Νικόλας Κονταξής: Η γλώσσα των χρωμάτων

Είναι ζωγράφος, μόλις 27 ετών και ζει στο Παλμ Σπρινγκς της Καλιφόρνιας. Είναι το δίχως άλλο ανερχόμενος, ταλαντούχος και περιζήτητος. Το καταλαβαίνει κανείς αν αθροίσει τις αντιστρόφως ανάλογες με την ηλικία του εκθέσεις που έχει ήδη πραγματοποιήσει σε Ευρώπη και Αμερική, τις εμπορικές συνεργασίες του με το περιλάλητο Coachella Festival και την Adidas, τις διθυραμβικές κριτικές που λαμβάνουν οι δημιουργίες του, αλλά και τη celebrity βούλα που έχει αποκτήσει: έργα του, τα οποία αισθητικά ισορροπούν μεταξύ αφαίρεσης και εξπρεσιονισμού, κοσμούν τις συλλογές σύγχρονης τέχνης του Ρότζερ Φέντερερ και της Αντέλ. Οι πίνακές του είναι επιβλητικοί, υπερμεγέθεις και εκτυφλωτικά πολύχρωμοι. Ή, όπως το έθεσε καλύτερα το αμερικανικό περιοδικό «Forbes», που συμπεριέλαβε για το 2023 τον νεαρό εικαστικό στην περίφημη λίστα του «30 Under 30», είναι η μη λεκτική γλώσσα που ο ίδιος επινόησε για να επικοινωνεί με τον κόσμο.



Σε ηλικία 14 μηνών ο Νικόλας Κονταξής, γιος Ελληνοαμερικανών που ζουν στην Καλιφόρνια, διαγνώστηκε με μη εγχειρήσιμο όγκο στον εγκέφαλο. Από τότε έως σήμερα αντιμετωπίζει επιληπτικές κρίσεις που μετριούνται σε χιλιάδες, υποφέρει -σωματικά, αλλά και κοινωνικά-, μαθαίνει κάθε ημέρα του να είναι μία ακόμα μάχη σε έναν πόλεμο χωρίς ορατή ημερομηνία συνθηκολόγησης. «Το να αντιμετωπίζει επιληπτικές κρίσεις καθημερινά είναι τρόπος ζωής για τον ίδιο. Είναι ο σταυρός που έχει να σηκώσει», λέει η μητέρα και φροντίστριά του Χρυσάνθη, η οποία αναλαμβάνει τις συστάσεις με τον γιο της. Ο Νικόλας, λόγω της νευροδιαφορετικότητάς του, μιλά ελάχιστα. Αλλά εδώ που τα λέμε, οι πίνακές του αφηγούνται και επικοινωνούν πολύ περισσότερα απ’ όσα θα μπορούσαν να χωρέσουν ή να περιγραφούν σε λέξεις. «Δεν είχαμε φανταστεί ποτέ ότι αυτή η δυσκολία του θα άνοιγε έναν δρόμο προς την ομορφιά αποκαλύπτοντας έναν πολύχρωμο νέο κόσμο έκφρασης και σκοπού. Οσο περισσότερο προσπαθεί να επικοινωνήσει λεκτικά, τόσο πιο εμφατικοί γίνονται οι πίνακές του», εξηγεί η μητέρα του.



Η ίδια λέει πως είναι Ελληνοαμερικανίδα δεύτερης γενιάς και ο σύζυγός της, Ευθύμης, πρώτης. «Οι ρίζες μας είναι από το Δερβένι του Αχλαδόκαμπου και το Λουτράκι. Οι γονείς μας μετανάστευσαν στο Πόρτλαντ του Ορεγκον και στο Βανκούβερ του Καναδά αντίστοιχα. Ο Νικόλας γεννήθηκε στην Αριζόνα και μεγάλωσε στο Ράντσο Μιράζ της Καλιφόρνιας. Η οικογένειά μας είναι πιστή στην ορθόδοξη πίστη και τις παραδόσεις των προγόνων μας. Τα δύο αδέλφια του Νικόλα είναι ιεροψάλτες στην τοπική εκκλησία». Δηλώνει ακόμη ευγνώμων που έχει την ευκαιρία να βλέπει τον 27χρονο γιο της όχι απλώς να διαπρέπει, αλλά και να βρίσκει τη θέση του σε μια κοινωνία που -ας μην κρυβόμαστε- δεν καταπίνει, δεν χωνεύει και δεν μεταβολίζει εύκολα οποιουδήποτε είδους διαφορετικότητα. «Εχω δει πόσο εναντίον του ήταν τα προγνωστικά ήδη απ’ όταν ήταν μωρό. Εχω όμως την τύχη να βλέπω και πώς κατάφερε να επιβιώσει, να αναγεννιέται κάθε φορά από τις στάχτες του και να αντεπιτίθεται στις εις βάρος του πιθανότητες πινελιά την πινελιά στον καμβά. Ευχαριστώ καθημερινά τον Θεό που επιτρέπει σε όλη αυτή την ομορφιά να αναδυθεί μέσα από έναν μεγάλο πνευματικό και σωματικό πόνο».



Καθοριστική για την πρόγνωση της υγείας και την εξέλιξή του ήταν η απόφαση της οικογένειας να τον εντάξει στο σχολικό και κατόπιν στο κοινωνικό περιβάλλον. Οι γονείς του δεν σκέφτηκαν ποτέ ως εναλλακτική λύση τον εγκλεισμό του σε κάποιο ίδρυμα. Εκείνοι ήταν που ενθάρρυναν και ενδυνάμωναν τις διαφαινόμενες κλίσεις του, τον παρότρυναν να καλλιεργήσει τα πλεονεκτήματά του, κι ας έμοιαζαν αστεία ή μηδαμινά εμπρός στο φαινομενικά αξεπέραστο μειονέκτημά του. Τι λάτρευε ο ίδιος από παιδί; Τα χρώματα και το άγγιγμα του γύρω, απτού κόσμου του. «Τα χέρια του είχαν πάντα κάτι ξεχωριστό», λέει η μητέρα του. «Ηταν πάντα τα πρώτα μέλη του σώματός του που επανέρχονταν έπειτα από κάθε κρίση. Πάντα ήθελε να αγγίζει για να νιώθει τα πράγματα πιέζοντας και τραβώντας τα. Και πάντα γοητευόταν από τα χρώματα, σαν να τον ξυπνούσαν από την κατάσταση όπου βρισκόταν.

Θυμάμαι ότι οι πρώτες του ζωγραφιές ήταν απλώς αφηρημένες γραμμές και τελείες, διαφορετικού μεγέθους και αποχρώσεων, αυτές που διατρέχουν μέχρι και σήμερα τα έργα του».



Πλέον ο χαρισματικός εικαστικός δημιουργεί στο ατελιέ του που βρίσκεται στο παλιό γκαράζ της πατρογονικής κατοικίας του στο Παλμ Σπρινγκς. Η μητέρα του το περιγράφει ως μοναστικό ησυχαστήριο. «Το ατελιέ του έχει ένα μεγάλο παράθυρο που βλέπει στην ηλιόλουστη έρημο του Παλμ Σπρινγκς. Καθώς μπαίνει κανείς στο εργαστήριό του νιώθει να κατακλύζεται από αισθήματα ηρεμίας και γαλήνης. Είναι σαν το ησυχαστήριο ενός μοναχού, ένας χώρος όπου η αισθητική πειθαρχία αποδίδει καλλιτεχνικούς καρπούς». Και μπορεί η δημιουργία να είναι αυστηρά προσωπική υπόθεση του Νικόλα, όμως για την τιτλοφόρηση των έργων του προηγείται συνήθως ενός είδους μίνι οικογενειακό συμβούλιο. «Ο Νικόλας συνήθως δεν μιλάει. Ωστόσο, καταλαβαίνει, επικοινωνεί και εκφράζεται με αποσπασματικές λέξεις ή μικρές φράσεις. Ετσι, όταν ξεκίνησε να ζωγραφίζει, σημειώναμε κάθε λέξη, φράση και πρόταση που εξέφερε στη διάρκεια της δημιουργίας. Ο ίδιος διαλέγει στο τέλος εκείνη τη φράση ή λέξη που τον αντιπροσωπεύει καλύτερα», εξηγεί η Χρυσάνθη. Ακόμη, τονίζει ότι η συμπερίληψη του γιου της στη λίστα του «Forbes» -σημειώστε ότι στην κατηγορία Art&Style υπάρχει και το όνομα της Χέιλι Μπίμπερ ως επικεφαλής- είναι πολλά παραπάνω από απλώς μια προσωπική νίκη του. «Ηταν μια πρωτοποριακή κίνηση όχι μόνο για τον Νικόλα, αλλά και για κάθε άνθρωπο που λόγω των όποιων περιορισμών είναι καταδικασμένος στη μη ορατότητα. Το “Forbes” έσπασε τη γυάλινη οροφή και διεύρυνε τον κόσμο όχι μόνο για τον Νικόλα, αλλά και για άτομα σαν εκείνον. Κι αυτό δεν μπορεί παρά να είναι υπέροχο».



Ο Νικόλας διατηρεί στενούς δεσμούς με την ορθόδοξη θρησκεία. Συμμετέχει συχνά στο μυστήριο της Θείας Μετάληψης και γοητεύεται από τις βυζαντινές εικόνες, τα κεριά, τους ύμνους, το θυμίαμα. «Το βάθος αυτής της πνευματικής αντίληψής του είναι ένα μεγάλο μυστήριο για όσους τον γνωρίζουν και περνούν χρόνο μαζί του», λέει η μητέρα του. Γνωρίζει απέξω τη Θεία Λειτουργία τόσο στα ελληνικά όσο και στα αγγλικά και μπορεί μάλιστα μεγάλο μέρος να το αναπαράγει από μνήμης. Από παιδί έχει μια πολύ στενή σχέση με τον Αγιο Νεκτάριο, το μοναστήρι του οποίου στην Αίγινα είχαμε επισκεφτεί όταν ήταν μικρός. Θα έλεγα ότι η πίστη είναι η βάση του, πάνω στην οποία δομεί την υπόλοιπη ζωή του: την καθημερινή καταβύθισή του στο ατελιέ του, τη ρουτίνα του διαλογισμού του, την ακρόαση μουσικής, την άσκηση και τον χρόνο που περνά με την οικογένειά του», καταλήγει η Χρυσάνθη Κονταξή περιγράφοντας τις καθημερινές ιεροτελεστίες του γιου της. «Ναι, θα έλεγε κανείς πως η ζωή του έχει μια πολύ αυστηρή και συγκεκριμένη δομή, όμως ο Νικόλας βρίσκει την ελευθερία στη δημιουργία και στην έκφραση στον καμβά και βέβαια στην πίστη του» ◆