Μάσιμο Γιόζα Γκίνι: O πρέσβης της ιταλικής φινέτσας

Aρχιτέκτονας, designer και ιδρυτής της κίνησης Bolidismo και της ομάδας Memphis με τον Ετόρε Σότσας και τον Μάικλ Γκρέιβς, ο Μάσιμο Γιόζα Γκίνι φύλαξε την τόλμη του για να δοκιμαστεί σε διαφορετικές τυπολογίες του design.

Ξεκίνησε με το στήσιμο του πλατό των πιο δημοφιλών εκπομπών της ιταλικής τηλεόρασης RAI, συνέχισε με την αρχιτεκτονική του δουλειά για το Ferrari Factory Store στο Μιλάνο, ενώ το διορατικό όραμά του για τους εργασιακούς χώρους πήρε μορφή μέσα από τη συνεργασία του με τη γνωστή μάρκα υπολογιστών IBM, για λογαριασμό της οποίας έφτιαξε τα γραφεία στη Ρώμη. Συνεργάστηκε επίσης με τη Lamborghini, έκανε το μουσείο της Maserati στη Μοντένα, ενώ σχεδίασε το ιταλικό υπουργείο Εξωτερικών, αλλά και ουρανοξύστες και πολυτελή ξενοδοχεία στο Μαϊάμι.

Πρώτη φορά τον συνάντησα στο event «Kitchen Theory Vol.3» που πραγματοποιήθηκε στο showroom της Gruppo Cuccine στο Χαλάνδρι. Αυτό που με είχε εντυπωσιάσει σε εκείνον, πέρα από το γεγονός ότι είναι παντρεμένος με την ίδια γυναίκα για πάνω από 30 χρόνια, ήταν η πειθαρχία που έκανε τον λόγο του δομημένο, ακόμα και στις πιο χαλαρές στιγμές. Την επόμενη φορά που μιλήσαμε, ξεκινήσαμε τη συζήτηση από εκεί που την είχαμε αφήσει: για το πώς οραματίζεται τον χώρο της κουζίνας.

GALA: Ποια είναι η σχέση σου με την κουζίνα;
Μάσιμο Γιόζα Γκίνι: Σχεδιάζω κουζίνες με ατμόσφαιρα. Στην ουσία σχεδιάζω τη σκηνογραφία της κουζίνας. Είναι κι αυτή ένα προϊόν, όπως ένας καναπές. Είναι η εστία του σπιτιού. Εκεί υπάρχει η φωτιά. Ετσι, από τη μία δίνεις βαρύτητα στην ατμόσφαιρα και από την άλλη στην τεχνική.

Δηλαδή, τη χρήση του σωστού υλικού, το πλάνο με το οποίο οργανώνεται η εργασία, τη μελέτη του συγκεκριμένου έργου. Το βασικό concept στη σύνθεση μιας κουζίνας ή ενός άλλου προϊόντος είναι η διάρκεια. Από τη μία, λοιπόν, εξετάζεις τη διάρκεια ζωής που θα έχει στον χρόνο και από την άλλη δεν θα πρέπει να βαριέσαι την ατμόσφαιρα που δημιουργείς. Κάθε πρωί, όταν πηγαίνεις στην κουζίνα σου, πρέπει να έχεις την εντύπωση ότι είναι καινούρια, να ανακαλύπτεις κάθε μέρα κάτι νέο.

G.: Μπορείς να δώσεις ένα παράδειγμα;
Μ.Γ.Γ.: Το 2000 σχεδίασα μια κουζίνα για τη Snaidero. Τώρα, 22 χρόνια αργότερα, είναι ακόμα σε παραγωγή και πώληση. Kι αυτό είναι σημαντικό γιατί μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια μπορείς να τελειοποιήσεις τα υλικά, την τεχνολογία, παραμένοντας, χωρίς να το αλλάξεις, στο ίδιο προϊόν. Το προϊόν μένει όπως είναi γιατί έχει διαχρονική ποιότητα. Aυτή είναι η αποστολή μου. Να σχεδιάζω διαχρονικά προϊόντα.

G.: Πώς το καταφέρνεις αυτό;
Μ.Γ.Γ.: Είναι συνδυασμός δύο παραγόντων. Ο ένας είναι η εικόνα. Ενα περιβάλλον που αλλάζει. Αν ακολουθείς τις τάσεις δεν έχεις διάρκεια ζωής μεγαλύτερη από 2-3 χρόνια. Στη συνέχεια πρέπει να σχεδιάσεις ένα αντικείμενο δανειζόμενος στοιχεία από το παρελθόν και το μέλλον που μπορούν να είναι αναγνώσιμα από όλους. Διαφορετικά θα ήταν ένα απρόσιτο concept. Είναι πολύ σημαντική η σχέση ανάμεσα στο στυλ του παρελθόντος και σε αυτό που θεωρείται σύγχρονο.

G.: Θα έλεγες πως το κίνημα Memphis αποτέλεσε το δικό σου «βάπτισμα του πυρός» στον σχεδιασμό προϊόντων;
Μ.Γ.Γ.: Το κίνημα Memphis ήταν ένα avant-garde κίνημα. Οταν ο Ετόρε Σότσας μού ζήτησε να συμμετάσχω, ήμουν πολύ νέος, αλλά ήταν ξεκάθαρο ότι υπήρχαν δύο σημεία: το ένα ήταν πολιτικό και το άλλο καλλιτεχνικό. Το πολιτικό ήταν ότι το design έπρεπε να γίνει με έναν τρόπο που να πηγαίνει εναντίον του συστήματος.

Πράγμα που σημαίνει ότι τα προϊόντα σχεδιάζονται με σκοπό όχι την πώληση, αλλά την επικοινωνία. Από την άλλη πλευρά, αν δεν είσαι δεσμευμένος σε διαδικασία πώλησης, μπορείς να απελευθερώσεις και την πιο βαθιά δημιουργικότητά σου και το συναίσθημα ότι μπορείς να δημιουργήσεις κάτι που δεν υπήρχε πριν. Οταν δουλεύεις για μια εταιρεία θα πρέπει να λάβεις υπόψη τι θέλει ο κόσμος ή, καλύτερα, να εφαρμόσεις τη δική σου ερμηνεία για το τι θέλει ο κόσμος. Δεν είμαι κατά αυτής της διαδικασίας, αλλά το Memphis δεν είναι έτσι.

G.: Εχεις όμως εργαστεί και για πολλά brands πολυτελείας, όπως η Ferrari και η Lamborghini. Πιστεύεις ότι στις μέρες μας η πολυτέλεια δίνει περισσότερο χώρο στη δημιουργικότητα;
Μ.Γ.Γ.: Οταν αναφερόμαστε στην πολυτέλεια φέρνουμε στο μυαλό μας όλα όσα δεν είναι, γιατί υλικά όπως το δέρμα, ο χρυσός και το μάρμαρο δεν είναι από μόνα τους πολυτέλεια. Η πολυτέλεια είναι μια γλώσσα σύμφωνα με την οποία ο κόσμος καταλαβαίνει ότι έχεις κάνει κάτι εκλεκτό. Πολυτέλεια, όμως, πλέον είναι να έχεις χρόνο, χώρο, να είσαι ελεύθερος.

G.: Επομένως, ο ορισμός της πολυτέλειας αλλάζει στον χρόνο;
Μ.Γ.Γ.: Πρέπει να σεβαστούμε τη γλώσσα της πολυτέλειας. Τα υλικά, τη δεξιοτεχνία που χρειάζονται. Αν και η εξέλιξη είναι να βρεις τα επιχειρήματα, τα στοιχεία που μας οδηγούν σε μια καλύτερη ζωή.

G.: Αναρωτιέμαι αν το κίνημα Bolidismo αποτέλεσε έναν προπομπό της συνεργασίας σου με τη Ferrari.
Μ.Γ.Γ.: Αυτό τo κίνημα υπήρξε πολύ πριν συνεργαστώ με τη Ferrari. Ηταν ένας τρόπος θεώρησης του concept της ταχύτητας. Οχι απαραίτητα αυτής ενός πυραύλου ή ενός αεροπλάνου, αλλά της καθημερινής ζωής. Σήμερα η ταχύτητα έγινε τρόπος ζωής. Οι υπολογιστές και το Ιντερνετ συνέβαλαν σε αυτό. Το κίνημα Bolidismo γεννήθηκε στη δεκαετία του ’80 γι’ αυτόν τον λόγο. Είναι μια σκέψη πάνω στην ταχύτητα που κυβερνάει τις ζωές μας.

G.: Αναφέρθηκες στους υπολογιστές. Θα μπορούσες να μας μιλήσεις και για τη συνεργασία με την IBM;
Μ.Γ.Γ.: Aυτό θα μπορούσαμε να το αποκαλέσουμε και πραγματοποίηση της σκέψης μου πάνω στο Bolidismo, όσον αφορά τα γραφεία της IBM στη Ρώμη που σχεδίασα. Κι αυτό γιατί οι χώροι για ανταλλαγή ιδεών και κοινωνικοποίηση είναι πιο σημαντικοί από τους χώρους της δουλειάς. Με αυτό το σκεπτικό δημιουργήθηκαν αίθουσες συνεδριάσεων με ενσωματωμένες εικόνες 15 χρόνια, τουλάχιστον, πριν από την πανδημία, η οποία έκανε τον εργασιακό χώρο περισσότερο έναν χώρο κοινωνικής συναναστροφής παρά παραγωγής. Υπήρχε επίσης από τότε η πρόβλεψη για τηλεσυνεδριάσεις στο meeting room.

G.: Η πρόβλεψη είναι το κλειδί που οδηγεί στον σχεδιασμό διαχρονικών προϊόντων;
Μ.Γ.Γ.: Ναι, θα πρέπει με κάποιον τρόπο να ταξιδεύεις στο μέλλον και επιστρέφοντας να αφήνεις στοιχεία του στο παρόν. Το μέλλον όμως το συσχετίζεις με την εμπειρία του παρελθόντος και το εφαρμόζεις στο παρόν.

G.: Πότε ήταν η τελευταία φορά που αισθάνθηκες ευγνώμων που διάλεξες αυτήν τη δουλειά;
Μ.Γ.Γ.: Δεν είχα άλλη επιθυμία πέρα από το να ασχοληθώ με αυτή τη δουλειά και να γίνω αυτός που είμαι σήμερα. Είχα ένστικτο που με οδηγούσε και ακολουθούσα πάντα με αφοσίωση το επάγγελμά μου. Αυτό συνέβαινε από τα φοιτητικά μου χρόνια στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου. Ενα από τα βασικά στοιχεία αυτής της δουλειάς είναι να σχεδιάζω με χαρτί και μολύβι. Τώρα πια υπάρχoυν ο τρισδιάστατος σχεδιασμός, το pinterest, αλλά τότε ήταν θεμελιώδες. Αλλά, κατά τη γνώμη μου, όταν βάζεις το μολύβι πάνω στο χαρτί, τότε κάνεις design. Ετσι ακόμα και σήμερα έχεις τη δυνατότητα να προσεγγίσεις πιο βαθιά ένα project.

G.: Yπήρξε κάποια συζήτηση που σε καθόρισε;
Μ.Γ.Γ.: Πριν από 30 χρόνια, είχα μια συζήτηση με τον Ετόρε Σότσας για τον Πικάσο. Κάποτε, σε ένα εστιατόριο, ο Πικάσο σχεδίασε κάτι σε μια χαρτοπετσέτα και το έκανε δώρο σε μια κυρία, λέγοντας: «Κρατήστε το, θα αποκτήσει μεγάλη αξία». Εκείνη τον ρώτησε: «Μα πώς, αφού το φτιάξατε σε δύο δευτερόλεπτα». Και ο Πικάσο τής είπε: «Ναι, το έκανα σε δύο δευτερόλεπτα, αλλά κάθε δεξιότητα που επιστράτευσα για να το φτιάξω, χρειάστηκε μια ολόκληρη ζωή για να τη χτίσω».

Συζητούσαμε γι’ αυτό με τον Σότσας πάνω στον μινιμαλισμό, τη δυνατότητα αφαίρεσης. Το πώς ο Πικάσο ξεκινά από τη μεταφορική σημασία και πάει στην αφαίρεση. Αυτό που πίστευε ο Πικάσο αποτέλεσε σπουδαία πηγή έμπνευσης για εμάς. Για να είσαι μινιμαλιστής, πρέπει πρώτα να έχεις γίνει ένας καλός σχεδιαστής σε στυλ μπαρόκ. Mετά μπορείς να γίνεις μινιμαλιστής.