Απόστολος Δοξιάδης: Η παράλογη επίθεση προς την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Τους ισχυρισμούς που παρουσίασαν πρόσφατα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο οργανώσεις προχωρώντας σε επίθεση κατά της Ελλάδας με αφορμή τα όσα συνέβησαν τον περασμένο Μάρτιο στα σύνορα στον Έβρο κατά την απόπειρα εισβολής από χιλιάδες παράνομους μετανάστες αποδομεί με άρθρο του ο συγγραφέας Απόστολος Δοξιάδης ο οποίος τον Μάρτιο είχε απαντήσει και σε «αδικαιολόγητα παραπλανητικό άρθρο» των New York Times.

To άρθρο του Απόστολου Δοξιάδη έχει ως εξής:

Πρόκειται για μια τόσο παλιά ιστορία, όσο και αυτή του απολυταρχισμού. Μια ιστορία που, δυστυχώς, επαναλαμβάνεται όποτε οι συγκυρίες το επιτρέπουν, κάθε φορά με διαφορετικούς συμμετέχοντες: νέοι διανοούμενοι ή ιδεαλιστές –γνωστοί σήμερα και ως «ακτιβιστές»– πολλοί από τους οποίους οδηγούνται, χωρίς αμφιβολία, από τις ευγενέστερες των προθέσεων, καταλήγουν όμως υπερασπιστές και αμετανόητοι προπαγανδιστές των πιο σκληρών και απάνθρωπων καθεστώτων.

Ένας συχνός χαρακτηρισμός για αυτούς τους ανθρώπους είναι αυτός των «χρήσιμων ηλιθίων», παρότι πιο ευγενικά θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν απλώς αφελείς και εύπιστοι, των οποίων η αθωότητα συχνά επηρεάζεται από τα νιάτα τους και το ασφαλές, προστατευμένο περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνουν, δυο παράγοντες που τους οδηγούν σε μια ιδεολογικά καθοδηγούμενη μυωπία που μεγαλώνει και τους καθιστά τυφλούς μπροστά στο προφανές: ότι χρησιμοποιούνται ως «δικηγόροι» των τυράννων.

Η τραγική ειρωνεία έγκειται στο ότι η υπεράσπιση αυτή παρέχεται από ανθρώπους, οι οποίοι δεδομένης της κοσμοθεωρίας τους και των δεσμών τους, θα όφειλαν να είναι οι πρώτοι που θα εναντιωθούν σε απολυταρχικές διοικήσεις και θα καταγγείλουν τα εγκλήματά τους.

Κάποια διαθέσιμα ιστορικά παραδείγματα είναι εύχρηστες απεικονίσεις αυτού του βδελύγματος:

- το 1920 κάποιοι Δυτικοί διανοούμενοι επαινούσαν τα θαύματα της Σοβιετικής Ρωσίας, χαρακτηρίζοντάς την υπόδειγμα ελευθερίας και δημοκρατίας, ενώ άλλοι, οδηγούμενοι από μια διαφορετική μορφή ιδεαλισμού, εκθείαζαν την ουτοπία της Φασιστικής Ιταλίας.

- Το 1930 αυτά τα ρεύματα ωρίμασαν, με τεράστιους αριθμούς ανθρώπων στη Δύση να γίνονται θαυμαστές του Στάλιν ή του Χίτλερ. Όχι απλώς οι νέοι –οι ιδιαιτέρως επιρρεπείς στον ιδεολογικό ιό– αλλά ώριμοι άνδρες και γυναίκες, Ευρωπαίοι και Αμερικάνοι άνθρωποι του πνεύματος και καλλιτέχνες, επιδοκίμαζαν τις Δίκες της Μόσχας, σαν μια καλοδεχούμενη εκκαθάριση της Σοβιετικής Ένωσης από τους αντιφρονούντες, τους προδότες, τους φασίστες, τους Τροτσκιστές και τους ιμπεριαλιστές κατασκόπους. Την ίδια στιγμή που άλλοι θαύμαζαν τη αρρενωπή, νέα κοινωνία εκείνου του μεγάλου οραματιστή της κοινωνικής και ανθρώπινης ολοκλήρωσης, του Αδόλφου Χίτλερ, ο οποίος έδινε σάρκα και οστά σε μια κοινωνία βασισμένη στον Υπεράνθρωπο του Νίτσε.

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος κατέρριψε και τα τελευταία ψήγματα επιχειρημάτων των υποστηρικτών του Χίτλερ αλλά ισχυροποίησε σημαντικά τα επιχειρήματα της άλλης πλευράς. Ο τύρρανος της Σοβιετικής Ένωσης αλλά και οι σημερινές επονομαζόμενες «Λαϊκές Δημοκρατίες» (τα απολυταρχικά καθεστώτα Σοβιετικής επιρροής στην Ανατολική Ευρώπη) υμνούνταν ως εραστές της ειρήνης, της ελευθερίας, και της αληθινής δημοκρατίας που αντιστεκόταν σθεναρά στην παρηκμασμένη καπιταλιστική Δύση. Και έτσι, στα τέλη της δεκαετίας του 1940 και του 1950, και αργότερα ακόμη, ήταν τάση για τους διανοούμενους που ζούσαν σε Δυτικές Δημοκρατίες να θεωρούν τον Μακαρθισμό, το χειρότερο κατάλοιπο του Ψυχρού Πολέμου.

Με άλλα λόγια, ένα απεχθές αλλά πολύ σύντομο χρονικά κίνημα, που είχε ως αποτέλεσμα μερικές εκατοντάδες ποινές φυλάκισης και προσωρινό καθεστώς ανεργίας για μερικούς χιλιάδες, κυρίως καλλιτέχνες, θεωρήθηκε έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Ο Μακαρθισμός σίγουρα δεν ήταν αστείο. Αλλά έγινε, και μάλιστα μακάβριο, όταν συγκρινόταν με την τραγωδία που διέφυγε της δυτικής κοινής γνώμης, καθοδηγούμενη από την αριστοτεχνική σοβιετική προπαγάνδα.

Θανατηφόρες εκκαθαρίσεις αντιφρονούντων στη Ανατολική Ευρώπη και στρατόπεδα Γκουλάγκ στη Σοβιετική Ένωση λάμβαναν χώρα την ίδια ακριβώς περίοδο. Για πολλούς δυτικούς διανοούμενους, οι πάνω από δυόμισι εκατομμύρια αθώοι –μερικοί ιστορικοί μιλούν για δέκα εκατομμύρια– που δολοφονήθηκαν από τον τρομοκρατικό μηχανισμό του Στάλιν, δεν μετρούν. Ο ένας χρόνος φυλάκισης των Δέκα του Χόλιγουντ (δέκα ανθρώπων, όχι εκατομμυρίων) μετρά.

Ένα νέο παράδειγμα αυτής της παλιάς τραγωδίας, την οποία θα ονόμαζα φαρισαϊκή, αν δεν περιλάμβανε το θάνατο ανθρώπων, εκτυλίχθηκε στην πρόσφατη συνεδρίαση της Επιτροπής Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η οποία συγκαλέστηκε μετά από επιστολή εκατό (όχι λιγότερων) μελών του Κοινοβουλίου, ζητώντας από το κοινοβουλευτικό σώμα να διερευνήσει υποτιθέμενες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από το ελληνικό κράτος στα σύνορά του με την Τουρκία. Στο κέντρο των κατηγοριών ήταν ότι η Ελληνική Αστυνομία δολοφόνησε τον Πακιστανό μετανάστη Muhammad Gulzar, και τραυμάτισε έξι από τους συντρόφους του, σε τουρκικό έδαφος.

Η συνεδρίαση της Επιτροπής βασίστηκε κυρίως στις αναφορές δύο οργανώσεων, της Bellingcat και της Lighthouse Reports, όπως και μιας ομάδας που αυτοαποκαλείται Forensic Architecture (Δικανική Αρχιτεκτονική).

Οι τρεις αυτές οργανώσεις δημιούργησαν ένα βίντεο όπου συνοψίζουν την υποθετικά επιστημονική τους έρευνα, η οποία –με λόγια της Bellingcat– «αποδεικνύει ότι οι ελληνικές δυνάμεις ασφαλείας πιθανόν χρησιμοποίησαν πραγματικά πυρά στις 4 Μαρτίου του 2020 εναντίον προσφύγων και μεταναστών που προσπαθούσαν να περάσουν τα ελληνο-τουρκικά σύνορα», πραγματικά πυρά, συνεχίζουν, που προκάλεσαν το θάνατο το κ. Gulzar και τον τραυματισμό των έξι άτυχων νέων μεταναστών.

Ας προσπεράσουμε το γεγονός ότι το επίρρημα «πιθανόν» άστοχα συνδυάζεται με το ρήμα «αποδεικνύω», το πρώτο δείγμα πιθανολογίας, το δεύτερο βεβαιότητας. (Εξάλλου δεν θα περίμενε κανείς να πάρουν κάποιον στα σοβαρά ως μάρτυρα σε δίκη αν ξεκινούσε την κατάθεσή του με το «Είμαι απολύτως βέβαιος ότι ίσως...», σωστά;) Και πρέπει να παραβλέψουμε και άλλες περιπτώσεις χρήσης πιθανολογικών επιρρημάτων, εάν θέλουμε να πάρουμε την αναφορά των οργανώσεων στα σοβαρά. Κάποιος ίσως δικαιολογημένα ισχυριστεί ότι η χρήση τέτοιων επιρρημάτων δείχνει έναν υγιή σκεπτικισμό και θα έπρεπε να προσμετρηθεί στα θετικά, επιδεικνύοντας τη σοβαρότητα της αναφοράς. Και αυτό θα ήταν σωστό, αν η αναφορά κατέληγε σε αμφιβολία. Δυστυχώς, αυτό δεν συμβαίνει.

Στοχεύουν ρητά κατά της Ελλάδας «αποδεικνύοντας» (δική τους λέξη) ότι είναι «εξαιρετικά πιθανό» οι άνθρωποι που σκότωσαν τον Muhammad Gulzar και τραυμάτισαν τους άλλους έξι, ήταν όντως Έλληνες. Δεν αναφέρονται άλλοι ύποπτοι, επομένως η «εξαιρετική πιθανότητα» της Ελληνικής ενοχής και η μηδενική πιθανότητα ενοχής κάποιου άλλου (δεν δίνεται καμία), οδηγεί στο ρητό συμπέρασμα του βίντεο των οργανώσεων - το ίδιο συμπέρασμα που κατάπιαν αμάσητο τα Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κατηγορώντας την Ελλάδα στην Επιτροπή του Κοινοβουλίου, με το θυμό να μην κατευνάζουν τα «ίσως».

Αν μη τι άλλο, τα μέλη του Κοινοβουλίου θα έπρεπε να είναι πιο προσεκτικοί στην ανάγνωση και την παρακολούθηση στοιχείων και να ξέρουν ότι πολλά «ίσως» δεν δημιουργούν ένα «βέβαιο».

Ένα μακροσκελέστερο άρθρο θα μπορούσε να γραφτεί με σκοπό να αναλύσει καρέ-καρέ το βίντεο που κατασκευάστηκε από τις οργανώσεις, το οποίο εναγωνίως προσπαθεί να παρουσιάσει τις παρατηρήσεις τους ως επιστημονική αλήθεια. Φυσικά, ένα τέτοιο εγχείρημα θα ήταν πολύ εύκολο. Επειδή, αν κάποιος παραβλέψει τα φανταχτερά ψηφιακά τους διαγράμματα και την επιστημονική ακατάληπτη διάλεκτο όπως «γεωτοποθετώ» και τα λοιπά, η μεθοδολογία της έρευνάς τους δείχνει παντελή άγνοια ως προς το τι κάνει μια σειρά ανεξάρτητων δεδομένων, πραγματικών ή «πιθανών», λογικό επιχείρημα που μπορεί να υποστηρίξει την πιο σοβαρή των κατηγοριών, το φόνο.

Φαίνεται ότι ο υποστηρικτής της επιστημονικής εγκυρότητας του βίντεο είναι μία ομάδα που ονομάζεται Δικανική Αρχιτεκτονική. Δεν βλέπω καμία φανερή σχέση της δουλειάς τους με την αρχιτεκτονική εκτός από το γεγονός ότι κάποια μέλη της ομάδας έχουν όπως διαβάζω πτυχία σε αυτόν τον τομέα. Αλλά στον βαθμό που είναι εγκληματολογική, ανατρέπει ισχυρά τους στόχους αυτής της επιστήμης. Εκτός και αν τα μέλη της ομάδας έχουν αποκτήσει την γνώση τους στην εγκληματολογία από την τηλεοπτική σειρά CSI: Έρευνα στον τόπο του εγκλήματος.

Γιατί μόνο εκεί οι ειδικοί εγκληματολόγοι που συμπτωματικά έχουν περισσότερα να επιδείξουν από ένα πτυχίο στην αρχιτεκτονική όντως καθοδηγούν μια εγκληματολογική έρευνα εξετάζοντας υπόπτους και βγάζοντας το τελικό συμπέρασμα ως προς το ποιος είναι ο ένοχος του εγκλήματος.

Οι πραγματικοί εγκληματολόγοι είναι κλεισμένοι στα εργαστήρια και ξέρουν καλά ότι η δουλειά τους είναι μία βοηθητική διαδικασία. Λειτουργεί επικουρικά στο έργο που διευθύνεται από ανθρώπους που ξέρουν καλά να διενεργήσουν μία πραγματική έρευνα όπως οι αστυνομικές δυνάμεις.

Φυσικά ένας από τους δημιουργούς της εγκληματολογικής αρχιτεκτονικής είπε σε μία συνέντευξη ότι αυτό που κάνουν, με δικά του λόγια, είναι «αντι- εγκληματολογία» για παράδειγμα παίρνουν τη δουλειά της αστυνομίας και την βάζουν στην κρίση της κοινωνικής και πολιτικής κοινότητας. Στην περίπτωση των πυροβολισμών στον Έβρο δεν έκαναν τίποτα παρόμοιο, εν αντιθέσει, υιοθέτησαν και προώθησαν την εκδοχή που υποστήριξε η τουρκική πλευρά. Αυτό φυσικά είναι δικαίωμά τους. Αλλά όση ελευθερία κι αν χορηγούν στον εαυτό τους δεν μπορούν να κάνουν την εγκληματολογία έναν μοναχικό τομέα.

Όταν γίνεται σωστά, η εγκληματολογία παρέχει δεδομένα τα οποία τροφοδοτούν μία ευρύτερη λογική ακολουθία με πιο πολύπλοκα δεδομένα αλήθειας. Και έτσι οι εγκληματολόγοι έχουν βοηθήσει όχι μόνον τις αστυνομικές έρευνες αλλά μεταξύ άλλων τις αρχαιολογικές, τις ιστορικές και τις επιδημιολογικές έρευνες. Αλλά ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις ήταν οι αρχαιολόγοι, οι ιστορικοί και οι επιδημιολόγοι που έβαζαν στη θέση τους τα «κομμάτια», όχι οι κλεισμένοι στα εργαστήρια επιστήμονες.

Όταν, όπως στην περίπτωση του περιστατικού στα Ελληνοτουρκικά σύνορα, η υπόθεση που ερευνάται είναι φόνος, ο μόνος νόμιμος σταθερός ως προς την εγκυρότητα θεσμός μιας εγκληματολογικής έρευνας είναι- τουλάχιστον σε μία δημοκρατική πολιτεία- ένα δικαστήριο το οποίο εφαρμόζει τις δικές του δοκιμασμένες στο χρόνο μεθόδους εγκυρότητας στοιχείων, διασταυρούμενης εξέτασης ειδικών και μαρτύρων και αυστηρών προτύπων αποδείξεων.

Εκεί μία εγκληματολογική πρόταση δεν επιβεβαιώνεται απλώς επειδή οι εισηγητές του ισχυρίζονται ότι είναι επιστημονική. Υποβάλλεται σε λεπτομερή έλεγχο και μπορεί να βρεθεί ανακριβής, μη ολοκληρωμένη, ανεπαρκής, παραπλανητική  ή απλώς λάθος. Αλλά καμιά τέτοια απώτερη δοκιμασία δε φαίνεται να ανησυχεί τα αυτοδίδακτα λαγωνικά που φτιάχνουν ένα βίντεο κατηγορώντας την Ελλάδα για φόνο εκτός κι αν στηρίζονται στο τουρκικό κράτος.

Κάτι που προκαλεί έκπληξη είναι ότι οι οργανώσεις φαίνεται να θεωρούν σημαντικό ατού τους ότι τα ευρήματά τους λαμβάνονται σοβαρά υπόψη από το καθεστώς του Ερντογάν, σημειωτέον ένα καθεστώς διαβόητο για τις συνεχείς παραβιάσεις των πολιτικών ελευθεριών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Εκτός από το γεγονός ότι περιλαμβάνουν σαν μέρος των αποδείξεων τους, βίντεο από το TRT World, το κρατικά επιχορηγούμενο τουρκικό ειδησεογραφικό κανάλι που έχει επανειλημμένως κατηγορηθεί για προώθηση ψευδών ειδήσεων, περιλαμβάνουν ως περαιτέρω επιβεβαίωση των ισχυρισμών τους τη γνώμη του Χακάν Τσαούσογλου. Τον παρουσιάζουν, όπως όντως είναι, ως τον πρόεδρο της επιτροπής έρευνας ανθρωπίνων δικαιωμάτων (!) του τουρκικού κοινοβουλίου και μέλος του AKP (Το AKP είναι το κόμμα του Ερντογάν).

Απίστευτο είναι επίσης το ότι οι οργανώσεις αναφέρουν την επιτροπή έρευνας περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων του τουρκικού κοινοβουλίου χωρίς καμία συναίσθηση της ειρωνείας που προκαλεί αυτή η ονομασία. Πραγματικά ποιος είναι καλύτερος να μας συμβουλεύσει για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία από την ίδια την επιτροπή διερεύνησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, η οποία διοικείται από ένα μέλος του αιματηρού καθεστώτος του Ερντογάν με τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τους δεκάδες χιλιάδες αθώους φυλακισμένους, τα δωμάτια βασανιστηρίων και τους δεκάδες των πολιτικών κρατουμένων που απλά αναφέρονται να «έχουν βρεθεί νεκροί στα κελιά τους». Η απόλυτη λογική!

Θέλεις την αλήθεια για το τι πραγματικά συνέβη στα Γερμανό-πολωνικά σύνορα την 1 Σεπτεμβρίου του 1939, όταν σύμφωνα με τα γερμανικά Μέσα οι Πολωνοί επιτέθηκαν στους καημένους Γερμανούς που απλά αμύνθηκαν; Ποιος καταλληλότερος για να ρωτήσεις από τον Δρ Γκαίμπελς, τον Γερμανό υπουργό της προπαγάνδας! Θέλεις να μάθεις ποιος σκότωσε τους δεκάδες χιλιάδες πολωνούς αξιωματούχους στο δάσος του Κατύν το 1940; Ποιος καλύτερος να απευθυνθείς από τον κομισάριο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Σοβιετικού Πολίτμπιρο;

Δυστυχώς, οι τρεις οργανώσεις οπωσδήποτε συντάσσονται με το καθεστώς του Ερντογάν, όπως επίσης η εγκυρότητα των ισχυρισμών τους φέρει την ηχώ των δυτικών θαυμαστών του Στάλιν του 1930.

Εκτός απ’ αυτό, δεν υπάρχει τίποτα στο βίντεο των τριών οργανώσεων που ισχυρίζονται ότι αποδεικνύουν το έγκλημα από το ελληνικό κράτος που να μπορεί να υποστηριχθεί σε μια λεπτομερή εξέταση, τίποτα υπό την έννοια της τυπικής εγκυρότητας. Είναι απλά μια συγκέντρωση ιμπρεσιονιστικών εικόνων, τυχαίων γεγονότων και υποτιθέμενων δεδομένων μερικών πραγμάτων που έγιναν μία συγκεκριμένη ημερομηνία σε ένα συγκεκριμένο μέρος.

Επιπλέον, πολλά φανταχτερά διαγράμματα και γραφήματα που δίνουν μία επιστημονική αύρα σ’ αυτό που είναι ήδη εμφανές από τις εικόνες. Αλλά η επιχειρούμενη λογική κατασκευή είναι για γέλια. Αυτό το ποτπουρί δεν θα άντεχε ούτε λεπτό τον λεπτομερή έλεγχο σε ένα δικαστήριο αν παρουσιαζόταν σε μία απόπειρα να αποδείξει κάτι.

Αν κοιτάξουμε πιο προσεκτικά στην αναφορά των οργανώσεων μπορούμε να κατηγοριοποιήσουμε τα λογικά τους λάθη σε τρεις τύπους. Με αυξημένα επίπεδα λεπτότητας ο πρώτος τύπος περιλαμβάνει τη δουλειά για την οποία είναι περισσότερο περήφανοι, αυτή που παρουσιάζεται σαν εγκληματολογία.

Η «ναυαρχίδα» των οργανώσεων είναι ένα βίντεο 16 λεπτών κατασκευασμένο για μέγιστη λειτουργική αποτελεσματικότητα όχι λογική επίδειξη. Αποτελείται από βιντεοσκοπημένα πλάνα μεταναστών από ερασιτεχνικό χέρι ώστε να δώσουν  αυθεντικότητα, τεχνικά διαγράμματα και αναλύσεις που παρέχουν μια υποτιθέμενη επιστημονική αυστηρότητα, δηλώσεις αξιωματούχων όπως επίσης και την ψύχραιμη φωνή του αφηγητή να μας λέει τι σκληρή δουλειά έχουν κάνει οι οργανώσεις.

Μαθαίνουμε προς το τέλος του βίντεο ότι, υποτίθεται, πρέπει να μας έχει πείσει για την εξαιρετική πιθανότητα (και ο υπαινιγμός γίνεται περίπου βέβαιος αφού λείπουν λοιποί ύποπτοι) έλληνες στρατιώτες ή αστυνομικοί σκότωσαν τον κ. Gulzar και τραυμάτισαν τους άλλους μετανάστες, αλλά καμιά ευθεία σύνδεση δεν γίνεται στο βίντεο με κανένα γεγονός που απεικονίζεται ή δηλώνεται με αυτές τις βίαιες πράξεις. Η υποτιθέμενη επιστημονική δουλειά του video δε συνδέεται ποτέ πειστικά με την πράξη του φόνου.

Από τη μία πλευρά έχουμε ακουστικές αποδείξεις πυροβολισμών με κάποια όμορφα διαγράμματα και τη γνώμη ενός ειδικού ότι οι πυροβολισμοί έγιναν 40 m από την κάμερα (ποια κάμερα; Ποιος την χειριζόταν;) Υπάρχει άλλη μία λήψη στην οποία μία μη ταυτοποιημένη φωνή εκτός κάμερας φωνάζει «πυροβολισμοί από τον ελληνικό στρατό», ένα άλλο πλάνο ενός άνδρα να φωνάζει στην κάμερα, το πρόσωπο του τεχνητά θολωμένο, ότι κάποιος πυροβολήθηκε. Και μετά πολλές εικόνες τραυματισμένων αντρών να απομακρύνονται από τουρκικά ασθενοφόρα, τα οποία κάπως πολύ βολικά βρίσκονταν να περιμένουν σε διπλανό δρόμο.

Μετά ακολουθούν οι εκτός εστίασης εικόνες στρατιωτών η αστυνομικών ή κάποιων που στέκονται ακίνητοι από την ελληνική πλευρά, με όπλα. «Γεωτοποθετούνται» μας λένε, στα 40 m από το σημείο όπου οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι έπεσαν οι πυροβολισμοί. Αυτό συμβαίνει μαθαίνουμε 25 λεπτά μετά τον πυροβολισμό του κ. Gulzar και των άλλων. Ποιος πυροβόλησε; Σε ποια κατεύθυνση ήταν στραμμένα τα όπλα; Το μόνο που ξέρουμε είναι ότι προφανώς δεν έβλαψαν κανέναν. Γιατί λοιπόν αναλύονται τόσο εξονυχιστικά; Λοιπόν, προφανώς, επειδή είναι τα μόνα πρακτικά διαθέσιμα στοιχεία για ειδική ανάλυση.

Τα μόνα πράγματα που αποδεικνύει το βίντεο σύμφωνα πάντα με τη δήλωση του αφηγητή είναι ότι: α) πραγματικά πυρά έπεσαν στις 4 Μαρτίου κοντά στα ελληνοτουρκικά σύνορα, β) τουλάχιστον εφτά μετανάστες τραυματίστηκαν στην τουρκική πλευρά, ένας εκ των οποίων θανάσιμα, γ) οι τραυματίες υποχώρησαν από τα ελληνικά σύνορα. Δεδομένο. Αλλά πως αυτά τα τρία δεδομένα δείχνουν ότι ήταν Έλληνες αυτοί που πυροβόλησαν τους άτυχους ανθρώπους; Προφανώς, δεν το δείχνουν. Γιατί πρέπει να το πιστέψουμε επομένως;

Σύμφωνα με το βίντεο, μάλλον επειδή είναι «εξαιρετικά πιθανό». Επειδή όπως μας λένε δε βρήκαν άλλες αποδείξεις. Αλλά αυτό μπορεί να οφείλεται αποκλειστικά στην δική τους ανεπάρκεια και τσαπατσουλιά. Και γιατί όχι; Πως μπορούμε να ξέρουμε με τι είδους ερευνητικές πηγές δούλεψαν; Που επιχείρησαν; Στην Ελλάδα; Στην Τουρκία; Στις ημερομηνίες που τα γεγονότα συνέβησαν; Αργότερα; Ποιοι ήταν οι μάρτυρες τους; Διεξήγαγαν έρευνα στον τόπο του εγκλήματος; Έκαναν βαλλιστική έρευνα, ένα επίσης παρακλάδι της εγκληματολογίας, για να καθορίσουν την κατεύθυνση της σφαίρας; Όχι, φυσικά όχι. Αντ’ αυτού φαίνεται ότι δούλεψαν με οποιαδήποτε πληροφορία ήταν διαθέσιμη σε εκείνους, σχεδόν αποκλειστικά από την τουρκική πλευρά.

Το βίντεο των οργανώσεων ασφαλώς δεν δείχνει, ούτε φυσικά αποδεικνύει ότι η σφαίρα που σκότωσε τον κύριο Gulzar προήλθε από την ελληνική πλευρά. Οι αποδείξεις για την ελληνική ενοχή προκύπτουν από κάποια πράγματα όπως για παράδειγμα τον ισχυρισμό του αφηγητή ότι κανένας στρατιώτης δε φάνηκε από την τουρκική πλευρά. Αυτό στ’ αλήθεια σημαίνει ότι κανείς δε φάνηκε στις εικόνες που ο δημιουργός του video κατάφερε να συλλέξει και επέλεξε να παρουσιάσει. Αλλά αυτό είναι απολύτως λογικό από τη στιγμή που το υλικό τους προήλθε από την Τουρκία, δεν θα τους δινόταν πρόσβαση σε κανένα βίντεο που δείχνει τούρκους στρατιώτες. Παρόλα αυτά, για να είναι λιγάκι πιο αξιόπιστο, ο αφηγητής θα έπρεπε να πει ότι κανένας ένστολος στρατιώτης δεν φαίνεται από την τουρκική πλευρά. Διότι είναι γεγονός ότι οι τούρκοι στρατιώτες που έφερναν τους πρόσφυγες στα ελληνικά σύνορα και συχνά υπό την απειλή του θανάτου, τους ανάγκαζαν να επιχειρήσουν να περάσουν παράνομα τα σύνορα, φορούσαν πολιτικά ρούχα. Αυτό είναι ξεκάθαρα εμφανές σε αυτό το βίντεο που τραβήχτηκε τις ίδιες μέρες με αυτές του περιστατικού που αναφέρουν οι τρεις οργανώσεις.

Οι αποδείξεις του video συνοψίζονται στο εξής θλιβερό επιχείρημα: ότι πρέπει να ήταν έλληνες στρατιώτες που πυροβόλησαν τους μετανάστες επειδή το βίντεο μας δείχνει μερικούς έλληνες στρατιώτες να στέκονται κοντά στα σύνορα. Στοιχειώδες, αγαπητοί θεατές. Αλλά με το ίδιο σκεπτικό ο John Kennedy σκοτώθηκε από τους αστυνομικούς του Ντάλας που ήταν παραταγμένοι στον δρόμο καθώς περνούσε η προεδρική αυτοκινητοπομπή, εξάλλου ήταν οπλισμένοι και σίγουρα βρίσκονταν αρκετά κοντά. Και όπως μας δείχνουν, κανένας τούρκος στρατιώτης δεν θα μπορούσε να έχει σκοτώσει τον κ. Gulzar. Βεβαίως. Και ο Lee Harvey Oswald δεν εμφανίζεται στο φιλμ του Zapruder που καταγράφει τις στιγμές της δολοφονίας του Κένεντι και κανένα βίντεο δεν τον τοποθετεί στο προσκήνιο. 

Ένα στοιχείο για το οποίο οι οργανώσεις διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους, σε ό,τι αφορά την ενοχή των ελλήνων για την δολοφονία του κ. Gulzar είναι ότι η θανατηφόρα σφαίρα ήταν διαμετρήματος 5,56 χιλιοστών. Αυτό αποδεικνύεται από την τουρκική αυτοψία η οποία διεξήχθη από τέσσερις ιατρικούς εξεταστές. (Θα αναρωτιέστε αν αυτός είναι ο συνήθης αριθμός γιατρών που το τουρκικό κράτος χρησιμοποιεί για την αυτοψία ενός νεκρού μετανάστη;) Οι δημιουργοί του βίντεο φαίνεται με κάποιο τρόπο να πιστεύουν ότι αυτό το δεδομένο ενισχύει τους ισχυρισμούς τους, αφού όπως ισχυρίζονται, οι ελληνικές ειδικές δυνάμεις χρησιμοποιούν σφαίρες αυτού του διαμετρήματος. Και αλήθεια χρησιμοποιούν. Αλλά τις ίδιες χρησιμοποιούν και οι άνδρες του τουρκικού στρατού όπως επίσης και της τουρκικής πολιτοφυλακής και αστυνομίας, τα δύο σώματα που ως επί τω πλείστων είναι  τοποθετημένα σε περιπολίες επί των συνόρων. Πολλά όπλα με διάμετρο σφαίρας 5,56 χιλιοστών χρησιμοποιούνται από τις τουρκικές δυνάμεις, όπως για παράδειγμα το Μ16, το Μ4, το ΗΚ33 και περισσότερο απ’ όλα το ΜΚΕ ΜΡΤ και το Κale KCR-556. Εξάλλου τα δύο τελευταία είναι τα πιο συχνά χρησιμοποιούμενα όπλα από τους τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας, αφού κατασκευάζονται στην Τουρκία.

Οι ψευδείς ισχυρισμοί που βασίζονται στις υποτιθέμενες εγκληματολογικές αποδείξεις του βίντεο επιβαρύνονται επίσης από πολυάριθμες παραλείψεις. Αναφέρουμε μόλις δύο: α) αναφέρεται μόνο πληγή εισόδου της σφαίρας που σκότωσε τον Muhammad Gulzar. Κι όμως ο τύπος του όπλου που αναφέρει το βίντεο, αν είχε χρησιμοποιηθεί σε απόσταση περίπου 50 m, όπως χωρίς απόδειξη αναφέρει το βίντεο, θα είχε σχεδόν με βεβαιότητα διαπεράσει το σώμα και επομένως θα είχε δημιουργήσει και πληγή εξόδου. β) τα όπλα με σφαίρες διαμετρήματος 5,56 χιλιοστών μπορούν να σκοτώσουν ένα άτομο από απόσταση τουλάχιστον 1 km. Έτσι δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος ο σκοπευτής που πυροβόλησε τους μετανάστες εκείνη τη μέρα να ήταν ορατός σε κάποιο από τα βίντεο των οργανώσεων τα οποία τραβήχτηκαν σε μια απόσταση λίγων μέτρων από τα θύματα.

Συνοψίζοντας με τις εγκληματολογικές ελλείψεις, το υποτιθέμενο εγκληματολογικό υλικό που οι οργανώσεις παρουσιάζουν ως αποδείξεις, παραβιάζει τον πρωταρχικό κανόνα σε μία σωστή εγκληματολογική έρευνα, για τον οποίο ο νομικός όρος είναι «κτήση και διαβίβαση αποδεικτικών μέσων». Για να εξηγήσουμε, οποιοδήποτε στοιχείο εγκληματολογικού υλικού για να θεωρηθεί απόδειξη οφείλει να επιβεβαιώνεται από επιπρόσθετα στοιχεία ως προς το ποιος, πως, πότε, και κάτω από ποιες συνθήκες το απέκτησε και επίσης με ποιον τρόπο κατέληξε να παρουσιάζεται σε ένα δικαστήριο, το μόνο όργανο που ένα δημοκρατικό κράτος έχει για να καθορίσει την αλήθεια σε τέτοια σημαντικά ζητήματα. Ελλείψει της λογικής αλληλουχίας, όλο το υλικό που παρέχεται από τις οργανώσεις είναι μη αποδεκτό όχι μόνο από ένα δικαστήριο αλλά και από την κοινή λογική.

Ο δεύτερος τύπος του λανθασμένου επαγωγικού συλλογισμού των οργανώσεων που πυροδότησε την αντίδραση των 100 μελών του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου έχει ήδη υπαινιχθεί. Αλλά απαιτείται να αναφερθεί: σχεδόν όλο το υλικό που χρησιμοποιείται, εκτός από το βίντεο με λήψη εκ του μακρόθεν μιας ομάδας ελλήνων αστυνομικών που δεν κάνουν απολύτως τίποτα, προέρχεται από την τουρκική πλευρά.

Η γνώμη των τουρκικών αρχών επί του περιστατικού εκπροσωπείται από την τετράδα των γιατρών που συνέταξαν την αναφορά της αυτοψίας, το tweet του κύριου Τσαβούσογλου, όπως επίσης και οπτικό ακουστικό υλικό παρεχόμενο από την τουρκική πλευρά. Ακόμα κι αν υποθέσουμε ότι οι οργανώσεις δικαιολογούνται να θεωρούν τις ελληνικές αρχές χυδαίους ψεύτες και τις τουρκικές αρχές υπέρμαχους της αλήθειας δεν παύουμε να αναρωτιόμαστε γιατί οι ερευνητές τους δεν απευθύνθηκαν στη Frontex, τον Οργανισμό Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, που δημιουργήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση με μόνο σκοπό τη φύλαξη των συνόρων των ευρωπαϊκών κρατών.

Αυτό θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο για να καθορίσει την αλήθεια από τη στιγμή που την ώρα του περιστατικού η Frontex είχε αυξήσει τη δύναμη παρακολούθησης της στα ελληνικά σύνορα. Ένας σοβαρός δημοσιογράφος, πόσο μάλλον ένας σοβαρός εγκληματολόγος, θα κατέγραφε την άποψή τους για το τι συνέβη την ημέρα του περιστατικού, μία άποψη που κάποιος πολύ λογικά θα σκεφτόταν ότι θα μετρούσε αντιστοίχως με την άποψη του Τουρκικού κράτους. Εξάλλου η ευρωπαϊκή ένωση είναι ένας δημοκρατικός θεσμός στον οποίο οι ψευδείς καταθέσεις από κρατικούς ή ομοσπονδιακούς υπαλλήλους τιμωρούνται βάσει νόμου. Ιδιαίτερα δε όταν στην Τουρκία, από τη στιγμή που ο Ερντογάν χαρακτηρίστηκε μονάρχης οι ψευδείς καταθέσεις από κρατικούς υπαλλήλους δεδομένου ότι είναι προς όφελος της κρατικής προπαγάνδας, όχι απλώς δεν τιμωρούνται αλλά επιβραβεύονται.

Ο τρίτος τύπος λάθους στην υπόθεση που οι οργανώσεις παρουσιάζουν εναντίον της Ελλάδας είναι ο πιο θλιβερός από όλους, στην πραγματικότητα είναι τόσο θλιβερός που θα μπορούσε να σταματήσει όλη τη συζήτηση για τις επονομαζόμενες αποδείξεις προτού καν αρχίσει, και να κάνει την οποιαδήποτε κουβέντα επ’ αυτού υπερφίαλη. Αποτελείται από ένα τόσο κοινής λογικής επιχείρημα που όποιος κατέχει έστω και ένα μόριο ευφυΐας θα αντιλαμβανόταν αμέσως, με σκοπό να αντικρούσει τον ισχυρισμό ότι το ελληνικό κράτος πυροβόλησε τον κύριο Gulzar και τραυμάτισε τους συντρόφους του. Κι όμως 100 μέλη του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, που θα έπρεπε αναλογικά με την ευθύνη που επωμίζονται να είναι πιο συνετοί στις πράξεις τους και προσεκτικοί στα λόγια τους, αγνόησαν παντελώς επιδεικνύοντας ασυγχώρητη οξύνοια.

Σύμφωνοι, πολλά από τα μέλη των τριών οργανώσεων είναι νεαρά και πιθανόν υπερβολικά ιδεολόγοι, δυστυχώς για την αλήθεια. Αλλά κάποιος δεν παύει να αναρωτιέται, τα 100 μέλη του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου που άκριτα υιοθέτησαν τις απόψεις τους, γεννήθηκαν χθες; Είναι οι δύστυχοι σε παντελή άγνοια επί των συστημάτων του αληθινού κόσμου; Γιατί η θεωρία που προβάλλουν οι τρεις οργανώσεις πέρα από την εγκληματολογία τους και τις γεωτοποθετήσεις και τα ηχογραφήματα και τα τοιαύτα, είναι απλά η εξής: ότι ένστολα όργανα του ελληνικού κράτους σκότωσαν και τραυμάτισαν άτομα σε τουρκικό έδαφος πυροβολώντας από την απέναντι πλευρά των συνόρων.

Και δε χρειάζεται να είσαι έμπειρος πολιτικός αναλυτής - μία απλή μάτια στα διεθνή νέα οποιασδήποτε εφημερίδας θα ήταν αρκετή- για να συνειδητοποιήσεις ότι αν πραγματικά είχε συμβεί τέτοιο περιστατικό, η αντίδραση της Τουρκίας σίγουρα δεν θα ήταν μία έρευνα από την επιτροπή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων της (!) αλλά μία άμεση ευθεία απάντηση, πολύ πιθανά αντίποινα στην πράξη, πάρα λόγια. Αλλά όχι. Όπως φαίνεται 100 πολιτικοί που εκλέχθηκαν να αντιπροσωπεύουν τις ευρωπαϊκές χώρες θεώρησαν πιθανό ότι Έλληνες στρατιώτες μπορούν να στέκονται κοντά στα σύνορα τους, να πυροβολούν ανθρώπους σε τουρκικό έδαφος, χωρίς να ενοχλούν κανέναν εκτός από τους ακτιβιστές και τους εξαίρετους ανθρωπιστές του κόμματος του Ερντογάν.

Τα πρόσφατα χρόνια ο Ερντογάν ασκεί μία πολιτική κλιμακούμενης εχθρότητας εναντίον της Ελλάδος, χρησιμοποιώντας μία ρητορική απειλών, μία ρητορική που συχνά αγγίζει επικίνδυνα όρια, προκαλώντας την ανησυχία των δυτικών κυβερνήσεων. Εάν ένα περιστατικό, όπως αυτό που οι τρεις οργανώσεις ισχυρίζονται ότι απέδειξαν, στο οποίο οι ελληνικές κρατικές δυνάμεις πυροβολούν ανθρώπους μέσα στην Τουρκία -γιατί δεν έχει να κάνει με την εθνικότητα των θυμάτων, εδώ κυρίαρχο ρόλο παίζει η τοποθεσία- θα ήταν η τέλεια ευκαιρία για τον ολιγάρχη και ανελεύθερο σουλτάνο της Τουρκίας να δράσει επιθετικά. Πρόκειται για κλασσική περίπτωση casus belli, ιδιαίτερα δε για ένα πολεμικό καθεστώς όπως αυτό του Ερντογάν.

Σε οποιονδήποτε έχει έστω και τις στοιχειώδεις γνώσεις πάνω στην γεωπολιτική κατάσταση, θα φαινόταν εξαρχής αδιανόητο ότι οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση θα επέτρεπε στο στρατό της ή στις δυνάμεις ασφαλείας της να συμπεριφερθούν με τρόπο που θα πυροδοτούσε μία τέτοια αντίδραση. Και θα φαινόταν ακόμα πιο αδύνατο ότι αν τέτοιο περιστατικό συνέβαινε, Έλληνες στρατιώτες να σκοτώνουν ανθρώπους στην Τουρκία, η αντίδραση του τουρκικού κράτους θα ήταν να χύνει ανθρωπιστικά δάκρυα για τους καημένους μετανάστες, παρεμπιπτόντως τους ίδιους μετανάστες που αδίστακτα εκμεταλλεύεται, τους ίδιους που οι αστυνομικοί τους δέρνουν έως υποταγής αναγκάζοντάς τους να περάσουν τα ελληνικά σύνορα με σκοπό να προκαλέσουν προβλήματα στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αντίδραση της τουρκικής κυβέρνησης θα ήταν να επιτεθεί σίγουρα με λόγια αλλά πιο πιθανά με πράξεις.

Η οργάνωση Forensic Architecture, οι εισηγητές της πρόσφατης επίθεσης εναντίον της Ελλάδας στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, ισχυρίζεται στην ιστοσελίδα της ότι παρέχει την υποτιθέμενη εξειδίκευση της για νομικές και πολιτικές διαδικασίες. Δεν μπορεί κανείς να έχει αντίρρηση στο νομικό κομμάτι γιατί οτιδήποτε μπορεί να ισχυρίζονται σε ένα νόμιμο πλαίσιο είναι τελικώς κρινόμενο από τα αυστηρά δικαστικά πρότυπα των αποδείξεων. Αλλά τι ακριβώς εννοούν όταν λένε ότι χρησιμοποιούν την εξειδίκευση τους για πολιτικές διαδικασίες; Δυστυχώς, έχω προσωπική εμπειρία που επιβεβαιώνει τι ακριβώς αυτό σημαίνει, όταν κατά τη διάρκεια των ετών 2016 έως 2019 ανήσυχοι έλληνες πολίτες, ακτιβιστές της NGO και μεμονωμένα άτομα, ανάμεσά τους και εγώ, πολέμησαν την τότε ελληνική κυβέρνηση, κατηγορώντας την για συνενοχή στην παράνομη και απάνθρωπη εκδίωξη τούρκων διαφωνούντων που περνούσαν τα σύνορά μας ζητώντας άσυλο. Μάταια. Και παρά τη μεγάλη δημοσιότητα που δίνεται σε τέτοιες υποθέσεις, το αίσχος συνεχιζόταν, με κουκουλοφόρους Έλληνες κρατικούς να μεταφέρουν κατά εκατοντάδες τους Τούρκους ζητούντες άσυλο, πίσω στη χώρα από την οποία δραπέτευσαν, καταδικάζοντας τους σε φυλάκιση στρατόπεδα συγκέντρωσης βασανιστήρια και σε κάποιες περιπτώσεις θάνατο.

Ο επαναπατρισμός των Τούρκων διαφωνούντων διεξήχθη από παράνομα κινήματα Ελλήνων κρατικών λειτουργών κοντά στα σύνορα, εντός του ελληνικού εδάφους. Εκεί εμφανίστηκε σε ειδησεογραφικά μέσα, οπτικό ακουστικό υλικό το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως απόδειξη όταν συγγενείς των θυμάτων οδήγησαν τις υποθέσεις στο δικαστήριο. Με άλλα λόγια οι απάνθρωποι αυτοί επαναπατρισμοί προσέφεραν απόλυτα γόνιμο έδαφος για τη Δικανική Αρχιτεκτονική τουλάχιστον για τα ελληνικής καταγωγής μέλη της, πρωτοστατούντες στην έρευνα για το θάνατο του κ.Gulzar, να εφαρμόσουν τις ικανότητές τους με σκοπό να βοηθήσουν τους συνανθρώπους τους, που υπέφεραν στα χέρια της ίδιας τους της κυβέρνησης. Αλλά δεν το έκαναν. Δεν προσέφεραν τις υπηρεσίες τους τότε, ούτε ενδιαφέρθηκαν για το αίσχος του επαναπατρισμού. Παρά τις προσπάθειες όσων από μας πολέμησαν τους επαναπατρισμούς, εκατοντάδες τούρκοι πολίτες πέθαναν, με άμεση εμπλοκή του ελληνικού κράτους έως ότου η καινούργια κυβέρνηση έβαλε ένα τέλος στους επαναπατρισμούς. Η Δικανική Αρχιτεκτονική δεν ήταν μέρος της λύσης τότε, και επομένως, σε ακτιβιστική γλώσσα, ήταν μέρος του προβλήματος. Κι όμως μας λένε πως δρουν πολιτικά. Προφανώς η περίπτωση των επαναπατρισμών δεν ταίριαζε στην πολιτική τους. Και βάζουν την πολιτική τους πάνω από την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Οι άλλες δύο οργανώσεις οι οποίες συμφώνησαν με το υλικό που παρήχθη από την Δικανική Αρχιτεκτονική και το προώθησαν, στις πρόσφατες αβάσιμες κατηγορίες τους εναντίον του ελληνικού κράτους, προφανώς συμμερίζονται τη γεμάτη παρωπίδες αφέλεια των δυτικών διανοούμενων του 1930, οι οποίοι συμπαρατάχθηκαν με πολιτικά τέρατα απλά επειδή συνειδητοποίησαν ότι τα δικά τους δημοκρατικά κράτη δεν είναι ουτοπίες. Ε, λοιπόν οι πολιτικές του πραγματικού κόσμου ποτέ δεν είναι, αλλά είναι απείρως προτιμότερες από της δυστοπίες που κυβερνώνται από τυράννους όπως ο Ερντογάν.

Τέλος τα 100 μέλη του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου που υιοθέτησαν την ανακριβή, ανεύθυνη και πολιτικά καθοδηγούμενη αναφορά των τριών οργανώσεων, καλλιεργώντας ακραία λανθασμένες κατηγορίες για την Ελλάδα μπορεί να κατηγορήσουν μόνο τους εαυτούς τους. Ήταν οι πράξεις τους αποτέλεσμα απλής ανευθυνότητας, άστοχης προετοιμασίας, αδυναμίας σκέψης, ιδεολογικής προκατάληψης ή συνδυασμός όλων των παραπάνω; Καθένας από τους 100 πρέπει να απαντήσει σε αυτή την ερώτηση για τον εαυτό του/της. Συμπερασματικά, όσο κι αν οι πράξεις τους, ατιμάζουν εκείνους, ατιμάζουν εξίσου την Ευρωπαϊκή δημοκρατία, το σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα και τον κανόνα του νόμου. Τελικώς η Ελλάδα και η Τουρκία πολεμούν σε μία μάχη με αφηγήματα. Τα μέλη του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου που καθίζουν την Ελλάδα στο εδώλιο λόγω αδύναμων κατηγοριών, ίσως να ήλπιζαν ότι η ευρωπαϊκή ένωση θα υμνηθεί για την αντικειμενικότητά της. Αντ’ αυτού η Ένωση έδειξε σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας, ότι στο όνομα ενός αναπόδεικτου ισχυρισμού είναι έτοιμη να θυσιάσει εύκολα το τεκμήριο της αθωότητας των μελών κρατών της, να προσπεράσει τους μηχανισμούς εύρεσης της αλήθειας των ίδιων της των θεσμών και να υπονομεύσει τους δεσμούς του μεγάλου, συνεχώς σωρευτικού σώματος νομικών και πολιτικών συμφωνιών που δεσμεύει τα κράτη της.

* Ο Απόστολος Δοξιάδης είναι ο συγγραφέας διεθνών best seller, μεταξύ άλλων, «Ο θείος Πέτρος και η εικασία του Γκόλντμπαχ» και του "Logicomix". Ευχαριστεί την κυρία Βασιλική Πουλά για την πολύτιμη βοήθεια της στην έρευνα και την συντακτική δουλειά σε αυτό το άρθρο.

Ειδήσεις σήμερα:

Για 7+1 αδικήματα παραπέμπει τον Παπαγγελόπουλο το πόρισμα της πλειοψηφίας

Βαρουφάκης: Tο κάμπριο στο Instagram, η μπαντάνα και το... like από Yanis Varoufakis!

Η τριμερής στο Βερολίνο και η προσπάθεια της Άγκυρας να τορπιλίσει τις κυρώσεις από την ΕΕ