Έφη Ανδρεουλάκου: Η coach των νικητών στο παιχνίδι της ζωής

Εχετε δοκιμάσει να φτιάξετε παζλ χωρίς να γνωρίζετε την τελική του εικόνα; Η ζωή μοιάζει πολύ με ένα τέτοιο παζλ. Εάν δεν ξέρετε ποιος πρέπει να είστε, μπορεί να είναι δύσκολο να συνδυάσετε τα κομμάτια σας με ουσιαστικό τρόπο. Οσο περισσότερο προσπαθείτε να βγάλετε άκρη, τόσο πιο περίπλοκο γίνεται. Σε περίπτωση που τα παρατήσετε στα μισά, με τον καιρό θα μοιάζει αδύνατον να το ολοκληρώσετε.

Η ψυχολόγος Εφη Ανδρεουλάκου μέσα από το νέο της βιβλίο «Το παζλ: Γίνε καλύτερος στο παιχνίδι της ζωής» επιχειρεί να δώσει τις απαντήσεις που ζητάμε, δημιουργώντας ένα εγχειρίδιο που θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε αυτό το «παιχνίδι». Η ίδια επιστρατεύει τις γνώσεις και την 25ετή πείρα της και μας προσφέρει χρήσιμα εργαλεία που υπόσχονται να δώσουν κατευθύνσεις, ίσως και τη λύση.

«Θέλησα να μεταφέρω την κατανόηση που έχω αποκομίσει και να την παραδώσω στη γενιά μου και σε όποιον άνθρωπο έχει το κίνητρο και το θάρρος να εξελίξει τον εαυτό του. Κατανοώ πλέον τις ανθρώπινες καταστάσεις σε σημαντικό βαθμό. Προσωπικά, εξακολουθώ να δίνω τις μάχες μου, που άλλες έχουν επιτυχή έκβαση και άλλες όχι. Ετσι μαθητεύω στη στωική αντιμετώπιση των πραγμάτων, χωρίς όμως να βλέπω παθητικά τη ζωή. Εχω εκπαιδευτεί σε αυτό που λέμε “ο καλός ο καπετάνιος στη φουρτούνα φαίνεται”», λέει και μου εξηγεί ότι το βιβλίο της δεν αποτελεί έναν οδηγό προσωπικής ανάπτυξης που ζητά από τον αναγνώστη να το ακολουθήσει πιστά, αλλά έναν καθρέφτη που δείχνει όχι το ποιοι είμαστε, αλλά το ποιοι μπορούμε να γίνουμε.

Το “Παζλ” μιλάει με εμπειρικό τρόπο για το ταξίδι της ανθρώπινης ύπαρξης στον πλανήτη Γη. Εξηγεί απλά τα βήματα, τις δοκιμασίες και τις προκλήσεις του παιχνιδιού που καλούμαστε να παίξουμε για να εξελίξουμε, να συνθέσουμε τον εαυτό μας.
Πώς θα γίνουμε καλύτεροι παίκτες σε αυτό, πώς θα ανακαλύψουμε το φως που υπάρχει μέσα μας, αλλά και πώς θα μυηθούμε στην ουσιαστική αγάπη».

Μητέρα ενός παιδιού, δείχνει μια ψύχραιμη, στιβαρή προσωπικότητα. Η ψυχοθεραπευτική της εκπαίδευση επικεντρώνεται στη συστημική-οικογενειακή θεραπεία που ολοκλήρωσε στη Μονάδα Οικογενειακής Θεραπείας του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής. Εργάζεται με παιδιά, εφήβους, ενήλικες και ζευγάρια πολλά χρόνια και, όπως μου λέει, αντιλαμβάνεται το άτομο σε σχέση με το οικογενειακό περιβάλλον από το οποίο προέρχεται και στο οποίο ζει. Αναρωτιέμαι τι θα συμβούλευε τους νέους που προβληματίζονται για το μέλλον τους. «Οποιες κι αν είναι οι συνθήκες, το μέλλον για τον καθέναν μας είναι πάντα άγνωστο. Ανεξαρτήτως εποχής και κατάστασης, όλοι οι νέοι, στον βαθμό που μπορούν, χρειάζεται να γεμίζουν τις αποσκευές τους με όσο το δυνατόν περισσότερα εφόδια για το μέλλον τους.

Η νεότητα δεν έχει να κάνει μόνο με τη διασκέδαση, αλλά κυρίως με την πρόοδο και την εξέλιξη. Οι νέοι, όσο νωρίτερα αρχίσουν να λειτουργούν με ένα καθημερινό σκεπτικό αυτάρκειας, είτε μένουν με τους γονείς τους, είτε όχι, πράττουν το καλύτερο. Κάθε παράταση της εξάρτησης του νέου ατόμου από τον γονιό του, όπως και το αντίστροφο, είναι ολέθρια. Είναι σημαντικό οι νέοι, ακόμα κι αν σπουδάζουν, να βγουν στην αγορά εργασίας το συντομότερο δυνατόν, έστω και για δουλειές του ποδαριού. Είναι πολύ πιο δύσκολο να αναζητήσει εργασία ένας πολυσπουδαγμένος άνθρωπος 27 ετών απ’ ό,τι ένα νεαρό άτομο 18 ετών. Παιδιά που λόγω δυσχερών συνθηκών βγήκαν νωρίς στην εργασία έμαθαν να βγάζουν χρήματα και δεν έμειναν ποτέ χωρίς δουλειά».

Η «αγία ελληνική οικογένεια» και οι νευρώσεις της, λοιπόν. Ποιο θεωρεί εκείνη το μεγαλύτερο λάθος που κάνουν οι γονείς; «Νομίζουν ότι τα παιδιά τούς ανήκουν, ότι είναι προέκταση του εαυτού τους ή ότι υπάρχουν για να εξυπηρετούν το εγώ τους. Δεν τα μαθαίνουν να αυτενεργούν, να “ψαρεύουν τα ψάρια μόνα τους”. Ολους μάς ανησυχεί αυτή η έκρυθμη κατάσταση παγκοσμίως. Ομως προσπαθώ σκέψεις που με φοβίζουν, ειδικά όταν συμπεριλαμβάνουν το παιδί μου, να τις αποδιώχνω ή να τις μετασχηματίζω σε ευχή για το καλό. Οσο επικεντρώνεσαι στον φόβο, τόσο τον διογκώνεις».

Κι ενώ τα κομμάτια του παζλ απλώνονται μπροστά στα μάτια μας κι εμείς προσπαθούμε να τα ταιριάξουμε, λησμονούμε πως οι εξωτερικοί παράγοντες μπορούν με ένα φύσημα να τα μπερδέψουν ακόμα περισσότερο. Τρανό παράδειγμα; Η πανδημία και ο εγκλεισμός έφεραν στην επιφάνεια πολλές νευρώσεις, έντονες ψυχολογικές μεταβολές και κατάθλιψη. Περίμενε κάτι τέτοιο; «Κάθε ψυχοπιεστική κατάσταση ερεθίζει τα ευάλωτα σημεία μας. Οταν οι συνθήκες είναι κανονικές, είναι πιο εύκολο να διαχειριστούμε τον εαυτό μας και να τον κρατήσουμε σε ισορροπία. Στην πίεση αναδύονται οι ψυχικές αδυναμίες μας. Ο άνθρωπος που δεν έχει θωρακίσει τον εαυτό του επιδιώκοντας την ψυχική του εκπαίδευση βάλλεται σε τέτοιες περιόδους. Ναι, παρατηρούσα μεγάλη ψυχική ανετοιμότητα και την περίμενα αυτή την εξέλιξη».

Μέσα στη δυστοπική πραγματικότητα που ζούμε, πώς μπορούμε να μείνουμε ψύχραιμοι ή ακόμα και να ευτυχήσουμε; «Η πραγματικότητα που ζούμε είναι κάθε φορά αυτή που είναι. Μπορούμε να κάνουμε κάτι για να την αλλάξουμε; Εφόσον μιλάμε για γενικότερες συνθήκες που δεν περνούν από το χέρι μας, κάνουμε το καλύτερο δυνατό μας και προχωράμε. Με δύναμη, αποφασιστικότητα, θάρρος, αντοχή, προσαρμοστικότητα, επιμονή, υπομονή, ελπίδα, πίστη στο καλύτερο, στόχευση σε αυτό που επιθυμούμε. Αποδοχή γι’ αυτό που δεν έγινε. Ανασύνταξη και ξανά. Με ψυχραιμία. Ετσι είναι η υπεύθυνη-ενήλικη ζωή για όλους. “Πολέμα να ζήσεις όλο τον αγωνιζόμενον άνθρωπον”, λέει ο Καζαντζάκης στην “Ασκητική”. Οταν μέσα σε όλα αυτά κατορθώνεις να είσαι καλοπροαίρετος, να διατηρείς την αγάπη μέσα σου και τη συνείδησή σου καθαρή, αποκτάς μια αίσθηση αξίας, εσωτερικής πληρότητας και ουσίας εαυτού. Ετσι, όπως κι αν έρχονται τα πράγματα, έχεις μια εσωτερική αυτάρκεια, ελευθερία και γαλήνη, γιατί γνωρίζεις ότι έχεις πράξει το καλύτερο που μπορούσες».

Και με τις σχέσεις τι γίνεται; Γιατί έχουν δυσκολέψει; «Λείπει το θάρρος να αντικρίσουμε την αλήθεια μας κατάματα. Να δούμε το σύνολο του εαυτού μας με τα λουλούδια και τις τσουκνίδες μας. Να αναζητήσουμε στις καταστάσεις όχι μόνο τα λάθη των άλλων, αλλά και τα δικά μας. Αυτό μας στερεί τη δυνατότητα να αγαπήσουμε, να αποδεχτούμε τον εαυτό μας στο σύνολό του και εντοπίζοντας τις μειονεξίες μας να τον εξελίξουμε. Το κυριότερο όμως είναι ότι, καθώς αρνούμαστε να αγαπήσουμε τον εαυτό μας ολόκληρο, δυσκολευόμαστε να αγαπήσουμε και τον άλλον, να τον αποδεχτούμε στη δική του αλήθεια και όχι στη φαντασιακή εκδοχή του» ◆