Ileana d’Orléans: Η δούκισσα που ζωγραφίζει

Η Ιλεάνα Μάνου ζωγράφιζε από τότε που θυμάται τον εαυτό της, κληρονομώντας προφανώς την καλλιτεχνία της μητέρας της που είχε σπουδάσει Γραφιστική στο Παρίσι. Τα πρώτα παιδικά χρόνια της τα πέρασε στη Γλυφάδα, αλλά αργότερα η οικογένεια μετακόμισε στην Κηφισιά. «Ζωγράφιζα από μικρή. Θυμάμαι ότι η μητέρα μου έβαζε κορνίζα σε όποια ζωγραφιά μου θεωρούσε ιδιαίτερη και την κρέμαγε στον τοίχο», μου εξηγεί την ημέρα που τη συνάντησα στο ξενοδοχείο «King George», στο Σύνταγμα. Παρότι εδώ και χρόνια μένει μόνιμα στο Παρίσι, η καλλιτέχνις βρέθηκε για λίγες μέρες στην Αθήνα με αφορμή τη νέα της ατομική έκθεση ζωγραφικής και σχεδίων, που φιλοξενείται στην γκαλερί Contemporary Arts. Αυτή είναι η δεύτερη έκθεση που παρουσιάζει στην Ελλάδα, ενώ έχει κάνει δύο ακόμα στο Παρίσι.

Δεν ήξερε όμως πάντα ότι θα γινόταν ζωγράφος. Αν και το ταλέντο της είχε διαφανεί από την αρχή, οι γονείς της επέμεναν να σπουδάσει και κάτι άλλο και να αποκτήσει πτυχίο. Λόγω της κλήσης της στις Θετικές Επιστήμες, εκείνη επέλεξε να σπουδάσει Μαθηματικά στην Οξφόρδη. «Η μετάβαση στην Αγγλία ήταν εκπληκτική», μου λέει. «Ξαφνικά βρέθηκα σε μια άλλη χώρα, με υπέροχο κόσμο και σημαντικά ερεθίσματα. Και παρόλο που προς στιγμήν η αγάπη μου για την τέχνη είχε καταλαγιάσει, το γεγονός ότι μία φορά την εβδομάδα παρακολουθούσα μαθήματα ζωγραφικής στο Πανεπιστήμιο για φοιτητές και άλλων κλάδων ξύπνησε τα παλιό μου πάθος. Συχνά ζωγράφιζα με δάσκαλο, ενώ τις ελεύθερες ώρες μόνη μου. Η ζωγραφική μετατράπηκε σε συντροφιά μου».

Το επόμενο βήμα ήταν να σπουδάσει στο Chelsea School of Fine Arts, πεπεισμένη πλέον ότι η ζωγραφική ήταν αυτό που την κάνει ευτυχισμένη και ότι αυτός ήταν ο δρόμος που θέλει να ακολουθήσει. Σύντομα βρέθηκε να μένει στο Παρίσι. «Μου άρεσε η ιδέα της μετακίνησης από το Λονδίνο στην Πόλη του Φωτός.

Το Παρίσι είναι μια πόλη έμπνευσης και δημιουργίας. Υπάρχει η αίσθηση της τέχνης παντού. Η Γαλλία, άλλωστε, είναι μια χώρα ανοιχτή, που προωθεί καινούριες τάσεις και υποστηρίζει νέους καλλιτέχνες. Το Παρίσι το είχα αγαπήσει και από αφηγήσεις της μητέρας μου που είχε περάσει κάποια χρόνια της ζωής της εκεί. Είναι μια πόλη που εξυμνεί την υψηλή αισθητική με οποιονδήποτε τρόπο και αν εκφράζεται αυτή», αναφέρει ενθουσιασμένη. Το Παρίσι θα εξελιχθεί σε δεύτερη πατρίδα της. Η ίδια θα βρεθεί στο «Ateliér Bertholle», όπου μαζί με άλλα νέα παιδιά ζωγραφίζει υπό το άγρυπνο μάτι του καταξιωμένου εικαστικού Ζαν Μπερτόλ. «Δεν μου αρέσει η αφηρημένη τέχνη. Αποτυπώνω μόνο οτιδήποτε έλκει το μάτι και εξιτάρει τη φαντασία μου. Παλιά ήμουν συνέχεια με ένα καρνέ και σκίτσαρα τη φύση αλλά και ανθρώπους.

Οτιδήποτε ήθελα να το εξελίξω ως εικόνα το μετέφερα στον καμβά», εξηγεί την τέχνη της. «Μου αρέσει να ασχολούμαι επί ώρες με ένα έργο. Σε αντίθεση με το παρελθόν που ό,τι έφτιαχνα το έκανα γρήγορα. Οι καθηγητές μου έμεναν άφωνοι με την ταχύτητα της αποτύπωσης και απόδοσης μιας εικόνας. Τώρα πια δουλεύω τους πίνακες πολύ αργά κυνηγώντας την τελειότητα, όπως την αντιλαμβάνομαι εγώ. Οταν εργάζεσαι με σύστημα και αργά, περνώντας ατελείωτες ώρες στο στούντιό σου, έχεις τη δυνατότητα να απολαύσεις περισσότερο τη δουλειά σου».

Πώς όμως η Ιλεάνα Μάνου έγινε Ileana d’Orléans; «Γνώρισα τον σύζυγό μου, Σαρλ-Λουί ντ’Ορλεάν, δούκα του Σαρτρ, πριν από πολλά χρόνια. Η μητέρα του ήταν φίλη με τη μητέρα μου και έτσι όταν ήρθα στο Παρίσι πήγα να τους γνωρίσω κι εγώ. Ο έρωτας ήταν κεραυνοβόλος και είμαστε μαζί από πολύ νεαρή ηλικία. Παρόλο που την πρώτη μου έκθεση την έκανα ως Ιλεάνα Μάνου, σκέφτηκα ότι το Ileana d’Orléans ακουγόταν πιο καλλιτεχνικό και καλόηχο. Σήμερα όλοι με γνωρίζουν έτσι. Κυρίως στη Γαλλία». Τη ρωτώ πώς αντιδρά ο κόσμος όταν μαθαίνει ότι ο σύζυγός της είναι μέλος της γαλλικής βασιλικής οικογένειας.

«Στη Γαλλία οι περισσότεροι γνωρίζουν για ποια οικογένεια πρόκειται. Ομολογώ ότι ο τίτλος προκαλεί την προσοχή και δημιουργεί μια διάθεση για θετική κριτική. Από εκεί και πέρα ως οικογένεια ζούμε την καθημερινότητά μας όπως όλος ο κόσμος. Είμαι καλλιτέχνις, σύζυγος και μητέρα πέντε παιδιών. Μια γυναίκα που δημιουργεί συνεχώς έργα, που εξελίσσεται μέσα από τη δουλειά της και που θέτει συνεχώς νέους στόχους», μου διευκρινίζει και συνεχίζει: «Απολαμβάνω τη ζωή στο Παρίσι και η μόνη περίοδος που το εγκατέλειψα ήταν όταν ο άνδρας μου εργαζόταν σε τράπεζα στο Μπουένος Αϊρες και είχαμε μετοικήσει για κάποια χρόνια στην Αργεντινή. Παρόλο που ήταν μια μοναδική εμπειρία, τη Γαλλία δεν την αλλάζω με τίποτα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι σκηνές από το Παρίσι πρωταγωνιστούν και στους πίνακές μου. Ομολογώ με απόλυτη σιγουριά ότι η Πόλη του Φωτός αποτελούσε και αποτελεί πηγή έμπνευσης για κάθε καλλιτέχνη».

Πώς συνδυάζει, όμως, τον δύσκολο ρόλο της μητρότητας με ένα τόσο απαιτητικό επάγγελμα; «Ευτυχώς για εμένα η οικογένειά μου είναι απόλυτα υποστηρικτική στη δουλειά μου. Δεν θα μπορούσα να κάνω όλα αυτά που κάνω αν ήταν η κατάσταση διαφορετική. Εξάλλου, είχα πολύ σημαντική βοήθεια. Τα πέντε παιδιά δεν είναι πολύ εύκολη υπόθεση, ειδικά όταν είναι μικρά», μου λέει και χαμογελά. Με τη σεμνότητα που τη χαρακτηρίζει, ομολογεί ότι της δίνει χαρά το γεγονός ότι ο κόσμος επιλέγει να στολίσει τους τοίχους του σπιτιού του με έργα της. «Τυχερά είναι και τα παιδιά μου», λέει με διάθεση αυτοσαρκασμού. «Θα μπορούν να στολίσουν και τα δικά τους σπίτια αργότερα με τα έργα που δεν θα έχουν διατεθεί. Μπορεί να μη με έχουν κοντά τους όλες τις ώρες, σκοπεύω όμως να τους αποζημιώσω μ’ αυτό τον τρόπο».

Αναρωτιέμαι πόσο φιλάρεσκη είναι, κι εκείνη μου απαντάει ότι δεν πηγαίνει συχνά στο κομμωτήριο και ότι δεν της αρέσει να φωτογραφίζεται, αλλά ούτε και να δίνει συνεντεύξεις. «Μα τι να πει ένας καλλιτέχνης για τον εαυτό του, όταν όλα τα δείχνει η δουλειά του;», αναρωτιέται. Προτού αποχαιρετιστούμε, τη ρωτώ πόσο συχνά επισκέπτεται την Ελλάδα. «Μου αρέσει να βρίσκω ευκαιρίες να επιστρέφω στη χώρα μου. Ο χρόνος μου εδώ μοιράζεται μεταξύ Αθήνας και Σκιάθου, όπου έχω σπίτι. Οι καλοκαιρινές μου διακοπές είναι συνήθως συνυφασμένες μ’ αυτό το νησί», καταλήγει.