Mrs. America: Οι γυναίκες σε θέση μάχης

Αμερική, δεκαετία του ’70. Η συντηρητική συνταγματολόγος και σφοδρή αντικομμουνίστρια και αντιφεμινίστρια Φίλις Σλάφλι δίνει μάχη εναντίον των γυναικών που ζητούν να περάσει η τροπολογία για την ισότητα των δύο φύλων. «Οι γυναίκες είναι για να κάνουν παιδιά και οι άνδρες κουβαλητές», δήλωνε παντού ξεσηκώνοντας τον κόσμο και πυροδοτώντας πολλές αντιδράσεις, βάζοντας από τότε τις βάσεις για τη συντηρητική Αμερική του σήμερα. Μια ολόκληρη εποχή που άλλαξε το πολιτικό τοπίο συντελώντας στην άνοδο της οργάνωσης «Moral Majority» ξεδιπλώνεται μέσα από μια σειρά 9 επεισοδίων με πρωταγωνίστρια την Κέιτ Μπλάνσετ στον ρόλο της Φίλις Σλάφλι. Στη σειρά βλέπουμε αληθινούς χαρακτήρες, υπαρκτά πρόσωπα και πραγματικά γεγονότα, ενώ θίγεται και η συμβολή των Αφροαμερικανίδων αλλά και των queer στο φεμινιστικό κίνημα. Το «Mrs. America» βασίζεται στο σενάριο της Ντάχβι Γουάλερ που έγραψε και το «Mad Men» και πρωταγωνιστούν, μεταξύ άλλων, οι Ρόουζ Μπερν στον ρόλο της μεγάλης φεμινίστριας Γκλόρια Στάινεμ, η Μάργκο Μαρντιντέιλ ως Μπέλα Αμπζαγκ, η Ελίζαμπεθ Μπανκς ως Τζιλ Ρουκελσχάουζ κ.ά.

Δυνατές γυναίκες, αντίπαλα στρατόπεδα

Τη δεκαετία του ’70 υπήρχε ένας ζωντανός, δυναμικός δημόσιος διάλογος ανάμεσα στο γυναικείο κίνημα των συντηρητικών και στο κίνημα των φεμινιστριών. Μάχη μέχρις εσχάτων και επιχειρήματα εκατέρωθεν. Οι φεμινίστριες του Δεύτερου Κύματος, Σίρλεϊ Τσίσολμ, Μπέλα Αμπζαγκ, Τζιλ Ρακελσχάους, με επικεφαλής την Γκλόρια Στάινεμ, συγκρούστηκαν σφόδρα με τη συντηρητική ακτιβίστρια Φίλις Σλάφλι και είναι θλιβερό ότι τα ζητήματα που έθεταν για την ισότητα, για ίσες ευκαιρίες στην εργασία, για εξίσωση των αμοιβών και τη σεξουαλική παρενόχληση παραμένουν ανοιχτά τέσσερις δεκαετίες μετά!

Η φεμινίστρια... αντιφεμινίστρια

Η Φίλις Σλάφλι ήταν μια γυναίκα που μπορεί να αντιμαχόταν τις ομόφυλές της, όμως η ίδια της η ζωή υπήρξε τρανό παράδειγμα γυναίκας που διεκδικεί ίσες ευκαιρίες με τους άντρες στον πολιτικό στίβο. Σχήμα οξύμωρο, θα πει κανείς, όμως η αλήθεια είναι αυτή. Σύζυγος μεγαλοδικηγόρου από το Ιλινόις και μητέρα έξι παιδιών, έχοντας σπουδάσει Πολιτικές Επιστήμες, κατάφερε να βάλει υποψηφιότητα για το Κογκρέσο σε ηλικία 30 ετών και να ακουστεί περισσότερο από τον σύζυγό της, να πρωτοστατήσει και να διακριθεί στην πολιτική σκηνή της Αμερικής. Μπορεί να δήλωνε σφόδρα αντιφεμινίστρια, με την αγωνιστικότητά της όμως έκανε την αντίπαλό της, Μπέλα Αμπζαγκ, μορφή του γυναικείου κινήματος, να δηλώσει στους δημοσιογράφους: «Η Σλάφλι είναι μια αναθεματισμένη φεμινίστρια ό,τι κι αν λέει. Ισως είναι και η πιο απελευθερωμένη γυναίκα στην Αμερική». Ομορφη, πανέξυπνη και κομψή, έβγαινε μπροστά λέγοντας: «Μερικές γυναίκες αρέσκονται να κατηγορούν το σύστημα για σεξισμό, αντί να παραδεχτούν ότι φταίνε οι ίδιες που δεν προσπάθησαν αρκετά». Σε κάθε της ομιλία ξεκινούσε με την εξής φράση: «Αρχικά, θέλω να ευχαριστήσω τον σύζυγό μου Φρεντ, που μου επέτρεψε να είμαι εδώ σήμερα», κάνοντας όλες τις πασιονάριες του γυναικείου κινήματος να ανατριχιάζουν, ωστόσο ο τρόπος δράσης της ήταν εξαιρετικά αυτόνομος και οι δηλώσεις της, όπως «υποστηρίζω τα πραγματικά δικαιώματα των γυναικών, δηλαδή το δικαίωμα να μείνουν σπίτι ως σύζυγοι και μητέρες», έμοιαζαν εντελώς κόντρα με τη δική της πορεία. Η πρώτη της συγγραφική απόπειρα «A choice not an echo» πούλησε περισσότερα από 3 εκατομμύρια αντίτυπα. Η φωνή της ήταν πάντα δυνατότερη από των ανδρών συναδέλφων της, αφού κατάφερνε να κινητοποιεί τον λαό με έναν μοναδικό τρόπο. Από εκεί αντλούσε δύναμη και ήταν τόσο ορμητική σε κάθε της διεκδίκηση εναντίον του γυναικείου κινήματος και κατά των αμβλώσεων. Εφυγε από τη ζωή σε ηλικία 92 ετών το 2016, ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ (στον οποίον είχε εκφράσει την υποστήριξή της) δήλωσε γι’ αυτή: «Η Φίλις Σλάφλι είναι μια συντηρητική φυσιογνωμία που ηγήθηκε εκατομμυρίων δράσεων, μετασχημάτισε το συντηρητικό κίνημα και αγωνίστηκε, χωρίς φόβο, κατά του διεθνισμού εξ ονόματος των αμερικανικών οικογενειών και των εργαζομένων».

Η πρώτη Αφροαμερικανίδα στο Κογκρέσο

Κατά τη διάρκεια της συνόδου κορυφής για τις Αμερικανίδες, ο Μπαράκ Ομπάμα δηλώνει φεμινιστής και επιλέγει τα λόγια της Σίρλεϊ Τσίσολμ, της πρώτη μαύρης γυναίκας που εξελέγη στο Κογκρέσο, για να κλείσει την ομιλία του: «Τα συναισθηματικά, σεξουαλικά και ψυχολογικά στερεότυπα των γυναικών ξεκινούν από τη στιγμή που ο γιατρός ανακοινώνει: Κορίτσι!».

Η Σίρλεϊ Τσίσολμ υπήρξε μια γυναίκα άκρως τολμηρή για την εποχή της και υποστήριξε το γυναικείο κίνημα και τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων όσο λίγοι το διάστημα που βρέθηκε στο Κογκρέσο, από το 1968 έως το 1983. Η ομιλία της στη Βουλή των Αντιπροσώπων, τον Μάιο του 1969, έχει γράψει Ιστορία. Μεταξύ άλλων, είχε πει: «Ως μαύρο άτομο, η φυλετική προκατάληψη δεν μου είναι άγνωστη. Η αλήθεια είναι όμως ότι στον πολιτικό κόσμο έχω πολύ συχνότερα υποστεί μεροληπτικές συμπεριφορές επειδή είμαι γυναίκα παρά επειδή είμαι μαύρη. Υπάρχει πολύ λίγη κατανόηση, προς το παρόν, για την ανηθικότητα που περιέχεται στη διπλή μισθολογική κλίμακα και στην κατάταξη των περισσότερων από τις καλύτερες δουλειές στην κατηγορία "για άνδρες μόνο”. Οι υπάρχοντες νόμοι δεν είναι επαρκείς για την εξασφάλιση ίσων δικαιωμάτων για τις γυναίκες. Οι γυναίκες δεν χρειάζονται προστασία που δεν έχουν ανάγκη και οι άνδρες. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι νόμοι που θα προστατεύουν τους ανθρώπους που εργάζονται, που θα τους εγγυώνται δίκαιη αμοιβή, ασφαλείς συνθήκες εργασίας, προστασία ενάντια στην αρρώστια και στις απολύσεις, και πρόνοια για αξιοπρεπή, άνετη σύνταξη. Ανδρες και γυναίκες χρειάζονται αυτά τα πράγματα εξίσου. Το ότι το ένα φύλο χρειάζεται προστασία περισσότερο από το άλλο είναι ένας μύθος της ανδρικής υπεροχής, τόσο γελοίος και ανάξιος σεβασμού όσο και οι μύθοι της λευκής υπεροχής από τους οποίους η κοινωνία προσπαθεί σήμερα να θεραπευτεί».

«Κουνελάκι» & Ακτιβιστρια

Η Γκλόρια Στάινεμ, που σήμερα είναι 86 ετών και παραμένει ενεργή ακτιβίστρια, πιστεύει πως οι γυναίκες δεν πρόκειται να γίνουν ποτέ ίσες έξω από το σπίτι όσο οι άνδρες δεν είναι ίσοι μέσα στο σπίτι. «Ας το πάρουμε απόφαση, μερικές από μας γινόμαστε οι άνδρες που θα θέλαμε να παντρευτούμε», έλεγε στις συγκεντρώσεις η γυναίκα που έγινε ηγέτιδα και εκπρόσωπος του φεμινιστικού κινήματος στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και είδε τη ζωή της να γίνεται και ταινία, με την Τζούλιαν Μουρ να την υποδύεται στο «The Glorias». Ξεκίνησε να εργάζεται ως δημοσιογράφος στο περιοδικό «Esquire» και ασχολήθηκε με θέματα αντισύλληψης το 1962, ενώ παράλληλα δούλεψε κρυφά και ως «κουνελάκι» του «Playboy», με σκοπό να γράψει για τις συνθήκες εργασίας που επικρατούσαν και τα περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης. Αποκάλυψε ότι είχε κάνει έκτρωση στα 22 της στο Λονδίνο, σε μια εποχή που θα μπορούσε να καταλήξει στη φυλακή γι’ αυτό, δημιούργησε το δικό της φεμινιστικό περιοδικό το «Ms.», το 1968 υπέγραψε τον όρκο War Tax Protest, υποσχόμενη να αρνηθεί την καταβολή φόρων σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τον πόλεμο του Βιετνάμ, ενώ από τότε χρονολογείται και η φιλία της με την Τζέιν Φόντα, με την οποία ακόμα και σήμερα διαδηλώνουν μαζί, αν και αυτή τη φορά για το περιβάλλον. Εχει συλληφθεί αρκετές φορές για την ακτιβιστική της δράση, συνίδρυσε την Choice USA, ενώ το 1993 έκανε την παραγωγή του ντοκιμαντέρ «Πολλαπλές προσωπικότητες: Η αναζήτηση για θανατηφόρες αναμνήσεις» για την κακοποίηση των παιδιών, το οποίο και της απέφερε ένα βραβείο Emmy. To βιβλίο της «Μy life on the road» έγινε παγκόσμιο best seller και η ίδια σε κάθε της ομιλία δεν παραλείπει να τονίζει: «Εμαθα τον φεμινισμό από μαύρες. Είναι τόσο σημαντικό οι νεαρές γυναίκες και οι μεγαλύτερες, όλες οι γενιές, άνδρες και γυναίκες, να συνεργάζονται, επειδή όλοι έχουμε κάτι διαφορετικό να συνεισφέρουμε».

Οι αγωνίστριες του ’60 και του ’70 δεν ήταν γυναίκες που επέλεγαν να θυματοποιούνται, αλλά γυναίκες που αγωνίζονταν κόντρα σε ένα σύστημα που τις ήθελε υποδεέστερες. Εθεσαν ζητήματα που παραμένουν άλυτα ακόμα και σήμερα και οι περισσότερες έκαναν σημαντικό έργο. «Δεν σας κάνει εντύπωση ότι από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου δεν έχω ακούσει ποτέ έναν άνδρα να ζητά συμβουλές για το πώς θα συνδυάσει γάμο και καριέρα;», αναρωτιέται η Στάινεμ στη «New York Post», για να καταλήξει ότι οι γυναίκες πρέπει να διεκδικούν πάντα το καλύτερο για τον εαυτό τους και να μη σκορπίζονται μόνο στο κυνήγι ενός συντρόφου. Εξάλλου όπως γράφει: «Μια γυναίκα χωρίς άνδρα είναι σαν ένα ψάρι χωρίς ποδήλατο». Τόσο απλά.