Ελληνοτουρκική κρίση: Το παρασκήνιο με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών και οι τουρκόφιλοι της ΕΕ

Σε γόρδιο δεσμό μετατρέπονται οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, σε μια εποχή όπου η Αγκυρα εξωτερικεύει όλο και περισσότερο τη βουλιμία του Ταγίπ Ερντογάν για επέκταση της επιρροής του σε μια περιοχή -σε ξηρά και θάλασσα- υπερδιπλάσια της έκτασης της Τουρκίας. Και όλα αυτά ενώ η Τουρκία τορπιλίζει τον διάλογο με παράταση της παράνομης NAVTEX για το Oruc Reis μέχρι τις 27 Αυγούστου.

Στο μπρα ντε φερ με την Αθήνα, πάντως, εμπλέκονται οι μεγαλύτερες και ισχυρότερες χώρες του πλανήτη, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γερμανία, η Ρωσία, η Γαλλία, ακόμη και η Κίνα, αν και τυπικώς δεν έχει παρέμβει στην αντιπαράθεση.

Πέραν της σχεδόν στερεότυπης επίκλησης της ανάγκης για αποκλιμάκωση και αποφυγή μιας ελληνοτουρκικής στρατιωτικής αντιπαράθεσης, κάθε μία από τις εμπλεκόμενες δυνάμεις που εμφανίζεται να διαμεσολαβεί με μεγαλύτερη προθυμία ή... ανόρεχτα για την επαναφορά των σχέσεων Αθήνας - Αγκυρας στο status quo ante επιδιώκει να προωθήσει τα δικά της συμφέροντα. Η Γαλλία αξιοποιεί την κρίση για να στείλει μήνυμα στην Τουρκία ότι δεν θα ανεχθεί την περιθωριοποίησή της στη Λιβύη και κατά συνέπεια παραμένει πρωταγωνιστής των εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Γερμανία παρουσιάζεται στο προσκήνιο ως έντιμος μεσολαβητής, αλλά στο παρασκήνιο χρησιμοποιεί ευρωπαϊκές χώρες-δορυφόρους της για να αποτρέψει την πιθανότητα επιβολής οικονομικών κυρώσεων στον Ερντογάν. Η Ρωσία -ως επιτήδειος ουδέτερος- ζητάει γενικώς και αορίστως να μην προκληθεί στρατιωτική αντιπαράθεση, αλλά υπογείως διευκολύνεται από τις ενέργειες της Αγκυρας στην περιοχή γιατί κερδίζει χρόνο προκειμένου να μην περιθωριοποιηθεί από πιθανό ξαναμοίρασμα της ενεργειακής τράπουλας που θα αποδυνάμωνε την εξάρτηση των ευρωπαϊκών χωρών από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της Μόσχας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες εμπλέκονται έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλού τους πώς να παραγκωνίσουν την Κίνα!

Οπως πληροφορείται το «ΘΕΜΑ», στη συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια με τον επικεφαλής του State Department στις 14 Αυγούστου, ο Μάικ Πομπέο ζήτησε από τον Ελληνα συνομιλητή του τη ρητή δέσμευση της Αθήνας ότι ο κινεζικός τηλεπικοινωνιακός γίγαντας της Huawei θα αποκλειστεί από τις διαδικασίες ανάπτυξης στην Ελλάδα του δικτύου υπερυψηλής ταχύτητας 5G!

Το μήνυμα Πομπέο, τα δίκτυα 5G και η Huawei

Την προηγούμενη εβδομάδα ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών βρισκόταν σε περιοδεία στην Τσεχία, στη Σλοβενία, στην Αυστρία και στην Πολωνία, προσπαθώντας να πείσει τις κυβερνήσεις των τεσσάρων χωρών να εξοστρακίσουν την κινεζική Huawei από τις διαδικασίες επιλογής της εταιρείας που θα αναλάβει την ανάπτυξη και εγκατάσταση του πολύπλοκου τηλεπικοινωνιακού συστήματος 5G στις χώρες αυτές. Το επιχείρημα του Μάικ Πομπέο προς τους συνομιλητές του στην Πράγα, στη Λιουμπλιάνα, στη Βιέννη και τη Βαρσοβία ήταν ότι το Πεκίνο συνιστά απειλή για την ασφάλειά τους, αφού -όπως υποστηρίζουν οι Αμερικανοί- μέσω της Huawei η κυβέρνηση της Κίνας έχει θέσει σε εφαρμογή μια εκστρατεία εξαναγκασμού και ελέγχου. Ο επικεφαλής του State Department αναφέρει στους Ευρωπαίους ότι μέσω του τηλεπικοινωνιακού δικτύου 5G η Κίνα θα τους κατασκοπεύει και θα είναι σε θέση να τους κλέψει μυστικά και απόρρητα στοιχεία τα οποία θα υπονομεύσουν την ασφάλειά τους. Ο Πομπέο παρουσίασε στις κυβερνήσεις των τεσσάρων χωρών στοιχεία σύμφωνα με τα οποία το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας και ο κινεζικός απελευθερωτικός στρατός διατηρούν ισχυρούς δεσμούς μέσω των οποίων ελέγχουν τη Huawei. Επιδιώκοντας να ενεργοποιήσει τα αντικομουνιστικά αντανακλαστικά των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών προειδοποίησε ότι πιθανή εκχώρηση των δικτύων 5G στο Πεκίνο θα σημάνει την εμπλοκή της Κίνας στην οικονομική και κοινωνική δραστηριότητα των δυτικών χωρών με τρόπο που δεν συνέβαινε ούτε την εποχή της Σοβιετικής Ενωσης!

Οταν ο Μάικ Πομπέο, στο περιθώριο της περιοδείας του στις τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες, συναντήθηκε με τον Νίκο Δένδια στη Βιέννη, άρχισε να εξηγεί στον συνομιλητή του πώς η κινεζική Huawei, μια εταιρεία με έδρα τη Σενζέν -πόλη που μέχρι τη δεκαετία του ’70 ήταν ένα μικρό ψαροχώρι και σε λιγότερο από 40 χρόνια μετατράπηκε σε μητρόπολη που φιλοξενεί τους μεγαλύτερους κινεζικούς τεχνολογικούς κολοσσούς-, εμπλέκεται σε υποθέσεις κατασκοπείας στην Τσεχία, στην Πολωνία και την Ολλανδία και έχει αποσπάσει βιομηχανικά μυστικά από ανταγωνιστές της στη Γερμανία, στο Ισραήλ, στο Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ, ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών εξεπλάγη. Αποστολή του Νίκου Δένδια ήταν να επιτύχει ένα ισχυρό μήνυμα καταδίκης της τουρκικής προκλητικότητας από την Ουάσινγκτον πείθοντας τον Μάικ Πομπέο να καλέσει την Αγκυρα σε αναδίπλωση και άμεση διακοπή των προκλητικών ερευνητικών εργασιών σε περιοχή της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην Ανατολική Μεσόγειο. Από την πλευρά του, ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας «ήθελε διαβεβαιώσεις ότι η Αθήνα δεν θα συμφωνήσει με το Πεκίνο για το 5G», αποκαλύπτει στο «ΘΕΜΑ» υψηλόβαθμος κυβερνητικός παράγοντας.

«Η διπλωματική υποστήριξη, έστω και για μια δήλωση με την οποία θα ζητείται η αποφυγή εντάσεων, δεν είναι δωρεάν», τονίζει ο ίδιος αξιωματούχος, εξηγώντας ότι λόγω της συγκυρίας η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει την αποκλιμάκωση με την Τουρκία προσφεύγοντας κατά 95% σε διπλωματική πίεση και χρησιμοποιώντας μόλις σε ποσοστό 5% τα στρατιωτικά μέσα που έχει στη διάθεσή της.

Οι ανακοινώσεις που εκδόθηκαν από το State Department μετά τις ξεχωριστές συναντήσεις του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών με τους Νίκο Δένδια και Μεβλούτ Τσαβούσογλου (με τον οποίο είχε τετ α τετ στον Αγιο Δομίνικο) ήταν σχεδόν πανομοιότυπες, με έμφαση στην επείγουσα ανάγκη μείωσης των εντάσεων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Εκτός από μία διαφορά: ειδικά για τη συνάντηση Πομπέο - Δένδια, η Ουάσινγκτον επισήμανε τις ισχυρές ελληνοαμερικανικές σχέσεις, αναφορά που δεν υπήρχε για τις διμερείς αμερικανοτουρκικές σχέσεις.
Το γεγονός ότι η Ουάσινγκτον ζήτησε από την Αθήνα ανταλλάγματα προκειμένου να δηλώσει τη ρητή και ξεκάθαρη καταδίκη των τουρκικών ενεργειών στην Ανατολική Μεσόγειο επιβεβαιώνει ότι για να μπει η ελληνική κυβέρνηση στο ραντάρ των ισχυρών χωρών του πλανήτη και να εξασφαλίσει τη στήριξή τους έναντι των τουρκικών αναθεωρητικών απειλών χρειάζονται συμβιβασμοί και συμμαχία μαζί τους σε μια σειρά από ζητήματα που οι μεγάλες δυνάμεις αξιολογούν ως βαρύνουσας σημασίας γι’ αυτές, όπως συμβαίνει με τη σχεδόν εμμονική προσπάθεια των ΗΠΑ να αποκλείσουν την κινεζική Huawei από το ενδεχόμενο να αναλάβει την εγκατάσταση των δικτύων 5G στην Ευρώπη.

Η πιθανή συμμαχία με τις Ηνωμένες Πολιτείες κατά της Κίνας στον αγώνα δρόμου για την εγκαθίδρυση τηλεπικοινωνιακών δικτύων υπερυψηλής ταχύτητας 5G μπορεί να δημιουργήσει μια σειρά από περιπλοκές στις σινο-ελληνικές σχέσεις και να επηρεάσει το επενδυτικό πλάνο που η Αθήνα θεωρεί ότι το Πεκίνο μπορεί να υλοποιήσει στη χώρα μας

Η πολυφωνία της Ε.Ε. και οι… τουρκόφιλοι

Για να ισχυροποιήσει τις ελληνικές θέσεις και να προετοιμάσει το έδαφος για την επιβολή οικονομικών κυρώσεων από την Ε.Ε. στην Τουρκία, η Αθήνα κάνει αγώνα δρόμου για να προσεταιριστεί όσες περισσότερες από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μπορεί. Η προσπάθεια που καταβάλλεται από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια και τα υπηρεσιακά στελέχη της ελληνικής διπλωματίας δεν είναι καθόλου εύκολη, αφού σε αρκετές περιπτώσεις διαπιστώνεται απροθυμία πολλών ευρωπαϊκών χωρών να διαταράξουν τις σχέσεις τους με την Τουρκία, κυρίως λόγω των εδραιωμένων και ισχυρών οικονομικών τους συνεργασιών με την Αγκυρα. Στην ομάδα των χωρών της Ε.Ε. που παραβλέπουν την προσπάθεια του Ταγίπ Ερντογάν να σφετεριστεί ελληνικές θαλάσσιες ζώνες και επιχειρηματολογούν ότι οι Βρυξέλλες πρέπει να βρουν διαύλους για να συνεχιστεί η συνεργασία με την Τουρκία χωρίς να ενεργοποιηθούν αντίποινα στην Αγκυρα περιλαμβάνονται η Ισπανία, η Φινλανδία, η Πολωνία, η Σουηδία και η Ουγγαρία. Σχεδόν εχθρική στάση έναντι της Ελλάδας υιοθετεί η Μάλτα, η οποία κάνει τη δήθεν αθώα πρόταση να ανακηρυχθούν ουδέτερες οι περιοχές για τις οποίες Ελλάδα και Τουρκία δεν έχουν συμφωνήσει επί της κυριαρχίας. Δηλαδή, ως δούρειος ίππος της Τουρκίας, η Μάλτα εισηγείται το γκριζάρισμα όποιας θαλάσσιας περιοχής διεκδικήσει ο Ερντογάν και προωθεί το σχέδιο για τη δημιουργία της «Γαλάζιας Πατρίδας», την οποία ονειρεύεται να στήσει αρπάζοντας το μισό Αιγαίο και ολόκληρη τη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Κύπρο και την Κρήτη.

Στον αντίποδα αυτού του γκρουπ βρίσκονται η Γαλλία, που ζητά να συνταχθεί κατάλογος πιθανών κυρώσεων στην Τουρκία, ο οποίος θα ενεργοποιηθεί στην περίπτωση που ο Ταγίπ Ερντογάν δεν απομακρυνθεί από το μονοπάτι του πολέμου, και μια σειρά από χώρες, όπως η Αυστρία, το Βέλγιο, η Ρουμανία, το Λουξεμβούργο, η Ιρλανδία, η Εσθονία και η Σλοβακία, που τοποθετούνται ξεκάθαρα καταδικάζοντας τους τσαμπουκάδες της Αγκυρας, χωρίς να είναι δεδομένο ότι θα τοποθετηθούν υπέρ της επιβολής συγκεκριμένων οικονομικών κυρώσεων σε περίπτωση που η κατάσταση εκτραχυνθεί.

Στη... χορογραφία που έχει δημιουργηθεί εντός της Ε.Ε. ξεχωριστό ρόλο διαδραματίζει το Βερολίνο. Χρησιμοποιώντας ύφος που παραπέμπει σε... ιεροκήρυκα, οι Γερμανοί παρατηρούν ότι πρέπει να σταματήσει η κλιμάκωση και η στρατιωτικοποίηση της κατάστασης ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία και αποφαίνονται ότι η κατάσταση στην περιοχή είναι εύθραυστη και οι ισορροπίες κρέμονται από μια κλωστή. Πίσω από τις γραμμές οι Γερμανοί επιβεβαιώνουν διά της σιωπηράς αποδοχής όσα αποκάλυψε το «ΘΕΜΑ» τις δύο τελευταίες εβδομάδες. Η γερμανική καγκελαρία αντέδρασε στην υπογραφή της συμφωνίας (ΑΟΖ) για μερική οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης ανάμεσα στην Ελλάδα και την Αίγυπτο θεωρώντας το μνημόνιο Αθήνας - Καΐρου αντιπαραγωγικό σε μια χρονική στιγμή που έπειτα από τη μεσολάβηση του Βερολίνου η ελληνική και η τουρκική κυβέρνηση είχαν συμφωνήσει να ξαναρχίσουν τις λεγόμενες διερευνητικές επαφές, οι οποίες είχαν σταματήσει το 2016.

Ελληνες αξιωματούχοι που εμπλέκονται στις προπαρασκευαστικές διαβουλεύσεις με το Βερολίνο και την Αγκυρα χαρακτηρίζουν τους Γερμανούς «καλόπιστους διαπραγματευτές», αλλά σημειώνουν ότι η απόφαση για υπογραφή συμφωνίας τμηματικής οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο είναι κυριαρχικό δικαίωμα και ενισχύει την ελληνική διαπραγματευτική θέση. Πολύ περισσότερο που στην Αθήνα είναι κοινό μυστικό ότι πριν από την επανέναρξη των διερευνητικών επαφών η Αγκυρα επρόκειτο να επιδιώξει την επιβολή ενός μορατόριουμ ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία για πιθανές συμφωνίες οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με άλλες χώρες, με απώτερο στόχο να μπλοκαριστεί η συνομολόγηση του ελληνοαιγυπτιακού συμφώνου. Πάντως στη νέα μεσολαβητική προσπάθεια που εκδηλώνεται με την αναμενόμενη επίσκεψη του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών Χάικο Μάας σε Αθήνα και Αγκυρα μεθαύριο Τρίτη, το Βερολίνο θα έχει την ευκαιρία να αποδείξει ότι δεν μεροληπτεί υπέρ της Τουρκίας και υπερασπίζεται ειλικρινώς τη διεθνή νομιμότητα.

Στη Βουλή η συμφωνία για ΑΟΖ με την Αίγυπτο

Μετά την έγκριση της συμφωνίας μερικής οριοθέτησης από το αιγυπτιακό κοινοβούλιο με διαδικασίες-εξπρές, την Τετάρτη το μνημόνιο Ελλάδας - Αιγύπτου αναμένεται να υπερψηφιστεί από τη Βουλή των Ελλήνων. Στον πυρήνα της συζήτησης μεταξύ των πολιτικών αρχηγών στη Βουλή αναμένεται να βρεθεί ο πλους του στολίσκου των τουρκικών πολεμικών πλοίων με το ερευνητικό «Oruc Reis»

Το ερώτημα για πολλούς είναι αν το «Oruc Reis» πραγματοποιεί σεισμικές έρευνες αμφισβητώντας εμπράκτως περιοχές της ελληνικής υφαλοκρηπίδας ή αν απλώς περιπλανιέται από την κυπριακή ΑΟΖ μέχρι τα όρια της περιοχής που προσδιορίστηκε από την επίσημη συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μεταξύ της Ελλάδας και της Αιγύπτου χωρίς να επιχειρήσει πλου εντός της περιοχής αυτής. Οι πρόσφατες δηλώσεις του αντιναυάρχου (ε.α.) Αλέξανδρου Διακόπουλου ότι το «Oruc Reis» έκανε βόλτες αλλά και έρευνες σε συνδυασμό με τις φωτογραφίες που δημοσιεύτηκαν από την τουρκική κυβέρνηση που ξεκάθαρα δείχνουν ένα καλώδιο να έχει ποντιστεί στη θάλασσα από το ερευνητικό πλοίο δεν αφήνουν περιθώρια αμφιβολίας.

Παρά τις δηλώσεις του αντιναυάρχου, που αποτέλεσαν την αφορμή για την παραίτησή του από τη θέση του συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας, ότι «εφόσον το “Oruc Reis” έχει μπει και έχει κάνει έρευνες έστω και μισής ώρας έχει κάνει έμπρακτη την αμφισβήτηση», η Ελλάδα, με βάση τα προβλεπόμενα από το Διεθνές Δίκαιο, δεν έχει παραχωρήσει κυριαρχία. Το δικαίωμα ενός κράτους στην υφαλοκρηπίδα είναι αναπαλλοτρίωτο και απαράγραπτο, ισχύει «ipso facto» και «ab initio», ακόμη κι αν οποιαδήποτε άλλη χώρα έχει πραγματοποιήσει έρευνες ή άλλου είδους εργασίες χωρίς τη ρητή συγκατάθεση της παράκτιας χώρας.

Με αυτό ως δεδομένο, ακόμη και στο πιθανό ενδεχόμενο που τα κόμματα της αντιπολίτευσης επιχειρήσουν να δημιουργήσουν ρήγμα στην επισήμως ακολουθούμενη γραμμή ότι το «Oruc Reis» δεν πραγματοποίησε σεισμικές έρευνες, η τουρκική πλευρά δεν έχει δημιουργήσει κάποιου είδους τετελεσμένο επί του οποίου μπορούν να εδραστούν οι τουρκικές αναθεωρητικές βλέψεις επί των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Αντιθέτως, η άποψη ότι το «Oruc Reis» πραγματοποίησε έρευνες μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό επιχείρημα της ελληνικής κυβέρνησης προς την Ε.Ε. και τις μεγάλες δυνάμεις που θα μπορούσαν να θέσουν το ερώτημα γιατί η Αθήνα θεωρεί προκλητικό τον πλου του «Oruc Reis» σε διεθνή ύδατα και σε περιοχή μη οριοθετημένης υφαλοκρηπίδας. «Οσο η Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ δεν συζητούν την τουρκική παραβατική συμπεριφορά και αρνούνται να θέσουν κόκκινες γραμμές στην επιθετικότητα του Ταγίπ Ερντογάν τόσο η Αγκυρα θα απομακρύνεται από τη Δύση, θεωρώντας ότι μπορεί να κουρελιάζει κατά βούληση το Διεθνές Δίκαιο», υπογραμμίζει κυβερνητικό στέλεχος.

Μια θάλασσα προβλήματα

Η αποκατάσταση των διαύλων Αθήνας - Αγκυρας στο επίπεδο της επικοινωνίας της διευθύντριας του διπλωματικού γραφείου του πρωθυπουργού πρέσβεως Ελένης Σουρανή με τον Ιμπραχίμ Καλίν, εκπρόσωπο του προέδρου της Τουρκίας, θεωρείται το πρώτο βήμα για μια πιθανή συμφωνία επανέναρξης των διερευνητικών επαφών.

Η ελληνική διπλωματία προετοιμάζεται για μια δύσκολη και σύνθετη συζήτηση με το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών και γι’ αυτό επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας θα αναλάβει ο πρέσβης (επί τιμή) Παύλος Αποστολίδης, ο άνθρωπος που περισσότερο απ’ οποιονδήποτε άλλο γνωρίζει τον τρόπο διαπραγματεύσεων στις διερευνητικές επαφές καθώς ήταν ο υπηρεσιακός χειριστής επί χρόνια. Δίπλα στον κ. Αποστολίδη, ο οποίος μεταφέρει τη θεσμική μνήμη του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, έχει αποφασιστεί να τοποθετηθεί ο πρέσβης Αλέξανδρος Κουγιού, επικεφαλής της Ε' Γενικής Διεύθυνσης του υπουργείου Εξωτερικών, ο οποίος στο παρελθόν έχει εκπροσωπήσει την Ελλάδα στο Βατικανό, ενώ ήταν επικεφαλής της επιτροπής για τον έλεγχο των σχολικών εγχειριδίων των Σκοπίων και της Ελλάδας. Εκτός από τα στελέχη της νομικής υπηρεσίας του υπουργείου Εξωτερικών, οι κύριοι Αποστολίδης και Κουγιού αναμένεται να συνεπικουρηθούν από καθηγητές Διεθνούς Δικαίου αναλόγως των θεματικών. «Η Ελλάδα έχει τη βούληση να συμμετάσχει σε διάλογο και όχι σε συνθηκολόγηση. Δεν συζητάμε θέματα που αφορούν την άμυνα, την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία μας», επισημαίνει στο «ΘΕΜΑ» κυβερνητικός παράγοντας. Στην κυβέρνηση θεωρούν ότι στο πλαίσιο των διερευνητικών συζητήσεων, όπου οι εκπρόσωποι του ελληνικού και του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών θα επιχειρήσουν να εντοπίσουν θέματα όπου υπάρχει σύμπτωση απόψεων, δεν είναι απίθανο να τεθεί ακόμη και το ενδεχόμενο περιοχικών συμφωνιών οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας ή ΑΟΖ.

Τι είχε συζητηθεί στις διερευνητικές

Στις άτυπες συνομιλίες στο πλαίσιο των διερευνητικών στο παρελθόν, εκτός από την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών είχαν τεθεί τα θέματα της αιγιαλίτιδας ζώνης, της επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων μέχρι τα 12 ναυτικά μίλια -προοπτική που η Τουρκία θέλει να σταματήσει με την απειλή του casus belli-, ακόμη και του εύρους του ελληνικού εναέριου χώρου. Είναι πολλά τα ερωτήματα σχετικά με τις διερευνητικές επαφές και αρκετές οι αβεβαιότητες. Για παράδειγμα, είναι απίθανο το ενδεχόμενο οι Τούρκοι να αποσύρουν το σύνολο των αναθεωρητικών τους διεκδικήσεων για το καθεστώς κυριαρχίας σε νησιά και νησίδες του Αιγαίου στην περίπτωση που η Ελλάδα δεσμευτεί ρητά ότι δεν θα επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια;

Κι αυτό διότι είναι προφανές πως το εύρος των ελληνικών χωρικών υδάτων θα παραμείνει στα 6 ναυτικά μίλια αν δεν προκύψει διαφορετική ρύθμιση πριν από πιθανή συμφωνία για υποβολή της διαφοράς στο διεθνές δικαστήριο. Μετά την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών το δικαίωμα επέκτασης της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης διατηρείται, αλλά θα μπορεί να ασκηθεί μόνο πάνω στη δική μας ζώνη. Αλλο ερώτημα είναι αν η ελληνική διαπραγματευτική ομάδα θα ζητήσει να οριοθετηθεί υφαλοκρηπίδα ή ΑΟΖ. Κι αυτό διότι -εκτός κι αν συμβεί κάποιο θαύμα- η τουρκική πλευρά αναμένεται να επιμείνει στην υφαλοκρηπίδα για το Αιγαίο, δεχόμενη την ΑΟΖ για την Ανατολική Μεσόγειο, όπου υπολογίζει να πάρει τη μερίδα του λέοντος. Και εμείς όμως υποστηρίζουμε την ΑΟΖ, διότι αναμένουμε, βάσει των δικών μας θέσεων, ότι θα πάρουμε το μεγαλύτερο κομμάτι. Αν όμως επαληθευτεί το ακραίο σενάριο να δοθεί στην Τουρκία από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης θαλάσσια ζώνη δυτικά των ανατολικών νησιών μας, θα θέλαμε τότε η Τουρκία να έχει ΑΟΖ ή υφαλοκρηπίδα;

Στο παρελθόν, στο πλαίσιο των διερευνητικών η Αθήνα και η Αγκυρα είχαν συμφωνήσει να ξεκινήσουν διμερή διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας με διάρκεια δύο ετών και στη συνέχεια να προχωρήσουν στη σύναψη συνυποσχετικού εντός έτους για την υποβολή στο Διεθνές Δικαστήριο των διαφορών που θα παρέμεναν έπειτα από απευθείας ελληνοτουρκικές συνομιλίες εφ’ όλης της ύλης. Δηλαδή η Αθήνα είχε αποδεχτεί να προηγηθεί του συνυποσχετικού ουσιαστική διαπραγμάτευση και η Αγκυρα είχε δεσμευτεί για τελική παραπομπή στη Χάγη, εφόσον υπήρχε συμφωνία επί του κειμένου του συνυποσχετικού.

Πού το πάει ο Ερντογάν

Εμφανιζόμενος ως σωτήρας του τουρκικού έθνους, διάδοχος του Αρπ Ασλάν που είχε επικρατήσει στο Μαντζικέρτ απέναντι στον αυτοκράτορα Ρωμανό Δ' Διογένη, ο Ταγίπ Ερντογάν τις τελευταίες ημέρες προβαίνει σε πολεμικού τύπου δηλώσεις εναντίον της Ελλάδας δείχνοντας κάθε άλλο παρά διάθεση αποκλιμάκωσης της έντασης που έχει προκαλέσει, επιδιώκοντας να σφετεριστεί θαλάσσιες ζώνες ελληνικής κυριαρχίας ή να εγκλωβίσει τα νησιά του Αιγαίου σε μια ζώνη τουρκικής ΑΟΖ.

Η προσπάθειά του να εκτρέψει το ενδιαφέρον της τουρκικής κοινής γνώμης από τα προβλήματα της οικονομίας και την κατάρρευση της ισοτιμίας της τουρκικής λίρας είναι προφανής, όμως διπλωματικοί παράγοντες δεν αποκλείουν έναν ενδεχόμενο εκλογικό αιφνιδιασμό με την επίσπευση των προεδρικών εκλογών που είναι προγραμματισμένες για το 2023, στην επέτειο των 100 ετών από τη δημιουργία του σύγχρονου τουρκικού κράτους. Δημοσκόπηση της εταιρείας Optimar, που διενεργήθηκε από τις 10 ως τις 12 Αυγούστου, δείχνει ότι σε περίπτωση προεδρικών εκλογών ο Ταγίπ Ερντογάν δεν θα εκλεγόταν από την πρώτη Κυριακή. Ομως στις επαναληπτικές επικρατεί όλων των πιθανών αντιπάλων του, τόσο επί του δημάρχου Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου (που λαμβάνει 36,8%, το υψηλότερο ποσοστό από τους ανθυποψηφίους του Τούρκου προέδρου, ενώ ο Ερντογάν 45,1%) όσο και του δημάρχου της Αγκυρας Μανσούρ Γιαβάς (συγκεντρώνει το 36,7% ενώ ο Ερντογάν παίρνει 44,5%), αλλά και εναντίον του υποψηφίου της αντιπολίτευσης Μουχαρέμ Ιντσέ (λαμβάνει το 33,5% και ο Ερντογάν το 44,5% των ψήφων).

Με ταχείς ρυθμούς το «τείχος» στον Εβρο

Ηταν Παρασκευή 27 Μαρτίου όταν η τουρκική πλευρά μετέφερε τους παράνομους μετανάστες που είχαν συγκεντρωθεί στην τουρκική πλευρά των συνόρων στον Εβρο. Προεδρεύοντας σε ένα μίνι ΚΥΣΕΑ, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης είχε προαναγγείλει τη συνέχιση της προσπάθειας ενίσχυσης του φράχτη στον Εβρο «χωρίς κανένα εφησυχασμό». Χρειάστηκαν πέντε (!) ολόκληροι μήνες για να περατωθούν οι προβλεπόμενοι έλεγχοι διαφάνειας από την Ενιαία Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ) και το Ελεγκτικό Συνέδριο για ένα σχέδιο που έχει χαρακτηριστεί κατεπείγον και απόρρητο και προβλέπει την επέκταση του φράχτη στον Εβρο σε μια συνολική έκταση 27 χιλιομέτρων. Τη Δευτέρα 24 Αυγούστου η σύμβαση επέκτασης του φράχτη στον Εβρο, συνολικού προϋπολογισμού 52 εκατ. ευρώ, κατατίθεται για ενημέρωση των μελών της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης προκειμένου να αρχίσει η υλοποίηση του έργου. Είναι ενδεικτικό ότι έπειτα από συνεννόηση του προέδρου της Βουλής Κώστα Τασούλα με τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη δεν θα ανακοινωθεί το κομμάτι της σύμβασης που αναφέρεται σε ποια σημεία των ελληνοτουρκικών συνόρων θα γίνει επέκταση του φράχτη. Είναι ωστόσο λυπηρό ότι για λόγους διαφάνειας χρειάστηκαν πέντε ολόκληροι μήνες για να αποφασιστεί η έναρξη υλοποίησης ενός σχεδίου κατεπείγοντος και απόρρητου, ενώ στην Τουρκία αρκεί ένα νεύμα του Ερντογάν για να ληφθούν αποφάσεις. «Δεν παλεύουμε επί ίσοις όροις με την Τουρκία. Ακόμη και στον αγώνα δρόμου για να ενισχύσουμε την άμυνά μας και να εξοπλιστούμε υπάρχει ανισότητα στην αποτελεσματικότητα γιατί είμαστε ένα κράτος με θεσμούς», παρατηρεί έμπειρος κοινοβουλευτικός.

Υψηλό επίπεδο ετοιμότητας

Περίπου δέκα ημέρες εν πλω βρίσκονταν τα πληρώματα των πολεμικών πλοίων του Στόλου, οι κομάντος των Ομάδων Υποβρυχίων Καταστροφών και άλλα στελέχη που υπηρετούν σε κρίσιμες μονάδες του Πολεμικού Ναυτικού, όπως και οι χειριστές των μαχητικών αεροσκαφών της Πολεμικής Αεροπορίας μαζί με τους τεχνικούς των πολεμικών μοιρών και άλλες κρίσιμες ειδικότητες. Οι χιλιάδες αξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων -υπολογίζονται σε 3.000 μόνο τα πληρώματα των πολεμικών πλοίων του στόλου- βρίσκονται και πάλι σε 24ωρη ετοιμότητα από τις 10 Αυγούστου μέχρι και σήμερα, σε μια στρατιωτική κινητοποίηση που θυμίζει μίνι επιστράτευση με σκοπό να περιφρουρηθεί η εθνική κυριαρχία.

Το περιστατικό της 12ης Αυγούστου, όταν η φρεγάτα «Λήμνος» που παρακολουθούσε τον πλου του «Oruc Reis» συγκρούστηκε με την τουρκική φρεγάτα «Kemal Reis» έπειτα από άτσαλο ελιγμό των Τούρκων, αποδεικνύει το υψηλό επίπεδο ετοιμότητας και εκπαίδευσης των ελληνικών πληρωμάτων. Η εντολή της ελληνικής κυβέρνησης στον κυβερνήτη της φρεγάτας «Λήμνος» ήταν «κράτει όλα» με σκοπό να μην κλιμακωθεί σε στρατιωτική αντιπαράθεση το ναυτικό επεισόδιο. Το επεισόδιο με τη φρεγάτα «Λήμνος» αποκαλύπτει σε μεγάλο βαθμό τις ιδιαιτερότητες και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ελλάδα στον τομέα της άμυνας. Πληρώματα με ναυτοσύνη και μεγάλη εμπειρία, αλλά παλαιό υλικό που αρχίζει να φτάνει στα όρια των δυνατοτήτων του. Η φρεγάτα «Λήμνος» αποκτήθηκε το 1982 από την Ολλανδία, και έχει ήδη γράψει άπειρα μίλια από τότε που βρίσκεται σε υπηρεσία στον ελληνικό στόλο. Και εδώ, σημειώνουν στρατιωτικοί παρατηρητές, είναι η ευθύνη των αρμοδίων να ενισχύσουν «μεθ’ ορμής ακαθέκτου» -όπως είναι η ιστορική φράση του ναυάρχου Κουντουριώτη- τις διαθεσιμότητες του υπάρχοντος υλικού και να φροντίσουν για την ενδυνάμωση των Ενόπλων Δυνάμεων με τα απαραίτητα οπλικά συστήματα χωρίς περιττές χρονοτριβές.

Ειδήσεις σήμερα

Με ταχείς ρυθμούς το «τείχος» στον Έβρο

«Μικρο-φοροδιαφυγή» δισεκατομμυρίων κρύβονταν πίσω από τη λίστα Λαγκάρντ

Καιρός: Έρχεται νέο κύμα κακοκαιρίας - Ποιες περιοχές θα επηρεαστούν