Δεν έχουν όλες οι ιστορίες happy end. Κι αυτό είναι κάτι που όφειλε να γνωρίζει μια απόγονος του Τολστόι. Ενα νέο ντοκιμαντέρ για τον χωρισμό της Βρετανής socialite από τον δισεκατομμυριούχο Ρώσο σύντροφό της φωτίζει άγνωστες πτυχές μιας ιστορίας έρωτα, χρήματος και κατασκοπείας.
«Είχαμε δύο γραμματείς, δύο οικιακές βοηθούς, δύο γκουβερνάντες -μια Βρετανίδα και μια Ρωσίδα- και έναν Γάλλο δάσκαλο», αφηγείται η Αλεξάνδρα Τολστόι στην πηγαία εξομολόγησή της στο «The Countess and the Russian Billionaire» (μτφρ. «Η κόμισσα και ο Ρώσος δισεκατομμυριούχος»). Το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στο BBC, έπειτα από πέντε χρόνια δημοσιογραφικής έρευνας και γυρισμάτων αναφορικά με τον θυελλώδη έρωτά της Βρετανίδας κόμισσας με έναν Ρώσο ολιγάρχη που εξελίχθηκε σε κατασκοπικό θρίλερ για να καταλήξει τελικά μια αρχετυπική μελοδραματική τσιχλόφουσκα.
Πάντως, στην αξίας 12 εκατ. βρετανικών λιρών κατοικία της τηλεπαρουσιάστριας και συγγραφέα και του πρώην συντρόφου της Σεργκέι Πουγκάτσεφ στο Μπάτερσι του Λονδίνου υπήρχε, αν μη τι άλλο, κοσμοσυρροή. Στην πραγματικότητα το σπίτι που κάποτε ανήκε στην οικογένεια Φορμπς είχε άφθονα τετραγωνικά μέτρα για να φιλοξενήσει τους ίδιους, τα τρία παιδιά τους, τη στρατιά από τους υπαλλήλους τους, μα, κυρίως, να χωρέσει τον υπετροφικό, κενόδοξο τρόπο ζωής τους. Ναι, αυτόν που μοιάζει με μια παλιά, μακρινή, ξεθωριασμένη ανάμνηση, τώρα που η ρωσική κυβέρνηση απειλεί να κατασχέσει το τελευταίο προπύργιο του άλλοτε πανίσχυρου και βαθύπλουτου ζευγαριού.
Το ντοκιμαντέρ«The Countess and the Russian Billionaire» («Η κόµισσα και ο Ρώσος δισεκατοµµυριούχος») που προβλήθηκε στο BBC μετά από πέντε χρόνια έρευνας
και γυρισμάτων, καταγράφει τον θυελλώδη έρωτα της Βρετανίδας κόµισσας µε τον Ρώσο ολιγάρχη που κατέληξε σε έναν επεισοδιακό χωρισμό και μια ατέρμονη
διαμάχη για την κηδεμονία των τριών παιδιών που απέκτησαν μαζί
Πιθανότατα η Αλεξάνδρα Τολστόι έχει βαρεθεί να διαβάζει για τις εκλεκτικές συγγένειες και τις συνάψεις που ο Τύπος αναγνωρίζει στην ίδια και στις ηρωίδες του μακρινού προγόνου της Λέοντα Τολστόι. Αραγε μπορεί να υποστηρίξει το ίδιο τώρα που δεν συγκρίνεται απλώς αλλά ενσαρκώνει με αξιώσεις μια τολστοϊκή ηρωίδα, περνώντας τις ημέρες της αυτοεξόριστη στο πατρικό σπίτι της στο Οξφορντσιρ;
Η Αλεξάνδρα Τολστόι διέθετε εκ γενετής εφόδια που την καταδίκαζαν να ξεχωρίσει: κομψή φυσιογνωμία και ευγενική αύρα, προφορά τόσο αδιαπραγμάτευτα βρετανική που θα έκανε ακόμα και τα μάγουλα της βασίλισσας να κοκκινίσουν και ένα επώνυμο που μπορούσε να λειτουργήσει ως πασπαρτού, ξεκλειδώνοντας τις πύλες που οδηγούν στο ρετιρέ της κοινωνικής και οικονομικής ελίτ. Στην πραγματικότητα, όμως, προτίμησε να αντιπαλέψει την προδιαγεγραμμένη μοίρα της. Μετά τις σπουδές της στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, τις οποίες ανακαλεί κυρίως για τα μεθύσια και τις νεανικές ασωτίες παρά για τη μαθητεία της στις Ρωσικές Σπουδές, μετοίκησε στην πατρίδα των μακρινών προγόνων της. Ηθελε να ζήσει την περιπέτεια.
Το 1999, σε ηλικία 26 ετών, αποφάσισε να ιχνηλατήσει στα χνάρια του Μάρκο Πόλο ταξιδεύοντας με άλογο για οκτώ μήνες στον Δρόμο του Μεταξιού συνοδεία τριών φίλων της. Ηταν μια κοσμογονική εμπειρία που της άλλαξε την ζωή. Ο Ουζμπέκος οδηγός της αποστολής μέσα σε λίγες εβδομάδες ενσάρκωσε τον έρωτα, το αντικείμενο του πόθου και τελικά τον πρώτο συζυγό της. Εγκαταστάθηκαν στη Μόσχα και μαζί συνέχισαν τις ταξιδιωτικές περιηγήσεις στην terra incognita των χωρών της πρώην ΕΣΣΔ - η φιλοπερίεργη νεαρή έμαθε το Κιργιστάν καλύτερα κι απ’ το Σόχο. Στη ρωσική πρωτεύουσα η Τολστόι ολοκλήρωσε το βιβλίο της για τον Δρόμο του Μεταξιού, ενώ παράλληλα εργαζόταν ως μεσάζων επιχειρήσεων που ήθελαν εγκατασταθούν στη Ρωσία, διακοσμήτρια εσωτερικών χώρων και καθηγήτρια Αγγλικής Γλώσσας. Αυτή η τελευταία ιδιότητά της έγινε το 2008 η αφορμή για τη γνωριμία της με ένα από τα τότε πρωτοπαλίκαρα του Βλάντιμιρ Πούτιν.
Ο Σεργκέι Πουγκάτσεφ, γνωστός και ως θρησκευτικός μέντορας του Ρώσου προέδρου, τα είχε όλα: δύο ναυπηγεία στην Αγία Πετρούπολη, το μεγαλύτερο ορυχείο άνθρακα στον κόσμο στη Σιβηρία, τον έλεγχο της Mezhprombank, ακίνητα εντός και εκτός Ρωσίας, την ιδιοκτησία της γαλλικής αλυσίδας Hediard -ως τη μεγαλύτερη ρωσική εισβολή στις δυτικές μπίζνες μετά την απόκτηση της Τσέλσι από τον Αμπράμοβιτς την είχε χαρακτηρίσει τότε ο Τύπος-, ανεξάντλητο ρευστό, πολιτική επιρροή και κοινωνική ισχύ, εν διαστάσει σύζυγο, παιδιά και εγγόνια.
Θα έλεγε κανείς ότι δεν του έλειπε τίποτα, όμως φαίνεται πως υπήρχε άφθονος φιλόξενος χώρος για έναν παράνομο δεσμό. Η Τολστόι από καθηγήτρια που θα τον βοηθούσε να λουστράρει τα αγγλικά του έγινε γρήγορα η παράνομη ερωμένη του, που όμως γρήγορα νομιμοποιήθηκε αφού λίγους μήνες μετά την πρώτη γνωριμία τους κυοφορούσε ήδη το πρώτο τους παιδί. Η σχέση τους εξελίχθηκε παράλληλα με τη μεταμόρφωση του Πουγκάτσεφ από εξ απορρήτων συνεργάτη του Πούτιν σε αποδιοπομπαίο τράγο. Από το 2008 ο 57χρονος επιχειρηματίας κατηγορείται από τις ρωσικές αρχές ότι υπεξαίρεσε ποσό ύψους 1 δισ. δολαρίων, το οποίο του χορηγήθηκε για τη διάσωση της τράπεζάς του. Σύμφωνα με τη ρωσική κυβέρνηση, ο Πουγκάτσεφ μετέφερε τα χρήματα τόσο σε προσωπικούς λογαριασμούς του εκτός Ρωσίας όσο και σε χωρίς αντικείμενο εταιρείες-βιτρίνα πίσω από τις οποίες βρισκόταν ο ίδιος - μάλιστα εντόπισαν ότι σε κάποιες από αυτές χρέη διευθύνοντος συμβούλου εκτελούσαν φρουροί της τράπεζάς του ή ακόμα και ντελιβεράδες, φυσικά εν αγνοία τους. Για να αποφύγουν τη δίνη της οικονομικής και πολιτικής δίωξης ο ζάμπλουτος ολιγάρχης και η Τολστόι εγκατέλειψαν τη Μόσχα και το 2011 μετοίκησαν στο Λονδίνο. Για χρόνια, παρά την εμπλοκή με τις ρωσικές αρχές, η ζωή τους κυλούσε ρολόι.
H πρώτη αληθινή επαφή της καλλονής Αλεξάνδρας Τολστόι με τον έξω κόσμο ήταν όταν στα 26 της ταξίδεψε επί οκτώ µήνες στον Δρόµο του Μεταξιού πάνω
σε ένα αψαπολαμβάνει εξίσου τα ταξίδια όχι μόνο με το ιδιωτικό τζετ, αλλά και με το πολυτελές γιοτ του μεγιστάνα συντρόφου της Σεργκέι Πουγκάτσεφ σε
ονειρεμένους προορισμούς μεταξύ αυτών και οι Παξοί
«Ηταν απίστευτο. Μου έδινε την πιστωτική κάρτα του και πήγαινα για ψώνια. Είχα και ιδιωτικό τζετ στη διάθεσή μου όλο το 24ωρο. Απλώς ετοίμαζα τις βαλίτσες μου και έφευγα», εξομολογείται σε μία από τις συνεντεύξεις της στο ντοκιμαντέρ του BBC η Τολστόι. Η ίδια θεωρούσε για χρόνια τον εαυτό της ευλογημένο. Οχι γιατί ζούσε τόσο τρυφηλά ώστε όταν τα πακέτα από τα κοσμηματοπωλεία και τις μπουτίκ διάσημων οίκων έφταναν στο σπίτι της στο Λονδίνο δήλωνε έκπληκτη αφού δεν θυμόταν τι είχε ξοδέψει και πού, αλλά γιατί αυτή η οικονομική ευμάρεια της εξασφάλιζε άπλετο χρόνο για να ενσαρκώνει ένα υπόδειγμα μητέρας - ναι, με την υποστήριξη δύο νταντάδων. Αλλωστε, όπως λέει σήμερα, αν και απολάμβανε τις ανέσεις που της εξασφάλιζε η ύψους 15 δισ. δολαρίων περιουσία του συντρόφου της, όπως χάρη οι διακοπές στο πολυτελές σπίτι τους στο Σεν Μπαρτς της Καραϊβικής, ποτέ δεν ήταν τόσο ρηχή ή επιφανειακή για να υποταχθεί στα πλούτη.
Το ζευγάρι που δεν ενώθηκε ποτέ με τα δεσμά του γάμου απέκτησε τρία παιδιά, τον Αλεξέι, τον Ιβάν και τη Μαρία. Και θα είχαν αποκτήσει και ένα τέταρτο, αν το 2015 η διαμάχη του Πουγκάτσεφ -ο οποίος εν τω μεταξύ έχει προσφύγει στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και διεκδικεί 12 δισ. δολάρια από τις ρωσικές αρχές- δεν είχε εκτραχυνθεί. Οταν το Ανώτατο Δικαστήριο της Μεγάλης Βρετανίας πάγωσε την οικονομική δραστηριότητα του Ρώσου στη χώρα και η οικογένεια κλήθηκε να ζει με μόλις 10.000 βρετανικές λίρες την εβδομάδα, ο Πουγκάτσεφ αποφάσισε να μετεγκατασταθεί στη Γαλλία. Η Τολστόι δεν τον ακολούθησε. Η ζωή της στο Λονδίνο άρχισε να θυμίζει φιλμ κατασκοπείας. Στα αυτοκίνητα της οικογένειας βρέθηκαν κρυμμένες συσκευές GPS ενώ την ίδια χρονιά το σπίτι στο Μπάτερσι έγινε φύλλο και φτερό από την Αστυνομία. Η Τολστόι που τότε ήταν έγκυος στο τέταρτο παιδί της λέει ότι εξαιτίας της βίαιης εισβολής απέβαλε.
Ακόμη τότε δεν είχαν στραφεί ο ένας εναντίον του άλλου. Αντιθέτως, είχαν προσλάβει ακόμα και εταιρεία δημοσίων σχέσεων για αναδομήσουν τη δημόσια εικόνα τους. Ομως η εμμονή του Πουγκάτσεφ να τον ακολουθήσει η σύντροφος και τα τρία παιδιά τους στο chateau του στη Νότιο Γαλλία έφερε την οριστική ρήξη. Μάλιστα, η Τολστόι κατηγορεί τον πρώην σύμβιό της και για σωματική κακοποίηση, αφού υποστηρίζει ότι στην τελευταία συνάντησή τους το 2016 στη Γαλλία -ο Πουγκάτσεφ αν επιστρέψει στη Μεγάλη Βρετανία κινδυνεύει με σύλληψη- της επιτέθηκε και τη χτύπησε. Εκείνη λέει σήμερα ότι δεν είχε το ψυχικό σθένος να επιστρέψει στο πλευρό του άντρα που την κακοποίησε, εκείνος την κατηγορεί για υφαρπαγή της επιμέλειας των παιδιών τους και φτάνει μέχρι στην εικασία ότι η γυναίκα που κάποτε αγάπησε είναι πράκτορας των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών. Αυτό είναι και το πλέον ενδιαφέρον κομμάτι του ντοκιμαντέρ του BBC που δεν ασχολείται απλώς με την αφήγηση μιας ιστορίας πτώσης που διαχρονικά συναρπάζει τα πλήθη, αλλά καταγράφει την αποδόμηση του δεσμού δύο ανθρώπων που αγάπησαν ο ένας τον άλλον, μα κυρίως το μεγεθυμένο από τον αμύθητο πλούτο καθρέφτισμά τους. «Μπορείς να χάσεις τον εαυτό σου. Δεν περίμενα ότι θα μου συμβεί αλλά έγινε. Ομως είμαι ακόμα 45 ετών και έχω μια ζωή μπροστά μου να τη ζήσω ως ο αληθινός εαυτός μου», καταλήγει στο ντοκιμαντέρ η κόμισσα, τη μυθιστορηματική ιστορία της οποίας δεν θα μπορούσε η αλήθεια είναι να είχε σκεφτεί ούτε ο μακρινός πρόγονός της Λέων Τολστόι