία αντιμετωπίζει τη μοναρχία;
Ι.Ρ.: Πολλές φήμες έχουν κυκλοφορήσει κατά καιρούς, αλλά πρακτικά είναι αδύνατον να γνωρίζουμε αν η βασίλισσα παρακολουθεί ή έχει ποτέ παρακολουθήσει τη σειρά «The Crown» - η ίδια ποτέ δεν αναφέρθηκε στο θέμα. Αυτή η σειρά έχει αναμφισβήτητα το πλεονέκτημα ότι βοηθά ώστε ο μοναρχικός θεσμός να γίνει δημοφιλής στους νέους. Ομως, πέρα από τη Μάγχη είναι πολλοί οι παρατηρητές -ιδιαίτερα οι ιστορικοί- που ανησυχούν για τις ελευθερίες που παίρνονται στο σενάριο. Πολύ συχνά η σειρά απομακρύνεται από τα γεγονότα που συνέβησαν πραγματικά για να δημιουργήσουν ένα πιο μυθιστορηματικό αφήγημα και κάποιοι φοβούνται ότι οι νέες γενιές θα κρατήσουν για πάντα μια διαστρεβλωμένη άποψη της ιστορίας του Στέμματος.

G.: Επαιξε τελικά κάποιον ρόλο -όπως έχει ακουστεί- στην απόφαση του Χάρι και της Μέγκαν να παραιτηθούν από τα βασιλικά τους αξιώματα;
Ι.Ρ.: Η κίνηση του δούκα και της δούκισσας του Σάσεξ να εγκαταλείψουν τον ρόλο τους ως ενεργά μέλη της βασιλικής οικογένειας είναι κάτι που αποφάσισαν μόνοι τους. Η βασίλισσα εξέφρασε τη λύπη της για την αποχώρησή τους, αλλά, ως τρυφερή και γεμάτη κατανόηση γιαγιά, δεν προσπάθησε να αντιταχθεί.

G.: Είστε σε θέση να γνωρίζετε ποια είναι τα συναισθήματα που τρέφει για τη Μέγκαν Μαρκλ;

Ι.Ρ.: Η Ελισάβετ έκανε τη Μέγκαν Μαρκλ να νιώσει ευπρόσδεκτη από την αρχή. Ηταν πραγματικά ευτυχής που έβλεπε τον εγγονό της, τον πρίγκιπα Χάρι, να έχει βρει την αγάπη και την ψυχική ευφορία που τόσο λαχταρούσε. Η βασίλισσα, αν και εξέφρασε τη λύπη της για την αποχώρηση του νεαρού ζευγαριού, εξασφάλισε ότι η πόρτα θα παραμείνει ανοιχτή -με όλες τις προϋποθέσεις να πληρούνται- ούτως ώστε ο δούκας και η δούκισσα του Σάσεξ να μπορούν να επιστρέψουν στη Μεγάλη Βρετανία χωρίς δυσκολία, αν κάποια μέρα το επιθυμήσουν. Η Ελισάβετ Β’ δεν είναι γυναίκα που καλλιεργεί δυσαρέσκειες, αποδέχεται τους ανθρώπους και τις αποφάσεις τους όπως είναι.

G.: Υπάρχει κάποιο κοινό σημείο μεταξύ της Μέγκαν και της αδικοχαμένης Νταϊάνας και αν ναι, ποιο;
Ι.Ρ.: Δεν νομίζω ότι η Νταϊάνα και η Μέγκαν μοιάζουν. Για μένα, οι πορείες τους είναι πολύ διαφορετικές.

G.: Πώς θα περιγράφατε τη σχέση της με τον πρίγκιπα Κάρολο και ποια είναι τα αληθινά αισθήματα του τελευταίου απέναντί της;
Ι.Ρ.: Οι σχέσεις μεταξύ της Ελισάβετ Β’ και του πρίγκιπα Κάρολου είναι πολύ καλύτερες σήμερα. Είναι περήφανη για τον γιο της, του οποίου τα πλεονεκτήματα έχει επαινέσει πολλές φορές δημόσια, ενώ θαυμάζει τον τρόπο με τον οποίο βρίσκεται στην υπηρεσία των δίκαιων αγώνων του μέσω των πολυάριθμων φιλανθρωπικών οργανώσεών του. Ο πρίγκιπας Κάρολος έχει αποτίσει φόρο τιμής στη μητέρα του αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια, τη σέβεται και θαυμάζει τον τρόπο με τον οποίο η βασίλισσα εκπληρώνει τα καθήκοντά της. Νομίζω ότι η κατανόηση μεταξύ μητέρας και γιου είναι πολύ μεγαλύτερη σήμερα. Οι απόψεις του πρίγκιπα Κάρολου ακούγονται τώρα στο παλάτι του Μπάκιγχαμ.

G.: Εχετε συναντήσει διά ζώσης την Ελισάβετ Β’; Τι έχετε συγκρατήσει από αυτήν;
Ι.Ρ.: Είχα την τύχη να μιλήσω μία φορά με τη βασίλισσα κατά τη διάρκεια μιας δεξίωσης στο παλάτι του Μπάκιγχαμ. Μιλήσαμε για το βιβλίο μου, ενώ της είπα πόση εκτίμηση και στοργή τρέφουν οι Γάλλοι γι’ αυτήν. Εντυπωσιάστηκα από το χάρισμά της, από αυτό που εκπέμπει ως άτομο: μια πολύ μεγάλη καλοσύνη και μια πολύ μεγάλη σταθερότητα.

G.: Ποια εικόνα και ποια φράση της βασίλισσας Ελισάβετ Β’' θα σας μείνει αλησμόνητη;
Ι.Ρ.: Ακολούθησα τη μονάρχη στις δραστηριότητές της για λίγο περισσότερο από τρία χρόνια και έχω πολλές αναμνήσεις από αυτή την απίστευτη περιπέτεια. Νομίζω όμως ότι η μέρα που εντυπωσιάστηκα ήταν όταν είδα την Ελισάβετ Β’ και τον πρίγκιπα Φίλιππο να αποτίουν φόρο τιμής στα θύματα των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου στο Ground Zero στη Νέα Υόρκη το 2010. Ηταν μια πραγματικά πολύ ζεστή μέρα. Η βασίλισσα και ο σύζυγός της έμειναν για πολλή ώρα κάτω από τον καυτό ήλιο, εκπληρώνοντας το καθήκον τους, σαν να μην ένιωθαν καθόλου τη ζέστη. Η Ελισάβετ ήταν τότε 84 ετών και ο πρίγκιπας Φίλιππος 89. Ολοι ήμασταν γεμάτοι θαυμασμό για την αντοχή τους.