Οι φυσικές καταστροφές γίνονται ολοένα πιο συχνές και σφοδρές

Τα τελευταία χρόνια οι καταστροφές που προκαλούνται από φυσικά φαινόμενα έχουν αυξηθεί αισθητά καθώς η συχνότητα και η ένταση των ακραίων μετεωρολογικών και κλιματικών φαινομένων διαρκώς μεγαλώνει.  

Καταιγίδες, πλημμύρες, ξηρασία και πυρκαγιές πλήττουν όλο και πιο συχνά τον πλανήτη καθώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει όλες τις περιοχές του κόσμου. Οι πάγοι στις πολικές περιοχές λιώνουν και η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει. Ορισμένες περιοχές πλήττονται συχνότερα από ακραία καιρικά φαινόμενα και βροχοπτώσεις, ενώ άλλες δοκιμάζονται από μεγάλης έντασης καύσωνες και ξηρασίες. Με βάση μάλιστα την ετήσια έκθεση Global Risks του World Economic Forum, οι φυσικές καταστροφές βρίσκονται μεταξύ των κορυφαίων κινδύνων που απειλούν τον πλανήτη. Καθόλου περίεργο αφού επιφέρουν σημαντικές οικονομικές ζημιές, δημιουργούν βλάβες σε υποδομές και τρωτότητα  στις κατασκευές και προκαλούν ανθρώπινες απώλειες. Κάποιες φορές είναι δυνατόν να προκαλέσουν και τεχνολογικές καταστροφές, όπως εκλύσεις αερίων στην ατμόσφαιρα, διαρροές υγρών ή πυρκαγιές, όπως συνέβη με την πυρηνική καταστροφή στην Φουκουσίμα της Ιαπωνίας. 

Μια ευάλωτη χώρα

Η χώρα μας όχι μόνο δεν αποτελεί εξαίρεση αλλά επιπρόσθετα διατρέχει αυξημένο κίνδυνο αφού συγκαταλέγεται μεταξύ των έξι πλέον σεισμογενών χωρών του κόσμου. Οι πλημμύρες στην Εύβοια, τα ακραία καιρικά φαινόμενα στην Χαλκιδική, ο φονικός σεισμός στη Σάμο, οι χιλιάδες καταστροφές που άφησε πίσω του ο κυκλώνας Ιανός είναι μερικά μόνο από τα πολλά παραδείγματα που το πιστοποιούν. Ας σημειωθεί ότι στη χώρα μας που καταλαμβάνει ένα μικρό μέρος της έκτασης της Ευρώπης, εκλύεται το 50% της συνολικής σεισμικής ενέργειας της Ευρώπης. Ως αποτέλεσμα αυτού, οι σεισμοί στον ελλαδικό χώρο είναι συχνότατοι. Κατά μέσον όρο τουλάχιστον ένας χαμηλής έως μέτριας έντασης σεισμός γίνεται αισθητός κάθε 2-3 ημέρες.

Το παράδοξο είναι ότι στην Ελλάδα, παρά τους τόσους κινδύνους, η ασφάλιση των κατοικιών συγκριτικά με άλλες χώρες παραμένει εξαιρετικά χαμηλή. Τα σπίτια, δηλαδή η περιουσία στην οποία οι Έλληνες έχουν επενδύσει τις αποταμιεύσεις τους σε ποσοστό μεγαλύτερο από κάθε άλλη ευρωπαϊκή χώρα, κινδυνεύει από σημαντικούς κινδύνους και όμως είναι ανασφάλιστη, άρα απροστάτευτη. Όπως δείχνουν τα στοιχεία, μόνο το 15% των σπιτιών στην Ελλάδα είναι ασφαλισμένα για πυρκαγιά, κλοπή, σεισμό, πλημμύρα κ.λπ. Κι αυτό παρόλο που το κόστος των ασφαλιστικών συμβολαίων είναι προσιτό. Π.χ. για ένα διαμέρισμα 100 τ.μ. που ασφαλίζεται για 100.000 ευρώ το ασφάλιστρο που καλύπτει πυρκαγιά, σεισμό και φυσικές καταστροφές είναι της τάξης των 10€ ανά μήνα.

Η συνήθης πρακτική

Μετά από μία φυσική καταστροφή το κράτος έχει να αντιμετωπίσει τις σημαντικές ζημιές στις υποδομές του. 

Επιπλέον, συχνά συμβάλλει στην αποζημίωση των πληγέντων, κατά περίπτωση και ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα που έχει τη δεδομένη στιγμή, με τη μορφή εφάπαξ οικονομικής ενίσχυσης ή και επιδότησης με ευνοϊκούς όρους. 

Επομένως, οι πολίτες δεν μπορούν να είναι σίγουροι ως προς την οικονομική στήριξη που θα λάβουν. Συνήθως, τα χρήματα καταβάλλονται με χρονική καθυστέρηση και δεν επαρκούν για την πλήρη αποκατάσταση των ζημιών.

Τι συμβαίνει σε άλλες αναπτυγμένες χώρες που αντιμετωπίζουν φυσικές καταστροφές

Η ανάγκη για την αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων των μεγάλων και συνεχώς αυξανόμενων φυσικών καταστροφικών γεγονότων  (σεισμοί, τυφώνες, πλημμύρες, κλπ.) αναδεικνύεται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια ανά τον κόσμο λόγω των μεγάλων απωλειών περιουσιακών στοιχείων.

Πολλές χώρες που έχουν έκθεση σε φυσικές καταστροφές θεσπίζουν συστήματα αντιμετώπισης και χρηματοδότησης των ζημιών από φυσικές καταστροφές με τη συνεργασία του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα. Σε αυτά τα συστήματα κεντρικό ρόλο παίζουν οι ασφαλιστικές εταιρίες, οι οποίες διαθέτουν μακρά εμπειρία,  τεχνογνωσία  και  βέβαια  εργαλεία  για την  αξιολόγηση και διαχείριση των κινδύνων από φυσικές καταστροφές.

Αυτή είναι μία λύση που θα μπορούσε να λειτουργήσει και στην Ελλάδα, η θέσπιση, δηλαδή, ενός σύγχρονου καθολικού συστήματος ασφάλισης των κατοικιών με  την συνεργασία της Πολιτείας και του ασφαλιστικού κλάδου, στα πρότυπα άλλων ανεπτυγμένων κρατών.

Και βέβαια μέχρι τότε υπάρχει πάντοτε η λύση της προαιρετικής ασφάλισης περιουσίας.

Ασφάλιση περιουσίας: Ποια είναι τα πλεονεκτήματα

Τα οφέλη της ασφάλισης της περιουσίας από φυσικές καταστροφές αφορούν και τους πολίτες και την πολιτεία. 

Οι πολίτες, εξασφαλίζουν τους οικονομικούς πόρους για την αποκατάσταση των ζημιών όταν έρθει η καταστροφή και μάλιστα χωρίς καθυστέρηση, αφού οι αποζημιώσεις καταβάλλονται γρήγορα από τις ασφαλιστικές εταιρίες. 

Η Πολιτεία απαλλάσσεται από το βάρος των αποζημιώσεων των ιδιωτών που είναι έκτακτες και επιβαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό, άρα το σύνολο των φορολογούμενων. 

Μάλιστα, σε πολλές χώρες θεσπίζονται φορολογικά κίνητρα ή άλλες μορφές ενθάρρυνσης από την Πολιτεία, προκειμένου οι ιδιοκτήτες ακινήτων να βοηθηθούν για να ασφαλίζουν την περιουσία τους, κάτι που θα μπορούσε να εντάξει στην πολιτική της και η Ελληνική Πολιτεία.

Σε αυτό το σημείο τίθενται ερωτήματα σχετικά με την αξιοπιστία του κλάδου. Θα μπορέσει να αποζημιώσει τους ασφαλισμένους σε μία μεγάλη φυσικά καταστροφή ; Είναι φερέγγυα; Διαθέτει τις προϋποθέσεις για να αναλάβει έναν αυξημένο ρόλο ευθύνης;

Είναι αξιόπιστος ο ασφαλιστικός κλάδος?

Τα πράγματα στην ασφαλιστική αγορά έχουν αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν και η αγορά είναι πλέον πλήρως θωρακισμένη και αξιόπιστη. Η σημαντική διαφοροποίηση είναι ότι πλέον υπάρχει ευρωπαϊκή νομοθεσία που θέτει αυστηρούς κανόνες στη λειτουργία των ασφαλιστικών επιχειρήσεων σε όλη την Ευρώπη. Το Solvency II (οδηγία φερεγγυότητας)  απαιτεί από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις: κεφάλαια, αλλαγές στην εταιρική διακυβέρνηση, περισσότερη διαφάνεια. Ουσιαστικά η οδηγία αυτή έχει στόχο να προστατέψει σε μεγάλο βαθμό τους πελάτες των ασφαλιστικών εταιριών. Ταυτόχρονα, από το 2010 η ασφαλιστική αγορά στην Ελλάδα εποπτεύεται και ελέγχεται στενά από την Τράπεζα της Ελλάδος.