Η διευθύντρια ανάπτυξης του ελληνικού φουάρ τέχνης φτιάχνει έναν «οδηγό επιβίωσης» για τη φετινή, ακόμα μεγαλύτερη και πιο διευρυμένη διοργάνωση που θα ομορφύνει την πόλη
Για τη Μαριλένα Κουτσούκου αν κάτι οφείλει να κάνει η τέχνη αυτό είναι να συγκινεί. Δεν έχει σημασία εάν το αίσθημα θα είναι θετικά ή αρνητικά φορτισμένο. Το ζήτημα είναι να γεννιέται κάθε φορά που ένα έργο τέχνης φτάνει στον νομοτελειακό παραλήπτη του, τον θεατή. Αλλωστε και η σχέση της διευθύντριας ανάπτυξης της Art Athina με τις καλές τέχνες ξεκίνησε με τρόπο βιωματικό, οργανικό. Ο λάτρης των εικαστικών πατέρας της ήταν εκείνος που της πρόσφερε τα πρώτα -καθοριστικά, όπως αποδείχθηκε- ερεθίσματα.
Μπορεί η ευρυμαθής και πολυταξιδεμένη millennial να σπούδασε αρχικά οικονομικά και διεθνείς σχέσεις στο Πανεπιστήμιο Tufts της Βοστόνης, όμως μέσω ενός μεταπτυχιακού προγράμματος στη Μουσειολογία ξεκίνησε τελικά την επαγγελματική ενασχόλησή της με την τέχνη - ανάμεσα στην επιμελητική δουλειά της ξεχωρίζει η έκθεση «Odyssey» στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, αλλά και το project «Dialogos» του πρίγκιπα Νικόλαου στο Art Palm Beach στο Μαΐάμι.
Πλέον η Κουτσούκου είναι σάρκα από τη σάρκα της ομάδας τής Art Athina ή αλλιώς ενός από τους σημαντικότερους, τους πιο δραστήριους και τους πλέον λαοφιλείς θεσμούς τέχνης στη χώρα μας. Από το νευραλγικό πόστο της διευθύντριας ανάπτυξης οραματίζεται -και κατευθύνει από φέτος τις γνώσεις και τις δυνάμεις της για- μια ακόμα μεγαλύτερη, ακόμα πιο ανοιχτή και ακόμα πιο συνεργατική διοργάνωση.
Λίγες ημέρες πριν από τα εγκαίνια της φετινής φουάρ που θα φιλοξενηθεί στο Ζάππειο Μέγαρο (19-23/9), με τη συμμετοχή 71 αιθουσών τέχνης από την Ελλάδα και 10 χωρών από το εξωτερικό, η μουσειολόγος εξηγεί γιατί το μόνο που μπορεί να κάνει η τέχνη είναι να μας κάνει πιο πλούσιους και τελικά καλύτερους ανθρώπους.
Πουκάμισο, Grace Atelier. Φούστα Dries Van Noten, Enny Monaco. Μπαλαρίνες, Chanel
GALA: Τι κάνει μια διευθύντρια ανάπτυξης; ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΚΟΥΤΣΟΥΚΟΥ: Είναι η πρώτη Art Athina στην οποία λαμβάνω μέρος ως μέλος της πυρηνικής ομάδας του θεσμού, ως διευθύντρια ανάπτυξης. Και είμαι πραγματικά ενθουσιασμένη που μπαίνω σε μια τέτοια πολύ δεμένη, πολύ δυναμική και έμπειρη ομάδα. Ο ρόλος μου σχετίζεται με τη στρατηγική ανάπτυξη, τη βιωσιμότητα και τη διεύρυνση της έκθεσης μέσω σύναψης συνεργασιών και συνεργειών με εταιρείες και οργανισμούς. Εκείνο που κυρίως αναζητούμε είναι όχι υποστηρικτές με την τυπική έννοια του όρου, αλλά συνεργάτες. Αλλωστε η Art Athina δεν είναι απλώς ένας τόπος συνάντησης για τους λάτρεις της τέχνης. Προάγει από τη μία την ευαισθητοποίηση των επισκεπτών σε σχέση με ζητήματα που μας απασχολούν -όπως το περιβάλλον, η βιωσιμότητα, η συμπερίληψη, η εξωστρέφεια-, επιδιώκει από την άλλη να δημιουργήσει φιλότεχνους και να δώσει το έναυσμα για να βάλουν την τέχνη στη ζωή τους.
G.: Ποια είναι η σχέση σου με την τέχνη; Μ.Κ.: Είμαι μουσειολόγος και επιμελήτρια. Από το 2011 έως το 2021 έζησα στο Κατάρ, όπου ξεκίνησα και επίσημα την επαγγελματική μου σχέση με την τέχνη. Πάντα αγαπούσα την τέχνη. Ο πατέρας μου ήταν λάτρης ειδικά της ελληνικής τέχνης του 19ου και του 20ού αιώνα και από εκείνον πήρα τα πρώτα μου ερεθίσματα.
G.: Θυμάσαι το πρώτο έργο που σε συγκίνησε; Μ.Κ.: Μου άρεσε πάντα ο Τσαρούχης. Θεωρώ όμως ότι και εκεί λειτούργησε η επιρροή του πατέρα μου.
G.: Στο Κατάρ, αλήθεια, πώς βρέθηκες; Μ.Κ.: Πήγα με την οικογένειά μου για επαγγελματικούς λόγους του συζύγου μου, όμως τελικά αποδείχθηκε μια πολύ ωραία εμπειρία και μια μοναδική ευκαιρία. Τότε ήταν η περίοδος που αναπτύσσονταν πολύ τα μουσεία και οι πολιτιστικοί οργανισμοί στη χώρα.
G.: Και λογικά επένδυαν πολύ χρήμα στην τέχνη. Μ.Κ.: Ξέρεις, το χρήμα από μόνο του δεν λέει κάτι. Πρέπει να υπάρχει η διάθεση, το ενδιαφέρον, η αγάπη. Αλλιώς το αποτέλεσμα δεν μένει. Στο Κατάρ έκανα το μεταπτυχιακό μου στο campus του UCL και κατόπιν ξεκίνησε η επίσημη επαγγελματική σχέση μου με την τέχνη.
G.: Η ζωή στο Κατάρ πώς ήταν; Μ.Κ.: Είχε πολύ ενδιαφέρον. Οπως ανέφερα, η χώρα αναπτυσσόταν πολύ γρήγορα εκείνη την περίοδο και επένδυε πολύ στον πολιτισμό, στην εκπαίδευση και τον αθλητισμό. Το να βρίσκεσαι εκεί, εκτός από ενδιαφέρον, είχε και πολλές ευκαιρίες. Υπήρχε η διάθεση για δημιουργία, ενδιαφέρον για οτιδήποτε νέο και όραμα.
G.: Η καθημερινότητα για μια γυναίκα σε μια ισλαμική χώρα πώς ήταν; Μ.Κ.: Θα έλεγα ότι η ζωή και η καθημερινότητα ήταν αρκετά εύκολες. Υπάρχουν αρκετές γυναίκες σε ηγετικές θέσεις - ειδικά στο κομμάτι του πολιτισμού και της εκπαίδευσης.
G.: Αρα δεν αντιμετώπισες το στερεότυπο της καταπιεσμένης γυναίκας; Μ.Κ.: Δεν το έζησα και δεν το είδα καθόλου. Ισως σε κάποια θέματα γυναικείας ηγεσίας ήταν ακόμα και πιο μπροστά από μας.
G.: Και η επιστροφή στην Ελλάδα πώς ήταν; Μ.Κ.: Γύρισα στην Ελλάδα και βρήκα τα πράγματα πολύ ενδιαφέροντα, σε μια διαδικασία αλλαγής. Συνέβαιναν και συμβαίνουν πολύ ωραία πράγματα στη χώρα. Νομίζω, βρισκόμαστε σε μια εξαιρετική συγκυρία για την τέχνη και θεωρώ πως η Art Athina, που είναι η μεγαλύτερη εικαστική διοργάνωση στη χώρα, ενισχύει πολύ την πολιτιστική ταυτότητα της Ελλάδας και βέβαια την καλλιτεχνική κοινότητα.
G.: Φαίνεται ότι ενδιαφέρει και το κοινό. Προσωπικά μου κάνει εντύπωση. Μ.Κ.: Γιατί το λες αυτό;
G.: Γιατί πιστεύω ότι ως είδος βαδίζουμε με συνέπεια στην αποκτήνωση. Μ.Κ.: Πολύ δυσάρεστη σκέψη.
G.: Πάντως υπάρχει ακόμα ο κόσμος που αναζητά ερεθίσματα. Μ.Κ.: Δεν είναι τυχαίο ότι η διοργάνωσή μας κάθε χρόνο μεγαλώνει, ενδιαφέρει τον κόσμο, παραμένει ένας ζωντανός οργανισμός.
G.: Τι πιστεύεις ότι πρέπει να έχει ένα έργο τέχνης για να ενδιαφέρει; Μ.Κ.: Εξαιρετικά δύσκολη ερώτηση. Για μένα πρέπει πρώτα απ’ όλα να σε συγκινεί. Το θεωρώ σημαντικότερο από το εάν την καταλάβεις ή αν θα σου την εξηγήσει κάποιος. Το κυρίαρχο, κατά τη γνώμη μου, είναι να τη νιώσεις. Ετσι δημιουργεί καθένας μας την προσωπική σχέση του με την τέχνη. Οσο πιο πολύ ερχόμαστε σε επαφή μαζί της, πάντως, τόσα περισσότερα πράγματα αντιλαμβανόμαστε και τελικά «βλέπουμε». Το θεωρώ κρίσιμο να βλέπουμε έργα τέχνης, να επισκεπτόμαστε μουσεία και γκαλερί, να είμαστε παρόντες σε πολιτιστικά γεγονότα. Μόνο πιο πλούσιοι γινόμαστε.
G.: Εστω ότι αύριο καταστρέφεται ο κόσμος και μπορείς να σώσεις ένα και μόνο έργο τέχνης. Ποιο επιλέγεις; Μ.Κ.: Τον Παρθενώνα. Αυτό είναι το υπέρτατο έργο τέχνης για μένα.
G.: Τον επισκέπτεσαι; Μ.Κ.: Οταν έχεις τρία παιδιά, η αλήθεια είναι ότι βρίσκεις συχνά την ευκαιρία.