Ράνια Σχορετσανίτη: Η γλύπτρια που έγινε εξώφυλλο στο «Architectural Digest»

Το βιογραφικό της Ράνιας Σχορετσανίτη είναι γεμάτο περγαμηνές και επιτεύγματα. Ενα από αυτά είναι και το έργο της «Punishment», που έγινε εξώφυλλο στην ισπανική έκδοση του έγκριτου περιοδικού «Architectural Digest». Οι ξύλινες φόρμες που δημιουργεί και ντύνει με ύφασμα κοσμούν σημαντικές ιδιωτικές συλλογές και συναντούνται σε σπίτια υψηλής αισθητικής τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Σε ένα διάλειμμα από το στούντιό της, η ίδια εξηγεί πώς αποφάσισε να ασχοληθεί με την τέχνη, ποιοι ήταν οι άνθρωποι που τη στήριξαν και πώς κατάφερε να κάνει πραγματικότητα το όνειρό της να συνεργαστεί με τη Mamush Gallery, στην οποία παρουσιάζεται μέχρι τις 31 Οκτωβρίου η νέα της έκθεση «Parallel Transmutations».

Παιδικές αναμνήσεις: «Γεννήθηκα και μεγάλωσα στα Τρίκαλα. Οι γονείς μου είχαν ένα καφενείο, τόπο συνάντησης λόγιων, αλλά και απλών ανθρώπων. Παρότι ήμουν εσωστρεφές παιδί, μου άρεσε να βρίσκομαι στο καφενείο των γονιών μου και να ακούω ιστορίες. Οι αφηγήσεις αυτές εξίταραν τη φαντασία μου κι έτσι όταν επέστρεφα στο σπίτι, ζωγράφιζα. Αγαπούσα την τέχνη από παιδί. Απέναντι από το καφενείο μας, μάλιστα, υπήρχε μια γκαλερί. Εμπαινα μέσα με τη μητέρα μου, που επίσης αγαπούσε την τέχνη, και περιεργαζόμουν τα εκθέματα. Λες και ένιωθα ότι το μέλλον μου ήταν προδιαγεγραμμένο γι’ αυτόν τον χώρο».

Τα πρώτα βήματα: «Το παιδικό μου όνειρο, να σπουδάσω Ζωγραφική και να εμπλακώ με τον χώρο της τέχνης, άρχισε να πραγματοποιείται το 2009, με την εισαγωγή μου στη Σχολή Καλών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στη Φλώρινα. Η νέα μου ζωή ως φοιτήτρια αλλά και μητέρα ενός παιδιού, σε μονογονεϊκή οικογένεια, είχε τεράστιες δυσκολίες στην αρχή. Με βοήθησε όμως πολύ ο Αρχιμανδρίτης Πολύκαρπος από τη Μονή του Αγίου Νικολάου. Η συνεχόμενη στήριξή του στις σπουδές μου, αλλά και το δικό μου πείσμα και η εργατικότητά μου με οδήγησαν να τελειώσω το πανεπιστήμιο με άριστα. Στη συνέχεια, με υποτροφία του ΙΚΥ, σπούδασα για 6 μήνες στο NHL Hogeschool, στην Ολλανδία, με το πρόγραμμα ανταλλαγής «Erasmus». Εκεί μου δόθηκε η δυνατότητα να γνωρίσω πολλές τεχνικές της Χαρακτικής και να συνδεθώ με άλλους καλλιτέχνες που διαπρέπουν σε αυτόν τον χώρο. Πολύτιμη εμπειρία που αποκόμισα ως φοιτήτρια ήταν και η συμμετοχή μου σε πολλές ομαδικές εκθέσεις και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Οσο για την πρώτη μου ατομική έκθεση, είχε τίτλο “The Reflective Image” και πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια του Δημήτρη Βογιατζόγλου στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας Amicale στη Χάγη».

Οι μέντορές της: «Επιστρέφοντας στην Ελλάδα το 2014, μπήκα στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας στον τομέα της Χαρακτικής. Το 2015 με δέχτηκαν στο Slade School of Fine Art, UCL, στο Λονδίνο, για σπουδές σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Για να εξασφαλίσω τα έξοδα διαβίωσης αλλά και το ποσό των διδάκτρων, παράλληλα με τις σπουδές μου δίδασκα σε σχολεία και παρέδιδα ιδιαίτερα μαθήματα. Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη στιγμή που ο διάσημος γλύπτης Εντουαρντ Αλινγκτον με επέλεξε για μαθήτριά του. Η μαθητεία μου δίπλα του υπήρξε καθοριστική για την πορεία μου και μου ενέπνευσε την αγάπη μου για τη γλυπτική. Και παρότι ο Αλινγκτον σύντομα αποσύρθηκε από τη διδασκαλία λόγω της βαριάς ασθένειάς του, δεν έπαψε να επιβλέπει την πορεία μου, μέχρι και τον θάνατό του, το 2017. Τη θέση του στο Slade, ωστόσο, πήρε η αδερφική του φίλη Τζο Βόλεϊ, η οποία με μύησε στη χρωματολογία και την τεχνολογία υλικών. Με την Τζο γίναμε φίλες και μέχρι και σήμερα δεν σταματά να με στηρίζει και να με εμψυχώνει. Συχνά, μάλιστα, την επισκέπτομαι στο Λονδίνο. Μεγάλη ήταν και η βοήθεια του καθηγητή Γκάρι Γούντλεϊ, ο οποίος με τροφοδοτούσε με βιβλιογραφία και πολύτιμες συμβουλές. Στους ανθρώπους που με έχουν στηρίξει τόσο στο έργο μου όσο και προσωπικά θα αναφέρω φυσικά και την Ελληνίδα διεθνή γλύπτρια Vassiliki».

Η επιβράβευση: «Χάρη στη συμπαράσταση και τη φιλία αυτών των ανθρώπων αλλά και τη δική μου εργατικότητα, το καλοκαίρι του 2016 κατάφερα να πραγματοποιήσω τη δεύτερη ατομική μου έκθεση, με τίτλο “The Validity Of Preciousness”, στο πλαίσιο της 8ης Διεθνούς Μπιενάλε Χαρακτικής Douro, στην Πορτογαλία. Την επόμενη χρονιά αποφοίτησα με διάκριση και έλαβα το βραβείο Desiree Painting Prize».

Η καταξίωση: «Μετά την αποφοίτησή μου από το Slade, συνέχισα να ζω και να εργάζομαι στο Λονδίνο, ενώ παράλληλα ταξίδευα σε άλλες χώρες, κυρίως της Ευρώπης, συμμετέχοντας σε εκθέσεις και σε συνέδρια και πραγματοποιώντας workshops. Σημαντική στιγμή στην καριέρα μου θεωρώ το μεγάλων διαστάσεων έργο μου “Punishment”, το οποίο εγκατέστησα το φθινόπωρο του 2017 σε μια κατοικία της δεκαετίας του ’50, στο κέντρο της Μαδρίτης. Λόγω της πληθώρας έργων τέχνης που κοσμούσαν αυτή την κατοικία, φιλοξενήθηκε σε αφιέρωμα του περιοδικού “AD Spain” και το δικό μου έργο μπήκε στο εξώφυλλο. Αυτό μου άνοιξε τον δρόμο για συνεργασίες με άλλους φιλότεχνους της Μαδρίτης, που μου ζητούσαν να φιλοτεχνήσω έργα για τις ιδιωτικές συλλογές τους».

Η επιστροφή στην Ελλάδα: «Το 2019 ξεκίνησα να διδάσκω το μάθημα του ψηφιδωτού στη Σχολή Καλών Τεχνών της Φλώρινας, κι έτσι άρχισα να επισκέπτομαι όλο και συχνότερα την Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αποφάσισα να επιστρέψω στο πατρικό μου σπίτι στα Τρίκαλα. Δεν έμεινα όμως άπρακτη. Δημιούργησα μια νέα σειρά έργων την οποία παρουσίασα το 2021 στην ατομική μου έκθεση με τίτλο “Fragments Metamorphosis”, στο μουσείο Δίδυμο Οθωμανικό Λουτρό Τρικάλων, με επιμελήτρια την ιστορικό τέχνης Μπία Παπαδοπούλου».

Με τη δική της ματιά: «Τα έργα μου είναι συμβολικές αφηγήσεις με έμπνευση από προσωπικές εμπειρίες και συγκεκριμένες εικόνες. Μετατρέπω τα συναισθήματα και τις σκέψεις μου σε γραμμές και αφηρημένα σχήματα, αφήνοντας τη φαντασία ελεύθερη και αποφεύγοντας εσκεμμένα την εικονογραφική αφήγηση. Οι βυζαντινές αναφορές στην Κλίμακα του Ιωάννη μεταμορφώνονται σε σύγχρονα απομεινάρια, κωδικοποιημένες γεωμετρικές παραστάσεις. Γίνονται διαγώνιες γραμμές που οδηγούν το βλέμμα από κάτω προς τα πάνω και αντίστροφα, ενώνοντας το γήινο με το θείο στοιχείο. Καταλαμβάνουν τους καμβάδες, τα χαρακτικά και τα ψηφιδωτά μου. Ενώνουν διαφορετικές εικόνες σε μια ενιαία ζωγραφική σύνθεση και μπαίνουν, σε τρισδιάστατη μορφή, στη δομή των ανάγλυφών μου. Αυτά τα ανάγλυφα είναι ιδιόμορφες γλυπτικές συνθέσεις που αναπτύσσονται στον τοίχο σαν ζωφόροι ή πυλώνες που θα μπορούσαν να εκτείνονται επ’ άπειρον. Συνήθως αποτελούνται από ξύλινες, μαρμάρινες ή μεταλλικές μονάδες που συγχωνεύονται για να σχηματίσουν την ακανόνιστη γεωμετρική υποδομή.

Οι μονάδες, που είναι πολλαπλά τραπεζοειδή σε διαφορετικές προοπτικές και μεγέθη, φαίνονται σαν να στρίβουν, εμπλουτίζοντας τις κατασκευές με κίνηση, ρυθμό και ενέργεια. Στην αρχή έκρυβα την υποδομή του έργου, αγκαλιάζοντας τις διάφορες ενότητες εξ ολοκλήρου με υφάσματα, ώστε να δημιουργήσω έναν συμπαγή όγκο, ένα ενιαίο σύνολο που αλλάζει με την κίνηση των θεατών στον χώρο. Αυτή η επιθυμία μου για την ενεργό συμμετοχή του θεατή, όμως, με οδήγησε να αποκαλύψω την εσωτερική δομή, κάνοντας τον τοίχο μέρος της καλλιτεχνικής σύνθεσης και παίζοντας με τις έννοιες του πλήρους και του κενού. Το επόμενο βήμα μου ήταν να δουλέψω με πραγματικό χώρο, με γλυπτά που τονίζουν την ψευδαίσθηση της αέναης μεταμόρφωσης των μορφών καθώς πολλαπλασιάζονται οι οπτικές γωνίες αντίληψης. Τα ζωγραφικά, τα χαρακτικά, τα ψηφιδωτά, τα ανάγλυφα και τα γλυπτά χαρακτηρίζονται από ένα κοινό νήμα: τη μορφολογική απλότητα που οδηγεί στην ουσία και την πνευματικότητα της εικόνας. Είναι αλληγορίες που λειτουργούν σαν ικεσίες για έναν καλύτερο κόσμο, γεμάτο ηρεμία και αγάπη, καλλιτεχνικές γοητείες ενάντια στη βία και την καταστροφή που επιφέρουν οι πόλεμοι. Αν και λατρεύω τη δουλειά μου και χαίρομαι να αφιερώνω πολλές ώρες σε κάτι που αγαπώ, δεν μπορώ να μην παραδεχτώ ότι η Γλυπτική είναι δύσκολη και απαιτητική τέχνη. Οι όγκοι των έργων μου απαιτούν πολλές φορές βαριά υλικά και η επεξεργασία τους είναι επίπονη».

Η καινούρια έκθεση: «Υστερα από τόσες εκθέσεις στις οποίες έχω συμμετάσχει στο εξωτερικό, την τωρινή μου συνεργασία με τον Χρήστο Γκίκα και την ομάδα του στη Mamush Gallery θα την αποκαλούσα όνειρο ζωής. Η έκθεση “Parallel Transmutations”, σε επιμέλεια και πάλι της ιστορικού τέχνης Μπίας Παπαδοπούλου, περιλαμβάνει έργα που δημιούργησα τα τελευταία τρία χρόνια. Είμαι ενθουσιασμένη από τη μεγάλη προσέλευση του κόσμου και χάρηκα κάθε στιγμή της επικοινωνίας μου με τους φιλότεχνους, αλλά και της δικής τους με τα έργα μου».