Το ψυχολογικό αποτύπωμα της πανδημίας και πως να το διαχειριστούμε

Τον Ιανουάριο του 2020, όταν η Κίνα ήρθε αντιμέτωπη με το νέο κορωνοϊό, κανείς δεν φανταζόταν πόσο γρήγορα μπορεί να μεταδοθεί ο ιός και να φτάσει στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στον υπόλοιπο κόσμο. Ξαφνικά, όμως, λέξεις όπως καραντίνα, κορωνοϊός, lockdown, κοινωνική αποστασιοποίηση, τηλεκπαίδευση, τηλεργασία, μπήκαν στην καθημερινότητα μας και όλοι ήρθαμε αντιμέτωποι με μία νέα πραγματικότητα την οποία όμως δεν βιώνουμε με τον ίδιο τρόπο.

Αρκετοί συνάνθρωποί μας ήρθαν αντιμέτωποι τόσο με τον φόβο να προσβληθούν από τον ιό, όσο και με βαθύτερα υπαρξιακά ζητήματα. Η παρουσία και η συμβίωση πολλών ανθρώπων στο σπίτι ή η μοναχικότητα είναι πολύ πιθανό να έπαιξαν σημαντικό ρόλο στο πως βίωσε την καραντίνα ο καθένας και η καθεμία από εμάς. Για κάποιους σήμαινε δυσφορία, φόβο, άγχος, μοναξιά, θλίψη, θυμό, ένταση.

Πολλοί γονείς ήρθαν αντιμέτωποι με την προσπάθεια να συνδυάσουν την εργασία τους ή την τηλεργασία με την τηλεκπαίδευση των παιδιών. Για άλλους η επιβολή των μέτρων περιορισμού προσέφερε την δυνατότητα για αναστοχασμό και δημιουργικό χρόνο. Οδήγησε σε αλλαγές των προτεραιοτήτων τους, επαναπροσδιορισμό σχέσεων και κυρίως των οικογενειακών σχέσεων. Σε αρκετούς η περίοδος αυτή άφησε μια γλυκόπικρη γεύση, συνδυάζοντας θετικά και αρνητικά συναισθήματα.

Σύμφωνα με μελέτη που αναπτύχθηκε από την ομάδα Επιστημόνων Ψυχολογίας και μελών της Επιστημονικής Ομάδας του Ινστιτούτου Prolepsis υπό την επίβλεψη της κυρίας Λινού, η εμπειρία και το βίωμα της καραντίνας και της πανδημίας γενικότερα, φαίνεται να διαφέρει επίσης ανάλογα και με το επάγγελμα του καθενός
Κάποιοι αναγκάζονται να εργάζονται πολλές συνεχόμενες ώρες, εμφανίζοντας ορισμένες φορές συμπτώματα επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout). Ιδιαίτερα επιβαρυντικές είναι οι συνθήκες για τους εργαζόμενους στην πρώτη γραμμή της μάχης με τον COVID-19, όπως ιατρούς και νοσοκόμους. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν αρκετοί που είδαν τον μισθό τους να μειώνεται, έχασαν τη δουλειά ή και την επιχείρησή τους. Η απώλεια της εργασίας πολύ συχνά συνδέεται και με κλονισμό της ταυτότητας μας και μπορεί να προκαλέσει συναισθήματα και διεργασίες παρόμοιες με αυτές του πένθους.

Όλες οι παραπάνω συνθήκες που προκαλούν στρες και ψυχολογική πίεση, έχουν παράλληλα και άλλες συνέπειες. Έχει παρατηρηθεί πως αυξήθηκε η χρήση ουσιών, κυρίως αλκοόλ, και σημαντικά η χρήση του διαδικτύου, των ηλεκτρονικών παιχνιδιών και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Όπως δείχνουν οι έρευνες, οι επιδημίες συνδέονται με αύξηση των ψυχικών διαταραχών, όπως κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές, κρίσεις πανικού και διαταραχή μετατραυματικού στρες.

Ποια συναισθήματα είναι πιθανό να νιώθουμε
-Μπορεί να βιώνουμε φόβο και άγχος μήπως νοσήσουμε από τον ιό, για την οικονομική μας κατάσταση, ή για την πιθανότητα απώλειας συγγενικών και αγαπημένων μας προσώπων.
-Η θλίψη και η ανία είναι συναισθήματα τα οποία προκύπτουν από μεγάλες αλλαγές της καθημερινότητάς μας, τον εγκλεισμό και την παραμονή στο σπίτι, καθώς και τη μειωμένη κοινωνική δραστηριότητα.
-Αίσθημα απομόνωσης και μοναξιάς, ως αποτέλεσμα της κοινωνικής αποστασιοποίησης και των μέτρων για τον περιορισμό της πανδημίας.
-Στιγματισμός, σε περίπτωση λοίμωξης από τον ιό ή επαφής με κάποιο άτομο που έχει βρεθεί θετικό στον ιό.

Πως μπορούμε να φροντίσουμε την ψυχική μας υγεία και τους γύρω μας
Υπάρχουν κάποιες πρακτικές συμβουλές που μπορούν να μας βοηθήσουν σε αυτό. Μας βοηθούν επίσης να διαχειριστούμε τα αρνητικά συναισθήματα που δημιουργεί ο εγκλεισμός, η καραντίνα και η έξαρση της πανδημίας γενικότερα.

-Πρώτα απ’ όλα αναγνωρίζουμε και αποδεχόμαστε τα συναισθήματα μας. Είναι σημαντικό να τα αφήσουμε να εκδηλωθούν και να δουλέψουμε με αυτά. Μπορούμε να καταγράφουμε τα συναισθήματα και τις σκέψεις μας, ή να κρατάμε ημερολόγιο. Η διαδικασία της καταγραφής μας κάνει να κατανοήσουμε καλύτερα πώς νιώθουμε και ποιες καταστάσεις μας πιέζουν περισσότερο ώστε να μπορέσουμε να τις αντιμετωπίσουμε.
-Διατηρούμε την επικοινωνία με τα σημαντικά για εμάς άτομα. Κοινωνική απόσταση δεν σημαίνει ουσιαστική απομάκρυνση από τα αγαπημένα μας πρόσωπα.

-Αν μένουμε με άλλα άτομα – οικογένεια, σύντροφο, φίλο/η – είναι σημαντικό να συζητάμε και να μοιραζόμαστε μαζί τους τι συμβαίνει και πώς νιώθουμε. Χτίζουμε έτσι τρόπους αλληλοϋποστήριξης.
-Σε περίπτωση που μένουμε μόνοι/ες, επικοινωνούμε με τους δικούς μας ανθρώπους με διάφορα μέσα – τηλεφωνικά ή διαδικτυακά μέσω βίντεο.
-Όταν εργαζόμαστε από το σπίτι, μέσω τηλεργασίας, βρίσκουμε τρόπους ώστε να επικοινωνούμε με τους συναδέλφους μας και να διατηρούμε τις σχέσεις μας μαζί τους.
-Εστιάζουμε σε αυτά που μπορούμε να ελέγξουμε. Υπάρχουν καταστάσεις που δεν μπορούμε να ελέγξουμε, ειδικά σε περιπτώσεις κρίσεων και ευρύτερης ανασφάλειας.
-Εντοπίζουμε τα ερεθίσματα που πυροδοτούν το στρες ή μας προκαλούν επιπλέον άγχος και βάζουμε τα όριά μας. Για παράδειγμα, με ποιους ανθρώπους μιλάμε και ποιους αποφεύγουμε, από ποιες πηγές και πόσο συχνά ενημερωνόμαστε και ποιες αποκλείουμε από την ενημέρωσή μας.

-Παραμένουμε ενημερωμένοι, χωρίς όμως να εκθέτουμε τον εαυτό μας σε υπερβολικά πολλές πληροφορίες. Δίνουμε βάση μόνο σε επιστημονικές και αξιόπιστες πηγές.
-Φροντίζουμε τη σωματική μας υγεία. Προσπαθούμε να τρώμε σωστά και υγιεινά, και να αθλούμαστε τακτικά με τη βοήθεια διαδικτυακών μαθημάτων ή σχετικών εφαρμογών στο κινητό ή στον υπολογιστή μας.
-Διατηρούμε τις δραστηριότητες μας και αξιοποιούμε δημιουργικά το διαδίκτυο, π.χ. παρακολούθηση παραστάσεων ή συναυλιών διαδικτυακά, online εκπαιδευτικά μαθήματα, δωρεάν βιβλία που είναι διαθέσιμα και σε οπτικοακουστική μορφή, ακόμα και διαδικτυακές λέσχες ανάγνωσης.

-Δίνουμε χρόνο στον εαυτό μας να ηρεμίσει και να ξεκουραστεί. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να κρατάμε ένα σταθερό πρόγραμμα ύπνου και να κοιμόμαστε καλά.
-Προσπαθούμε να αναγνωρίσουμε αν εμφανίζουμε σημάδια επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout) όπως την απώλεια κινήτρου, το αίσθημα του αβοήθητου και της αποτυχίας, την απόσυρση από τις υποχρεώσεις, την απομόνωση, καθώς και την σωματική εξάντληση.

-Ενημερωνόμαστε σχετικά με τα εργασιακά μας δικαιώματα. Ειδικά σε περίπτωση απώλειας εργασίας, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γνωρίζουμε τι δικαιούμαστε και τι μπορούμε να κάνουμε.
-Αναζητούμε τη συμβουλή ειδικών για να διαχειριστούμε τα συναισθήματα μας.
-Σε περίπτωση που χρειαζόμαστε επιπλέον βοήθεια, επικοινωνούμε με την τηλεφωνική γραμμή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης 10306 για το νέο κορωνοϊό.

Διαβάστε όλο το άρθρο στο blog της INTERAMERICAN
https://www.interamerican.gr/blog/details?id=covid-19-poio-einai-to-psixologiko-apotipwma-tis-pandimias-kai-me-poious-tropous-na-to-diaxeiristoume

Ενισχύουμε ακόμα περισσότερο την υγεία μας
Η πρόληψη ξεκινά από έναν καλό τρόπο ζωής, τη σωστή διατροφή μας, την άσκηση και την ψυχική ισορροπία. Χρειαζόμαστε όμως και την πρωτοβάθμια περίθαλψη, με γιατρούς και διαγνωστικές εξετάσεις. Ακόμα, είναι καλό να ξέρουμε πως, για τα σοβαρότερα απρόοπτα της ζωής, έχουμε τις κατάλληλες καλύψεις δευτεροβάθμιας υγείας για εμάς και τους αγαπημένους μας.

Ενημερωθείτε για την ασφάλιση υγείας bewell, μια μοναδική ασφαλιστική πρόταση της Interamerican όπου ο καθένας, ανάλογα με τις πραγματικές του ανάγκες και δυνατότητες, μπορεί να «χτίσει» ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα, στα μέτρα του. Με το "bewell" μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα ενιαίο συμβόλαιο για ολόκληρη την οικογένειά μας, μόνο με όσα έχει πραγματικά ανάγκη το κάθε μέλος της, ξεχωριστά.
Επιπλέον το κάθε πρόγραμμα μάς προσφέρει πρόσθετες επιλογές, ώστε να ρυθμίσουμε εμείς οι ίδιοι το ύψος των καλύψεών μας, το όριο συμμετοχής μας, αλλά και τις πρόσθετες παροχές που η Interamerican μας προσφέρει.