Φωτεινή Ζαγλάρα, το κορίτσι είδωλο
Βραβευμένη σε παγκόσμιους διαγωνισμούς για τα γεμάτα νοήματα αυτοπορτρέτα της, συνεχίζει με φρέσκες ιδέες να αξιοποιεί την τέχνη της φωτογραφίας για να αποδίδει επίκαιρες αλήθειες και μηνύματα.
«Αρχισα να βγάζω αυτοπορτρέτα όταν έφυγα για σπουδές από την Αθήνα στα Γιάννενα και δεν είχα κάποιον να ποζάρει για εμένα. Με το πρόσωπό μου είναι πιο εύκολο να δημιουργώ τους χαρακτήρες που θέλω». Ως φωτογράφος γνωρίζει τη σχέση φωτογραφίας και χρόνου -ο οποίος δικαίωσε την επιλογή της-, αλλά σαν είδωλο των αυτοπορτρέτων της τον φοβάται; «Αποδέχομαι τη φυσική ροή και επικεντρώνομαι στα δώρα που φέρνει ο χρόνος και όχι σε όσα αφαιρεί», απαντά, ενώ ταυτόχρονα αυτοφωτογραφίζεται με τη Sony κάμερά της αυτή τη σπάνια φορά που έτεροι επιμελούνται την εικόνα της.
«Μια selfie βγαίνει σε δευτερόλεπτα. Τα αυτοπορτρέτα είναι φωτογραφίες που απαιτούν επίπονη εργασία»
«Νιώθω ότι η ιδέα για μια φωτογραφική ιστορία είναι η σωστή όταν έχω τα κατάλληλα συστατικά για να την υλοποιήσω, να συνδέσω τα κομμάτια ενός παζλ που θα ταιριάζουν ιδανικά μεταξύ τους - τότε αυτομάτως καταλαβαίνω ότι βρίσκομαι στον σωστό δρόμο. Αυτό το αίσθημα προέρχεται σίγουρα από μια εσωτερική διαδικασία, είναι ενστικτώδες. Δεν βγαίνει πάντα. Εχω έναν σκληρό δίσκο γεμάτο με αυτοπορτρέτα που τα concepts δεν απέδωσαν όπως τα είχα φανταστεί. Ανά διαστήματα ανατρέχω σε αυτά και με τα χρόνια κάποια τα βλέπω με άλλη οπτική. Τα βασικά στοιχεία για μια καλή προσέγγιση του θέματος είναι η έρευνα και η ενσυναίσθηση. Τα θέματα με τα οποία καταπιάνομαι απαιτούν προσοχή, ειδικά όταν αναφέρεσαι στην ψυχική υγεία, στην ενδοοικογενειακή βία, στο περιβάλλον ή την παρένθετη μητρότητα».
Στην παιδική της ηλικία η Φωτεινή δεν είχε κάποια τρομερή σχέση με την τέχνη, ούτε και με τη φωτογραφία. «Στο σπίτι είχαμε μια φωτογραφική μηχανή που τη χρησιμοποιούσαμε μόνο στις διακοπές για τις κλασικές οικογενειακές φωτογραφίες. Βοήθησε ότι διάβαζα πάρα πολύ, και έτσι καλλιέργησα τη φαντασία μου. Στα 19 μου οι γονείς μου μού πήραν μια πιο επαγγελματική φωτογραφική και έτσι ξεκίνησα να πειραματίζομαι βγάζοντας αυτοπορτρέτα». Μέχρι σήμερα έχει διανύσει αρκετό δρόμο από την πρώτη εκείνη φωτογράφηση στην εφηβεία της, με βραβεία, επιτυχία, προσδοκίες.
«Οταν ανατρέχω στις πρώτες μου δουλειές ομολογώ πως ένιωθα πίεση. Οταν το 2022 κέρδισα κάποια σημαντικά βραβεία και διακρίσεις σε παγκόσμιους φωτογραφικούς διαγωνισμούς και μαζί με αυτά ήρθαν συνεντεύξεις, προβολή, κριτική, ξαφνιάστηκα γιατί δεν ήμουν αρκετά προετοιμασμένη. «Oσο συνέβαιναν όλα αυτά, υπήρχε ένα μικρό δημιουργικό μπλοκ γιατί ήμουν πολύ αυστηρή με τον εαυτό μου για το τι θα δημιουργήσω από εκεί και πέρα, αφού ήθελα να είναι αντάξιο των φωτογραφιών που διακρίθηκαν. Χρειάστηκε δουλειά με τον εαυτό μου ώστε να βγω μέσα από όλο αυτό και να δημιουργώ ξανά ελεύθερα όπως και πριν, χωρίς περιορισμούς και αυστηρή κριτική».
«Στόχος της τέχνης είναι να πυροδοτήσει την εσωτερική αναζήτηση για την οποία είναι ικανά τα έμβια όντα»
Το ότι όλοι πλέον φωτογραφίζουν χαλαρά και συνεχώς με τα κινητά τους τον εαυτό τους και τους φίλους τους, πώς την επηρεάζει; «Οι selfies με τα αυτοπορτρέτα έχουν τεράστια διαφορά και ως προς το τεχνικό κομμάτι αλλά και ως προς το εννοιολογικό.
Μια selfie με το κινητό βγαίνει σε δευτερόλεπτα και είναι κάτι στιγμιαίο. Τα αυτοπορτρέτα, και ειδικά τα conceptual αυτοπορτρέτα, είναι φωτογραφίες που δημιουργούνται ύστερα από επίπονη εργασία και θέλουν να δηλώσουν κάτι, να προβληματίσουν, να δημιουργήσουν ερωτήματα. Για ένα αυτοπορτρέτο χρειάζεται χρόνος από τη σύλληψη της ιδέας μέχρι την υλοποίηση του σεναρίου για να αποδώσεις το ζητούμενο συναίσθημα», εξηγεί και αυτόματα διαφοροποιείται.
Επιμένω όμως πως ανήκει σε μια γενιά που λατρεύει τις φωτογραφίες και κατακλύζει με αυτές τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν δώσει την ελευθερία στους ανθρώπους να ανεβάζουν ό,τι φωτογραφία επιθυμούν, όπως και να εκφράζουν ελεύθερα τη γνώμη τους. Επειδή καθημερινά εμφανίζονται στο feed μας εκατοντάδες εικόνες, αν κάποια απ' αυτές είναι κοντά στην αισθητική μου και μου δημιουργεί ένα συναίσθημα, θα κάτσω να την παρατηρήσω και να ψάξω και τον δημιουργό. Αν όχι, απλά θα την προσπεράσω.
Το Instagram εκδημοκρατίζει την εικόνα μας: είμαστε όλοι ίσοι σε αυτό το σύστημα, επιτρέπεται να μοιραζόμαστε όποιες εικόνες θέλουμε, όταν θέλουμε, σε όποιον θέλουμε, το σέβομαι. Πληρώνουμε όμως τίμημα γι’ αυτό το δικαίωμα. Οταν ανεβαίνει μια φωτογραφία δημόσια στο Instagram, και ειδικά όταν είναι κάποιος επαγγελματίας φωτογράφος, θα υπάρξει και κριτική. Θα ήταν καλό να γίνεται με σεβασμό στον δημιουργό και με επιχειρήματα. Φυσικά δεν γίνεται να αρέσει η δουλειά μας σε όλους και είναι λογικό, αλλά παρατηρώ πως οι φωτογραφίες σχολιάζονται επιφανειακά και ενίοτε προσβλητικά», επισημαίνει.
Με τις εικόνες της προκαλεί τον ιδανικό κόσμο. «Υπάρχουν concepts όπου δημιουργώ ένα φανταστικό σύμπαν και άλλα που επιχειρούν τον κοινωνικό σχολιασμό. Στόχος της τέχνης είναι να γεννήσει ερωτήματα, να προβληματίσει, να παραθέσει διαφορετικές οπτικές και να πυροδοτήσει την εσωτερική αναζήτηση για την οποία είναι ικανά τα έμβια όντα», καταλήγει. Ναι, πέρα από τους αισθητικούς πειραματισμούς και την εξερεύνηση των νέων ψηφιακών τεχνολογιών, ο τρόπος που η Φωτεινή Ζαγλάρα υποδύεται τον εαυτό της ως ανώνυμη ηρωίδα ή το κορίτσι της διπλανής πόρτας μεταφέρει μηνύματα που αξίζει να αποκωδικοποιηθούν ◆
φωτογράφια: Πηνελόπη Μασούρη. Επιμέλεια: Ελίνα Ψύλλου.
Make-up/Hair: Bratis. K. Βοηθός φωτογράφου: Ανδρέας Μόργκαν
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr