Δωροθέα Μερκούρη: Dolce vita στην Καλαβρία

Γεννήθηκε στο Toρίνο αλλά μεγάλωσε στο Βίμπο Βαλέντια της Καλαβρίας. Από τον πατέρα της Τζιοβάνι, βέρο Ιταλό, η Δωροθέα άκουγε συχνά ιστορίες για το ελληνικό στοιχείο που είναι έντονο στην περιοχή. «Οι γονείς μου γνωρίστηκαν στην Αθήνα, στην Πλάκα, το 1971 όταν ο πατέρας μου ήταν φοιτητής στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια. Ερωτεύτηκαν κεραυνοβόλα και ο πατέρας μου, ο οποίος είχε τουριστικό γραφείο και οργάνωνε πολιτιστικές εκδρομές στην Ιταλία, έπεισε την Ελληνίδα μητέρα μου να τον ακολουθήσει στην Καλαβρία. Μέχρι τα 13 μου έζησα σε αυτό τον ευλογημένο τόπο, όπου για πολλά χρόνια η ιταλική ελίτ διατηρούσε τα κτήματά της. Το ’86 επιστρέψαμε στην Ελλάδα, μια και η μαφία ήταν πάντα πρόβλημα εκεί. Ο πατέρας μου λάτρευε την Ελλάδα και ήξερε, όπως και πολλοί στην περιοχή, ότι ο τόπος μας ήταν παλαιότερα ένα κομμάτι της επονομαζόμενης Magna Graecia», θυμάται η Δωροθέα.

Οι εικόνες από τα παιδικά της χρόνια παραμένουν ζωντανές: «Το κυριακάτικο οικογενειακό τραπέζι αριθμούσε τουλάχιστον 25 άτομα. Αν ήμασταν 10, αναρωτιόμασταν πού είναι οι υπόλοιποι. Ηταν τραπέζια με πολλή φασαρία, καλό φαγητό και τραγούδι. Εβγαιναν οι κιθάρες και κάθε φορά στηνόταν αυθόρμητο γλέντι. Δεν θα ξεχάσω τη σπεσιαλιτέ του τόπου, που είναι οι μελιτζάνες φούρνου με μοτσαρέλα και παρμεζάνα. Η γιαγιά μου τις έφτιαχνε θεϊκά». Στην Καλαβρία επικρατεί το μητριαρχικό πρότυπο, με τις γυναίκες να κρατούν τα ηνία σε κάθε έκφανση της τοπικής ζωής. «Θυμάμαι τη γιαγιά μου να αποπνέει δύναμη, αλλά πάντα με φινέτσα. Ωστόσο, ηταν μια απλή γυναίκα. Μαγείρευε υπέροχα και ήταν πάντα ντυμένη και μακιγιαρισμένη στην εντέλεια. Είχε άψογο μανικιούρ και ένα ζεστό χαμόγελο στα χείλη. Ηξερε δε πώς να επηρεάζει τον καθένα μας». Τη ρωτώ πώς συνδέεται η καθαρά ιταλική καταγωγή της με ένα τόσο ελληνικό επώνυμο. «Κι όμως, το ονοματεπώνυμό μου είναι 100% ιταλικό», διευκρινίζει: «To Δωροθέα, της γιαγιάς μου, προέρχεται από τη Santa Dorothea που υπάρχει στη Ρώμη. Το Μερκούρη είναι λατινογενές - από τον Mercurius που είναι ο θεός Ερμής».

Στα 13 της μετακομίζει μαζί με την οικογένειά της στο Τορίνο και στα 18 της μεταναστεύει στην Αμερική κυνηγώντας το όνειρό της. Ενας ενδιάμεσος σταθμός στην Ελλάδα τής δίνει το χρίσμα του μοντέλου και την ευκαιρία για μια μεγάλη καριέρα τα επόμενα χρόνια με έδρα τη Νέα Υόρκη.

Πρωταγωνιστεί στην παγκόσμια καμπάνια του Martini, γίνεται δύο φορές το κορίτσι της Lexus, σηκώνει στους κομψούς της ώμους τη διαφημιστική καμπάνια του οίκου Dolce & Gabbana, ενώ ο Ζαν-Πολ Γκοτιέ τη μεταμορφώνει σε Εϊμι Γουαϊνχάουζ για μία από τις φαντασμαγορικές πασαρέλες του στο Παρίσι. Η φήμη της εκτοξεύεται, ενώ παράλληλα ακολουθεί καριέρα υποκριτικής με συμμετοχές κυρίως σε κινηματογραφικές παραγωγές σε Ελλάδα και Ιταλία. Η παρακαταθήκη της Καλαβρίας είναι κάτι παραπάνω από εμφανής στην πορεία της: «Ο τόπος μου είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τη μόδα. Από εδώ κατάγεται και ο Τζιάνι Βερσάτσε. Η μαμά του ήταν μοδίστρα της πόλης και του έμαθε να κάνει τη δουλειά. Ο ίδιος είχε πάθος με τα σχέδια, τις γυναίκες και τα υφάσματα. Το γεγονός ότι στα μοτίβα του κυριαρχούσαν οι μέδουσες και οι μαίανδροι, αλλά και το ότι ακόμη και σήμερα η αδελφή του Ντονατέλα λανσάρει σειρές με ελληνοπρεπή σχέδια μαρτυρούν ότι υπάρχει και ελληνικό DNA στο αίμα τους. Ελληνικό DNA υπάρχει σε ολόκληρη την Καλαβρία».

Η πρεμιέρα της σειράς ντοκιμαντέρ πέντε επεισοδίων «Καλαβρία: Η καρδιά της Μεγάλης Ελλάδας» στο Cosmote History Channel έχει προγραμματιστεί για τις 14 Μαρτίου. Σε αυτά θα απολαύσουμε τη Δωροθέα στον ρόλο της παρουσιάστριας να μας ξεναγεί στον τόπο καταγωγής της, μπολιασμένο με το ελληνικό στοιχείο, αφού οι αρχαίοι Ελληνες ανέπτυξαν εκεί τον πρώτο μεγάλο πολιτισμό με τον θεσμό των αποικιών και οι περιοχές που δέχθηκαν πρώτες τον σπόρο του πολιτισμού των Ελλήνων ανήκουν στη σημερινή Νότια Ιταλία: Σαλέντο, Καλαβρία, Σικελία. Οι αποικίες αυτές μετεξελίχθηκαν σε αυτόνομες και ανεξάρτητες πόλεις.

Αρχισαν να ιδρύονται στα χρόνια του Τρωικού Πολέμου, άκμασαν στην κλασική εποχή, αναγεννήθηκαν στο Βυζάντιο και σήμερα ζουν με το πολύτιμο φορτίο της ιστορικής κληρονομιάς τους και των μνημείων της. Στα πανάρχαια χωριά με τους ναούς αλλά και στις νεότερες παράλιες πόλεις διασώζονται γλώσσα, χοροί και ελληνικά τραγούδια. «Οι ελληνόφωνοι κάτοικοι της περιοχής μάς υποδέχονται με τη φράση “Καλώς ήρτετε”. Μας άνοιξαν την καρδιά τους και τα φιλόξενα σπίτια τους και μοιράστηκαν μαζί μας μνήμες και κειμήλια, κομμάτια της ψυχής και της ιστορίας τους. Είναι συγκινητικό να ακούς απλές γυναίκες του χωριού που μπορεί να μην έχουν πάει σχολείο να μιλούν τη γλώσσα σου», αναφέρει η Δωροθέα και συνεχίζει: «Η Καλαβρία είναι ένας πανέμορφος τόπος. Eχει τις ωραιότερες θάλασσες της Ιταλίας, με γαλαζοπράσινα νερά και πούδρινες παραλίες. Στα πλακόστρωτα των μεσαιωνικών πόλεων συναντάς τις κλασικές ιταλικές τρατορίες και φοβερά παγωτατζίδικα.
Οι Μερκούρι έχουμε παράδοση στα παγωτά. Ο παππούς μου έφτιαχνε τα ωραιότερα της περιοχής. Σήμερα συνεχίζει το brand ο θείος που διατηρεί δέκα παγωτατζίδικα μόνο στη Ρώμη. Οι τζελατερίες λέγονται “Don Nino”. Μία μάλιστα βρίσκεται στη φημισμένη Piazza di Spagna, ενώ άλλη είναι στο Duomo της Φλωρεντίας, το “Florere Caffe”. Μεγάλωσα μέσα στο ποιοτικό παγωτό». Στο πλαίσιο του ντοκιμαντέρ η Δωροθέα επισκέπτεται κάθε σπιθαμή της Καλαβρίας, από τους αρχαιολογικούς χώρους μέχρι τις λαϊκές αγορές. Συναντά αγνώστους αλλά και τα ξαδέλφια της, και υπό τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Πάνου Αγγελόπουλου μας μυεί στην καθημερινότητά τους. Η κουβέντα μας κλείνει αναπόφευκτα με την ερώτησή μου κατά πόσο συμμερίζεται τον λαϊκό ισχυρισμό «una faccia, una razza». Με κοιτά και χαμογελά. «Η αλήθεια είναι ότι δεν πιστεύω στη ρήση. Οι Ιταλοί είναι πολύ πιο εξωστρεφείς και χαρούμενοι», απαντά χωρίς να το σκεφτεί