Πρώτο πλεονέκτημα για την Ελλάδα είναι η πολύ καλή επιδημιολογική εικόνα που διατηρεί σταθερά τις τελευταίες οκτώ εβδομάδες, από την άρση των περιοριστικών μέτρων, στις αρχές του περασμένου Μαΐου και μετά, με τον δείκτη μετάδοσης R0 να βρίσκεται κάτω από το 0,3.
Προβάδισμα ελπίζεται ότι θα δώσει στη χώρα σε ό,τι αφορά το δυναμικό «παρών» της στο πεδίο της τουριστικής βιομηχανίας και το Σχέδιο Υπηρεσιών Υγείας για τα νησιά, το οποίο καταρτίστηκε από το αρμόδιο υπουργείο για τη διαχείριση και αντιμετώπιση των ύποπτων και επιβεβαιωμένων κρουσμάτων.
Ο «έξυπνος» δειγματοληπτικός έλεγχος (μοριακός) που θα γίνεται στους επισκέπτες της χώρας από την Τετάρτη σε όλες τις επίσημες πύλες, χερσαίες, από θαλάσσης και αέρος, αποτελεί το τρίτο πλεονέκτημα - ουσίας και καινοτομίας κυριολεκτικά. Θα αξιοποιεί αλγοριθμικές μεθόδους και εργαλεία της Τεχνητής Νοημοσύνης προκειμένου να εντοπίζει τους τουρίστες που πρέπει να ελεγχθούν επειδή έχουν αυξημένες πιθανότητες να έχουν μολυνθεί και να μεταφέρουν εν αγνοία τους επικίνδυνο ιικό φορτίο.
Βάση για τη λειτουργία του «έξυπνου» ελέγχου, άλλως smart testing, αποτελούν οι ηλεκτρονικές φόρμες Passenger Locator Form (PLF), τις οποίες θα συμπληρώνουν υποχρεωτικά όλοι οι επισκέπτες της χώρας, με όποιο τρόπο κι αν ταξιδεύουν και από όποια πύλη εισόδου κι αν περνούν στην Ελλάδα.
Η συμπλήρωση του εντύπου PLF και η αποστολή του με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στις αρμόδιες ελληνικές αρχές θα γίνεται τουλάχιστον 48 ώρες πριν από την είσοδο στη χώρα. Ενδεικτικά, κανένας επιβάτης δεν θα μπορεί να κάνει check-in στο αεροδρόμιο εάν δεν δηλώσει πρώτα και υποχρεωτικά όλα όσα ζητεί η σχετική φόρμα, όπως τη χώρα από την οποία ξεκινά το ταξίδι του, εκείνες που έχει επισκεφθεί τις τελευταίες 14 ημέρες, το κατάλυμα στο οποίο θα διαμείνει, την οικογενειακή του κατάσταση, τυχόν προβλήματα υγείας κ.ά. Στις χερσαίες ή τις από θαλάσσης πύλες εισόδου της χώρας οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να συμπληρώνουν κατά τον χρόνο εισόδου την υπεύθυνη δήλωση PLF.
Την ευθύνη για τη συλλογή των δεδομένων PLF με τα οποία θα τροφοδοτείται ο πρωτοποριακός μηχανισμός Τεχνητής Νοημοσύνης θα την έχουν ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς και ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κυριάκος Πιερρακάκης.
Την ευθύνη για την τροφοδοσία, την επεξεργασία των στοιχείων, αλλά και την αξιοποίησή τους σε πραγματικό χρόνο, δηλαδή τον σχεδιασμό του «έξυπνου» δειγματοληπτικού ελέγχου στους τουρίστες, θα την έχουν ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας Παναγιώτης Πρεζεράκος και η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων για τον Κορωνοϊό. Την υλοποίηση των ελέγχων θα αναλάβουν ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας(ΕΟΔΥ) και η Πολιτική Προστασία.
Με αυτό τον τρόπο οι επιστημονικές και υγειονομικές αρχές της χώρας θα έχουν σε ημερήσια βάση εικόνα για τα ποσοτικά και ποιοτικά στοιχεία των τουριστών που πρέπει να ελεγχθούν και αναλόγως θα δρομολογούν τα τεστ σε αεροδρόμια, λιμάνια και χερσαίους συνοριακούς σταθμούς. Οσοι τουρίστες υποβάλλονται σε έλεγχο θα πρέπει να αυτοπεριοριστούν στο κατάλυμα που έχουν δηλώσει μέχρι να ανακοινωθεί το αποτέλεσμα του τεστ.
Οι τυχόν θετικοί στον κορωνοϊό θα μπαίνουν αμέσως σε καραντίνα διάρκειας 14 ημερών είτε στα ξενοδοχεία είτε στα δωμάτια καραντίνας που ορίζονται κατά περίπτωση ξενοδοχείου. Το διάστημα αυτό θα είναι ανεξάρτητο με τις ημέρες παραμονής που είχαν δηλώσει ή προγραμματίσει για την περίοδο των διακοπών τους. Η τήρηση της καραντίνας θα ελέγχεται από την Πολιτική Προστασία και οι τυχόν παραβάτες θα καταβάλλουν πρόστιμο 5.000 ευρώ.
Εφόσον ανακύψει ανάγκη νοσηλείας, αυτή θα παρασχεθεί σύμφωνα με όσα προβλέπει το Σχέδιο Υγείας για τη νησιωτική χώρα, αλλά και το πλαίσιο περίθαλψης με βάση τη χώρα προέλευσης. Για παράδειγμα, για τους πολίτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης προβλέπονται νοσηλεία και περίθαλψη, με τα έξοδα νοσηλείας να καλύπτονται από την Ελλάδα και να αποδίδονται στη συνέχεια από τη χώρα προέλευσης του επισκέπτη βάσει των σχετικών διακρατικών συμφωνιών.
Τι ισχύει από 1ης Ιουλίου
Το άνοιγμα των αεροδρομίων την περασμένη Δευτέρα έδωσε το έναυσμα για την έναρξη του τουρισμού στη χώρα μας. Για τις δύο επόμενες ημέρες του Ιουνίου, όλοι όσοι περνούν τα ελληνικά σύνορα από τις πύλες εισόδου που έχουν ανοίξει θα υποβάλλονται σε τεστ για τον κορωνοϊό υποχρεωτικά εάν προέρχονται από χώρα με υψηλό επιδημιολογικό φορτίο. Αν ταξιδεύουν προς την Ελλάδα από χώρα που έχει χαρακτηριστεί ότι έχει χαμηλό επιδημιολογικό φορτίο, τότε θα υποβάλλονται σε δειγματοληπτικό έλεγχο για τον νέο κορωνοϊό.
Από 1ης Ιουλίου, και για τους επόμενους τρεις μήνες που έχει προσδιοριστεί η διάρκεια της φετινής τουριστικής περιόδου, το πλαίσιο των ελέγχων αλλάζει και αυτοί που θα γίνονται στους τουρίστες θα είναι δειγματοληπτικοί. Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς των συναρμόδιων υπουργείων Υγείας και Τουρισμού και της Πολιτικής Προστασίας, θα μπορούν να διενεργούνται σε ημερήσια βάση 6.000 με 8.000 «έξυπνοι» δειγματοληπτικοί έλεγχοι σε τουρίστες.
Οι επιστημονικές και υγειονομικές αρχές βρίσκονται σε εγρήγορση για την πρωτόγνωρη κατάσταση που θα κληθούν να διαχειριστούν το επόμενο διάστημα. Με δεδομένο ότι η τουριστική επανεκκίνηση γίνεται με εξαιρετικά χαμηλή κυκλοφορία του κορωνοϊού σε όλη τη χώρα και δύο μικρές τοπικές επιδημίες σε αποδρομή, στην Ξάνθη και τη Ροδόπη, οι αρμόδιοι υπογραμμίζουν πόσο σημαντικό είναι να διατηρηθεί η ίδια επιδημιολογική εικόνα.
«Η επιδημιολογική εικόνα στην Ελλάδα είναι πολύ καλή. Το γεγονός ότι καταγράφονται σποραδικά, μεμονωμένα κρούσματα, εκτός από τις δύο τοπικές εστίες στη Θράκη, είναι θετικό. Επίσης, είναι σημαντικό ότι διενεργούνται συνεχώς έλεγχοι στον πληθυσμό, που επιτρέπουν ακόμη πιο μεγάλη ευκρίνεια στην εικόνα. Οσο περισσότεροι έλεγχοι γίνονται τόσο θα περιορίζεται η διασπορά. Κι αυτό διότι τα τεστ οδηγούν σε εντοπισμό ασυμπτωματικών ασθενών, σε απομόνωση, σε ιχνηλάτηση, δηλαδή σε μία καλά ελεγχόμενη κατάσταση», λέει ο αναπληρωτής καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας στην Ιατρική Σχολή Αθήνας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, Δημήτρης Παρασκευής.
Τα εισαγόμενα κρούσματα αναμένονται. Το κρίσιμο στοιχείο για τις επιστημονικές και υγειονομικές αρχές είναι να έχουν ταυτότητα και σαφή πηγή μετάδοσης. Σύμφωνα με τους ειδικούς, έως και 20 «ορφανά» κρούσματα την ημέρα στην επικράτεια αποτελούν διαχείρισιμο σενάριο για το επόμενο κρίσιμο τρίμηνο του τουρισμού.
«Πάνω από 20 θετικά κρούσματα κορωνοϊού ημερησίως χωρίς γνωστή πηγή μετάδοσης θα θέσουν σε συναγερμό τους αρμόδιους, και πάνω από 50 σηματοδοτούν μια κατάσταση που βγαίνει εκτός ελέγχου», λέει ο επίκουρος καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής Αθήνας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων, Γκίκας Μαγιορκίνης. Συνεπώς, οι όποιες παρεμβάσεις θα γίνονται εγκαίρως και προτού ο αριθμός των κρουσμάτων αυξηθεί πάνω από τα όρια.
Τα εισαγόμενα κρούσματα
Τον Ιούνιο, με βάση τα μαθηματικά μοντέλα, καταγραφόταν 1 θετικό εισαγόμενο κρούσμα ανά 2.000 επισκέπτες. Εάν υποτεθεί ότι η χώρα θα δεχτεί περίπου 5 εκατομμύρια επισκέπτες τη φετινή τρίμηνη τουριστική σεζόν, υπολογίζεται ότι θα μπορούσαν να υπάρξουν έως και 2.500 θετικοί στον κορωνοϊό τουρίστες μέσα σε αυτό το διάστημα. Από αυτούς θα χρειάζονταν περί τους 375 νοσηλεία. Είναι ένας αριθμός ασθενών που θεωρείται διαχειρίσιμος με βάση τις δραστικές βελτιώσεις που έγιναν στο σύστημα δημόσιας υγείας της χώρας, με προσωπικό, εξοπλισμό, υποδομές, μέσα διακομιδής, ειδικές κάψουλες αρνητικής πίεσης κ.ά.
Υπενθυμίζεται ότι, σύμφωνα με το Σχέδιο Υπηρεσιών Υγείας για τη νησιωτική χώρα που είχε παρουσιάσει το «ΘΕΜΑ», έχουν διασυνδεθεί οι δομές υγείας των νησιών με νοσοκομεία της ηπειρωτικής χώρας. Πάνω στην ακτινωτή αυτή διασύνδεση, την «υιοθεσία» όπως την ονομάζει το υπουργείο Υγείας, κάθε νησιού και της δομής υγείας του από ένα νοσοκομείο, δομείται το testing, δηλαδή το πρόγραμμα ελέγχου για τον κορωνοϊό, αλλά και το σχέδιο διακομιδής των τυχόν περιστατικών -επιβεβαιωμένων- κορωνοϊού που χρειάζεται να νοσηλευτούν.
Σε ό,τι αφορά τα εισαγόμενα θετικά κρούσματα, καταγράφεται προβληματισμός για τα χαρακτηριστικά τους και για το πώς μπορεί να επηρεάσουν, να αλλάξουν την επιδημιολογική εικόνα ή και να πιέσουν το σύστημα υγείας. Προβληματίζονται, για παράδειγμα, οι ειδικοί για το ενδεχόμενο που αξιοσημείωτο ποσοστό των τουριστών είναι άτομα μεγαλύτερης ηλικίας ή με προβλήματα υγείας, καθώς τότε θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως θα δεχτεί μεγαλύτερη πίεση το σύστημα υγείας.
Οι επιπλοκές της λοίμωξης COVID-19 είναι μεγαλύτερες σε ευπαθή ή ηλικιωμένα άτομα και επίσης απαιτούνται περισσότερες ημέρες νοσηλείας. Ωστόσο, αυτό το σενάριο θεωρείται λιγότερο πιθανό, καθώς οι ηλικιωμένοι και όσοι ανήκουν σε ομάδες κινδύνου δέχονται συστάσεις και υποδείξεις να μην ταξιδέψουν. Αντίθετα, φαίνεται πιο πιθανό τα όποια εισαγόμενα κρούσματα να αφορούν νέους και ασυμπτωματικούς.
Ο κίνδυνος που ελλοχεύει στην περίπτωση αυτή είναι να μεταδώσουν τον κορωνοϊό, γεγονός που θέτει σε μεγαλύτερη απειλή τους μεγαλύτερους σε ηλικία και τους ασθενείς εντός της χώρας και της περιοχής όπου έχουν καταλύσει οι τουρίστες. Γι' αυτό και οι ειδικοί επισημαίνουν πως είναι σημαντικό να τηρούνται τα μέτρα απόστασης και υγιεινής από όλους, τόσο από τους Ελληνες ηλικιωμένους ή όσους ανήκουν σεευπαθείς ομάδεςόσο και από τους τουρίστες. Εάν όλοι τηρούν τα μέτρα, ουσιαστικά προστατεύουν τους εαυτούς τους και περιορίζουν δραστικά το ενδεχόμενο μετάδοσης του κορωνοϊού.