Σωτήρης Τσιόδρας: Οι 2.500 λέξεις που συγκίνησαν στην τελευταία τακτική ενημέρωση
Δείτε σε βίντεο τη φορτισμένη τελευταία ζωντανή σύνδεση μετά από 72 ημέρες - Η επόμενη ημέρα στα αμφιθέατρα αλλά και στο πλευρό του Κυριάκου Μητσοτάκη -Γέμισε «ευχαριστώ» το Twitterγια τον «καλό μας άνθρωπο» Σωτήρη Τσιόδρα
Ήταν ίσως από τις πιο μακροσκελείς ανακοινώσεις η χθεσινή, ητελευταία σε αυτή τη φάση της πανδημίας, ανακοίνωση του εκπροσώπου του υπουργείου Υγείας για τον κορωνοϊό, καθηγητή Παθολογίας- Λοιμωξιολογίας, Σωτήρη Τσιόδρα, που έγινε στο πλαίσιο της καθιερωμένης επί δύο και πλέον μήνες απογευματινής «ζωντανής» ενημέρωσης για την πανδημία στη χώρα μας.
Αλλά όσο μεγάλη ήταν η διάρκειά της, άλλο τόση ήταν και η ουσία της, το νόημά της, το μήνυμά της. Κι όσο δεδομένη θα μπορούσε να χαρακτηριστεί καθώς η ύφεση της επιδημίας δύσκολα δικαιολογεί την καθημερινή «ζωντανή» ενημέρωση, άλλο τόσο αιφνίδιο, απρόσμενο και συγκινησιακό βάρος είχε.
Μέσα σε περίπου 2.500 λέξεις ο κ. Τσιόδρας έκανε έναν εύληπτο και κατανοητό επιστημονικό απολογισμό της πανδημίας, του lockdownκαι της άρσης των μέτρων, μία συγκλονιστική αναδρομή στο πώς ξεκίνησαν όλα στη χώρα μας και κυρίως στο πως εκτιμήθηκαν και σταθμίστηκαν δύσκολες καταστάσεις παρότι δεν υπήρχαν πολλά δεδομένα, έναν ύμνο στη συνεργασία, στην ομαδικότητα, την εμπιστοσύνη που οικοδομήθηκε μεταξύ επιστημόνων και πολιτείας και πολιτών, μια εκ βαθέων εξομολόγηση του ανθρώπου αλλά και του επιστήμονα-λοιμωξιολόγου που βρίσκεται στην πρώτη γραμμή στον πόλεμο με τους ιούς, το άγνωστο, τα αδιέξοδα και τις αβεβαιότητες της επιστήμης.
Κάθε μια από τις σελίδες που διάβαζε κι έβαζε στην άκρη, στα δεξιά του, κοιτάζοντας τον τηλεοπτικό φακό απέναντί του ο καθηγητής έμοιαζε να γεννά μια νέα είδηση, να δίνει μια ακόμη παράμετρο, μια άλλη διάσταση στην περιγραφή της πανδημίαςπου ξετυλιγόταν λεπτό προς λεπτό στην ανάγνωσή του.
Μια ανάγνωση που δεν έφυγε από την πεπατημένη και των δεκάδων που είχαν προηγηθεί από τις αρχές του περασμένου Μαρτίου – ο καθηγητής ξεκινούσε με την αναφορά στα κρούσματα του νέου κορωνοϊού που έχουν καταγραφεί σε παγκόσμιο επίπεδο.
Κι ενώ χθες ο κ. Τσιόδρας μας ενημέρωνε πως τα κρούσματα της λοίμωξης Covid-19 που προκαλεί ο κορωνοϊός, έχουν ξεπεράσει τα 5,6 εκατ σε όλο τον κόσμο, οι εκατομμύρια Έλληνες που τον παρακολουθούσαν μέσω τηλεόρασης, διαδικτύου ή τηλεόρασης ήξεραν πως θα ακούσουν από τον αγαπημένο τους καθηγητή πολλά και ουσιαστικά πράγματα.
Όχι μόνο γιατί σε αυτό τους είχε συνηθίσει, ενισχύοντας μια από τις σπάνιες καλές «τηλεοπτικές συνήθειες», με τον ήρεμο, απλό, μεστό λόγο του, που έσπαγε εξαρχής το στερεότυπο της επίσημης ανακοίνωσης και των απαντήσεων σε δημοσιογράφους, αλλά γιατί θα ήταν η τελευταία live ενημέρωση. Ο συντονιστής του γραφείου τύπου του υπουργείου Υγείας είχε πει ανοίγοντας τη διαδικασία ότι από σήμερα και μέχρι το τέλος του μήνα οι σχετικές ανακοινώσεις θα ήταν πλέον γραπτές.
Κλείσιμο
«Προσπάθησα επί 4 μήνες να δίνω χρήσιμες πληροφορίες, να απαντώ στα ερωτήματα που έθεταν οι συμπολίτες μας μέσω των δημοσιογράφων και, κάποιες φορές, να εμψυχώνω από τη δικιά μου πλευρά μια κοινωνία που αγωνιούσε. Επανέλαβα πολλές φορές αυτό που είναι το μοναδικό δεδομένο στην Επιστήμη: η αβεβαιότητα, η εντιμότητα του να πει κανείς, "δεν γνωρίζω". Όλον αυτό τον καιρό δεν αισθάνθηκα κάτι διαφορετικό από όλους σας, απλά ένας άνθρωπος απευθυνόμενος σε συνανθρώπους του. Ένας άνθρωπος με αδυναμίες, ένας άνθρωπος που φυσικά και δεν πρέπει να προβάλλεται σαν πρότυπο. Αναπάντεχα και απροσδόκητα βρέθηκα κοντά σας, τόσο κοντά σας, μέσω του τηλεοπτικού φακού και εν μέσω απαγορευτικού και αισθάνθηκα κοντά σας και ας μην επικοινωνούσαμε με φυσικό τρόπο» περιέγραψε ο κ. Τσιόδρας τι... έκανε όλο το προηγούμενο διάστημα.
«Όπως μου έμαθαν οι δάσκαλοί μου κι εμένα, παρέμεινα μαθητής σε μία κατάσταση γεμάτη αβεβαιότητες τις οποίες κατά καιρούς σας παρουσίασα. Κάποιοι μίλησαν για αντιφάσεις χωρίς να παρακολουθούν τις διεθνείς επιστημονικές εξελίξεις, χωρίς να γνωρίζουν τα πραγματικά δεδομένα, χωρίς να χρησιμοποιήσουν επιστημονικά επιχειρήματα. Προσπάθησα να μην εμπλακώ σε τέτοιο διάλογο, δεν ήθελα να δώσω αφορμές για αναπαραγωγή του μη επιστημονικού λόγου. Σε δύσκολες στιγμές, ίσως στη δυσκολότερη στιγμή μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, πολύ εύκολα μπόρεσαν και αναμίχθηκαν το ψέμα με την αλήθεια. Για να αναπαραχθεί το ψέμα ως αλήθεια. Το παρανοϊκό να παρουσιαστεί ως λογικό. Τέτοιες συμπεριφορές δεν βοήθησαν, ούτε βοηθούν, ούτε φυσικά θα βοηθήσουν στο μέλλον», ανέφερε ο καθηγητής, ξεσπώντας κατά όσων τον έκριναν, των ψευδοεπιστημόνων, στους οποίους είχε αναφερθεί σε άλλη φορτισμένη ανακοίνωσή του, στο τέλος Απριλίου, και επαναλαμβάνοντας ότι μετέφερε μόνο την αλήθεια.
«Η πιο δύσκολη περίοδος ήταν αυτή του απαγορευτικού, του lockdown. Μια γενναία και επιβεβλημένη εισήγηση των επιστημόνων και απόφαση της Πολιτείας, αλλά αφού τηρήθηκε, αποτέλεσε και απόφαση όλων μας: Των απλών ανθρώπων που έμεναν σπίτι για να προστατεύσουν τους γονείς, τους παππούδες, τις γιαγιάδες μας, τους ηλικιωμένους, τιςευπαθείς ομάδες. Των γονιών που έμειναν σπίτι με τα παιδιά τους, αγωνιώντας για το εργασιακό τους μέλλον. Των συμπολιτών μας που δεν έμειναν σπίτι, γιατί έπρεπε να εργαστούν όλο αυτό το διάστημα για όλους μας. Των αφανών ηρώων στα νοσοκομεία και στην κοινότητα. Αντέξαμε όλοι μαζί. Σε αυτή την πρώτη φάση περιορίσαμε την μετάδοση του ιού. Συγχαρητήρια σε όλους σας» είπε συγκινημένος ο καθηγητής για ό,τι επιτεύχθηκε στη χώρα μας.
«Σήμερα στη χώρα μας έχουν καταγράφει 173 θάνατοι. Με το καλύτερο δυνατό σενάριο σχετικά με τη θνητότητα του ιού και χωρίς τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα, δηλαδή μια μείωση των επαφών του πληθυσμού 10%, ο αριθμός των θανάτων θα ήταν σε μια μέση τιμή, 13.685» είπε χαρακτηριστικά, επικαλούμενος τα στοιχεία μελετών ειδικών της Επιτροπής για να καταδείξει το μέγεθος της καταστροφής, τις απώλειες που θα μετρούσε και η Ελλάδα, αν δεν είχαν ληφθεί οι γενναίες αποφάσεις αλλά και αν δεν είχαν συμμορφωθεί και συνεργαστεί οι Έλληνες πολίτες.
«Η Επιστήμη κάνει παγκοσμίως ό,τι μπορεί σε έναν εξαντλητικό αγώνα δρόμου, για να βρει αποτελεσματικές θεραπείες και, όσο γρηγορότερα γίνεται, ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο. Τέσσερις μήνες μετά, επιστρέφουμε σταδιακά στην κανονικότητα» ανέφερε, και μοιράστηκε με τους Έλληνες και τη δική του νέα κανονικότητα. «Επιστρέφω στους αγαπημένους μου ασθενείς και τους φοιτητές, στα υπόλοιπα καθήκοντά μου» είπε. Παράλληλα, ο κ. Τσιόδρας θα συνεχίσει να περνά το κατώφλι του υπουργείου και να συμμετέχει σε συσκέψεις με την ηγεσία για το θέμα του κορωνοϊού, όπως θα κάνει και στο πλαίσιο του ρόλου του στο Μαξίμου ως σύμβουλοςγια θέματα υγείας του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη.
«Ας ελπίσουμε ότι η συμπεριφορά μας θα παραμείνει καλή, με προσήλωση στους κανόνες υγιεινής, με τα μέτρα που λέμε τόσο καιρό και ας ευχηθούμε, τηρώντας αυτά τα μέτρα, να μη χρειαστεί να επανέλθουμε σε έκτακτες ή τακτικές τηλεοπτικές ενημερώσεις. Ελπίζω όλοι μαζί να συνεχίσουμε να προχωράμε μπροστά, να συνεχίσουμε να τα καταφέρνουμε. Φτάσαμε με πολύ κόπο, πολύ μακριά, για να επιτρέψουμε οποιοδήποτε πισωγύρισμα» ανέφερε ο καθηγητής ενώ ολοκληρώνοντας τον λόγο του αποχαιρέτησε τους Έλληνες διαβάζοντας 14 στίχους για την ευτυχία που κρύβεται στα απλά καθημερινά πράγματα.
Διαβάστε το κείμενο της τελευταίας live ενημέρωσης του Σωτήρη Τσιόδρα:
Καλησπέρα σας. Έως σήμερα, περισσότερα από 5.600.000 εργαστηριακά επιβεβαιωμένα κρούσματα, του νέου κορονοϊού έχουν καταγραφεί σε παγκόσμιο επίπεδο. Περισσότεροι από 2.394.000 συνάνθρωποί μας, ενώ μολύνθηκαν από τον ιό, ανέρρωσαν και έγιναν καλά, ενώ παγκοσμίως έχουν καταγραφεί 38.532 θάνατοι. Η Βραζιλία, οι Η.Π.Α., το Περού, το Μεξικό και η Ινδία καταγράφουν περισσότερους θανάτους ανά ημέρα.
Σήμερα ανακοινώνουμε 10 νέα κρούσματα του νέου ιού στη χώρα, 8 με πιθανή σύνδεση με γνωστό κρούσμα, ενώ τα υπόλοιπα διερευνώνται. Ο συνολικός αριθμός των κρουσμάτων είναι 2.892, εκ των οποίων το 55% αφορά άνδρες. 628 θεωρούνται σχετιζόμενα με ταξίδι από το εξωτερικό και 1.644, το 57%, είναι σχετιζόμενα με ήδη γνωστό κρούσμα.
18 συμπολίτες μας νοσηλεύονται διασωληνωμένοι. Η διάμεση ηλικία τους είναι τα 69 έτη. 4 είναι γυναίκες και οι υπόλοιποι άνδρες. Το 83,3% έχει υποκείμενο νόσημα ή είναι ηλικιωμένοι 70 ετών και άνω.
101 ασθενείς έχουν εξέλθει από τις ΜΕΘ.
Τέλος, έχουμε έναν ακόμα καταγεγραμμένο θάνατο και 173 θανάτους συνολικά στη χώρα. 52 ήταν γυναίκες, το 30%, και οι υπόλοιποι άνδρες. Η διάμεση ηλικία των θανόντων συμπολιτών μας ήταν τα 76 έτη και το 94,8% είχε κάποιο υποκείμενο νόσημα και ηλικία 70 ετών και άνω.
Έχουν συνολικά ελεγχθεί 160.991 κλινικά δείγματα.
Η Πατρίδα μας ανταποκρίθηκε με ταχύτητα και χωρίς προηγούμενα στις έκτακτες συνθήκες που αφορούσαν τον ιό. Στις αρχές Ιανουαρίου έγινε η πρώτη αναφορά για τον ιό στην συνάντηση των επιστημόνων του Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας και μάλιστα, όταν αναφερθήκαμε στο νέο ιό σαν μια πιθανή σημαντική απειλή, αντιμετωπίσαμε κάποια σκληρή κριτική, γιατί πράγματι τα έως τότε λίγα δεδομένα δεν αρκούσαν για να τεκμηριωθεί μία σοβαρή για τον κόσμο απειλή.
Όλον αυτό τον καιρό παραμείναμε άγρυπνοι περιμένοντας, παρακολουθώντας τις εξελίξεις και την προσπάθεια για όσο το δυνατόν καλύτερη προστασία του πληθυσμού σε ένα σωρό μεγάλες μάχες. Όπως για την προμήθεια προστατευτικού εξοπλισμού, τον «πόλεμο για τις μάσκες», όπως χαρακτηριστικά τον ονόμασε το αμερικανικό δίκτυο CNN, την ενίσχυση του εργαστηριακού ελέγχου, την ενίσχυση των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας, την προμήθεια φαρμάκων με τα έως τότε δεδομένα.
Η επιστημονική Επιτροπή ανέλυε τις εξελίξεις και εισηγούταν εν μέσω αβεβαιότητας τις καλύτερες δυνατές περεταίρω παρεμβάσεις, τους θεραπευτικούς αλγορίθμους, τα μέτρα προστασίας για την κοινότητα, για τους αγαπημένους μας, για τις ευπαθείς ομάδες.
Η Πατρίδα μας κατάφερε, με την υπομονή όλων μας, να περάσει αυτή την πρώτη φάση του ιού. Να επιπεδώσει και να μειώσει την καμπύλη της επιδημίας, με συγκριτικά πολύ λιγότερες απώλειες από άλλες πολύ περισσότερο «έτοιμες» υγειονομικά χώρες.
Καταλυτική ήταν η συμμετοχή του κόσμου σε αυτή την επώδυνη και φιλότιμη προσπάθεια. Οι αριθμοί μας, οι οποίοι λένε την αλήθεια, λένε πως τα μέτρα και μαζί με αυτά και το επώδυνο απαγορευτικό, οδήγησε σε μείωση κατά 80% της διασποράς του ιού και ήταν η κύρια αιτία που δεν θρηνήσαμε περισσότερες απώλειες στην Πατρίδα μας.
Η ομάδα των επιδημιολόγων μας και στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, η οποία εργάζεται στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και η επικεφαλής της Ομάδας Εκτιμήσεων Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Επιδημιολογίας, κυρία Σύψα, με ενημέρωσε πως βάσει των μαθηματικών μας εκτιμήσεων, στην Πατρίδα μας είχαμε έναν πραγματικό αριθμό κρουσμάτων πολύ χαμηλότερο του 1% του ελληνικού πληθυσμού. Τα αποτελέσματα φαίνεται πως είναι κοντά στους πραγματικούς αριθμούς με τα έως τώρα δεδομένα από αρχικές μελέτες αντισωμάτων. Εν αναμονή των τελικών αποτελεσμάτων, θα σας πω σήμερα προκαταρκτικά αποτελέσματα από δυο μελέτες.
Μια μελέτη που αφορά εθελοντές αιμοδότες και διεξάγεται από το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας και την ομάδα των κυρίων Κατσίβελα και Σταμούλη, μέχρι τώρα έχει εξετάσει δείγματα από 3.400 αιμοδότες και βρήκε έως σήμερα 24 θετικά, δηλαδή το 0,7%. Αναμένεται να ολοκληρωθεί η μελέτη ακόμα 6.600 αιμοδοτών, ώστε να έχουμε έναν αριθμό κοντά στις 10.000.
Σε δεύτερη μελέτη που μελετά δείγματα από εναπομείναντες ορούς, αφορά τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο και διενεργείται από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας με συντονιστή τον Καθηγητή κύριο Χατζηχριστοδούλου σε συνεργασία με άλλα Πανεπιστήμια της χώρας, από 2.569 εξετασθέντα δείγματα έως σήμερα είχαμε 9 θετικά δείγματα, δηλαδή ποσοστό 0,35%.
Αυτή είναι η τεράστια επιτυχία της Ελλάδας και των Ελλήνων. Με βάση τα αρχικά αυτά αποτελέσματα, πολύ λιγότερο από το 1% του πληθυσμού μολύνθηκε.
Θα με συγχωρέσετε, αλλά πρέπει να αναφερθώ και σε μια άλλη επιτυχία της Πατρίδας μας. Σήμερα έχουν συνολικά καταγραφεί 173 θάνατοι. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχω από την Καθηγήτρια κυρία Σύψα, με το καλύτερο δυνατό σενάριο σχετικά με τη θνητότητα του ιού, δηλαδή ένα 0,55% και χωρίς τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα, δηλαδή μια μείωση των επαφών του πληθυσμού περίπου 10%, ο αριθμός των θανάτων θα είχε μια μέση τιμή 13.685 θανάτους, ενώ με μια μείωση των επαφών κατά 20% θα ήταν 7.015 θάνατοι. Τα χειρότερα σενάρια δεν τα αναφέρω, γιατί έστω και αργά κάποια μέτρα φυσικά και θα τα παίρναμε, όπως συνέβη σε άλλες χώρες. Τότε όμως θα ήταν αργά.
Στις 26 Μαΐου στην Ελλάδα μας καταγράφονταν συνολικά 16 θάνατοι ανά εκατομμύριο πληθυσμού έναντι 815 στο Βέλγιο, 574 στην Ισπανία, πάντα ανά εκατομμύριο πληθυσμού, 555 στο Ηνωμένο Βασίλειο και 544 ανά εκατομμύριο πληθυσμού στην Ιταλία. Αν ξέχναγα τις μαθηματικές εκτιμήσεις και στη χώρα μας είχαμε αντίστοιχα περίπου 500 θανάτους ανά εκατομμύριο, λιγότερους από αυτούς που σας λέω, θα αναμέναμε περίπου 5.400 θανάτους.
Η επιστροφή στην κανονικότητα έχει ξεκινήσει με προσοχή. Ο ιός εξακολουθεί να υπάρχει, δεν έχει χάσει την ιδιότητα της διασποράς του, ιδίως όταν βρει τις κατάλληλες συνθήκες διασπείρεται εύκολα. Όταν έχω συμπτώματα του ιού πρέπει να ελέγχομαι, να ειδοποιώ τους δικούς μου, να απομονώνομαι, να παίρνω έγκαιρα και όταν χρειάζεται θεραπεία.
Σαν παγκόσμια επιστημονική κοινότητα – θαρρείς όλη η γη έγινε ένα – ζήσαμε και ζούμε δύσκολες καταστάσεις με εκατομμύρια ανθρώπους να πέρασαν τον κάβο του ιού και εκατοντάδες άλλες χιλιάδες να μην τα καταφέρνουν. Χρειαζόμαστε την ταχεία κινητοποίηση των υγειονομικών αρχών, αλλά και όλης της ιατρικής κοινότητας, της ηγεσίας, της Πολιτικής μας Προστασίας, η οποία μας βοήθησε πάρα πολύ σε αυτή την μάχη απέναντι στον ιό, αλλά και των ερευνητών, για να αναγνωρίσουμε τις καλύτερες μεθόδους διάγνωσης, πρόληψης και θεραπείας. Ήδη γίνεται. Εμείς συνεχίζουμε να αναλύουμε τα δεδομένα για τον ιό, για τις νοσηλείες, για την έκβαση τους, για την χορήγηση θεραπευτικής χρήσης φαρμάκων στην Πατρίδα μας.
Σημαντική έρευνα πραγματοποιήθηκε και συνεχίζει να πραγματοποιείται στην πάλη απέναντι στον ιό. Η έρευνα με κανόνες διαφάνειας, μια έρευνα που θα πρέπει να υπηρετεί την Δημόσια Υγεία και για το τελικό προϊόν, είτε αυτό λέγεται διαγνωστικό εργαλείο, είτε θεραπεία, είτε εμβόλιο, θα εξασφαλίζει μη αποκλειστικές άδειες και αδειοδοτήσεις και θα υπάρχει η πρόβλεψη της πρόσβασης στον απλό κόσμο.
Ταυτόχρονα, η επιφυλακή και η εγρήγορση για ένα τυχόν δεύτερο κύμα που θα αφορά αυτόν τον ιό είναι σημαντική. Διαδικασίες ιχνηλάτησης, παρέμβασης, απομόνωσης, είναι σημαντικές και σε αυτές μας βοήθησε πάρα πολύ και θα μας βοηθήσει και θα συνεχίσει να μας βοηθά στο μέλλον το Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας.
Το Υπουργείο Υγείας παραμένει σε επικοινωνία με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, με τις ελληνικές Ιατρικές Εταιρείες για γενικότερα θέματα ασφάλειας των ασθενών σε σχέση με τον ιό και θα συνεχίσει να παρακολουθεί τις εξελίξεις. Πρέπει τώρα, εκτός από τον ιό, να σκεφτόμαστε όλο και περισσότερο και άλλους τομείς υγείας, για την ανάγκη, για την συνέχιση της φροντίδας των ασθενών, είτε πέρασαν τον ιό και τα κατάφεραν, είτε των υπόλοιπων, που απειλούνται από λοιμώδη και μη λοιμώδη νοσήματα, από άλλες λοιμώξεις, όπως οι πνευμονίες, η φυματίωση, το HIV, η γρίπη και άλλα λοιμώδη νοσήματα, η λεγιονέλλα, που είναι και ένα νόσημα του καλοκαιριού, και από τα χρόνια νοσήματα, όπως τα καρδιακά, τα πνευμονολογικά νοσήματα, οι κακοήθειες, ο διαβήτης και άλλα, οι χρόνιες φαρμακευτικές αγωγές είναι προτεραιότητα.
Αυτή η προσέγγιση θα αφορά εκτίμηση κινδύνου για όλους τους τομείς υγείας μέσα στο περιβάλλον του κορονοϊού και βέβαια την ασφάλεια των ασθενών – την υγεία, δηλαδή, σαν ένα ενιαίο αφήγημα – από την Πρωτοβάθμια ως τα νοσοκομεία. Η επείγουσα φροντίδα θα πρέπει να συνεχίσει να παρέχεται σε υψηλό επίπεδο. Η επάνοδος σταδιακά στην χωρίς φόβο πρόσβαση στην φροντίδα είναι πρώτη προτεραιότητα.
Από όσο γνωρίζω, το Υπουργείο Υγείας και η Γενική Γραμματεία Υπηρεσιών Υγείας υλοποιεί σχέδιο πιστοποίησης ποιότητας στον χώρο της υγείας, με τη χρήση ειδικών δεικτών και πρωτοκόλλων εναρμονισμένων με τις διεθνείς οδηγίες.
Με αυτή την ευκαιρία πρέπει να τονίσω πως καταγράφεται από πολλαπλές πηγές σε παγκόσμιο επίπεδο σημαντική μείωση των εμβολιασμών που προσεγγίζει το 50% στις ηλικιακές ομάδες κάτω των 2% και υπερβαίνει το 70 στις μεγαλύτερες ηλικίες. Το Υπουργείο Υγείας εξέδωσε για αυτό το θέμα και απέστειλε στους αρμόδιους φορείς επιστημονική ενημερωτική εγκύκλιο, με θέμα την επικαιροποίηση των συστάσεων εμβολιασμού για παιδιά και ενήλικες κατά την περίοδο της πανδημίας.
Από την 1η Φεβρουαρίου που ο Υπουργός Υγείας Βασίλης Κικίλιας μου έκανε την τιμή και με όρισε εκπρόσωπο του Υπουργείου για το νέο κορονοϊό, ξεκίνησα μαζί με το επιστημονικό μου έργο και την ενημέρωση της ελληνικής κοινωνίας για τις εξελίξεις που αφορούν την πανδημία.
Όπως με έμαθαν οι δάσκαλοί μου και εμένα, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, παρέμεινα μαθητής περισσότερο παρά Καθηγητής, σε μια κατάσταση με συνεχείς αβεβαιότητες, τις οποίες κατά καιρούς σας παρουσίασα. Κάποιοι μίλησαν για αντιφάσεις, χωρίς να παρακολουθούν τις διεθνείς επιστημονικές εξελίξεις, χωρίς να γνωρίζουν τα πραγματικά δεδομένα, χωρίς να χρησιμοποιήσουν επιστημονικά επιχειρήματα.
Προσπάθησα να μην εμπλακώ σε τέτοιο διάλογο, δεν ήθελα να δώσω αφορμές για αναπαραγωγή του μη επιστημονικού λόγου. Σε μοναδικές στιγμές Ιστορίας, ίσως τη δυσκολότερη στιγμή μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, πολύ εύκολα μπόρεσαν και αναμίχθηκαν το ψέμα με την αλήθεια, για να αναπαραχθεί το ψέμα ως αλήθεια, το παρανοϊκό να παρουσιαστεί ως λογικό. Τέτοιες συμπεριφορές δεν βοήθησαν, ούτε βοηθούν, ούτε και θα βοηθήσουν βέβαια στο μέλλον. Ο σύγχρονος κόσμος κλήθηκε ενωμένος να αντιμετωπίσει την απειλή με δύσκολους όρους, σε μία χρονική συνέχεια που η επιστημονική ιστορία που αφορά το νέο ιό, μετατράπηκε πολύ γρήγορα και σε παγκόσμιο επίπεδο σε πολιτική ιστορία, στην προσπάθεια επανόδου των κοινωνιών στην κανονικότητα. Σε αυτήν την περίοδο βρήκε πρόσφορο έδαφος η έννοια του κοινωνικού τέλους του απαγορευτικού, έναντι του επιστημονικού και με κανόνες. Η Επιστήμη όμως παραμένει πιστή στους κανόνες και θα συνεχίσει να βρίσκεται κοντά στην Πολιτεία και τους πολίτες, όταν αυτό της ζητείται.
Με μόνο εφόδιο την ειλικρίνεια και την προσπάθεια να αναλύσω επιστημονικά τα δεδομένα, και με τη βοήθεια μιας Επιτροπής 26 Εμπειρογνωμόνων, στην οποία συμμετέχω υπό το Γενικό Γραμματέα Δημόσιας Υγείας, τον κύριο Πρεζεράκο, καθώς και τη στήριξη και τη συμβολή της ηγεσίας του Υπουργείου Υγείας, τους Υπουργούς κύριο Κικίλια και κύριο Κοντοζαμάνη, καθώς βέβαια και την ανεκτίμητη βοήθεια από την Πολιτική Προστασία και τον Υπουργό κύριο Χαρδαλιά, προσπάθησα επί 4 μήνες να δίνω χρήσιμες πληροφορίες, να απαντώ στα ερωτήματα που έθεταν οι συμπολίτες μας μέσω των δημοσιογράφων και, κάποιες φορές, να εμψυχώνω από τη δικιά μου πλευρά μια κοινωνία που αγωνιούσε.
Επανέλαβα πολλές φορές αυτό που είναι το μοναδικό δεδομένο στην Επιστήμη: η αβεβαιότητα, η εντιμότητα του να πει κανείς, «δεν γνωρίζω».
Όλον αυτό τον καιρό δεν αισθάνθηκα κάτι διαφορετικό από όλους σας, απλά ένας άνθρωπος απευθυνόμενος σε συνανθρώπους του. Ένας άνθρωπος με αδυναμίες, ένας άνθρωπος που φυσικά και δεν πρέπει να προβάλλεται σαν πρότυπο. Αναπάντεχα και απροσδόκητα βρέθηκα κοντά σας, τόσο κοντά σας, μέσω του τηλεοπτικού φακού και εν μέσω απαγορευτικού και αισθάνθηκα κοντά σας και ας μην επικοινωνούσαμε με φυσικό τρόπο. Η επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων είναι πνευματικό εφόδιο και μια παρηγοριά στον μυστικό πόλεμο με το άγνωστο, με τον ίδιο τον χειρότερο εχθρό μας, που τον αγκαλιάσαμε με έναν παράξενο τρόπο, που τον «τιμούσαμε» αναφέροντας ενοχλητικά νούμερα και στατιστικές. Στην Πατρίδα μας, παρά τις απώλειες, επιτρέψτε μου να πω και να επαναλάβω, δεν είχε τον τελευταίο λόγο και για αυτό δεν του κάνω τη χάρη να αναφερθώ ξανά σε αυτόν. Η ζωή θα συνεχίσει να νικά.
Η πιο δύσκολη περίοδος ήταν αυτή του απαγορευτικού, του lockdown. Μια γενναία και επιβεβλημένη εισήγηση των επιστημόνων και απόφαση της Πολιτείας, αλλά αφού τηρήθηκε, αποτέλεσε και απόφαση όλων μας:
Των απλών ανθρώπων που έμεναν σπίτι για να προστατεύσουν τους γονείς, τους παππούδες, τις γιαγιάδες μας, τους ηλικιωμένους, τις ευπαθείς ομάδες.
Των γονιών που έμειναν σπίτι με τα παιδιά τους, αγωνιώντας για το εργασιακό τους μέλλον.
Των συμπολιτών μας που δεν έμειναν σπίτι, γιατί έπρεπε να εργαστούν όλο αυτό το διάστημα για όλους μας.
Των αφανών ηρώων στα νοσοκομεία και στην κοινότητα.
Αντέξαμε όλοι μαζί. Σε αυτή την πρώτη φάση περιορίσαμε την μετάδοση του ιού. Συγχαρητήρια σε όλους σας.
Τέσσερις μήνες μετά, επιστρέφουμε σταδιακά στην κανονικότητα. Η Επιστήμη κάνει παγκοσμίως ό,τι μπορεί σε έναν εξαντλητικό αγώνα δρόμου, για να βρει αποτελεσματικές θεραπείες και, όσο γρηγορότερα γίνεται, ασφαλές και αποτελεσματικό εμβόλιο.
Σε αυτόν τον αγώνα δρόμου φυσικά και ως επιστήμονας και ως επιστήμονες και μέλη της Επιτροπής, θα παραμείνω και θα παραμείνουμε κοντά σας.
Θα βοηθήσω τις επόμενες εβδομάδες, όπως έκανα τόσο καιρό, τον Υπουργό και την Επιτροπή σε θέματα που σχετίζονται με το νέο ιό και σταδιακά θα ασχοληθώ και εγώ με θέματα που αφορούν τους αγαπημένους μου ασθενείς, τους φοιτητές μου στο Πανεπιστήμιο που τους είδα εχθές. Θέλω και εγώ σταδιακά να επιστρέψω και στα υπόλοιπα καθήκοντα.
Είναι τώρα η ώρα μιας και η επιδημιολογική μας εικόνα είναι καλή, τόσο καλή χάρη σε όλους σας και δεν χρειάζεται αυτή η τακτική ενημέρωση. Ο πραγματικός αναπαραγωγικός ρυθμός της πανδημίας, σύμφωνα με τον επιδημιολόγο του ΕΟΔΥ, τον κύριο Λύτρα, έναν ανεκτίμητο βοηθό στην όλη προσπάθειά μας, το πραγματικό R ήταν εχθές το βράδυ 0,33, πολύ κάτω από το 1.
Πλέον θα έχουμε καθημερινή γραπτή αναφορά έως τις 31 Μαΐου και εάν όλα συνεχίσουν καλά, τον Ιούνιο μια φορά την εβδομάδα θα ενημερώνεστε από το Υπουργείο Υγείας με μια γραπτή ανακοίνωση για την εξέλιξη της νόσου, όπως ακριβώς γίνεται κάθε χρόνο με τη γρίπη. Φυσικά για το νέο ιό θα συνεχίσουμε τη συνεχή μας επιδημιολογική επαγρύπνηση και επιτήρηση όλο το καλοκαίρι. Ας ελπίσουμε ότι η συμπεριφορά μας θα παραμείνει καλή με προσήλωση στους κανόνες υγιεινής, με τα μέτρα που λέμε τόσο καιρό και ας ευχηθούμε, τηρώντας αυτά τα μέτρα, να μη χρειαστεί να επανέλθουμε σε έκτακτες ή τακτικές τηλεοπτικές ενημερώσεις.
Ελπίζω όλοι μαζί να συνεχίσουμε να προχωράμε μπροστά, να συνεχίσουμε να τα καταφέρνουμε. Φτάσαμε με πολύ κόπο, πολύ μακριά, για να επιτρέψουμε οποιοδήποτε πισωγύρισμα.
Εγώ θα κρατήσω την αγάπη σας που εισέπραξα αυτό τον καιρό και θα ήθελα να με συνοδεύουν οι ευχές σας, όπως αυτή που έλαβα από ένα σωματείο παιδιών με ειδικές δεξιότητες, που μου εμήνυσαν πως «οι άγγελοι στη Γη από το δικό τους μετερίζι μάς σκέπτονται». Όχι εμένα, όλους μας.
Θα ήθελα να τελειώσω αυτή την ενημέρωση με ένα απόσπασμα από τον Οδυσσέα Ελύτη.
Μπορώ να γίνω ευτυχισμένος με τα πιο απλά πράγματα και με τα πιο μικρά.. Και με τα καθημερινότερα των καθημερινών. Μου φτάνει που οι εβδομάδες έχουν Κυριακές. Μου φτάνει που μ' αγαπάνε τέσσερις άνθρωποι. Πολύ... Μου φτάνει που αγαπάω τέσσερις ανθρώπους. Πολύ... Που δεν φοβάμαι να θυμάμαι. Που δε με νοιάζει να με θυμούνται. Που μπορώ και κλαίω ακόμα. Και που τραγουδάω... μερικές φορές... Που υπάρχουν μουσικές που με συναρπάζουν. Και ευωδιές που με γοητεύουν... Σας ευχαριστώ για όλα.
Γέμισε «ευχαριστώ» το Twitter για τον «καλό μας άνθρωπο» Σωτήρη Τσιόδρα
Από το ξεκίνημα των δηλώσεών του ήταν φανερή η συγκινησιακή φόρτιση. Ο καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας, όντας ενοχλημένος απ' όσα του καταλόγισαν, έκανε τον απολογισμό αυτής της μεγάλης προσπάθειας να μείνει η χώρα και ο πληθυσμός της όσο πιο μακριά μπορεί από τη δίνη της πανδημίας του νέου κορωνοϊού και στο τέλος, απαγγέλοντας απόσπασμα από ποίημα του Οδυσσέα Ελύτη, έκλεισε έναν κύκλο επικοινωνίας με τους Έλληνες, αναγγέλοντας ότι σταματούν οι απευθείας ενημερώσεις και ότι ο ίδιος θα δώσει πλέον μεγαλύτερη βάση στα ιατρικά του καθήκοντα.
Σε όλη τη διάρκεια της καραντίνας και της εφαρμογής των περιοριστικών μέτρων για την εξάπλωση του νέου κορωνοϊού, ο καθηγητής Λοιμοξιολογίας συγκέντρωσε πολλές συμπάθειες, τουλάχιστον από τη συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου. Έδειξε ευαισθησίες, συγκίνηση, πολλές φορές προσπαθούσε να κρατηθεί και να μην δακρύσει, συνεχίζοντας την ενημέρωση για ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους, που νοσούσαν, που έδιναν μάχη στα νοσοκομεία. Μία μικρότερη μερίδα, του άσκησε κριτική, προβαίνοντας ακόμα και σε χαρακτηρισμούς. Κάτι αναμενόμενο, καθώς συμβαίνει σε όλα τα δημόσια πρόσωπα.
Το Twitter, ωστόσο, αντιδρούσε τότε, και συνέχισε να αντιδρά και μετά το «αντίο» του Σωτήρη Τσιόδρα από την τακτική ενημέρωση. Ας δούμε μερικά σχόλια:
Σωτήρης Τσιόδρας: "Η μόνη βεβαιότητα στην επιστήμη είναι η αβεβαιότητα. Η εντιμότητα να πει κανείς «δεν γνωρίζω»." Μακάρι να λέγονταν συχνότερα αυτές οι δυο λέξεις. Ευχαριστούμε, κ. Καθηγητά.
Μας αποχαιρέτησαν οι κύριοι Τσιόδρας κ Χαρδαλιάς σήμερα μετά από 72 μέρες ενημέρωσης.Τους ευχαριστούμε πρώτα από όλα γιατί ήταν ανθρώπινοι κ μας υπενθύμισαν πως είναι να ζεις σε μια κοινωνία με μπροστάρηδες στα δύσκολα, άτομα που σέβονται τη ζωή του καθενός, όποιος κι αν είναι 💗
Ο Τσιόδρας απέδειξε ότι αντίδοτο στην συκοφαντία, στην μικροψυχία, στις κραυγές, στα fake news, είναι και πάντα θα είναι η γνώση του εκάστοτε αντικειμένου.#Τσιοδρας
Τέλος ο #τσιοδρας &ο αγαπημένος μου Χαρδαλιάς &θα γράψω μόνο αυτό που είπε &με ανατριχιασε:"Δεν είναι απλά ηλικιωμένοι,είναι γονείς μας,γιαγιάδες,παππούδες μας,χωρίς αυτούς δεν θα είχαμε ταυτότητα".. 👏👏👏
Ένα ευχαριστώ είναι λίγο μπροστά σε αυτό τον άνθρωπο με την ευγενική μορφή και ψυχή!!!! Υποκλίνομαι!!!!Τα λόγια είναι περιττά.Τιμή μας που μας ανεχτηκατε , καθοδηγήσατε και μας διδαξατε!!! Ένα μεγάλο respect#Τσιοδρας#
Υπάρχουν εκείνοι οι "λίγοι" που τον λοιδορούν γιατί δεν μπόρεσαν να δουν πέρα από το στενό μυαλό τους και την προκατάληψή τους. Υπάρχουμε κι εμείς οι πολλοί που ευχαριστούμε και υποκλινόμαστε στον επιστήμονα και άνθρωπο που ανέτρεψε τον μύθο ότι οι γιατροί δε λυγίζουν #Τσιοδρας
Κατάφερε με το ήθος , τις γνώσεις και την αποτελεσματικότητα του ο Κύριος #Τσιοδρας να κερδίσει τον σεβασμό και την εκτίμηση όλου του πλανήτη, πλην των αγραμμάτων συριζοτενεκεδων!!! Μόνο για λύπηση τα κομπλεξικά ανθρωπάκια!!!
Σας ευχαριστούμε πολύ @STsiodras, για το ότι μας υπενθυμίσατε τη σημασία της απλότητας, της ανθρωπιάς και της ευαισθησίας. Ενας φύλακας άγγελος επί γης για όλους μας! #Τσιόδρας#covid19Gr#pandemia
Α ρε Πολάκης που σας χρειάζεται. Πολύς σας πέφτει ο #Τσιοδρας
Θέλετε "γιατρούς" που να λενε χιβ τον HIV και να καπνίζουν μέσα στο υπουργείο υγείας. Αυτά σας αξίζουν. Λυπάμαι
— Το Αντιδραστικό Κουνούπι (@logoapospa) May 26, 2020
Υπάρχουν εκείνοι οι "λίγοι" που τον λοιδορούν γιατί δεν μπόρεσαν να δουν πέρα από το στενό μυαλό τους και την προκατάληψή τους.
Υπάρχουμε κι εμείς οι πολλοί που ευχαριστούμε και υποκλινόμαστε στον επιστήμονα και άνθρωπο που ανέτρεψε τον μύθο ότι οι γιατροί δε λυγίζουν #Τσιοδρας
Ενέπνεε σεβασμό και εμπιστοσύνη. Μας πρόσεχε, μας συμβούλευε, μας εμψύχωνε. Σαν ένας συντηρητικός μπαμπάς που λες τις αμαρτίες σου, γιατί ξέρεις ότι δε θα σε μαλώσει. Θα σε στηρίξει και θα σου δείξει το δρόμο. Ευχαριστούμε κ. Τσιοδρα #Τσιοδραςpic.twitter.com/rb0zsrxQQw
Σε ευχαριστούμε! Ίσως δεν είναι τυχαίο το όνομα. Σωτήρα όλων. Κι αυτών που βλέπουν και διακρίνουν κι όσων το παίζουν ήρωες κρυμμένοι στην ασφάλεια που τους πρόσφερες απλόχερα. Εύχομαι να μην σε δούμε ξανά φίλε σ'αυτό το πόστο. Αλλά ταχυδρόμο σε ευχάριστα νέα ! #Τσιοδρας
Ενας άνθρωπος ταπεινός με φόβο Θεού, με γνώση κ καλλιέργεια, ένας φωτισμένος γιατρός κ επιστήμονας, ο γλυκύτατος κύριος Τσιοδρας είναι ο Έλληνας που αξίζει σ αυτή τη χώρα κ όχι τα ανίκανα τίποτα που μόνο σκουζουν κ βρίζουν. #Τσιοδρας
Έπειτα από 72 ημέρες «ζωντανής» ενημέρωσης από την αίθουσα τύπου του υπουργείου Υγείας, στην οδό Αριστοτέλους, ο κ. Τσιόδρας έριξε την αυλαία στη συγκεκριμένη διαδικασία, με τον μοναδικό, βαθιά ανθρώπινο και μαζί επιστημονικό τρόπο που τον διέκρινε και καθόλη τη διάρκεια της «παραμονής» του στους τηλεοπτικούς δέκτες της συντριπτικής πλειονότητας των Ελλήνων.
Αναφέρθηκε στους προβληματισμούς και τις αγωνίες που είχε ως άνθρωπος και ως λοιμωξιολόγος, επανήλθε σε όσα τον στενοχώρησαν και τον άγχωσαν, έδωσε έμφαση σε όσα αναμένονται από τον επιστημονικό αγώνα δρόμου που διεξάγεται σε παγκόσμιο επίπεδο για εμβόλιο και θεραπεία. «Ελεγα πάντα την αλήθεια. Η αλήθεια δεν μπορεί να γίνει ψέμα και το ψέμα αλήθεια», είπε, ανακοινώνοντας ότι στο εξής και μέχρι το τέλος του μήνα η ενημέρωση για την πορεία της πανδημίας θα γίνεται με γραπτή ανακοίνωση, ενώ μετά θα συνεχιστεί με εβδομαδιαία έκθεση από τον ΕΟΔΥ.
Ο κ. Τσιόδρας θα συνεχίσει να περνά το κατώφλι του υπουργείου και να συμμετέχει σε συσκέψεις με την ηγεσία για το θέμα του κορωνοϊού, όπως θα κάνει και στο πλαίσιο του ρόλου του στο Μαξίμου ως σύμβουλος για θέματα υγείας του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
Ωστόσο, ο καθηγητής βρίσκεται και αυτός όπως οι περισσότεροι Έλληνες στον δρόμο της επιστροφής στην κανονικότητα.
Η δική του κανονικότητα δεν θα μπορούσε να μην περιλαμβάνει τα ιατρικά και ακαδημαϊκά του καθήκοντα, στονοσοκομείο Αττικόνκαι στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, τα οποία ασκούσε μέχρι και τον περασμένο Ιανουάριο. «Επιστρέφω στους αγαπημένους μου ασθενείς και τους φοιτητές, στα υπόλοιπα καθήκοντά μου» είπε χαρακτηριστικά το απόγευμα της Τρίτης. «Είναι τώρα η ώρα, μιας και η επιδημιολογική μας εικόνα είναι καλή, τόσο καλή χάρη σε όλους σας, και δε χρειάζεται η τακτική ενημέρωση» εξήγησε ο κ. Τσιόδρας.
Ήταν μια επιστροφή που είχε δρομολογηθεί από τα μέσα Μαΐου. Ο καθηγητής είχε ενημερώσει τον πρωθυπουργό και την ηγεσία του υπουργείου Υγείας για την απόφασή του να ολοκληρώσει αυτόν τον κύκλο των ανακοινώσεων και απαντήσεων σε ερωτήσεις δημοσιογράφων μαζί με τον υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας ως το τέλος του τρέχοντος μήνα. Ο αστάθμητος παράγοντας που ενδεχομένως να άλλαζε τα σχέδιά του ήταν η επιδημιολογική εικόνα του κορωνοϊού. Αν αυτή παρέμενε καλή όπως έδειχναν τα στοιχεία του περίφημου δείκτη R0 για τη μετάδοση του ιού και στις πρώτες δέκα ημέρες του Μαϊου, τότε ο καθηγητής θα αποχαιρετούσε το τηλεοπτικό κοινό που πιστά τον ακολουθούσε από τα μέσα του περασμένου Μαρτίου σε καθημερινή βάση μέχρι το Πάσχα και μετά σε τακτική, αλλά όχι ημερήσια, βάση. Πλέον ο δείκτης είναι 0,33 ανακοίνωσε.
Όλοι οι συνομιλητές του, από τον Πρωθυπουργό και τον υπουργό Υγείας Βασίλη Κικίλια μέχρι τους συναδέλφους του, επιστήμονες που μετέχουν στην Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, άκουσαν τον καθηγητή Παθολογίας-Λοιμωξιολογίας με προσοχή και με την ίδια εμπιστοσύνη που διέκρινε τη σχέση τους τους προηγούμενους τέσσερις μήνες για την ολοκλήρωση της «ζωντανής» διαδικασίας ενημέρωσης και της μετάβασης σε μια άλλη ρουτίνα, εκείνη της σύνταξης επιδημιολογικών εκθέσεων και για τον κορωνοϊό, όπως για άλλους ιούς. Γιατί γνωρίζουν πως ο καθηγητής θα συνεχίσει να είναι μαζί τους, θα συνεχίσει να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή του επιστημονικού μετώπου, θα συνεχίσει να αναζητεί την ευτυχία στην απλότητα των πραγμάτων, με την οποία αποχαιρέτησε τους Έλληνες τηλεθεατές, διαβάζοντας στίχους από ένα αγαπημένο του ποίημα που αποδίδεται στον Οδυσσέα Ελύτη.
Ένα φθινοπωρινό γεύμα διαφορετικό από τα άλλα, μιας και η συνάντηση των εθελοντών της bwin με τους διαμένοντες της Στέγης Υποστηριζόμενης Διαβίωσης «Φωτεινή» έδιωξε κάθε… μελαγχολικό συναίσθημα.
Το όραμα της DEMO για έναν κόσμο με πρόσβαση σε όλα τα φάρμακα, ανεξαρτήτως περιοχής και οικονομικών δυνατοτήτων είναι βαθιά ριζωμένο στη Τρίπολη. Η πρωτεύουσα της Αρκαδίας αποτελεί πια τον «ομφαλό» της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας καθώς πραγματοποιούνται εκεί επενδύσεις εκατομμυρίων ευρώ.
Η Dyson Gen5 Detect είναι μια προηγμένη σκούπα που «σκέφτεται», η οποία σχεδιάστηκε όχι μόνο για να βελτιώσει τις συνθήκες υγιεινής και καθαριότητας στον χώρο μας, αλλά παράλληλα για να μας προσφέρει μια γεύση από τα θαυμαστά επιτεύγματα που επιφυλάσσει η πρωτοπόρος Dyson για το μέλλον.
