Μηνάς Κοσμίδης, ο σκηνοθέτης του design

Ο Μηνάς Κοσμίδης είναι ένας Ελληνας αρχιτέκτονας με διεθνή αναγνώριση. Η κομψότητα, η σύγχρονη αισθητική και ο αριστοτεχνικός σχεδιασμός είναι μερικές μόνο από τις αρετές που χαρακτηρίζουν τα έργα του στην Ευρώπη, την Αίγυπτο και τη Μέση Ανατολή. Ως μέλος του Design Lobby, που εκπροσωπεί τα καλύτερα ελληνικά αρχιτεκτονικά γραφεία, έχει συνεργαστεί και με την ασιατική αγορά, με εξέχον δείγμα τo project Show Flat «Origins» στο Ντονγκουάν της Κίνας. «Αυτό τον καιρό ασχολούμαστε με την ομάδα μου, τη Minas Kosmidis Architects, με ένα εύρος έργων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Κάποια από τα projects που ετοιμάζουμε είναι ένα ξενοδοχειακό συγκρότημα στη Λευκάδα, μια κατοικία στο Σεντζέν, δύο εστιατόρια στη Σαουδική Αραβία και μια μονοκατοικία στο Κάιρο. Πρόσφατα ολοκληρώθηκε το τελευταίο μας project, μια εξοχική κατοικία στην Αλματζα», εξηγεί ο ίδιος στο «Gala».

Στο πλούσιο βιογραφικό του περιλαμβάνονται ιδιωτικές κατοικίες, χώροι εστίασης, καταστήματα και ξενοδοχεία, άρτιας λειτουργικότητας και μοναδικής αισθητικής, για τα οποία έχει αποσπάσει βραβεία και διακρίσεις σε διεθνείς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, όπως τα «Best of Year Αwards» του αμερικανικού περιοδικού «Interior Design», τα «Modern Decoration Αwards» και «Idea Tops» στην Κίνα, αλλά και τα «FX awards» και «Restaurant & Bar Design Awards» στη Μεγάλη Βρετανία. Ως εκπρόσωπος μιας σύγχρονης αρχιτεκτονικής τάσης με κινηματογραφική διάσταση, ο Μηνάς Κοσμίδης παραδίδει έργα με ιδιαίτερη φόρτιση. «Αντιλαμβάνομαι την έννοια της αρχιτεκτονικής ως τη δημιουργία χωρικών αφηγήσεων. Ως σχεδιασμό που στοχεύει σε χώρο ζωντανό που γεννά συναισθήματα και συνειρμούς, συνεχώς μεταβαλλόμενο και εξαρτώμενο από τον ανθρώπινο παράγοντα. Ως διαδικασία συνεχούς έρευνας, κατά πάσα πιθανότητα ατελούς», σχολιάζει.

Στο νέο του γραφείο στο Κολωνάκι, στην οδό Πινδάρου, όπως και σε όλους τους χώρους του, κυριαρχεί μια αίσθηση ζεστασιάς και οικειότητας, στοιχείο σχεδιασμού που ενίοτε κρύβει και εννοιολογική ερμηνεία. Η μοναδικότητα της αρχιτεκτονικής του ταυτότητας, όμως, εντοπίζεται στην ενοποίηση ετερόκλητων υλικών.

«Ενα ταξίδι στο Παρίσι, ένα ποτό σε ένα μπαρ, μια συγκλονιστική Αφροαμερικανίδα τραγουδίστρια, μνήμες και εικόνες δημιουργούν το design. Εντελώς συνειρμικά», μου εξηγεί και συνεχίζει: «Ετσι το πορτρέτο μιας Αφροαμερικανίδας κρέμεται τώρα πάνω από το common table στο βάθος του γνωστού “Papillion” στο Νέο Ψυχικό, ως μια επιμέρους λεπτομέρεια που με ένα χρώμα, μια υφή, μια αχτίδα φωτός από την οροφή παράγει ταυτότητα, μετασχηματίζει τον χώρο, δημιουργεί ατμόσφαιρα και προκαλεί συναισθήματα». Αν και κάποιες λεπτομέρειες φαίνονται ασήμαντες, αν τις παρατηρήσεις μεμονωμένα, σε σύμπραξη παίζουν καθοριστικό ρόλο στη συνολική εικόνα. «Πρόκειται για ένα ψηφιδωτό πολύ μικρών πραγμάτων που φέρουν το βάρος της κατασκευής, δημιουργώντας μια ολοκληρωμένη χωρική εμπειρία με χαρακτήρα και ανθρωποκεντρική διάσταση», προσθέτει ο αρχιτέκτονας που καθημερινά αποδεικνύει πως η μέγιστη πρόκληση για εκείνον είναι η καθεμιά παραμικρή λεπτομέρεια.

GALA: Θα συγκαταλέγατε την αρχιτεκτoνική στις μορφές τέχνης που προκαλούν συναισθήματα;
ΜΗΝΑΣ ΚΟΣΜΙΔΗΣ: Η αρχιτεκτονική, παρόλο που δεν συγκαταλέγεται στην αντίληψη του ευρέος κοινού ως μορφή τέχνης ικανή να προκαλέσει συναισθήματα, είναι κατά κόρον αυτό. Καθώς είναι παντού γύρω μας και λόγω του λειτουργικού, ταυτόχρονα, χαρακτήρα της την αντιμετωπίζουμε ως δεδομένο περιβάλλοντα χώρο. Αυτός όμως είναι που στεγάζει κάθε μας συναίσθημα. Νοητές διαδρομές, κενά και πλήρη, χρώματα, υφές, σχισμές φωτός, αντανακλάσεις και σκιές, όλα περνούν απαρατήρητα, όλα γεννούν συναισθήματα.

G.: Το γραφείο σας κατέβηκε στο κέντρο της Αθήνας το 2020, μετά από μακρόχρονη παρουσία στη Θεσσαλονίκη. Πώς αντιμετωπίζετε την αθηναϊκή ανάπλαση;
Μ.Κ.: Η αστική εικόνα χρήζει άμεσης επανεξέτασης. Οι δημόσιοι χώροι οφείλουν πρωτίστως να είναι προσβάσιμοι από όλους και έπειτα να αποτελούν μια ευχάριστη εμπειρία για τον εκάστοτε περιπατητή. Ενα σύνολο αστικών και φυσικών στοιχείων συνδυαστικά με τον σεβασμό της δημόσιας περιουσίας μπορεί να συντελέσει στη δημιουργία ενός πυρήνα ανάπτυξης.

G.: Ποιες ιδιότητες σάς εμπνέουν σε ένα κτίριο όταν αναλαμβάνετε να επανασχεδιάσετε την εσωτερική του διακόσμηση;
Μ.Κ.: Δεν έγκειται τόσο στο κτίριο η έμπνευση όσο στο άτομο που αντιπροσωπεύει και καλείται να φιλοξενήσει. Ο σχεδιασμός μας είναι ανθρωποκεντρικός. Η αύρα των ανθρώπων είναι αυτή που μας εξάπτει κάθε φορά τη φαντασία, καθοδηγεί την αρχιτεκτονική μας γραφή και καταλήγει σε μοναδικές χωρικές εμπειρίες.

G.: Στην αρχιτεκτονική τάση προς το λευκό ή πρόσφατα στο μαύρο, εσείς απαντάτε με μια πλούσια χρωματική παλέτα. Γιατί;
Μ.Κ.: Οι αρχιτέκτονες έχουν την τάση να δημιουργούν ουδέτερα κελύφη χωρίς εντάσεις ώστε να λειτουργούν ως καμβάδες στους οποίους θα βάλει φόντο η ζωή, ο ανθρώπινος παράγοντας στον χώρο. Προσωπικά τον έχω ξεπεράσει αυτό τον φόβο. Ο σχεδιασμός μου έχει χαρακτήρα εφάμιλλο των ανθρώπων στους οποίους απευθύνεται. Πολλές φορές ο χαρακτήρας του είναι πολύχρωμος.

G.: Τα νέα υλικά στις κατασκευές είναι ελαφρύτερα, πιο ευέλικτα και εξαιρετικά πρωτότυπα. Ποια είναι η δική σας άποψη γι’ αυτά όσον αφορά την ανθεκτικότητά τους στον χρόνο;
Μ.Κ.: Θα σας απαντήσω με την ίδια σιγουριά που θα σας απαντούσα στην αντίστοιχη ερώτηση για τη δική μου γήρανση. Εξαρτάται από την εφαρμογή, τη χρήση και τη μεταχείρισή τους σε βάθος χρόνου. Σχεδιάζοντας, άλλωστε, με επίκεντρο τον άνθρωπο, ο σχεδιασμός είναι τόσο εφήμερος όσο και η ανθρώπινη ύπαρξη. Δεν μπορούμε να μιλάμε για παντοτινό αποτύπωμα, μόνο για χώρους που πλαισιώνουν τη ζωή και μεταλλάσσονται βάσει αυτής.

G.: Πιστεύετε ότι η κοινωνία επηρεάζει την αρχιτεκτονική ή το αντίστροφο;
Μ.Κ.: Μιλάμε για συγκοινωνούντα δοχεία. Η κοινωνία επηρεάζει την αρχιτεκτονική και η αρχιτεκτονική με τη σειρά της δεν προσαρμόζεται απλώς, κάνει το επόμενο βήμα και οδηγεί την κοινωνία σε εξέλιξη.

G.: Πόσο διαφορετικά πράγματα σας ζητούν οι πελάτες από την Ελλάδα σε σχέση με εκείνους από την Κίνα;
Μ.Κ.: Σίγουρα μιλάμε για δύο εντελώς διαφορετικούς πολιτισμούς, γεγονός που μας ελκύει και αποτελεί πρόκληση το να ισορροπήσουμε μεταξύ των δύο και να επιτύχουμε τη νοητή συνάντησή τους. Παρ’ όλα αυτά δεν μπορεί να είναι τόσο απρόσωπη η κατηγοριοποίηση. Διαφορετικά πράγματα ζητάει κάθε άτομο, δεν έγκειται στην καταγωγή αλλά στην προσωπικότητα.

G.: Πόσο δύσκολο ή εύκολο θεωρείτε πλέον να ξεκινήσετε ένα έργο σε κενό καμβά;
Μ.Κ.: Ποτέ η σχεδιαστική μου γραφή δεν υπήρξε αυτοαναφορική. Η εμπειρία, λοιπόν, δεν μπαίνει στην εξίσωση της κενής σελίδας, καθώς αντιμετωπίζω κάθε project ως μια καινούρια πρόκληση που μου γεννά τον ίδιο ενθουσιασμό ανεξαρτήτως των χρόνων.

G.: Τι άποψη έχετε για τα έργα που δίνουν μεγαλύτερο βάρος στον εντυπωσιασμό απ’ ό,τι στο μέρος, στην εποχή και τους ανθρώπους;
Μ.Κ.: Παράγονται χώροι φωτογενείς αλλά μη βιώσιμοι. Η αρχιτεκτονική δεν υφίσταται χωρίς την ανθρώπινη παρουσία, τη σκιαγράφηση της βίωσής της, την ικανοποίηση στη θέαση του ολοκληρωμένου έργου. Εμείς δεν έχουμε μανιέρα, δεν ακολουθούμε καμία αποκλειστική μόδα. Καθαρές γραμμές, ισορροπία και αφαίρεση, ανοιχτά σε ανατροπές στοιχεία είναι αυτά που συνθέτουν τη σχεδιαστική μας ταυτότητα. Ο πλούτος από μόνος του δεν προϋποθέτει την ύπαρξη πολυτέλειας και η πολυτέλεια δεν εμπεριέχει υποχρεωτικά την κομψότητα. Προτιμώ την πολυτέλεια ως ελαχιστοποίηση των συμβιβασμών. Αλλωστε, βιώνοντας αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση, η αναθεώρηση του τρόπου αντιμετώπισης του design είναι επιτακτική. Η ευχάριστη αίσθηση και η οικειότητα είναι ακόμα πιο απαιτητές στη μετά-COVID εποχή ◆