Τουρκική πρόκληση χωρίς προηγούμενο: Σήμερα το κιτς show με πικ νικ στην Αμμόχωστο
Στην περίκλειστη Αμμόχωστο θα βρεθεί σήμερα, μετά τις 11 ο Τούρκος πρόεδρος, με «κομπάρσους» τους Μπαχτεσλί και Τατάρ - Στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι Τουρκοκύπριοι - Αντιδράσεις από Αναστασιάδη - Πώς φτάσαμε στο ψευδοκράτος
Μανώλης Καλατζής
Ότι δεν είχε τολμήσει για σχεδόν μισό αιώνα η Τουρκία, το επιχειρεί σήμερα ο Ταγίπ Ερντογάν, γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων του, τα ψηφίσματα του ΟΗΕ για την Αμμόχωστο, αλλά και την εξαγγελθείσα πρωτοβουλία του Αντόνιο Γκουτέρες, για σύγκλιση πενταμερούς διάσκεψης για το Κυπριακό.
Έχοντας στήσει, μια κιτς έκδοση χολυγουντιανού σκηνικού, θα πάει στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου, για πικ νικ δίπλα στα ερείπια της πόλης η οποία παραμένει βουβή και λεηλατημένη για 46 χρόνια. Μια πόλη που κάθε πέτρα της «μιλάει» ελληνικά, μια πόλη που το χώμα της ποτίστηκε με το αίμα τον ιδρώτα των Ελλήνων για περισσότερο από δυόμιση χιλιετίες.
Κομπάρσοι στην θεατρική παράσταση του Ταγίπ Ερντογάνστην Αμμόχωστο, οι υπουργοί του, ο σύμμαχος του ηγέτης των Γκρίζων Λύκων Ντεβλέντ Μπαχτσελί και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ερσίν Τατάρ.
Κλείσιμο
Ως «πορθητής»
Ο Ταγίπ Ερντογάν, φτάνει στην Λευκωσία σήμερα λίγο πριν το μεσημέρι, για να παραστεί στους εορτασμούς για την 37η επέτειο ανακήρυξης του ψευδοκράτους από τον Ραούφ Ντενκτάς στις 15 Νοεμβρίου του 1983.
Το προεδρικό αεροσκάφος αναμένεται να προσγειωθεί στο παράνομο αεροδρόμιο της Τύμπου γύρω στις 11:30 το πρωί. Αξίζει να σημειωθεί πως το αεροδρόμιο θα παραμείνει κλειστό καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής του Τούρκου Προέδρου στην κατεχόμενη Κύπρο για σκοπούς ασφαλείας. Ο Ερντογάν στις 12:00 θα μεταβεί στο μνημείο του Ατατούρκ στην κατεχόμενη Λευκωσία και θα καταθέσει στεφάνι και αμέσως μετά θα παρακολουθήσει την παρέλαση του κατοχικού στρατού στη Λεωφόρο Φαζίλ Κιουτσιούκ (πρώτης ηγέτης των Τουρκοκυπρίων και Αντιπρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας το 1960). Μετά την παρέλαση θα τελέσει τα εγκαίνια τζαμιού στην κατεχόμενη Λευκωσία καθώς και τα εγκαίνια νοσοκομείου, στο οποίο θα νοσηλεύονται ασθενείς με covid-19 στα κατεχόμενα. Ακολούθως συνοδευόμενος από τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ και τους υπουργούς του, θα μεταβεί στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου (Βαρώσια) για πικ νικ. Στις 6 το απόγευμα θα συναντηθεί «επισήμως» με τον εγκάθετο του Ερσίν Τατάρ και στις 8 το βράδυ αναμένεται να αναχωρήσει για τη Τουρκία.
Οι εορτασμοί στα κατεχόμενα για την επέτειο ανακήρυξης του ψευδοκράτους άρχισαν από χθες με διάγγελμα του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ερσίν Τατάρ, στο οποίο επανέλαβε τη θέση του, πως μόνη εφικτή λύση του Κυπριακού είναι αυτή των δύο κρατών.
Προπομπός του Ερντογάν, ο υπουργός εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος πήγε στα κατεχόμενα από την Παρασκευή για να επιθεωρήσει τα ετοιμασίες για το show της υποδοχής του Τούρκου Προέδρου.
Ήθελε και Ελληνοκύπριους
Οι Τούρκοι για να δώσουν τόνο μεγαλοψυχίας στο πικ νικ Ερντογάν στην Αμμόχωστο, προσέγγισαν Ελληνοκύπριους που διατηρούν περιουσίες στα Βαρώσια και τους πρότειναν να παραστούν στην εκδήλωση για να παραλάβουν τα κλειδιά των σπιτιών τους από τα χέρια του Ερντογάν. Μάλιστα προηγήθηκαν και κάποιες επαφές του κατοχικού καθεστώτος με ορισμένους Ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες σπιτιών στα Βαρώσια, οι οποίοι απέρριψαν ασυζητητί την πρόταση επιμένοντας πως η μοναδική περίπτωση επιστροφής στις περιουσίες τους είναι η νόμιμη οδός που θα προκύψει μέσα από συμφωνία επίλυσης του κυπριακού. Το κατοχικό καθεστώς πρότεινε επίσης σε Ελληνοκύπριους αγορά της περιουσίας τους, διαθέτοντας ευτελή ποσά ως αποζημίωση, μέσα από την Επιτροπή Αποζημιώσεων που έχει δημιουργήσει η Τουρκία. Και αυτό το εγχείρημα στέφθηκε με πλήρη αποτυχία.
Πικ νικ στα στολισμένα ερείπια
Η παράσταση Ερντογάν στα Βαρώσια θα δοθεί στην αφετηρία της οδού Ήρας όπου έχει τοποθετηθεί κινητή καντίνα που θα προσφέρει δωρεάνν φαγητό και ποτά. Στον ίδιο χώρο έχουν μπει ξύλινα παγκάκια και τραπέζια κι το σκαμμένο έδαφος ντύθηκε με συνθετικό χλοοτάπητα. Ο δρόμος που οδηγεί στην οδό Ήρας και στο παραλιακό μέτωπο της Αμμοχώστου έχει ασφαλτοστρωθεί και μία λωρίδα έχει γίνει ποδηλατόδρομος για να χρησιμοποιηθεί από τα 200 ποδήλατα που θα ενοικιάζονται στους Τουρκοκύπριους και του έποικους που θα λάβουν μέρος στην εκδήλωση.
Για να κρυφτεί η λεηλασία και η εγκατάλειψη της πόλης για σχεδόν μισό αιώνα μεταφέρθηκαν από την Τουρκία δέντρα και λουλούδια που φυτεύτηκαν άρον άρον. Ο τρόπος που τοποθετήθηκαν αποκαλύπτει πως θα αξιοποιηθούν περισσότερο για τη σκηνοθεσία της τηλεοπτικής κάλυψης. Όλα τα σημεία στα οποία θα βρεθεί ο Ερντογάν, θα παρακολουθούνται από κλειστό κύκλωμα ασφαλείας με δεκάδες κάμερες, ώστε να μην είναι εμφανής η παρουσία του τουρκικού στρατού, ο οποίος ελέγχει την περιοχή από το 1974.
Στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι Τουρκοκύπριοι
Η επίσκεψη Ερντογάν δεν θα είναι περίπατος υπό τους ήχους των χειροκροτημάτων. Εδώ και μέρες, Τουρκοκύπριοι που αντιτίθενται στον τρόπο με τον οποίο η Τουρκία και ο Τούρκος Πρόεδρος χρησιμοποιούν το ψευδοκράτος για σκοπούς εσωτερικής κατανάλωσης, ετοιμάζουν εκδήλωση διαμαρτυρίας. Προχθές η οργάνωση «Μπαράκα» άφησε ένα καλάθι πικ νικ έξω από το λεγόμενο προεδρικό μέγαρο στη κατεχόμενη Λευκωσία και σήμερα μαζί με άλλες οργανώσεις και κόμματα οργανώνει διαδήλωση καταδίκης της επίσκεψης Ερντογάν στην Αμμόχωστο. Κύριο σύνθημα «όχι στο πικνίκ πάνω στον ανθρώπινο πόνο». Επίσης 62 κόμματα, φορείς και οργανώσεις και από τις δύο πλευρές του νησιού εξέδωσαν κοινή ανακοίνωση με την οποία καταδικάζουν τους σχεδιασμούς του Ταγίπ Ερντογάν στα Βαρώσια.
Αντιδράσεις και φωνές σε ώτα μη ακουόντων
Χθες ο Κύπριος υπουργός εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης συναντήθηκε με τη μόνιμη αντιπρόσωπο του ΓΓ του ΟΗΕ στη Κύπρο Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, καταγγέλλοντας την παράνομη επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου. Η κα Σπέχαρ ενημέρωσε τον Ν. Χριστοδουλίδη για τα διαβήματα που έκανε προς τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ερσίν Τατάρ, ο οποίος προσπαθεί να υποβαθμίσει το μέγεθος της πρόκλησης.
Ταυτόχρονα η Λευκωσία προχώρησε σε καταγγελίες στην έδρα του ΟΗΕ και στην ΕΕ
Ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Πήτερ Στανό σε δήλωση του ανέφερε ότι υπήρξε επικοινωνία με τις τουρκικές αρχές σε διάφορα επίπεδα και εκφράστηκαν οι ανησυχίες της ΕΕ για τις δράσεις στα Βαρώσια. Στο οδόφραγμα δίπλα στην Αμμόχωστο θα συνεδριάσει λίγο μετά το μεσημέρι το δημοτικό συμβούλιο της κατεχόμενης πόλης για να εγκρίνει ψήφισμα διαμαρτυρίας προς την ΟΗΕ ενώ εκδηλώσεις καταδίκης της παρουσίας Ερντογάν θα πραγματοποιηθούν μια από ομάδες Ελληνοκυπρίων.
Πρωτόγνωρη πρόκληση
Ανακοίνωση της Προεδρίας της Κυπριακής Δημοκρατίας ανφέρει πως «η παρουσία του Προέδρου της Τουρκίας στους εορτασμούς για την 37η επέτειο της ανακήρυξης του ψευδοκράτους, αλλά και η επίσκεψη του στην περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου, αποτελούν μια χωρίς προηγούμενο πρόκληση και είναι σε πλήρη αντίθεση με τα ψηφίσματα 550 και 789 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ».
Στην ανακοίνωση σημειώνεται πως η παρουσία και επίσκεψη Ερντογάν «ταυτόχρονα, υπονομεύουν τις προσπάθειες του ΓΓ του ΟΗΕ να συγκαλέσει άτυπη πενταμερή και δεν συμβάλλουν στη δημιουργία ενός ευνοϊκού, θετικού κλίματος για επανέναρξη των συνομιλιών για επίλυση του Κυπριακού».
Την ίδια ώρα, σημειώνεται, οι ενέργειες αυτές προκαλούν το αίσθημα του συνόλου του κυπριακού λαού, και ειδικότερα των Αμμοχωστιανών.
«Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει καταγγείλει με επιστολές του τις ενέργειες της Τουρκίας και του παράνομου κατοχικού καθεστώτος, τόσο προς τον ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών όσο και προς τους επικεφαλής των θεσμών της ΕΕ και σε αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων χωρών μελών της ΕΕ, ενώ οι προκλήσεις αυτές θα αποτελέσουν αντικείμενο συζήτησης στο επερχόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου, όπου η ΕΕ αναμένεται να λάβει αποφάσεις για το μέλλον των ευρωτουρκικών σχέσεων", καταλήγει η ανακοίνωση της προεδρίας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Πρωτοφανή πρόκληση χαρακτηρίζει την επίσκεψη Ερντογάν στα Βαρώσια και το ελληνικό υπουργείο εξωτερικών τονίζοντας πως η ενέργεια έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα ψηφίσματα 550 και 789 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καθώς και τα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Το υπουργείο εξωτερικών καταδικάζει την επίσκεψη σημειώνοντας πως «αναμένουμε να συζητηθεί ενδελεχώς στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο» καθώς πρόκειται για ενέργεια που προστίθεται στη συνεχή και αυξανόμενη κλιμάκωση της τουρκικής παραβατικής συμπεριφοράς στην Ανατολική Μεσόγειο.
Παράλληλα, διαμηνύει εκ νέου πως η Ελλάδα τάσσεται υπέρ της επανέναρξης των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, προκειμένου να βρεθεί μια συνολική, δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού, στη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας και του Κοινοτικού Κεκτημένου. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, επισημαίνει το υπουργείο Εξωτερικών, η χώρα μας βρίσκεται σε συνεχή συντονισμό και απόλυτη σύμπνοια με την κυπριακή κυβέρνηση.
Ένα ανύπαρκτο «κράτος»
Στις 15 Νοεμβρίου 1983 ο τότε ηγέτης των Τουρκοκυπρίων Ραούφ Ντενκτάς σε πλήρης συνεννόηση με την Άγκυρα ανακήρυξε τις κατεχόμενες περιοχές της Κύπρου σε «κράτος» με την ονομασία «Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου». Αν και παρήλθαν 37 χρόνια καμία άλλη χώρα πλην της Τουρκίας δεν αναγνώρισε το παράνομο μόρφωμα. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) έχει χαρακτηρίσει σε αποφάσεις του το ψευδοκράτος, υποτελή στη Τουρκία διοίκηση των κατεχομένων εδαφών της Κύπρου. Οι προσπάθειες για αναγνώριση έχουν αποτύχει, καθώς υπάρχει απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που καλεί όλα τα κράτη μέλη να μην προχωρήσουν είτε σε έμμεση είτε σε άμεση αναγνώριση. Το γεγονός αυτό χαρακτηρίζεται ως «εμπάργκο» από τη Τουρκία και το ψευδοκράτος αφού οι Τουρκοκύπριοι βρίσκονται σε διεθνή απομόνωση.
Από το 1983 έως και σήμερα η τεράστια πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων έχει εκδώσει διαβατήρια και ταυτότητες της Κυπριακής Δημοκρατίας, μεταξύ αυτών και τα μέλη της οικογένειας του Ραούφ Ντενκτάς.
Πως φτάσαμε στο ψευδοκράτος
Η πορεία προς την ανακήρυξη του ψευδοκράτους το 1983 είχε προαποφασιστεί από τη Τουρκία η οποία διατηρούσε άριστες σχέσεις με τον Ντενκτάς ο οποίος λειτουργούσε ως «νομάρχης».
Στις 13 Μαΐου του 1983 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ενέκρινε το ψήφισμα 37/253 με το οποίο απαίτησε την απόσυρση όλων των κατοχικών στρατευμάτων και διακήρυξε το δικαίωμα του κυπριακού λαού και της Κυπριακής Δημοκρατίας για πλήρη κυριαρχία χαιρετίζοντας ταυτόχρονα την πρόταση του τότε Προέδρου Σπύρου Κυπριανού για πλήρη αποστρατικοποίηση του νησιού. Στο ίδιο ψήφισμα εκφραζόταν η υποστήριξη στις συμφωνίες Μακαρίου – Ντενκτάς (1977) και Κυπριανού - Ντενκτάς (1979) και καθοριζόταν η 31η Μαϊου 1983 ως ημερομηνία έναρξης νέων διακοινοτικών συνομιλιών.
Στις 17 Ιουνίου του 1983, η λεγόμενη «νομοθετική συνέλευση» των κατεχομένων κατέληξε σε απόφαση για «το αναπαλλοτρίωτο και μη δυνάμενο να καταργηθεί δικαίωμα της αυτοδιάθεσης του τουρκικού λαού της Κύπρο».
Ο τότε ΓΓ του ΟΗΕ Πέρεζ Ντε Γκουεγιάρ για να εκτονώσει την ένταση κατέθεσε τους «δείκτες» για επίλυση του Κυπριακού και ανέμενε απαντήσεις από τις δύο πλευρές.
Ο τότε Πρόεδρος της Κύπρου Σπύρος Κυπριανού αφού διαβουλεύτηκε στην Αθήνα με τον Ανδρέα Παπανδρέου και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, απάντησε με σημαντική καθυστέρηση στις 30 Σεπτεμβρίου 1983 στον ΓΓ του ΟΗΕ. Στο μεσοδιάστημα είχε παραιτηθεί ο Κύπριος υπουργός εξωτερικών Νίκος Ρολάνδης λόγω διαφωνίας με την καθυστέρηση απάντησης στον ΟΗΕ. Τα πράγματα όμως είχαν πάρει το δρόμο τους.
Το βράδυ της 14ης Νοεμβρίου 1983 ο Ραούφ Ντενκτάς κάλεσε όλα τα μέλη της λεγόμενης «νομοθετικής συνέλευσης» σε δείπνο και τους ενημέρωσε για την απόφαση του να ανακηρύξει την επόμενη μέρα το πρωί την «Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου» (ψευδοκράτος). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στις 15 Νοεμβρίου 1983, για να αποφευχθούν αντιδράσεις στα κατεχόμενα ο Ντενκτάς διέκοψε όλες τις επικοινωνίες. Κάλεσε την λεγόμενη «νομοθετική συνέλευση» και κάτω από απειλές και εκβιασμούς από τη Τουρκία υποχρέωσε τα μέλη της να ψηφίσουν υπέρ της ανακήρυξης του ψευδοκράτους. Μάλιστα ο Ντενκτάς γνωρίζοντας την απροθυμία πολλών είχε δηλώσει ότι «κάποιοι σήμερα ψήφισαν με το χέρι τους αλλά όχι με την καρδιά τους».
Στις 18 Νοεμβρίου 1983, με το ψήφισμα 541το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, καταδίκασε ως παράνομη την ανακήρυξη της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βόρειας Κύπρου», και κάλεσε όλα τα κράτη – μέλη του Οργανισμού να μην την αναγνωρίσουν.
Τα ψηφίσματα του ΟΗΕ για τα Βαρώσια
Μετά την ανακήρυξη του ψευδοκράτους, το 1984 η κυπριακή κυβέρνηση προσέφυγε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ το ο οποίο υιοθέτησε το ψήφισμα 550 το οποίο έχει ρητή αναφορά στην Αμμόχωστο. Στο άρθρο 5 αναφέρει πως το Συμβούλιο Ασφαλείας «θεωρεί τις απόπειρες για εποικισμό οποιουδήποτε τμήματος των Bαρωσίων από άτομα άλλα από τους κατοίκους τους ως απαράδεκτες και ζητά τη μεταβίβαση της περιοχής αυτής στη διοίκηση των Hνωμένων Eθνών». Ακολούθησε το 1992 το ψήφισμα 789 που ζητά την μεταβίβαση της Αμμοχώστου στον ΟΗΕ. Την ίδια χρονιά στο πλαίσιο των προσπαθειών για λύση του Κυπριακού κατατίθεται η «Δέσμη Ιδεών» του τότε ΓΓ του ΟΗΕ Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι. Η δέσμη περιελάμβανε και χάρτη στον οποίο προβλεπόταν η επιστροφή της Αμμοχώστου στους Ελληνοκύπριους. Ωστόσο μεσολάβησαν οι προεδρικές εκλογές του 1993 και ο Γλαύκος Κληρίδης προκειμένου να κερδίσει την στήριξη των κεντρώων δυνάμεων υποσχέθηκε «ενταφιασμό» των ιδεών Γκάλι οι οποίες απορρίφθηκαν. ΤΟ 2004 το Σχέδιο Ανάν επίσης προέβλεπε επιστροφή των Βαρωσίων στους Ελληνοκύπριους, αλλά απορρίφθηκε από τους Ελληνοκύπριους με ποσοστό 76%. Έκτοτε σε όλους τους κύκλους διαπραγματεύσεων η Αμμόχωστος αποτελούσε πάντοτε βασικό κεφάλαιο με την τουρκική πλευρά να ζητάει όλο και περισσότερα ανταλλάγματα για την επιστροφή της. Σήμερα θεωρεί ανέφικτη την επιστροφή της πόλης και προχωράει σε βήματα για εποικισμό της.
Όμηρος πέντε δεκαετίες
Το Βαρώσι είναι μόλις το 17% του Δήμου Αμμοχώστου, όλα όλα λίγα περισσότερα από 6 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Μόνο αυτό το κομμάτι δεν έχει εποικιστεί καθώς ήταν αμιγές ελληνικό ως το 1974. Επίσης ήταν η βιτρίνα της πόλης, με μεγάλα ξενοδοχεία και τουριστικές επιχειρήσεις. Στις 16 Αυγούστου του 1974 όταν μπήκαν οι Τούρκοι, αφού είχαν προηγηθεί βομβαρδισμοί, βρήκαν άδεια σπίτι, εγκαταλελειμμένα ξενοδοχεία, γεμάτα ψυγεία και το φαγητό των ανθρώπων στα πιάτα. Οι 43.000 κάτοικοι έφυγαν από την πόλη με μια βαλίτσα με την βεβαιότητα ότι σε λίγα 24ωρα θα περάσει η μπόρα και θα επιστρέψουν. Πέρασαν 46 χρόνια και ακόμα η βαλίτσα της επιστροφής είναι δίπλα στη πόρτα των νέων τους σπιτιών που τα θεωρούν προσωρινά. Αυτά τα χρόνια πολλές φορές ετοιμάστηκαν να γυρίσουν και πάντα η απογοήτευση διαδεχόταν τη λαχτάρα και τη νοσταλγία. Μέρα με τη μέρα μένουν και λιγότεροι. Ο χρόνος είναι ο μεγαλύτερος εχθρός και αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά οι Τούρκοι.
Το Βαρώσι το 1974 σφραγίστηκε και ουδείς εισερχόταν στη πόλη χωρίς την άδεια του τουρκικού στρατού. Τα σπίτια λεηλατήθηκαν και ότι έμεινε όρθιο το «τρώει» η βροχή, ο αέρας και ο ήλιος. Πόλη φάντασμα την χαρακτήρισε για πρώτη φορά το 1977 ο Σουηδός δημοσιογράφος Jan-Olof Bengston, ο οποίος την επισκέφθηκε μαζί με το σουηδικό απόσπασμα της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ. Είχε γράψει στην εφημερίδα Kvallsposten: « Ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος γέμισε ρωγμές και στα πεζοδρόμια βλάστησαν θάμνοι. Σήμερα - Σεπτέμβριος 1977 - τα τραπεζάκια που σερβίρεται το πρόγευμα είναι εκεί, η μπουγάδα απλωμένη στα σχοινιά, και οι ηλεκτρικοί λαμπτήρες αναμμένοι. Το Βαρώσι είναι μια πόλη φάντασμα».
Σκωτσέζικο ντους για επιστροφή
Ο Ευάγγελος Αβέρωφ Τοσίτσας είχε περιγράψει το κυπριακό ως «ιστορία χαμένων ευκαιριών». Τέτοιες ευκαιρίες χάθηκαν και για την Αμμόχωστο, και όπως πολλοί εκτιμούν κάθε νέα εξέλιξη είναι χειρότερη της προηγούμενης.
Το 1978 οι Τούρκοι είχαν προτείνει την παραμονή της πόλης υπό τουρκοκυπριακό έλεγχο και επιστροφή μόνο κάποιων επιχειρηματιών σε λίγα ξενοδοχεία. Η πρόταση τους προέβλεπε ουσιαστικά τη νομιμοποίηση της κατοχής με την κατακράτηση όλου του οικονομικού ιστού της πόλης (ξενοδοχεία, δημόσια κτήρια, λιμάνι εκκλησίες, σχολεία κλπ). Η πρόταση απορρίφθηκε από την ελληνοκυπριακή πλευρά και την ίδια χρονιά κατατέθηκε το αγγλο-αμερικανικό -καναδικό σχέδιο που προέβλεπε επιστροφή όλων των ελληνοκυπρίων κατοίκων στην πόλη και ταυτόχρονη διαπραγμάτευση για συνολική λύση του κυπριακού. Ωστόσο η κυβέρνηση Σπύρου Κυπριανού, απέρριψε το σχέδιο μόνο και μόνο γιατί προερχόταν από δυτικές χώρες και αυτό θα δημιουργούσε πρόβλημα στη σχέση με τον ΟΗΕ και βεβαίως την Σοβιετική Ένωση. Το συγκεκριμένο σχέδιο δεν ικανοποιούσε τους Τούρκους, οι οποίοι ανάσαναν με ανακούφιση όταν το απέρριψαν οι Ελληνοκύπριοι και έτσι μπορούσαν να τους φορτώσουν την επίδειξη αδιαλλαξίας.
Το 1979 επισκέπτεται τη Κύπρο ο ΓΓ του ΟΗΕ, Κουρτ Βαλντχάϊμ και σε συνάντηση με τον τότε Πρόεδρο Σπύρο Κυπριανού και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ραούφ Ντενκτάς καταφέρνει να επιτύχει συμφωνία για την Αμμόχωστο αποσυνδεδεμένη από τις όποιες εξελίξεις για συνολική επίλυση του κυπριακού. Στη συμφωνία αναφερόταν πως: «Προτεραιότητα θα δοθεί στην επίτευξη συμφωνίας για την επανεγκατάσταση στα Βαρώσια υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών ταυτόχρονα με την έναρξη της μελέτης από τους συνομιλητές των συνταγματικών και εδαφικών πτυχών μιας συνολικής διευθέτησης. Μόλις επιτευχθεί συμφωνία για τα Βαρώσια θα εφαρμοστεί, χωρίς να αναμένεται η έκβαση των συζητήσεων για άλλες πτυχές του κυπριακού προβλήματος». Η τουρκική πλευρά δεν τίμησε την υπογραφή της, όπως το έπραξε πολλές φορές, απειλώντας με εποικισμό των Βαρωσίων.
Πρώην ηγέτης Τουρκοκυπρίων: «Ντρεπόμασταν - Δεν είχε μείνει ούτε πόρτα ούτε παράθυρο»
Ο πρώην ηγέτης των Τουρκοκυπρίων, Μεχμέτ Αλί Ταλάτ μιλώντας σε τηλεοπτική συνέντευξη ανέφερε πως δεν δίνονταν άδειες για επισκέψεις στους δημοσιογράφους που ήθελαν να δουν το Βαρώσι «γιατί ντρεπόμασταν» και για τον ίδιο λόγο απέτρεπαν και αξιωματούχους της ΕΕ να δουν την πόλη. «Δεν έμεινε ούτε πόρτα, ούτε παράθυρο. Τα είχαν πάρει όλα. Τώρα εμείς πάμε σε εκείνα τα ερείπια και κάνουμε πικνίκ. Λέμε σε όλο τον κόσμο ‘να έτσι είμαστε’. Τι ντροπή, τι παράξενο πράγμα».
Ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ ανέφερε πως λόγω της πολιτικής ανασφάλειας που επικρατεί στα κατεχόμενα, η Τουρκία παρεμβαίνει και κάνει κομμάτια τη δημοκρατία στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Και στο παρελθόν έγιναν παρεμβάσεις, αλλά όχι σε αυτό το βαθμό, πρόσθεσε.
