Ανδρέας Αγγελιδάκης: Μια ωδή στην αρχαία Ελλάδα στο Παρίσι

Ο αντισυμβατικός καλλιτέχνης που ξεκίνησε την καριέρα του ως αρχιτέκτονας παρουσίασε ένα μοναδικής έμπνευσης έργο στο πλαίσιο της Paris + par Art Basel στο Παρίσι. Η πρώτη ατομική έκθεση του Ανδρέα Αγγελιδάκη με τίτλο «Center for the Critical Appreciation of Antiquity» είναι το μεγαλύτερο και πιο φιλόδοξο έργο τέχνης του μέχρι σήμερα και η πρώτη σύμπραξη με το πρόγραμμα της Audemars Piguet Contemporary που έκανε πρεμιέρα στο Παρίσι, η οποία κλείνει φέτος 10 χρόνια συνεργασίας με καλλιτέχνες απ’ όλο τον κόσμο.

Πρόκειται για μια εγκατάσταση του Ελληνα εικαστικού στο εμβληματικό Espace Niemeyer, το διάσημο ρετρό φουτουριστικής αρχιτεκτονικής κτίριο που κερδίζει τις εντυπώσεις στο 19ο Διαμέρισμα του Παρισιού και χαρακτηρίστηκε ιστορικό μνημείο το 2007, καθώς είχε αρχικά σχεδιαστεί για να φιλοξενήσει τα κεντρικά γραφεία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γαλλίας. Αυτή είναι η πρώτη φορά που ένας καλλιτέχνης μεταμορφώνει τον εσωτερικό τρούλο που δημιουργήθηκε από τον διάσημο αρχιτέκτονα Οσκαρ Νιεμάιερ. Το έργο του Αγγελιδάκη «Center for the Critical Appreciation of Antiquity» είναι μια καθηλωτική εγκατάσταση που φαντάζει μια ανασκαφική τοποθεσία και ένα κέντρο μελέτης για την αρχαιότητα σε αντιπαράθεση με μια σύγχρονη πόλη που τοποθετείται σκόπιμα σε διάλογο με τη μοντέρνα αρχιτεκτονική του Espace Niemeyer, ενός από τα πιο αξιόλογα σχέδια του Βραζιλιάνου αρχιτέκτονα στην Ευρώπη.

O Ελληνας εικαστικός δημιουργεί ένα εμπνευσμένο περιβάλλον για τους επισκέπτες, που βασίζεται στην εκτενή έρευνά του γύρω από την ιστορία του Ναού του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα. Η κατασκευή αντικατοπτρίζει τα σημερινά απομεινάρια: μια μνημειακή στήλη που περιβάλλεται από ερείπια. Ωστόσο, ο καλλιτέχνης προσαρμόζει την αισθητική χρησιμοποιώντας καθημερινά υλικά. Η στήλη είναι κατασκευασμένη από εμπριμέ ύφασμα, κρεμασμένη σε σκαλωσιές και δίπλα της βρίσκεται ένα κοντέινερ από ξύλο και υφάσματα, γεμάτο με τρισδιάστατα τυπωμένα γλυπτά που παραπέμπουν σε καταστήματα με σουβενίρ σε αρχαιολογικούς χώρους.

Γύρω από αυτά τα κεντρικά στοιχεία δημιουργείται ένας περίτεχνος συνδυασμός γλυπτικής, επίπλων και βιβλίων σε φυσικό μέγεθος. Ολα αυτά μπορούν να αγγιχτούν, να μετακινηθούν και να αλληλεπιδράσουν. Το κοινό καλείται να κάνει την εγκατάσταση δική του, σε αντίθεση με την παραδοσιακή αντίληψη ότι τα έργα τέχνης δεν πρέπει να αγγίζονται. Στη σκηνή προβάλλονται και βίντεο, με μουσικούς ήχους της αθηναϊκής νυχτερινής ζωής. Ο σκοτεινός χώρος και τα φώτα της δημοσιότητας στη στήλη ευθυγραμμίζονται περισσότερο με την ατμόσφαιρα ενός νυχτερινού κέντρου, αποδομώντας περαιτέρω τις σύγχρονες πρακτικές τέχνης και την παραδοσιακή προβολή έργων τέχνης.

Αυτή η παιχνιδιάρικη εγκατάσταση λειτουργεί ως ένας διαδραστικός κοινωνικός κόμβος για τους επισκέπτες ώστε να συλλογιστούν θέματα γύρω από τη συνάφεια της αρχαιότητας σήμερα. Σηματοδοτεί επίσης μια σημαντική στιγμή για τον εικαστικό, συγκεντρώνοντας τα εικονικά και πραγματικά στοιχεία της φιλοσοφίας του. Το έργο του Ανδρέα Αγγελιδάκη, που παρουσιάζει για ακόμη μια φορά τη δουλειά του στο εξωτερικό, κέρδισε τόσο τις εντυπώσεις στο Παρίσι ώστε να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τους επισκέπτες της έκθεσης απ’ όλο τον κόσμο. Ενώ η εμβληματική εταιρεία ρολογιών επέλεξε για πρώτη φορά Ελληνα εικαστικό, στηρίζοντας εξ ολοκλήρου τη δημιουργία του. O Ντενί Περνέ, Art Curator της Audemars Piguet Contemporary, δηλώνει: «Είναι τιμή μας που παρουσιάζουμε την πρώτη μας συνεργασία με τον Ανδρέα Αγγελιδάκη στο Παρίσι. H έκθεση κατάφερε να μεταμορφώσει το ιστορικό Espace Niemeyer με έναν τρόπο που δεν έχει συμβεί ξανά, ελπίζοντας πως το κοινό θα αφεθεί σε αυτή την καθηλωτική εμπειρία».

Εικαστικός με όραμα

Ο Ανδρέας Αγγελιδάκης ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Με διεπιστημονική πρακτική ως αρχιτέκτονας, καλλιτέχνης, επιμελητής και συγγραφέας με εμμονή στην έρευνα, τυγχάνει διεθνούς αναγνώρισης. «Ο πατέρας μου ήταν πολιτικός μηχανικός, έκανε δημόσια έργα και συχνά τα καλοκαίρια μέναμε μαζί του όπου είχε εργοτάξιο. Η μητέρα μου είναι Νορβηγίδα, γνωρίστηκαν με τον πάτερα μου στη Ρόδο. Εκείνος έστηνε τον ραδιοφωνικό σταθμό “Η φωνή της Αμερικής” και η μητέρα μου εργαζόταν στην αμερικανική πρεσβεία στο Οσλο. Οταν πήγα στο Λος Αντζελες ήμουν 21 χρόνων. Το πανεπιστήμιο δεν είχε συμβατικό campus και νοίκιασα ένα σπίτι στο Venice Βeach με έναν Νορβηγό. Αγόρασα ένα παλιό κάμπριο Ford Mustang - ήταν η εποχή των Nirvana και του πολέμου στον Κόλπο, πολύ εθνικοφροσύνη και αμερικανο-υστερία. Τότε άρχισε και η επαφή μου με τη σύγχρονη τέχνη», αναφέρει ο ίδιος για το ξεκίνημά του. Σήμερα η τέχνη αποτελεί μέρος της καθημερινότητάς του. Ταξιδεύει πολύ, φιλτράρει εικόνες και αρχιτεκτονικές γραμμές γεννώντας έργα τέχνης. Αγαπά το Παρίσι, το Τόκιο, τη Νέα Υόρκη αλλά και την Αθήνα, για την οποία δηλώνει: «Αν μπορούσαμε να πούμε ότι ο περίπατος προς την Ακρόπολη που σχεδίασε ο Πικιώνης είναι κτίριο, τότε μάλλον είναι το καλύτερο στην Αθήνα. Είναι αόρατο, συνδυάζει όλες τις παραδόσεις της Ελλάδας σε ένα ισοπεδωτικά επιβλητικό έργο, με μια εκκωφαντική απλότητα».

Ο Αγγελιδάκης αμφισβητεί με συνέπεια το τελικό προϊόν της αρχιτεκτονικής πρακτικής, αντιστρέφοντας τη σειρά αναπαράστασης-πραγματοποίησης της παραγωγής κτιρίων. Συχνά ξεκινά με ένα υπάρχον κτίριο, παράγοντας μοντέλα, ταινίες, ερείπια, εγκαταστάσεις ή εναλλακτικές ιστορίες, θολώνοντας γεγονότα και μυθοπλασίες και εξομαλύνοντας τα σύνορα μεταξύ του πραγματικού και του εικονικού. Εχει συνεισφέρει ως καλλιτέχνης ή επιμελητής σε μια σειρά από παγκόσμιες εκθέσεις, όπως στη «The State of the Art of Architecture» στην εναρκτήρια Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής του Σικάγο, στη 12ηΤριενάλε της Βαλτικής στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης στο Βίλνιους κ.ά. Μεταξύ των εκθέσεων που έχει επιμεληθεί είναι το «The System of Objects» στο Ιδρυμα Deste στην Αθήνα, το «Super Superstudio» στο PAC στο Μιλάνο, η «Fin de Siècle» στο Swiss Institute στη Νέα Υόρκη, η «PeriodRooms» στο Het Nieuwe Instituut Rotterdam και η «OOO Object Oriented Ontology» στο Kunsthalle Basel. Μιλώντας για συναδέλφους του, ομολογεί: «Το έργο τέχνης που θαυμάζω περισσότερο είναι το “Puppy” του Τζεφ Κουνς. Μπορεί να σταθεί σε οποιοδήποτε περιβάλλον, από ένα λούνα παρκ μέχρι τη “White Cube” ή κάποιο βιομηχανικό τοπίο. Είναι σαν από εννοιολογικό τεφλόν, δεν κολλάει πάνω του τίποτα».

Η πρόσφατη Paris + par Art Basel επιβεβαίωσε πως ο Ανδρέας Αγγελιδάκης είναι χαρισματικός και τα θετικά σχόλια που απέσπασε η οπτική του δεν είναι παρά μόνο η αρχή. Ειδικά αν σκεφτούμε ότι η συγκεκριμένη εγκατάσταση πρόκειται να ταξιδέψει στον κόσμο ◆