Δημήτρης Μαραμής: «Η τέχνη είναι θεραπευτική, αλλά σε δόσεις»

Ο Δημήτρης Μαραμής είναι συνθέτης αλλά και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Δελφών. Με άλλα λόγια, μοιάζει να ενσαρκώνει τον κατάλληλο άνθρωπο στην κατάλληλη θέση. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι κάθε συνθέτης είναι ιδανικός για να αναλάβει επικεφαλής ενός έστω μικρού βεληνεκούς -ο ίδιος το χαρακτηρίζει χαριτολογώντας boutique- φεστιβάλ. Ομως ο συγκεκριμένος συνθέτης έμαθε από νωρίς εκτός από καλλιτέχνης να είναι και μάνατζερ του εαυτού του, να γράφει και να ενορχηστρώνει μουσική από τη μία αλλά και να την προωθεί και να την επικοινωνεί από την άλλη.

Για όσους ενδεχομένως δεν το γνωρίζουν, ο Μαραμής είναι ο άνθρωπος που έκανε τον «Ερωτόκριτο» του Βιτσέντζου Κορνάρου μιούζικαλ έπειτα από ανάθεση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής το 2017, παρουσίασε τους «Στοιχειωμένους», ένα σύγχρονο μιούζικαλ, βασισμένο σε δημοτικές παραλογές στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών το 2019 και μετέτρεψε τον «Καπετάν Μιχάλη» του Καζαντζάκη σε λαϊκή όπερα με την οποία περιόδευσε στην Κρήτη το 2021. Για τέταρτη χρονιά φέτος ανέλαβε το Φεστιβάλ Δελφών, ενός τόπου που για εκείνον έγινε η αιτία για να απαντήσει καταφατικά στην πρόταση που δέχτηκε.

«Η πρώτη μου σκέψη ήταν αρνητική. Δεν ήθελα ως συνθέτης να θυσιάσω χρόνο για να κάνω πολιτιστική διοίκηση. Ο λόγος που είπα το “ναι” ήταν ξεκάθαρα οι Δελφοί, ο τόπος. Οι Δελφοί είναι ένα τεράστιο θέμα. Τόσο για τη φυσική ομορφιά τους όσο και για την ιστορία τους. Με κέντρισε η πρόκληση. Είναι δύσκολο. Το πληρώνω το τίμημα, αλλά στο τέλος της ημέρας νιώθω πως με απογειώνει, με γεμίζει», εξηγεί. Το Φεστιβάλ Δελφών είναι στην πραγματικότητα ένας πολιτιστικός θεσμός με ακτίνα δράσης ολόκληρο τον Νομό Φωκίδας και μετακλήσεις που φέτος έφτασαν μέχρι τη Βοστόνη.

«Αυτή είναι η τέταρτη χρονιά του φεστιβάλ. Και η αλήθεια είναι πως δεν έχει καμία σχέση με το ξεκίνημά του. Φέτος, εγκαινιάσαμε την πρώτη διεθνή συνεργασία μας με τη Συμφωνική Ορχήστρα της Βοστόνης. Βέβαια επ’ ουδενί δεν θέλω να χάσουμε την επαφή μας με τους νέους καλλιτέχνες. Αυτό που έχω καταλάβει είναι ότι ένα φεστιβάλ πρέπει να κρατά ισορροπίες. Να είναι προσιτό στην τοπική κοινωνία, αλλά να φέρνει και κάτι νέο που θα την εξελίξει και θα την καλλιεργήσει. Να έχει καταξιωμένους καλλιτέχνες, αλλά να δίνει το βήμα και σε νεότερους και όχι τόσο γνωστούς».

Ο Μαραμής δεν ήταν από αυτά τα αγόρια που αφουγκράστηκαν σε πολύ μικρή ηλικία το εσωτερικό τους κέλευσμα προς την τέχνη. Αντιθέτως, ήταν από εκείνα τα παιδιά που αγαπούσαν την μπάλα, το παιχνίδι με τους φίλους. «Το ερέθισμα για να ασχοληθώ με τη μουσική ήταν η αγωνία των δικών μου να μου προσφέρουν περισσότερα, είτε αυτό λεγόταν γλώσσες, είτε αθλοπαιδιές, είτε μουσική. Δεν πήγα λοιπόν μόνος μου στο πιάνο, αλλά με πήγαν. Από τη δεύτερη χρονιά των μαθημάτων, όταν πια μπήκε και πιάνο στο σπίτι, μου ήταν πολύ ξεκάθαρο. Από τα 10-11 χρόνια μου αφοσιώθηκα στα πλήκτρα. Ακολούθησα αυτό τον δρόμο με όλες τις δυσκολίες και τα εμπόδια. Ομως κάθε χρόνο πείθομαι όλο και περισσότερο ότι έκανα τη σωστή επιλογή», εξιστορεί.

Ως συνθέτης υποστηρίζει ότι «γεννήθηκε» στην Ουαλία. Συγκεκριμένα, στο Royal Welsh College of Music & Drama, όπου σπούδασε πιάνο και σύνθεση - παρεμπιπτόντως είναι η σχολή που παρέδωσε στην ανθρωπότητα τον Αντονι Χόπκινς. «Εκεί ζήτησα να γράψω μουσική για τους τριτοετείς της σχολής που έδιναν κανονικές παραστάσεις. Εκεί γεννήθηκα ως συνθέτης. Και κατόπιν το μεταπτυχιακό μου ήταν στη σύνθεση. Ξεκίνησα να γράφω επαγγελματικά μουσική για βρετανικές παραστάσεις. Γιατί αποφάσισα να επιστρέψω στην Ελλάδα; Διότι ήταν πολύ δύσκολες οι συνθήκες. Κυρίως οι οικονομικές. Ξέρετε, δεν είναι πάντα τόσο εύκολα τα πράγματα στο εξωτερικό όσο λένε πολλοί. Ο ανταγωνισμός είναι τεράστιος. Μην έχουμε ψευδαισθήσεις ότι έξω είναι ο παράδεισος και εδώ η κόλαση. Δυσκολίες υπάρχουν παντού. Αλλωστε τα εμπόδια είναι για να μας σκληραγωγούν».

Ο ίδιος χρειάστηκε να υπερπηδήσει πολλά από αυτά μέχρι η μουσική του να απευθυνθεί στο μεγάλο κοινό. «Λέω συχνά πως αξίζω μόνο ένα βραβείο. Εκείνο της υπομονής. Το 2017 με τον “Ερωτόκριτο” υλοποιήθηκε το όνειρό μου να γράψω για το μουσικό θέατρο. Η ανάθεση μου είχε γίνει από το 2014. Αν δεν γινόταν αυτή η παραγωγή, ίσως να μη συνέχιζα στη μουσική. Ομως έγινε το θαύμα». Θα θυμάται για πάντα τη στιγμή που έπαιξε την τελευταία νότα του έργου στη γενική πρόβα στην ΕΛΣ. Ενιωσε συγκίνηση ανάμεικτη με δικαίωση. Το κοινό βέβαια και η επικοινωνία μαζί του δεν είναι για εκείνον αυτοσκοπός: «Θέλω να φτάσω στον κόσμο, αλλά δεν ξεκινάω από τον κόσμο». Κι αυτό μάλλον το προσυπογράφει η σταθερότητά του στο να επιλέγει έργα για άλλους κλασικά, για κάποιους ακόμα και περιβεβλημένα με ιερότητα. «Οταν κάνεις μουσικό θέατρο, μιούζικαλ ή όπερα χρειάζεται να έχεις ένα πολύ δυνατό έργο, το κλασικό, το ιερό και όσιο που λέτε έχει όλες τις εγγυήσεις πως θα μου δώσει φοβερό υλικό. Με ενδιαφέρει αυτό που κάνω να το καταλαβαίνει το κοινό. Δεν έχω δει ποτέ το κοινό αφ’ υψηλού, δεν έχω προσπαθήσει ποτέ να το εξαπατήσω».

Εκτός από το Φεστιβάλ Δελφών ο Μαραμής αυτή την περίοδο προετοιμάζεται για την πρώτη παρουσίαση του νέου έργου του τον Σεπτέμβριο στη Λάρισα. Εμπνευσή του; Η υγεία. «Ετοιμάζω το “Νάματα και Ιάματα”. Είναι ένα έργο για σοπράνο, συμφωνική ορχήστρα και γυναικεία χορωδία με θέμα την υγεία. Είναι ένας ύμνος στην υγεία, στη θεραπεία και την ιατρική. Βασίζεται όλο σε ορφικούς ύμνους και αποσπάσματα από τον “Φιλοκτήτη” του Σοφοκλή και, παρότι ακούγεται βαρύγδουπο, μουσικά θα είναι ένα ανάλαφρο και πολύ τρυφερό έργο. Και σίγουρα είναι πολύ επίκαιρο. Αυτό θα κάνει πρεμιέρα στις 3 Σεπτεμβρίου στη Λάρισα, την πόλη όπου βρίσκεται ο τάφος του Ιπποκράτη». Είναι τελικά η τέχνη πανάκεια, αναρωτιέμαι πριν ολοκληρώσουμε τη συζήτησή μας. Η απάντηση του συνθέτη είναι όπως και το έργο του, μη αναμενόμενη. «Η τέχνη είναι θεραπευτική αγωγή, αλλά σε δόσεις. Δεν έχει παντοδυναμία. Και δεν χρειάζεται κιόλας να έχει».

info: Περισσότερα για το Φεστιβάλ Δελφών στο delphifestival.gr

Styling: Λίζη Παπάζογλου Grooming: Ελευθερία Σαββοπούλου Βοηθός styling: Ελένη Εξάρχου Βοηθοί φωτογράφου: Πάρης Ρίζος, Μάριος Κόλλιας
Ευχαριστούμε το «Swell Lounge Cafe Bar» (Ιάσονος 17, Βουλιαγμένη, τηλ.: 211 1188935, swellvouliagmeni.com) για την ευγενική φιλοξενία της φωτογράφησης