H Σόνια Λίζα Κέντερμαν στον δρόμο για τα ιαπωνικά Οσκαρ με την ταινία «Ράφτης»
Ο ελληνικός κινηματογράφος ανανεώνεται και όλο και περισσότεροι νέοι δημιουργοί διηγούνται ιστορίες με διεθνή απήχηση. Οπως η νεαρή σκηνοθέτις του «Ράφτη», που με την πρώτη της μεγάλου μήκους ταινία βρέθηκε υποψήφια στα Japanese Academy Awards
Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Το ραντεβού μας ήταν τηλεφωνικό, καθώς ήμασταν ακόμη αποκλεισμένες στα σπίτια μας μετά τη χιονοεπέλαση της «Ελπίδας». Εκείνη, όμως, δεν πολυνοιάζεται για τον καιρό. Στη ζωή της έχει κάνει επέλαση μια άλλη ελπίδα, αυτή της διεθνούς αναγνώρισης της ταινίας της, «Ράφτης», με πρωταγωνιστές τον Δημήτρη Ημελλο και την Ταμίλα Κουλίεβα. Μόλις πριν από λίγες ημέρες ανακοινώθηκε ότι είναι μία από τις πέντε υποψήφιες ταινίες που θα κονταροχτυπηθούν για το βραβείο Καλύτερου Ξενόγλωσσου Φιλμ της Ιαπωνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου στις 11 Μαρτίου.
Το μόνο που τη στενοχωρεί είναι ότι δεν θα μπορέσει να ταξιδέψει στην Ιαπωνία για την τελετή, γιατί τα ιαπωνικά σύνορα προς το παρόν είναι κλειστά λόγω της Omicron. Η Σόνια Λίζα Κέντερμαν είναι μισή Ελληνίδα και μισή Γερμανίδα, ένα χαρισματικό πλάσμα που έχει μεγαλώσει σε δύο διαφορετικές κουλτούρες και έχει πάρει στοιχεία και από τις δύο. Είναι πολύ νέα, πολύ φρέσκια, με πολλή όρεξη να δημιουργήσει και βαδίζει ήδη με το δεξί στον δρόμο που χάραξαν ο Γιώργος Λάνθιμος, ο Βασίλης Κεκάτος και ο Χρήστος Νίκου, που έχουν καταφέρει να μετατρέψουν το σύγχρονο ελληνικό σινεμά σε διεθνή υπόθεση.
GALA: Πόσο έγκριτη είναι η Ιαπωνική Ακαδημία Κινηματογράφου; ΣΟΝΙΑ ΛΙΖΑ ΚΕΝΤΕΡΜΑΝ: Η Ιαπωνία έχει τεράστια παράδοση στο σινεμά. Η ιστορία του σε αυτή τη χώρα ξεκινάει πραγματικά με την απαρχή του κινηματογράφου, το 1895, από τότε που εφευρέθηκε η κινηματογραφική μηχανή. Η Ιαπωνία παράγει απίστευτο σινεμά. Και το πολύ ποιητικό, λυρικό και, ας πούμε, κουλτουριάρικο, αλλά και το εμπορικό, γιατί είναι και μια χώρα με πολύ ποπ υλικό. Οι Ιάπωνες όμως βλέπουν και πολύ ξένο κινηματογράφο, κάτι που είναι εντυπωσιακό. Αρα θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικά αυτά τα κινηματογραφικά βραβεία.
G.: Πώς βρέθηκες μέσα στις υποψηφιότητες; Σ.Λ.Κ.: Η ταινία μου πήρε διανομή στην Ιαπωνία από τις 3 ή 4 Σεπτέμβρη και παιζόταν στις αίθουσες για 16 εβδομάδες, σε όλες τις μεγάλες πόλεις. Η Shockiku, που ανέλαβε τη διανομή, είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής και διανομής στην Ιαπωνία και πραγματικά έκανε ό,τι μπορούσε για να την προωθήσει. Πίστεψε τόσο πολύ στην ταινία από την αρχή, που ακόμα και μάνγκα (σ.σ.: τα ιαπωνικά κόμικ) δημιούργησε για τις διαφημιστικές αφίσες. Θεωρώ, λοιπόν, ότι η πολύ μεγάλη επιτυχία της ταινίας ήταν που την έφερε στις υποψηφιότητες.
Η διαφημιστική αφίσα του «Ράφτη» της Σόνιας Λίζας Κέντερμαν στη γιαπωνέζικη εκδοχή με μάνγκα
G.: Είχε και στην Ελλάδα την ίδια ανταπόκριση η ταινία σου; Σ.Λ.Κ.: Ο «Ράφτης» βγήκε στις ελληνικές αίθουσες στις 6 Ιουνίου, όταν ήταν ακόμα μια δύσκολη περίοδος μετά το lockdown και το κοινό ήταν λίγο μουδιασμένο. Η Tanweer, όμως, έκανε εξαιρετική δουλειά στην προώθηση της ταινίας και την έβαλε σε 23 αίθουσες. Τόσο ευρεία διανομή για μια ταινία που ήταν η πρώτη μεγάλου μήκους του δημιουργού της είναι κάτι σπάνιο. Αλλά θα είναι άδικο να συγκρίνω το κοινό της Ελλάδας με το κοινό της Ιαπωνίας, αλλά και της Γερμανίας - γιατί και στη Γερμανία είχε τεράστια επιτυχία. Είχε βγει σε 200 αίθουσες και παιζόταν για 18 εβδομάδες. Εχουμε διαφορετικά πληθυσμιακά μεγέθη.
G.: Εκτός από τη σκηνοθεσία, έχεις γράψει και το σενάριο του «Ράφτη». Σ.Λ.Κ.: Ναι, μαζί με την Τρέισι Σάντερλαντ. G.: Ποιο ήταν το όραμά σου γι’ αυτή την ταινία; Σ.Λ.Κ.: Οταν ξεκινήσαμε να γράφουμε το σενάριο, η πρωταρχική ιδέα ήταν να κάνουμε μια ταινία που να αφορά την οικονομική κρίση. Και πιο συγκεκριμένα, το πώς η κρίση έδωσε το τελειωτικό χτύπημα σε παραδοσιακά επαγγέλματα που ήδη εκλείπουν. Οσο όμως δουλεύαμε το σενάριο και προσπαθούσαμε να δημιουργήσουμε αυτό τον ήρωα, ο οποίος επιμένει να είναι ράφτης ενώ όλα στρέφονται εναντίον του, άρχισε να χτίζεται αυτός ο κάπως παιδικός χαρακτήρας, που έχει μια αθωότητα και αντιμετωπίζει τον κόσμο μέσα από το τελείως δικό του πρίσμα. Ενας άνδρας 50 χρόνων, πρώην καλοβαλμένος, πρώην ευκατάστατος, που φτιάχνει ένα κινητό ραφτάδικο και βγαίνει έξω στους δρόμους για να γίνει πλανόδιος ράφτης, είναι ένας άνθρωπος που έχει μέσα του μια αφαίρεση. Αν δεν έπαιζε ο Δημήτρης Ημελλος αυτό τον ρόλο, θα ήταν μια άλλη ταινία. Αυτή την τρέλα του ήρωα, που είναι κάπως αλαφροΐσκιωτος, αυτό τον τρόπο που μιλάει, σαν να είναι ένας άνθρωπος που δεν έχει μάθει να μιλάει μπροστά σε άλλους, που έχει συνηθίσει περισσότερο τη σιωπή του παρά τον ήχο της φωνής του, όλα αυτά τα στοιχεία τα δημιουργήσαμε μαζί με τον Δημήτρη.
G.: Αυτός ο ήρωας είναι της φαντασίας σου; Σ.Λ.Κ.: Ναι, τελείως. Οταν ξεκίνησα να γράφω το σενάριο, πήγα στην Αιόλου, στα τελευταία εναπομείναντα υφασματάδικα για ανδρικά ρούχα, και άρχισα να γνωρίζω ράφτες. Από αυτούς κατάλαβα πολλά. Οι ράφτες είναι όπως ο πιο τρελός καλλιτέχνης. Είναι κυριολεκτικά στον κόσμο τους, πολύ κλειστοί άνθρωποι που έχουν μάθει τη σιωπή. Είναι κλεισμένοι μέσα σε ένα μικρό δωμάτιο και δουλεύουν μόνοι τους. Επίσης έχουν πολύ μεγάλο κύρος. Δηλαδή, στη σχέση πελάτη - ράφτη την εξουσία την έχει ο ράφτης. Εχω δει ανθρώπους με τεράστια οικονομική ευχέρεια να στέκονται σούζα μπροστά στον ράφτη. Ωστόσο, τα ιδιότυπα χαρακτηριστικά του ήρωα είναι μυθοπλαστικά, δεν βασίστηκαν σε αληθινό πρόσωπο.
Κλείσιμο
G.: Για να πάμε λίγο πιο πίσω, πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με τη σκηνοθεσία; Σ.Λ.Κ.: Το είχα αποφασίσει από πολύ μικρή. Στην ουσία, έγινα σκηνοθέτις επειδή δεν είχα ταλέντο να γίνω ζωγράφος, κάτι που ήταν το παιδικό μου όνειρο. Αφού λοιπόν δεν τα κατάφερνα στη ζωγραφική, κατέληξα ότι υπήρχε και άλλος τρόπος να ζωγραφίσω την πραγματικότητα και αυτός ήταν το σινεμά. Είχα ήδη ξεκινήσει να γράφω κάποια ποιήματα και περίπου στα 13 μου άρχισα να βλέπω σοβαρές ταινίες, όχι παιδικές εννοώ. Τότε υπήρχε το περιοδικό «Σινεμά», που έδινε δώρο βιντεοκασέτες. Αγόραζα το περιοδικό, διάβαζα κριτικές και άρθρα για ταινίες και έβλεπα και τις βιντεοκασέτες. Σκέφτηκα λοιπόν ότι αυτό ήθελα να κάνω.
G.: Ποιοι σκηνοθέτες σε έχουν επηρεάσει; Σ.Λ.Κ.: Ο πρώτος σκηνοθέτης που λάτρεψα ήταν ο Κισλόφσκι γιατί είναι ένας μεγάλος ποιητής. Οι ταινίες του έχουν πολύ λίγο διάλογο, μια βασική πλοκή και ατελείωτο λυρισμό. Και αυτό σε μια έφηβη, όπως ήμουν εγώ, δημιουργεί φανταστικούς κόσμους. Επειδή ήμουν πολύ εσωστρεφής, το τελευταίο παιδί στο σχολείο που θα διάλεγαν για να παίξει σε μια ομάδα, ο Κισλόφσκι μού έδωσε να καταλάβω ότι υπάρχει ένας τρόπος να φτιάχνω κόσμους μέσα στους οποίους να μπορώ πιο εύκολα να επικοινωνώ και να ζω. Τώρα, πάντως, αγαπώ πολύ και το ιρανικό σινεμά για την απλότητά του, αγαπώ πολύ τις πιο παραμυθένιες ταινίες, όπως είναι το «Αμελί», αλλά και τις γαλλικές κωμωδίες. Και ξέρεις, ένα πράγμα που μου αρέσει πάρα πολύ στις σύγχρονες ευρωπαϊκές ταινίες είναι ότι επειδή είναι χώρες με τεράστια παράδοση στο σινεμά δεν έχουν πια ιδιαίτερη σοβαροφάνεια. Εχουν καταλάβει ότι δεν είναι ντροπή να κάνεις κωμωδία. Αυτός ο διαχωρισμός που έχουμε στην Ελλάδα σε δράμα - κωμωδία, κουλτούρα - εμπορικό, στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι πλέον πασέ. Ή αισθάνομαι κάτι και μου μιλάει στην ψυχή μου ή όχι. Θεωρώ ότι οι ταινίες είναι για το κοινό. Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι, σε όποιο φεστιβάλ και να πάει μια ταινία, όποια κριτική και να πάρει, αν δεν αγγίξει τον θεατή, έχει αποτύχει. Ο θεατής έχει αλήθεια. Η μεγαλύτερη χαρά μου είναι ότι οι Ιάπωνες, που έχουν τόσο διαφορετική κουλτούρα από τη δική μας, μπορούν και επικοινωνούν με την ταινία μου. Αυτό για μένα είναι το μεγαλύτερο βραβείο.
Η Σόνια Λίζα Κέντερμαν και ο Δημήτρης Ημελλος έπλασαν μαζί τον υπέροχο ρόλο του «Ράφτη»
G.: Ποιο είναι το επόμενό σου βήμα; Σ.Λ.Κ.: Ηδη γράφουμε πυρετωδώς με την Τρέισι το επόμενο σενάριο. Και αυτή τη φορά θα είναι περισσότερο μια γερμανική ταινία. Το μεγαλύτερο μέρος διαδραματίζεται στη Γερμανία. Η πρωταγωνίστρια θα είναι Ελληνίδα, αλλά οι υπόλοιποι βασικοί χαρακτήρες είναι Γερμανοί. Δεν έχω ακόμα ηθοποιούς στο μυαλό μου και τώρα είναι λίγο πιο δύσκολο. Τον Δημήτρη Ημελλο, ας πούμε, τον είχα στο μυαλό μου για τον «Ράφτη» στα τελευταία drafts. Οπότε κυριολεκτικά γράφαμε το σενάριο πάνω του και γι’ αυτό δεν είχα και κανέναν φόβο. Επειδή είχα τον Δημήτρη, είπα «εντάξει, ας πάμε και στα άκρα τον ήρωα». Τώρα, επειδή η ηρωίδα θα πρέπει να μιλάει άπταιστα αγγλικά, δυσκολεύουν λίγο τα πράγματα. Θα δούμε ◆
