Υποχρεωτικό τo εμβόλιο; - Πόσο νόμιμο και ηθικό είναι

Στις αρχές του περασμένου Σεπτεμβρίου ένα λίαρ τζετ απογειωνόταν από το αεροδρόμιο της Φρανκφούρτης με προορισμό τη Βιέννη. Στο ιδιωτικό αεροσκάφος της Pfizer επέβαιναν ο Αλμπερτ Μπουρλά, διευθύνων σύμβουλος του προαναφερθέντος αμερικανικού φαρμακευτικού κολοσσού, και ο Ουγκούρ Σαχίν, επικεφαλής της BioNTech, μιας καινοτόμου εταιρείας βιοτεχνολογίας αιχμής με έδρα το Μάιντς της Γερμανίας. Οι δυο άνδρες, Ελληνας και Τούρκος αντίστοιχα, δεν είχαν συναντηθεί ποτέ προηγουμένως από κοντά. Αμφότεροι, όμως, δεν είχαν χρόνο για συστάσεις και χαλαρές αβρότητες. Οι περιστάσεις πίεζαν ασφυκτικά. Εσπευσαν στη μικρή μεσαιωνική πόλη Κλόστενμπουργκ στις όχθες του Δούναβη, 11 μόλις χλμ. έξω από την αυστριακή πρωτεύουσα. Στόχος τους να επισκεφτούν το εργαστήριο που παρασκευάζει νανοσωματίδια λιπιδίων τα οποία απαιτούνται για την κατασκευή των λεγόμενων εμβολίων mRNA. Αναχώρησαν από εκεί ενθουσιασμένοι. Βέβαιοι ότι η συνεργασία τους στην παγκόσμια κούρσα για την ανακάλυψη εμβολίου κατά του COVID-19 θα απέδιδε θεαματικά ασφαλή αποτελέσματα. Οι δοκιμές του ήταν κιόλας παραπάνω από ενθαρρυντικές. Στην επιστροφή οι δύο επιστήμονες κουβέντιασαν μόνο πώς θα διασφάλιζαν την εμπιστοσύνη ενός επιφυλακτικού έως καχύποπτου κοινού στην υλοποίηση των επιτυχημένων προσπαθειών τους. Τρεις μήνες αργότερα, και ενώ η Ευρώπη και η Αμερική σαρώνονται από το δεύτερο ολέθριο κύμα της θανατηφόρας πανδημίας, το εμβόλιο είναι γεγονός. Τη στιγμή που καταμετρούνται έως τώρα 63 εκατομμύρια κρούσματα και 1,5 εκατομμύριο θάνατοι παγκοσμίως, το Ηνωμένο Βασίλειο ξεκινάει από τη Δευτέρα τους εμβολιασμούς. Βιαστικά ή όχι, η Βρετανία είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο που ενέκρινε τη χρήση του πρώτου εμβολίου κατά του κορωνοïού. Ηδη εκατοντάδες νταλίκες φορτωμένες τα συσκευασμένα εμβόλια, σαν μέσα σε κατεψυγμένα κουτιά από πίτσα, ξεκινούν από το εργοστάσιο της Pfizer στο Πουούρς της Φλάνδρας, κοντά στην Αμβέρσα, με κατεύθυνση τη Γηραιά Αλβιόνα. Παράλληλα, από το αεροδρόμιο στο Ζάβεντεμ των Βρυξελλών απογειώνονται κάργκο αεροπλάνα που μεταφέρουν σε ψυγεία με θερμοκρασία -70 βαθμούς Κελσίου το ίδιο φορτίο με προορισμό το Σικάγο.

Οι «ψεκασμένοι» και η παραπληροφόρηση

Η ελπίδα γίνεται πραγματικότητα σε χρόνο ρεκόρ. Ο κόσμος μπορεί να αναπνέει πλέον συλλογικά με ανακούφιση υπό την ατράνταχτη πεποίθηση ότι τα εμβόλια δεν προκαλούν ασθένειες, προλαμβάνουν ασθένειες. Ωστόσο, το προκατειλημμένο λόμπι των αντιεμβολιαστών επιμένει να διαδίδει ότι τα εμβόλια είναι μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης. Υποσκάπτοντας έτσι την εμπιστοσύνη των πολιτών στην επιστήμη και προστιθέμενο στο τσούρμο των αρνητών του κορωνοϊού, των αντιπάλων της μάσκας, των εχθρών των διαγνωστικών τεστ. Προφανώς ο κάθε «ψεκασμένος» μπορεί να ρισκάρει να περνάει με κόκκινο τις διαβάσεις ταχείας κυκλοφορίας, αλλά δεν έχει κανένα δικαίωμα να τζογάρει με τις ζωές των άλλων.

Η αλήθεια είναι ότι το κίνημα των αντιεμβολιαστών δεν είναι συμπαγές. Συγκροτείται σε ένα ανομοιογενές, επί το πλείστον αλλόκοτο, τσίρκο σε ποικιλία παραστάσεων. Αποτελείται από αμφιλεγόμενους ερευνητές, γκουρού της εναλλακτικής Ιατρικής, παίκτες τηλεριάλιτι, σκληροπυρηνικούς ομοιοπαθητικούς, οπαδούς θεωριών συνωμοσίας, δογματικούς κήρυκες διάφορων φυλετικών σεχτών και παραθρησκευτικών αιρέσεων, τυχοδιώκτες του Διαδικτύου κ.λπ. Κοινή τους συνισταμένη, η διασπορά παραπληροφόρησης, η ψευδοεπιστημονικη προπαγάνδα και η επιχείρηση ενοχοποίησης κάθε εμβολίου μέσω εκφοβιστικών αναρτήσεων στα social media. Ηδη καμιά σαρανταριά εκατομμύρια άτομα ακολουθούν τις διαδικτυακές τους ομάδες, ενώ υπολογίζεται ότι τα έσοδα στους συγκεκριμένους λογαριασμούς αγγίζουν ετησίως έως και το 1 δισ. δολάρια, κυρίως από διαφημίσεις. Γίνεται αντιληπτό ότι η αντιδεοντολογική προσέγγιση της επιστήμης αξιοποιείται προσοδοφόρα από μια καλοστημένη μπίζνα.

Από την πλευρά της η επιστημονική κοινότητα δεν στέκεται με σταυρωμένα χέρια απέναντι στα fake news που πλασάρουν. Ισχυρίζονται, π.χ., ότι τα εμβόλια περιέχουν βλαβερές ουσίες όπως υδράργυρο και αλουμίνιο. Παλιότερα, πράγματι είχαν, μόνο που μια ένωση του υδραργύρου σε αυτά, παρότι αποδεδειγμένα αβλαβής, περιέχεται σε 100πλάσια ποσότητα στα ψάρια και γενικώς στα θαλασσινά που καταναλώνει σε αφθονία ο μέσος άνθρωπος. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει με το αλουμίνιο. Η ποσότητα του αλουμινίου που λαμβάνει κάποιος ακόμα και από το μητρικό γάλα είναι 10πλάσια από όση περιέχεται στα εμβόλια, ενώ στο βρεφικό γάλα σε σκόνη είναι 40 φορές περισσότερη.

Προπαγανδίζουν ακόμη ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες σχεδιάζουν μέσω εμβολίων τη μείωση του πληθυσμού. Ο αντίλογος εδώ είναι συντριπτικός εις βάρος των δοξασιών που προβάλλουν. Εδώ και 40-50 χρόνια, όπου οι συστηματικοί εμβολιασμοί γίνονται διεθνώς, ο πληθυσμός της Γης στο ίδιο χρονικό διάστημα έχει υπερδιπλασιαστεί από 3 σε 7 δισεκατομμύρια και συνεχίζει να αυξάνεται ραγδαία. Τέλος, διασπείρουν ότι οι φαρμακοβιομηχανίες αποκομίζουν υπέρογκα κέρδη από τα εμβόλια. Τίποτα πιο αναληθές, δεδομένου ότι ο τζίρος των εμβολίων διεθνώς δεν είναι ούτε το 3% του συνολικού κύκλου εργασιών τους. Αλλωστε, η παραγωγή εμβολίων απαιτεί υψηλή τεχνογνωσία, μεγάλο ερευνητικό κόστος, ενώ η κυκλοφορία τους είναι χρονοβόρα μετά από ελέγχους, πιστοποιήσεις, εγκρίσεις και άδειες των αρμόδιων εποπτικών αρχών υγείας.

 Παρότι το 1986 το Κογκρέσο των ΗΠΑ ψήφισε νόμο ασυλίας στους κατασκευαστές εμβολίων -προστατεύοντας τους από μηνύσεις, αξιώσεις και αγωγές που οφείλονται σε βλάβες από εμβόλια- αυτά δεν ενθαρρύνονται να μπουν στην παραγωγή. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει τη τελευταία δεκαετία πληρώσει σε αποζημιώσεις περισσότερα από 2,5 δισ. δολάρια σε άτομα που ισχυρίζονται ότι τα εμβόλια τους έχουν προκαλέσει σπάνιες αλλά σοβαρές και μερικές φορές θανατηφόρες παρενέργειες. Γύρω από αυτή την κυβερνητική ανάληψη υποχρέωσης να καλύπτει κάθε ζημία, έχει στηθεί ένας χορός από μια στρατιά δικηγόρων που με το αζημίωτο αλαλάζουν σαν Ινδιάνοι σε περικυκλωμένο καραβάνι του άγριου Φαρ Ουέστ.

Αδάμαστη ανοησία

Το πρόβλημα, πάντως, για την επιστήμη είναι η αντίδραση με επιχειρήματα στην αδάμαστη ανοησία, στην παραδοξότητα και την ηλιθιότητα. Ο παροξυσμικός παραλογισμός δεν παίζεται. Εμφανίζεται ένας μαύρος ηθοποιός και επαγγελματίας παλαιστής τίγκα στα τατουάζ, ονόματι Μάρκους Νελ Τζαμάλ Χαμ, που διασπείρει ότι τα εμβόλια αποσκοπούν στην εξαφάνιση της μαύρης φυλής. Σκάει μύτη και μερίδα ραβίνων των υπερσυντηρητικών ορθόδοξων Εβραίων, με μαύρα καπέλα και κοστούμια, μακριά μούσια και κατσαρούς βοστρύχους, να καταγγείλουν τα εμβόλια ως νέους Χίτλερ που αποσκοπούν να εξοντώσουν με μαρτυρικό ολοκαύτωμα το ιουδαϊκό έθνος.

Από κοντά και οι φανατικοί μουλάδες που οδήγησαν σε ξέσπασμα πολιομυελίτιδας στη Νιγηρία, με το πρόσχημα ότι τα εμβόλια μεταφέρουν AIDS και στειρώνουν ταυτόχρονα τις μουσουλμάνες. Το ίδιο και στη Σομαλία, όπου οι αρτηριοσκληρωτικοί ισλαμιστές με τα τουρμπάνια, συνεπικουρούμενοι από τους μάγους των φυλών με τα βαμμένα πρόσωπα, που έτρεμαν στη θέα των ενέσιμων «κακών πνευμάτων», ώθησαν τους εμβολιασμούς σε κατάρρευση, με αποτέλεσμα την έκρηξη ιλαράς. Με τους γιατρούς του ΠΟΥ να τρέχουν πανικόβλητοι να συμμαζέψουν τα ασυμμάζευτα από το πραγματικό ζοφερό κακό κάθε επιδημίας που έπληττε με δριμύτητα τους καλοπροαίρετους, έστω αφελείς και παρασυρμένους, απροστάτευτους στις μολυσματικές ασθένειες ανθρώπους.

Συνωμοσιολογικά παραληρήματα

Απέναντι στο κορωνοϊό, σήμερα οι αντιεμβολιαστές, ως πρωτόγονοι σαμάνοι, δεν έχουν αλλάξει ρεπερτόριο. Εξαντλούνται σε συνωμοσιολογικά παραληρήματα που συντονίζονται με εκείνους που πιστεύουν ότι δεν υπάρχει επιδημία, αλλά ο κορωνοϊός είναι το πρόσχημα για τον περιορισμό των ατομικών ελευθεριών. Επικεντρώνονται στην εμφύτευση βιο-μικροτσίπ νανοσωματιδίων με barcode ώστε να υποδουλώσουν ο Γκέιτς, ο Σόρος, ο Μπάφετ την ανθρωπότητα με το βουντού ψηφιακό «χάραγμα του Αντίχριστου». Το πώς, τέλος πάντων, θα περάσει το τσιπ μέσα από τη βελόνα του εμβολίου δεν χρήζει εκ μέρους τους αποδείξεων. Το ακαταμάχητο επιχείρημά τους είναι ότι «αυτοί που θα το επιχειρήσουν ξέρουν πώς, αλλά το κρύβουν». Ενδεχομένως, για περισσότερες πληροφορίες περί αυτής της απόκρυφης γενετικής μετάλλαξης που θα προκαλέσουν τα εμβόλια, ειδικότεροι να τις παρέχουν, μεταξύ άλλων εγχώριων «ανταρτών» του εμβολιασμού, είναι ο Παύλος Χαϊκάλης, o Νίκος Μαυραγάνης και η Ραχήλ Μακρή.

Οι αρνητές του εμβολιασμού δεν είναι ούτε καινούριο ούτε ξαφνικό εξωτικό φρούτο. Εκδηλώνονται απροκάλυπτα από τότε που ο Βρετανός παθολόγος Εντουαρντ Τζένερ επινόησε το πρώτο εμβόλιο στην Ιστορία. Το μακρινό 1796 παρατήρησε ότι οι γυναίκες που άρμεγαν τις αγελάδες παρουσίαζαν φυσαλίδες δαμαλίτιδας στα χέρια τους και δεν νοσούσαν από ευλογιά, σε μια εποχή όπου πέθαιναν τρία στα δέκα άτομα που προσβάλλονταν από τον ιό. Ο γιατρός που ασκούσε το λειτούργημα του στη γενέτειρά του, τη μικρή αγροτική κοινότητα Μπέρκλεϊ του Γκλόστερσερ, χρησιμοποίησε το υγρό από αυτές τις φυσαλίδες και εμβολίασε τον οκτάχρονο Τζέιμς Φιπς, ο οποίος ήταν γιος του κηπουρού του. Οταν το αγόρι ήρθε σε επαφή με άτομα που έπασχαν από ευλογιά, δεν νόσησε. Το πρώτο εμβόλιο ήταν γεγονός. Παρ’ όλα αυτά, ο άνθρωπος που ονομάστηκε «πατέρας της ανοσολογίας» δέχτηκε απερίγραπτη λοιδορία, χλεύη και κοροϊδία από τους σύγχρονούς του επειδή υπέπεσε στο «αμάρτημα» να σώσει περισσότερες ζωές σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη ανακάλυψη. Μερικοί κληρικοί τον πολέμησαν επειδή πίστευαν ότι το εμβόλιο αντιβαίνει στη θρησκεία τους και το έργο του Θεού. Οι επιστολογράφοι των «Times» έφριτταν χρεώνοντάς του ιατρικό δεσποτισμό, ενώ οι σκιτσογράφοι σχεδίαζαν με ζήλο τούς εμβολιασμένους με ουρές και μοσχαροκεφαλές. Κόντρα στη δαιμονοποίηση που δεχόταν τον επαίνεσε για το έργο του ο μισητός στους Αγγλους Ναπολέων. Ακόμη χειρότερα, στην πατρίδα του, γι’ αυτόν τον πρωτοπόρο γιατρό. Σήμερα η ευλογιά, χάρη σε αυτόν, είναι η μόνη ασθένεια που έχει εξαλειφθεί παγκοσμίως. Και αν σποραδικά επανεμφανίζεται, αυτό οφείλεται στην έλλειψη εμβολιασμών, καθώς δεν εξαλείφθηκαν σε βάθος χρόνου και οι αντιεμβολιαστές.

Το κίνημα του αντιεμβολιασμού

Επρεπε να περάσουν δύο αιώνες, επιστημονικά ασφαλών εφευρέσεων και αποτελεσματικών εμβολιαστικών παρεμβάσεων στη δημόσια υγεία, για να αναζωπυρωθεί ένα κακόβουλο πνεύμα συκοφαντικής άρνησής τους. Το 1982 κυκλοφόρησε το -βραβευμένο μάλιστα με ειδησεογραφικό ΕΜΜΥ!- τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ «DTP: Vaccine Roulette», που επέδρασε αρνητικά στα ποσοστά εμβολιασμού. Παρότι οι ισχυρισμοί του ήταν ψευδείς και παραπλανητικοί, περιγράφοντας προπαγανδιστικά ως καταστροφικές τις μηδαμινές ανεπιθύμητες παρενέργειες του εμβολίου κατά της διφθερίτιδας, του κοκκύτη και του τετάνου στα παιδιά, το φιλμ είχε απήχηση εγκαινιάζοντας το αντιεμβολιαστικό κίνημα της σύγχρονης εποχής. Οσοι, βέβαια, ενστερνίστηκαν απερίσκεπτα τις απόψεις του ντοκιμαντέρ, έπαιξαν ρουλέτα με τις ζωές των παιδιών τους. Και, δυστυχώς, πλήρωσαν ακριβά το ασυλλόγιστο ποντάρισμα. Εκτοτε τα πράγματα καταλάγιασαν. Εως ότου το 1998, μια μελέτη του Βρετανού χειρουργού σε μεταμοσχεύσεις ήπατος Αντριου Γουέικφιλντ ξεσήκωσε ντόρο και χάρισε το τέμπο στον αλλοπρόσαλλο χορό που έσυραν επιτήδειοι κομπογιαννίτες του αντιεμβολιασμού στη Δύση. Ο γιατρός συνέδεσε το τριπλό εμβόλιο ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας με ένα είδος αυτισμού με βάση 12 περιστατικά σε παιδιά. Πολύ σύντομα, οι 11 από τους 13 επιστήμονες που συνυπέγραφαν το άρθρο στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό «Lancet» απέσυραν τις υπογραφές τους. Ακολούθησε μακρά επιστημονική έρευνα για την υπόθεση που έδειξε ότι για 9 από τα 12 περιστατικά αυτισμού υπήρχε σαφής διαστρέβλωση στοιχείων, συσχετίσεων και κριτηρίων. Αποκαλύφθηκε, ακόμη, ότι ο κύριος συγγραφέας έλαβε περίπου 500.000 λίρες χρηματοδότηση από δικηγόρους που ειδικεύονταν στη βιομηχανία αγωγών υπέρ των θυμάτων του εμβολιασμού, αλλά κυρίως εκπροσωπούσαν εταιρείες «υγιεινών» και «εναλλακτικών» θεραπειών με διεθνώς μεγάλους τζίρους. Τελικά από τον Γουέικφιλντ και τον μέντορά του γαστρεντερολόγο Τζον Γουόκερ Σμιθ αφαιρέθηκαν οι άδειες άσκησης ιατρικού επαγγέλματος, καθώς κρίθηκαν ένοχοι από το Γενικό Ιατρικό Συμβούλιο του Ηνωμένου Βασιλείου για σοβαρό ηθικό παράπτωμα. Το 2011 το «Lancet», που είχε προχωρήσει στην πρωτοφανή κίνηση απόσυρσης του άρθρου, εδέησε επιτέλους να ανακηρύξει «δόλια» την έρευνα και να δηλώσει ότι το περιοδικό «είχε εξαπατηθεί». Στο μεσοδιάστημα αυτών των 13 χρόνων, ωστόσο, το αντιεμβολιαστικό κίνημα είχε φουντώσει. Ο Γουέικφιλντ, πάντως, αφού είδε και απόειδε στην Αγγλία, μετακόμισε στην Αμερική και έστησε το «στρατηγείο» του στο Οστιν του Τέξας, όπου ζει με τη γυναίκα του και τα τέσσερα παιδιά του.  Αιφνιδίως, την άνοιξη του 2016 το ψευδοεπιστημονικό ντοκιμαντέρ του ίδιου με τίτλο «Vaxxed: Από τη συγκάλυψη στην καταστροφή» έγινε δεκτό για προβολή στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Tribeca που διοργανώνει κάθε χρόνο στο Κάτω Μανχάταν ο διάσημος Ρόμπερτ Ντε Νίρο. Αυτομάτως έγινε ο κακός χαμός. Σοκαρισμένες, η ιατρική και η επιστημονική κοινότητα διαμαρτυρήθηκαν έντονα. Ο ηθοποιός προσπάθησε να τα μπαλώσει για να μην εκτεθεί, δηλώνοντας ότι το φιλμ ήταν «πολύ προσωπικό» γι’ αυτόν επειδή μαζί με την -πρώην πλέον- σύζυγό του Γκρέις Χαϊτάουερ έχει έναν γιο με αυτισμό, τον 22χρονο Ελιοτ.

Επεσήμανε, επίσης, ότι ήλπιζε ότι η ταινία θα ανοίξει ένα διάλογο για τη διαμάχη που έχει προκύψει και αυτός να τεθεί σε δημόσια κρίση. Να μιλήσουν, δηλαδή, οι τσαρλατάνοι με καθηγητές και νομπελίστες. Πολύ κομψό για έναν αντιδεοντολογικό και αναξιοπρεπή βάλτο. Τελικά, μετά την κατακραυγή των υποδειγματικών πολιτών που σέβονται την επιστήμη, ως σώφρων άνθρωπος, έντιμος καλλιτέχνης και αναγνωρισμένος φιλάνθρωπος την απέσυρε, χωρίς γκριμάτσες, από το πρόγραμμα του φεστιβάλ. Η ταινία, ωστόσο, έκανε πρεμιέρα σε μερικές κινηματογραφικές αίθουσες της Νέας Υόρκης. Εκοψε μερικές δεκάδες εισιτήρια, στη συντριπτική πλειονότητά τους από οπαδούς του αντιεμβολιαστικού κινήματος. Αυτής της ενεργά δραστήριας μειονότητας που χαρακτηρίζεται ενοχλητικά από απουσία κριτικής σκέψης, επανάληψη δογματικών κλισέ, περιφρόνηση στην επιστήμη και αυτοματοποιημένη, μυθολογημένη και εκφοβιστική, ομιλία. Με ύφος εμπειρογνωμόνων της υγείας υποστηρίζει ένα συνονθύλευμα απόψεων που διεκδικούν ελευθερία από κάθε περιορισμό και απαιτούν αναγνώριση του δικαιώματος στην αβεβαιότητα και την αμφιβολία. Μοιάζει ακόμη να πιστεύει ότι περιβάλλεται προστατευτικά από ένα μαγικό, προφανώς αόρατο, φράγμα ανοσίας, κάτι σαν την άφθαρτη ασπίδα του Κάπτεν Αμέρικα, ενώ παράλληλα ανεμίζει την αυτοπεποίθησή της, όπως η μπέρτα του Μπάτμαν. Πάλι καλά που δεν πανηγυρίζει επειδή δεν υπήρχαν εμβόλια κατά τη φονική πανδημία της ισπανικής γρίπης του 1918 που εξόντωσε από 20 έως 50 εκατομμύρια ανθρώπους. Τότε που όσοι εξαθλιωμένοι νεαροί φαντάροι επέζησαν από την εκατόμβη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και πέρασαν διά πυρός κακουχίες, χαρακώματα, δηλητηριώδη αέρια, φτάνοντας στα σπίτια τους πέθαιναν μαζικά από έναν άγνωστο ιό που η ανεφοδίαστη από εμβόλια επιστήμη δεν ήξερε πώς να αντιμετωπίσει.

Φονταμενταλιστές αρνητές

Το βασικό πάντως ρητορικό μοτίβο του αντιεμβολιαστικού κινήματος εντοπίζεται στην απαγόρευση διοχέτευσης «δηλητηριώδους» χημικής ουσίας αδρανοποιημένου νοσογόνου παράγοντα στον ανθρώπινο οργανισμό. Ισως αγνοεί ότι ο ίδιος οργανισμός κατακλύζεται από μια ουσία που περιέχει φορμαλδεΰδη, κετόνες, αιθανόλη, τρυπτοφάνη, ουρία, μονοξείδιο του διυδρογόνου, τεράστιες ποσότητες οξειδίου του σιδήρου, 20 ακόμα διαφορετικά οξέα και πάνω από 4.000 χημικές ουσίες. Αυτή που με απλά λόγια λέγεται ανθρώπινο αίμα. Οπως και να ’χει, πάντως, από τους φονταμενταλιστές αρνητές των εμβολίων εξαιρούνται όσοι παρουσιάζουν αποδεδειγμένα αλλεργικές αντιδράσεις σε αυτά ή έχουν άλλους σοβαρούς ιατρικούς λόγους που τους απαγορεύουν να κάνουν χρήση τους. Προφανώς δεν συσχετίζονται με τους φανατικούς αντιεμβολιαστές και όσων οι ανησυχίες προέρχονται από άγνοια, παρανόηση και έλλειψη πληροφόρησης. Ωστόσο, η ποικιλία στάσεων, πρακτικών, τοποθετήσεων, συμπεριφορών χαρακτηρίζει κάθε ζωντανή και πολύχρωμη κοινωνία. Εν προκειμένω απέναντι στα εμβόλια κατά του κορωνοϊού θα συναπαντηθούν οι επιφυλακτικοί («άσε να δούμε»), οι διστακτικοί («ας το κάνει πρώτα κανένας άλλος»), οι σκεπτικιστές («μήπως οι κίνδυνοι υπερτερούν των ωφελειών;»). Υπάρχουν ακόμη οι ατρόμητοι («εμένα θα χτυπήσει ο ιός; Προηγούνται οι γέροι») και οι τετριμμένα στωικοί («μας σκοτώνουν τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα, τα βαρέα μέταλλα, οι περιβαλλοντικές τοξίνες, η κάκιστη διατροφή, τα τοξικά φάρμακα, τα συντηρητικά, τα ζιζανιοκτόνα, οι ανίατες ασθένειες, αν είναι στη μοίρα μας ας πάμε και από κορωνοϊό»). Ιδιαίτερη κατηγορία είναι οι κυνικοί που επικαλούνται τη φυσική ανοσία της αγέλης. Οι τελευταίοι είναι συμφιλιωμένοι με την υποκριτική λογική «όποιον πάρει ο χάρος», εν αναμονή ότι όσοι, υποτίθεται, τον κοροϊδέψουν θα γλιτώσουν διά παντός. Με παρόμοιο ανάλαφρη και τρύπια ομπρέλα βγήκαν στην καταιγίδα οι Σουηδοί που αγνόησαν την ανάγκη προστασίας της υγείας των άλλων. Και τώρα τρέχουν αλλόφρονες. Το ζητούμενο είναι ποιο ποσοστό αντιπροσωπεύουν στο κοινωνικό σύνολο οι άμεσοι ή έμμεσοι αρνητές των εμβολίων. Τα ευρήματα μιας πρόσφατης εγχώριας δημοσκόπησης, αλλά σε μικρό δείγμα, κατέδειξαν ότι μόνο το 23,7% δεν θέλει να εμβολιαστεί, ενώ 12,1% δεν γνωρίζει/δεν απαντά. Το συντριπτικό 64,2% προκρίνει να κάνει το εμβόλιο κατά του COVID-19. Είναι άραγε αυτό το ποσοστό ικανό να δημιουργήσει διαρκή ανοσία στο πληθυσμό; Αγνωστο.

Η υποχρέωση του εμβολιασμού

Ο Ελληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης διεμήνυσε στο Υπουργικό Συμβούλιο ότι δεν θα είναι υποχρεωτικός ο εμβολιασμός. Λογικά, διότι σε μια φιλελεύθερη δημοκρατία δεν μπορεί να γίνει σώνει και καλά επέμβαση στο σώμα οποιουδήποτε παρά τη θέλησή του. Σε κάθε περίπτωση, αυτό θα πρόσβαλε την αρχή της ανθρώπινης αξίας και, υποτίθεται, θα εξομοιωνόταν με βασανιστήριο. Προϋποθέτει, λοιπόν, την ενημερωμένη συναίνεση του ατόμου. Εκεί πατάνε οι συνειδητοί αντιρρησίες των εμβολίων και πάνω τους σκαρφαλώνουν οι σκεπτικιστές, οι αμφισβητίες, οι απρόθυμοι και πάει λέγοντας. Στην κορυφή της πυραμίδας ανεμίζει το λάβαρο της συνταγματικά κατοχυρωμένης ελευθερίας αυτοκαθορισμού του ατόμου σε θέματα της προσωπικής του υγείας. Από εκεί και ύστερα, αν η φάση στραβώσει και δεν αρκούν μόνο οι ισχυρές συστάσεις ή οι παραινέσεις της Πολιτείας, η υπόθεση μπαίνει σε συνταγματικά χωράφια. Δεδομένου ότι δεν πρόκειται καμία δημοκρατική χώρα να φτάσει στο σημείο όπου μια υγειονομική αστυνομία θα σπάει τις πόρτες των πολιτών για να εμβολιάσει εκείνους που δεν επιθυμούν να εμβολιαστούν και όσους θέλουν να διαφυλάξουν ως ευαίσθητο προσωπικό δεδομένο αν εμβολιάστηκαν. Πόσο μάλλον να επιβάλλει πρόστιμα στους αρνητές του εμβολιασμού. Νομικοί επιστήμονες, πάντως, υποστηρίζουν ότι το άρθρο 25, παρ.4 του Συντάγματος, που καθιερώνει το καθήκον αλληλεγγύης του ατόμου προς το κοινωνικό σύνολο, ανοίγει ένα παράθυρο στην υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού, το οποίο δικαιολογείται από την αναγνώριση της υγείας ως συλλογικού αγαθού. Οι ίδιοι επιστήμονες συμφωνούν ότι κάθε απόφαση για την υποχρεωτικότητα του εμβολίου δεν είναι ιατρική. Είναι πολιτική. Οπότε με νομοσχέδιο μπορεί να την επιβάλει ως έκτακτο και προσωρινό μέτρο προστασίας για συγκεκριμένη ομάδα του πληθυσμού. Κάπου εδώ εισέρχεται και η παράμετρος της τήρησης της υποχρέωσης εμβολιασμού, η οποία μπορεί να διασφαλιστεί με έμμεσο τρόπο. Ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, αφού ζητήσουν από τους εργαζομένους τους να εμβολιαστούν για την αυτοπροστασία τους και παράλληλα την προστασία όλων των συναδέλφων τους, μπορούν να απαιτήσουν το ίδιο από τους πελάτες τους. Για το δικό τους συμφέρον. Σε ξενοδοχεία, εστιατόρια, μπαρ, καφετέριες, σούπερ μάρκετ, κομμωτήρια, νυχάδικα κ.λπ., όπου λόγω της φύσης της δουλειάς τους εκτίθενται μαζικά πολλοί άνθρωποι, είναι ίσως μια επιθυμητή λύση υπέρ της δημόσιας υγείας. Γιατί όχι και στα γήπεδα ή τα μέσα μαζικής μεταφοράς; Η αεροπορική εταιρεία Qantas ανακοίνωσε κιόλας ότι θα εφαρμόσει «διαβατήριο» εμβολιασμού και «πάσο» υγείας για όλους τους υποχρεωτικά εμβολιασμένους επιβάτες της. Στην πραγματικότητα, ακόμη και αν όλοι έχουν επιθυμία εθελοντικής πρόσβασης σε ένα ευρύτατα διαθέσιμο εμβόλιο, θα παρατηρηθούν ουρές, μικροχάος και συνωστισμός. Ειδικότερα, εφόσον χρειαστεί να ελεγχθούν σε κάθε είσοδο αποδεικτικά εμβολιασμού, πιστοποιητικά από γιατρούς, δημόσιες επικυρωμένες βεβαιώσεις και ταυτότητες. Ισως χρειαστούν επίσημες εγκρίσεις με έντυπα, αυτοκόλλητα, ψηφιακά barcode στα κινητά τηλέφωνα. Οσο να ’ναι, θα δημιουργηθεί κάποια σύγχυση. Μικρό το κακό, και ακόμη μικρότερο το τίμημα της ταλαιπωρίας μπροστά στον ζωτικό απεγκλωβισμό από τον φονικό κλοιό της πανδημίας και τη σταδιακή επάνοδο στην κανονικότητα.

Παρότι ένα τέτοιο σκηνικό φαντάζει ανεπίκαιρο, δεν σημαίνει ότι είναι ανέφικτο, αν όχι προσεχώς επιτακτικό. Σαφώς και θα προκύψουν διαμαρτυρίες περί παραβίασης της ισονομίας επ’ ωφελεία των διακρίσεων. Από την άλλη, στις κρίσιμες περιστάσεις που βιώνει η κοινωνία απαιτείται η υπεράσπιση του αυτονόητου της κοινωνικής ευθύνης. Στο πλαίσιο της προστασίας του αγαθού της υγείας, συγκεκριμένες ομάδες πληθυσμού, αν όχι το σύνολο της κοινωνίας, οφείλουν να εμβολιαστούν για την αποτροπή της διάδοσης μολυσματικής νόσου. Οπως, για παράδειγμα, το προσωπικό των επαγγελματιών της υγείας στα νοσοκομεία, για το οποίο υπολογίζεται ότι μόνο 4 στους 10 κάνουν το ετήσιο αντιγριπικό εμβόλιο. Εν προκειμένω, όμως, δεν πρόκειται για γριπούλα. Η αλήθεια είναι ότι, παρά την αισιοδοξία για τη μαζική και ασφαλή διάθεσή του εμβολίου, θα χρειαστούν νέα εργαλεία παρεμβάσεων, κινήτρων, έγκαιρης κινητοποίησης και συνεργασιών. Ανάμεσα τους η καμπάνια διάχυσης αξιόπιστης πληροφόρησης στον πληθυσμό και ο περιορισμός διασποράς ψευδών ειδήσεων. Στις πιο δύσκολες ώρες της η επιβαρυμένη από τον κορωνοϊό ελληνική κοινωνία πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι τα εμβόλια είναι η πιο σημαντική και η πλέον οικονομική υγειονομική παρέμβαση της ανθρώπινης ιστορίας και επιστήμης. Είναι μια από τις σημαντικότερες εφευρέσεις του ανθρώπινου πνεύματος.

Η ανθρωπότητα βρίσκεται μόλις ένα βήμα από την πρόκληση να βγει θαρραλέα, καθώς το εμβόλιο σαλπίζει προσκλητήριο, από το ασφυκτικό και θανατηφόρο τούνελ της πανδημίας. Δεν θα χαντακώσουν την έξοδό της εκείνοι οι φαν του αντιεμβολιαστικού κινήματος που, όπως εύστοχα καυτηριάζει ο Αρκάς, «αν υπήρχε εμβόλιο κατά της βλακείας θα ήταν οι πρώτοι που θα του εναντιώνονταν».

Ειδήσεις σήμερα: 

Υπό πίεση το ΕΣΥ: Νοσηλεύονται οι υπερτριπλάσιοι ασθενείς σε σχέση με τις αρχές Νοεμβρίου

Τα ποσά και οι παρατάσεις Δεκεμβρίου για επιχειρήσεις, μισθωτούς, ανέργους και ιδιοκτήτες ακινήτων

Μεγάλη αστυνομική επιχείρηση στην Αγία Βαρβάρα για ναρκωτικά