Πάντα στην επικαιρότητα. Διαχρονική επικαιρότητα. Από τις 29 Μαΐου του 1453 μέχρι σήμερα. Μέχρι αύριο. Ποιος ξέρει; Από την ημέρα της πτώσης της βασιλεύουσας επί Κωνσταντίνου Παλαιολόγου ΙΑ'. Πάντα στην επικαιρότητα. Διαρκώς. Ο γείτονας. Ο
Ταγίπ Ερντογάν. Η «
Γαλάζια Πατρίδα». Η
παρά φύση σχέση Τουρκίας - Λιβύης. Οι αλλεπάλληλες παραβιάσεις. Οι απειλές. Η «κατεχόμενη»
Αγία Σοφία. Ολα. Και φυσικά, τα διακόσια χρόνια.
Που θα αρχίσουν να μετράνε σε μερικούς μήνες, με το έμπα του 2021. Δύο αιώνες από τον ξεσηκωμό. Δύο αιώνες από την ημέρα ύψωσης των λαβάρων. Δύο αιώνες από τα πρώτα ίχνη ελληνικού κράτους. Ελεύθερου. Αυτόνομου. Ανεξάρτητου. Ο θρίαμβος του χριστιανικού και ορθόδοξου Δαυίδ και το γκρέμισμα του Οθωμανού μουσουλμάνου Γολιάθ.
Ολες οι χώρες, όλες οι εθνότητες, από την πιο μικρή μέχρι τη μεγαλύτερη, πορεύονται με την Ιστορία τους. Και κάθε Ιστορία πορεύεται με τους μύθους της.
«Οι μύθοι», λέει ο
Αριστείδης Χατζής,
«βασίζονται σε πραγματικά γεγονότα». Για να δούμε λοιπόν. Με αφορμή
τις τοποθετήσεις του Αριστείδη Χατζή σχετικά με την περίπτωση του Καποδίστρια, ήταν ή δεν ήταν «δικτάτορας». Και τι είδους «δικτάτορας». Κάτι σαν Παπαδόπουλος, Πινοσέτ και Βιδέλα;
Ο Αριστείδης Χατζής είναι μέλος της επιτροπής που έχει συγκροτήσει η
Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη για τον
εορτασμό των διακοσίων χρόνων από το 1821. Ανάμεσα στα μέλη Νίκος Μουζέλης, Ελπίδα Βόγλη, Ναπολέων Μαραβέγιας, Στάθης Καλύβας, Βασίλης Ράπανος, Κώστας Κωστής, Μαρκ Μαζάουερ, Μαρία Ευθυμίου. Που παραιτήθηκε γιατί διαφώνησε, αλλά ουδέποτε οι λόγοι δημοσιοποιήθηκαν.
Ο Αριστείδης Χατζής διορθώνει
«όχι, δεν είμαι ιστορικός». Είναι καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Τμήμα Μεθοδολογίας, Ιστορίας και Θεωρίας της Επιστήμης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Διδάκτωρ Δικαίου και Οικονομικών (Law and Economics) στο Πανεπιστήμιο του Chicago.
Ομως έχει εντρυφήσει σε πλήθος ιστορικών πονημάτων. Από τον κορυφαίο -κατά τη γνώμη του- Απόστολο Βακαλόπουλο, τον Γεώργιο Φίνλεϊ (όπως έχει μεταφράσει το όνομά του Τζορτζ Φίνλεϊ ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης), Θωμά Γόρδονα (πάλι σε μετάφραση Παπαδιαμάντη), μέχρι Κωστή Παπαγιώργη («Τα καπάκια»), φυσικά Κορδάτο, και πάει λέγοντας...
Φυσικά κάθε ιστορικός προσεγγίζει τα γεγονότα με τη δική του οπτική. Κάθε ιστορικός προσπαθεί, όπως λέει η
Μαρία Ευθυμίου, να αποφεύγει, όσο μπορεί, τις ιδεολογικές προτιμήσεις του. Και φυσικά, κάθε ιστορικός είτε αναιρεί είτε προσθέτει σε κάθε άλλη έγκυρη πηγή.
Ομως ζήτημα είναι αν μία μικρή μειοψηφία Ελλήνων έχει ξεφυλλίσει αυτές τις ιστορικές πηγές. Οι περισσότεροι, η συντριπτική πλειονότητα, ανεξαρτήτως ιδεολογικής και κομματικής τοποθέτησης, συγκλίνουν σε μερικές παραδοχές. Από τους κομμουνιστές μέχρι τους εθνικιστές. Πως οι καλοί, οι ήρωες και ανιδιοτελείς ήταν οι στρατιωτικοί, οι αντάρτες, οι αρματολοί. Και πως κακοί ήταν οι πολιτικοί, οι προεστοί και οι κοτζαμπάσηδες. Σαν να πρόκειται για το θρυλικό spaghetti western «Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος».
Oλα αυτά τα στοιχεία προκύπτουν από
έρευνα του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών. Και τα στοιχεία είναι καταλυτικά. Ο Κολοκοτρώνης λαμβάνει το υψηλότερο ποσοστό αποδοχής. Κοντά στο 100%. Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος το χαμηλότερο. Από όλους. Με απλά λόγια, o Κολοκοτρώνης ο σούπερ ήρωας. Ο Μαυροκορδάτος δόλιος, ραδιούργος, δολοπλόκος και εξουσιολάγνος.
Tο τηλεφώνημα από τη Γιάννα
Η συζήτηση με τον Αριστείδη Χατζή γίνεται με αφορμή τις «εξωφρενικές» τοποθετήσεις του σχετικά με την περίπτωση του πρώτου κυβερνήτη
Ιωάννη Καποδίστρια που δολοφονήθηκε στο Ναύπλιο το πρωί της 27ης Σεπτεμβρίου του 1831. Οταν πυροβολήθηκε και μαχαιρώθηκε από τον Γεώργιο και τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη.