Η παρουσία του είναι τόσο επιβλητική που θα ήθελα να έχω την ευκαιρία να τον γνωρίσω από κοντά. Λόγω συνθηκών επικοινωνήσαμε μέσω zoom call, αυτός από το σπίτι του στο φυσικό πάρκο του Σεν Μπάρτολο, δύο ώρες νότια της Μπολόνια, κι εγώ από το σπίτι μου στη φθινοπωρινή Αθήνα. Δεν ξέρω αν οφείλεται στην επικοινωνιακή του ευχέρεια -ως παιδί Ισραηλινών διπλωματών έθετε λιγότερους φραγμούς στη συνομιλία-, αλλά με έκανε να νιώσω σαν να μιλάω με έναν φίλο.
Ο Ασάφ Αβιντάν είναι περιζήτητος στα ευρωπαϊκά media. Οπως άλλωστε είχε δηλώσει στη «Monde», δεν θέλει να τον χαρακτηρίζει η ισραηλινή του προέλευση. Φυσικά, υπήρξαν αντιδράσεις από ορισμένους συμπατριώτες του, αλλά δεν τον αφορούν αυτά. Πώς θα μπορούσαν εξάλλου τέτοιες λεπτομέρειες να απασχολούν έναν άνθρωπο που βρέθηκε δύο φορές αντιμέτωπος με τον θάνατο; Την πρώτη όταν νόσησε από καρκίνο στα είκοσι και τη δεύτερη όταν ένας λύκος πήγε να τον κατασπαράξει στα σαράντα. Και στις δύο περιπτώσεις επέστρεψε στη ζωή. Η συνέντευξή μας ξεκίνησε από την καθημερινότητα του καλλιτέχνη, για να εξελιχθεί σε μια βαθιά βουτιά-ύμνο στη ζωή.
GALA: Ποιο ήταν το τελευταίο μουσικό κομμάτι που άκουσες πριν ξεκινήσουμε τη συνέντευξη;
ΑΣΑΦ ΑΒΙΝΤΑΝ: Δεν άκουσα μουσική σήμερα. Ακουσα όμως χτες το βράδυ. Εναν Ισπανό κιθαρίστα της κλασικής κιθάρας και συνθέτη. Τον έλεγαν Φερνάντο Σορ.
G.: Και γιατί σε ενδιαφέρει τώρα αυτή η μουσική, του 18ου-19ου αιώνα;
A.A.: Με ενδιαφέρουν τα πάντα.
G.: Πώς πήρες την απόφαση να εγκαταλείψεις το Ισραήλ και να ζήσεις στην Ιταλία, δύο ώρες νότια της Μπολόνια;
A.A.: Είναι μια περιοχή στο Μάρκε που λέγεται φυσικό πάρκο του Σεν Μπάρτολο. Πώς το πήρα απόφαση; Μετά από μια συναυλία που έδωσα στο Μιλάνο, με αφορμή την Εβδομάδα Μόδας, γνώρισα κάποιους καινούριους φίλους, είχαν σπίτι στην περιοχή και με προσκάλεσαν. Ερωτεύτηκα την ηρεμία του τόπου, που ήταν τόσο κοντά στη φύση. Τόσο που δεν αγόρασα τελικά ένα σούπερ διαμέρισμα στο Τελ Αβίβ. Αυτή είναι η σύντομη ιστορία. Γενικότερα, όμως, πιστεύω ότι ήθελα να αφήσω το Ισραήλ, την κοινωνική και πολιτική του ζωή και να ζήσω στην Ευρώπη - και συγκεκριμένα κάπου με μεσογειακό κλίμα, οπότε όχι πολύ βόρεια. Αρα η Ιταλία είχε ένα νόημα.
G.: Εχεις δύο γάτες και δύο σκύλους που ζουν μαζί . Τι άλλα όντα -ή πράγματα- αντίθετα μεταξύ τους έχεις δει να συνυπάρχουν αρμονικά;
A.A.: Ζούμε σε αυτό τον χώρο 5 ή 6 διαφορετικά είδη ζώων, αλλά είμαστε όλοι φίλοι. Τα φαινόμενα απατούν, οι ομοιότητές τους είναι περισσότερες από τις διαφορές τους. Επίσης πιστεύω ότι ο κόσμος λειτουργεί με δυαδικό τρόπο: δεν υπάρχει μόνο καλό και κακό, άσπρο - μαύρο. Μέσα μας έχουμε πολλά στοιχεία, αρκετά για να βρούμε μια σύνδεση με τα πάντα.
G.: Πώς βίωσες την καραντίνα, το να μείνεις στο σπίτι τόσους μήνες;
A.A.: Εκανα το λάθος να κάνω διακοπές -και μάλιστα ενός έτους- προτού ξεκινήσει η καραντίνα. Επομένως είχα ήδη διαβάσει τα βιβλία μου, είχα βγει έξω με φίλους και λέω «ωραία, σε δύο εβδομάδες ξεκινάω περιοδεία». Και τότε… μπουμ έκλεισαν όλα. Ετσι πέρασα σχεδόν δύο χρόνια απομονωμένος, βλέποντας μόνο την κοπέλα μου, μακριά από τους δικούς μου, όπως και από τον ευρύτερο κοινωνικό κύκλο και τη δουλειά μου ή τη σκηνή. Αυτό με τρέλανε όπως όλους μας. Ενιωσα τους τοίχους να με πιέζουν. Από την άλλη πλευρά και ταυτόχρονα, το χρησιμοποίησα ως δώρο για να έρθω πιο κοντά στους ανθρώπους και στα ζώα που είναι κοντά μου. Αλλά και στον εαυτό μου, να δω ποιος είμαι χωρίς τις εμφανίσεις στη σκηνή και το όλο μελόδραμα του κοινού. Μαθαίνω να είμαι πιο σταθερός. Και πιο, αν και φοβάμαι τη λέξη, χαρούμενος.
G.: Αυτή η αρμονία της φύσης θα σε έκανε να αρχίσεις να ακούς κιθαρίστες της κλασικής μουσικής… Και μπαλάντες;
Κλείσιμο
A.A.: Είμαι μεγάλος οπαδός του Λέοναρντ Κόεν, της μπαλάντας του Μπομπ Ντίλαν... Ηταν οι «δάσκαλοι». Ναι, η φύση επηρέασε τη δουλειά μου, αλλά όχι με τον τρόπο που φαντάζεσαι: ήσυχο μέρος, άρα ήσυχη μουσική. Οχι. Στη σιωπή, όμως, έμαθα να δίνω καινούριες απαντήσεις στις ερωτήσεις που έθετα στον εαυτό μου. Δηλαδή, διαφορετικούς χαρακτήρες και εκδοχές του εαυτού μου. Αυτοί έδωσαν φωνή στη μουσική μου. Δεν ανέτρεξα στον Κόεν και στον Ντίλαν, αλλά και σε άλλα «χρώματα», άρχισα να ακούω τα πάντα: Ντέιβιντ Μπόουι, Τομ Γιορκ, 90s χιπ χοπ, μοντέρνα ποπ, ποπ των 70s. Και μπορείς να τα βρεις όλα αυτά στο νέο άλμπουμ.
G.: Γιατί έδωσες στο καινούριο σου άλμπουμ το ελληνικό όνομα «Αναγνώριση»;
A.A.: Ο Αριστοτέλης μου έδωσε την ιδέα (σ.σ.: σκύβει και επιλέγει ένα βιβλίο από τη βιβλιοθήκη. Μου δείχνει την «Ποιητική» του Αριστοτέλη στα αγγλικά). Διάβασα αυτό το βιβλίο και το ξανακοιτάω πότε-πότε γιατί μου αρέσει η ιδέα του για την Τέχνη, την ηθικότητα, αν και έχει μια βεβαιότητα για τον εαυτό του και τις θέσεις του που στις μέρες μας θα έμοιαζε παιδική. Μετά την αναγνώριση έρχονται η περιπέτεια και η κάθοδος και στο τέλος η κάθαρση, αλλά και η εντροπία. Διάβαζα αυτό και ήμουν στη μέση της ηχογράφησης όπου άκουγα όλες αυτές τις διαφορετικές φωνές που κρύβω μέσα μου, όλους αυτούς τους χαρακτήρες, προσπαθώντας να επιβάλω μια καλλιτεχνική δομή στο χάος που υπήρχε μέσα μου. Στην πραγματικότητα όμως δεν υπάρχει «Αναγνώριση» της πραγματικής σου ταυτότητας, υπάρχουν πολλές διαφορετικές πλευρές του ίδιου σου του εαυτού. Και αν κοιτάξεις το εξώφυλλο του άλμπουμ, βλέπεις όλα αυτά τα χρώματα και τα σχήματα, αλλά αν θες να βρεις εμένα, είμαι ο σκούρος χώρος ανάμεσά τους.
G.: Υπάρχει κι ένα τραγούδι που μιλάει για τον χωρισμό σου με μια Γαλλίδα.
A.A.: Ολα γίνονται εξαιτίας ενός κοριτσιού. Ολες οι σχέσεις που είχα στο παρελθόν ήταν με γυναίκες από διάφορες εθνικότητες: Ισραηλινές, Αμερικανίδες, Γαλλίδες, Πολωνέζες, Ουκρανές, Ιταλίδες... Πιστεύω ότι το πρόβλημα του να μη διατηρώ τις σχέσεις έχει να κάνει με εμένα και όχι με αυτές. Εχουμε πολλές φορές την προσδοκία ότι ο άλλος θα μας σώσει από κάτι. Αυτό καταλήγει πάντα σε απογοήτευση. Και αυτό μπορεί να συμβεί και με τους γονείς μας, όχι μόνο στα ερωτικά. Η απάντηση όμως είναι ότι είμαστε πάντα μόνοι και το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να πιάνουμε το χέρι του άλλου. Χωρίς ποτέ να μπορέσουμε να βγούμε από τον εαυτό μας και να πάμε στον άλλο.
G.: Τι κληρονόμησες από τους γονείς σου, που ήταν και οι δύο διπλωμάτες;
A.A.: Eνα αναπόσπαστο κομμάτι του ποιος είμαι τώρα: ένα άτομο που δεν πιστεύει σε ρίζες, σε άγκυρες, πάντα ένιωθα ότι όλα ήταν στιγμιαία. Σύντομα θα μεταφερθούμε αλλού και θα πάμε σε άλλο σχολείο, θα κάνουμε νέους φίλους κ.λπ. Αλλά πέρα από αυτό -το να είμαι από παιδί εκτεθειμένος σε τόσα διαφορετικά έθνη και θρησκείες, γλώσσες, γεύσεις και ήχους-, είναι και το να μην κατατάσσω τον εαυτό μου σε ένα είδος. Του τύπου «είμαι τζαζ μουσικός». Αν αύριο νιώσω ότι ο μόνος τρόπος που μπορώ να απαθανατήσω ένα συναίσθημα είναι με το trash metal, θα το κάνω. Το ίδιο θα έκανα με ένα τραγούδι καμπαρέ. Ολα τα μουσικά είδη είναι γράμματα για να φτιάξεις τη δική σου γλώσσα.
G.: Σχετικά με τον τίτλο του άλμπουμ «Anagnorisis», πιστεύεις ότι το όνομά σου θα καταφέρει να κερδίσει τον θάνατο;
A.A.: Οχι, απέχω πολύ από αυτό ακόμα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν προσπαθώ -όπως όλοι μας- να κερδίσω την αθανασία. Το τρίτο μου άλμπουμ λεγόταν «Through the Gale» («Μέσα από τη Θύελλα») και αφορούσε την ιστορία του καπετάνιου ενός καραβιού ο οποίος ήθελε να κερδίσει την αθανασία αλλά, φυσικά, πέθανε. Αυτή είναι η ιστορία κάθε ζωής. Σαλπάρουμε, κάνουμε παιδιά, χτίζουμε μνημεία... Oλα αυτά όμως μοιάζουν με κάστρα από άμμο στη μέση μιας θύελλας. Δεν το λέω σαν το παιδί που ακούει gothic «όλα θα χαθούν». Το λέω με ένα χαμόγελο. Ναι, θα χαθούν, γι’ αυτό πρέπει να τα απολαύσουμε. Το μόνο που μας μένει είναι να βγούμε στην καταιγίδα και να ουρλιάξουμε ότι είμαστε εδώ, παρόντες.
G.: Βρέθηκες αντιμέτωπος με τον θάνατο δύο φορές. Αυτά τα δύο γεγονότα πώς σε επηρέασαν;
A.A.: Μία από τις πρώτες αναμνήσεις μου είναι απ’ όταν ήμουν τεσσάρων ετών που δεν μπορούσα να κοιμηθώ στο σκοτάδι. Πήγαινα κλαίγοντας στην κρεβατοκάμαρα των γονιών μου ουρλιάζοντας «γιατί πρέπει να πεθάνουμε;». Η αίσθηση της θνησιμότητας με απασχολούσε από τα πρώτα μου χρόνια. Οπότε αυτό δεν άλλαξε μετά από αυτά τα δύο γεγονότα. Το ότι ήρθα κοντά στον θάνατο, είτε από τον καρκίνο, είτε επειδή δέχτηκα επίθεση από λύκο, έδωσε μια ευρύτερη προοπτική στο γεγονός ότι, ναι, θα πεθάνουμε. Υπάρχει η κατανόηση αλλά και το συναίσθημα. Οταν ο λύκος έσκιζε το αυτί και το χέρι μου, έβλεπα όλα αυτά τα αίματα, το κορίτσι μου προσπαθούσε να τον απομακρύνει και εγώ φώναζα «θα με σκοτώσει, θα με σκοτώσει!» δεν είχα καμία αμφιβολία ότι θα πεθάνω: σιωπηλά, απογοητευμένος και με πόνο. Δεκαπέντε λεπτά αργότερα ήμουν στο ασθενοφόρο και ήξερα ότι ήμουν καλά. Δεν ήξερα αν θα ξανακάνω μουσική ή αν θα σώσω το πρόσωπό μου, αλλά η αποδοχή της νέας κατάστασης με έκανε να καταλάβω πόσο γρήγορα επιλέγουμε τη ζωή όταν ερχόμαστε τόσο κοντά στον θάνατο ◆
