Δημήτρης Καταλειφός: «Είναι τιμή να σε λένε δύσκολο»
Σαράντα τέσσερα χρόνια πάνω σε μια σκηνή, εκτεθειμένος σε θεατές-συνοδοιπόρους που τον ανταμείβουν με παρατεταμένο χειροκρότημα. Ο Δημήτρης Καταλειφός ήταν πάντα ξεκάθαρος καλλιτέχνης που αγάπησε το θέατρο γιατί υπήρξε ένας απελπισμένος έφηβος
Δεκαοκτώ χρόνων μπήκε σε μια σχολή υποκριτικής για να βρει τον εαυτό του. Συνάντησε μεγάλους δασκάλους και έπαιξε δίπλα σε θρύλους. Υπήρξε μέλος της ομάδας του τεράστιου θεατράνθρωπου Σπύρου Ευαγγελάτου και συνεργάστηκε με τον Παντελή Βούλγαρη. Εγραψε τη δική του ιστορία στην τηλεόραση με το «Μινόρε της Αυγής» και πλέον έχει στήσει το θεατρικό του σπιτικό στο «Εμπορικόν». Φέτος αποδομεί το αμερικάνικο όνειρο ανεβάζοντας Αρθουρ Μίλερ και υποδυόμενος τον Γουίλι Λόμαν, τον ηλικιωμένο πλασιέ που ξαφνικά νιώθει άχρηστος, στον «Θάνατο του εμποράκου». Και ίσως είναι ένας ρόλος ζωής.
«Την πρώτη φορά που έπαιξα αυτόν τον ρόλο ήμουν 32. Μου τον είχε εμπιστευτεί ο Βασίλης Βαφέας. Ξέρετε, είχα την ατυχία να παίζω πάντα τον μεγαλύτερο. Είχα πει λοιπόν τότε ότι το έργο αυτό θα το ανεβάσω όταν βρεθώ στην πραγματική ηλικία του ρόλου. Και ήρθε η στιγμή. Δεν είναι απλή υπόθεση να ανέβει ένα πολυπρόσωπο έργο κι ευτυχώς η Ελένη Κούρκουλα μας το έκανε δυνατό σαν παραγωγός. Ανεβάζω και συμμετέχω σε έργα που πρωτίστως με συγκινούν. Δεν θα μπορούσα διαφορετικά να καταπιαστώ με κάτι. Υπάρχει μια ταμπέλα που ακούω συχνά, ότι τα έργα που επιλέγω είναι “δύσκολα”. Το αναγνωρίζω, με εκπλήσσει και με στεναχωρεί. Κάποτε διάβαζε ο κόσμος που ερχόταν στο θέατρο και τώρα με τις γρήγορες πληροφορίες που καταναλώνει στο Διαδίκτυο, δεν μπορεί να δει μια τρίωρη παράσταση. Η ταχύτητα έχει δυσκολέψει τον σύγχρονο άνθρωπο, δεν του άφησε τον χρόνο του. Δεν έχουν χρόνο οι νεότεροι να σκέφτονται. Θεωρώ πως ο σύγχρονος άνθρωπος δεν θέλει να δυσκολευτεί».
Αν ανεβαίνουν συνεχώς έργα κλασικού ρεπερτορίου, πότε θα δοθεί στους Ελληνες δημιουργούς χώρος; «Αυτή είναι μια μεγάλη πληγή του θεάτρου. Η κρίση δημιούργησε μια καινούρια εποχή. Μεταβατική. Ο μικρόκοσμος του θεάτρου δεν έχει σοβαρή οικονομική υποστήριξη κι έτσι βρέθηκε σε χέρια παραγωγών που έχουν ως κεντρικό θέμα το ταμείο. Δεν έχουν την τόλμη να ρισκάρουν. Εχουμε πήξει στις βιογραφίες για να προσελκύσουμε κόσμο και πλέον το θέατρο έχει γίνει σόουμπιζ. Δυστυχώς, δεν υπάρχει η ευαισθησία για να εμπιστευτούν το ελληνικό έργο και να επαληθευτούν οι Ελληνες συγγραφείς πάνω στη σκηνή, ακόμη και να μάθουν από τα λάθη τους.
Αυτή η γρήγορη, αβέβαιη, αμήχανη εποχή αντικατοπτρίζεται στο θέατρο. Είναι μια παρακμιακή εποχή. Δείτε την Ελλάδα που έχει γίνει απλά τουριστικός προορισμός γεμάτη Airbnb που μου σπάνε τα νεύρα. Είμαι σε απελπισία».
Τα sold out είναι ουσιαστικά η ανταμοιβή για το έργο των πρώιμων χρόνων; «Είχα την τύχη να δουλέψω με τον Λευτέρη Βογιατζή και υπήρξα συνιδρυτής του Εμπρός και της Σκηνής. Δημιούργησα λοιπόν στο κοινό την πεποίθηση ότι αγωνίζομαι για την τέχνη μου, ότι είμαι έντιμος και δεν προσπαθώ να ξεγελάσω. Είναι ανταμοιβή να αναγνωρίζουν ότι υπηρέτησα τίμια κάτι συγκεκριμένο. Με εμπιστεύονται».
Ηταν δύσκολος άνθρωπος ο Λευτέρης Βογιατζής; «Να είσαι δύσκολος είναι η μοναδική ελπίδα για να πετύχεις κάτι. Αν δύσκολος είναι αυτός που κοπιάζει, δεν ικανοποιείται εύκολα, δεν επαναπαύεται τότε, ναι, ήταν δύσκολος. Αλλά δεν είναι ελάττωμα. Είναι τιμή να σε λένε δύσκολο γιατί σημαίνει ότι είσαι ανήσυχος και δεν δίνεσαι στην εύκολη ευχαρίστηση. Ακόμη και στη ζωή. Είναι εύκολο να κάνεις επιφανειακές σχέσεις. Το δύσκολο είναι να ζητάς να είναι πιο εντάξει απέναντί σου. Είμαι κι εγώ δύσκολος. Είναι προτέρημα που το έχεις από την παιδεία σου και από τις συναντήσεις με ανθρώπους που σε επηρεάζουν. Από αυτούς προχωράς. Ισως είμαι και ρομαντικός αλλά το δύσκολο με ερεθίζει».
Γιατί διδάσκει νέους ηθοποιούς; «Μου δίνει τεράστια ευχαρίστηση η επαφή με τα νέα παιδιά κι έχω φανατικούς μαθητές. Κινεί τους νέους να βλέπουν έναν άνθρωπο να διδάσκει αυτό που κάνει πράξη. Τη συνέπεια».
Γιατί αποφάσισε να γίνει ηθοποιός; «Ημουν απελπισμένος από την εφηβεία και τη ζωή. Αν μπορούσα να επιστρέψω πίσω στη ζωή μου, θα αφαιρούσα τα χρόνια από τα 12 ως τα 18. Οταν είδα στο θέατρο τη Λαμπέτη, στα 13 μου, την ερωτεύτηκα. Και βρήκα σωτηρία στο θέατρο. Σιχαινόμουν το σχολείο παρόλο που ήμουν καλός μαθητής. Το θέατρο ήταν το καταφύγιό μου από την πραγματικότητα. Ο πατέρας μου ήταν πλασιέ κι αυτός ο ρόλος στον “Θάνατο του εμποράκου” είναι ιδιαίτερα συγκινητικός για μένα. Μου θυμίζει τον πατέρα μου. Μεγαλώσαμε στο σπίτι με τη μητέρα μου. Πέρασα και στη Νομική, αλλά για τρία μαθήματα δεν πήρα το πτυχίο μου. Οι γονείς μου δεν με πίεσαν ποτέ να γίνω γνωστός ηθοποιός, δεν με πίεσαν να βγάλω χρήματα και δεν ήθελαν να γίνω υπέροχος στην τέχνη μου. Και στην Ελλάδα είναι δύσκολο να είσαι ηθοποιός. Δεν αντιμετωπίζονται με σεβασμό και εκτίμηση. Φυσικά βρέθηκα άφραγκος στο ξεκίνημα και ακόμη και σήμερα τα βγάζω πέρα με δυσκολία. Είναι ηρωικό να είσαι ηθοποιός».
Κλείσιμο
Γιατί δεν τον έχουμε δει σε πολλά τηλεοπτικά σίριαλ; «Δεν σνομπάρω την τηλεόραση. Ούτε τον κινηματογράφο. Δυστυχώς δεν έχω ιδιαίτερες προτάσεις. Εχω βγάλει το όνομα του δύσκολου και πληρώνω το τίμημα των επιλογών μου. Θεωρώ πάρα πολύ κανονικό τον εαυτό μου».
Τι του δίνει χαρά; «Να ζωγραφίζω. Είμαι αυτοδίδακτος. Κάνω παστέλ. Κάνω κάτι που μου δίνει χαρά χωρίς καμία φιλοδοξία» ◆
info
Το κλασικό έργο «Ο θάνατος του εμποράκου» ανεβαίνει στο θέατρο «Εμπορικόν», σε σκηνοθεσία Γιώργου Σκεύα, με τον Δημήτρη Καταλειφό στον εμβληματικό ρόλο του Γουίλι Λόμαν
