Η προφητεία του Νίκολας Χρηστάκη: «Πανσεξουαλική ουτοπία μετά την πανδημία»

Ακόμη και ένας τσαγκάρης του 14ου αιώνα μπορεί να αποτελέσει πηγή πολύτιμων πληροφοριών για έναν επιστήμονα όπως ο Νίκολας Α. Χρηστάκης. Αναζητώντας στοιχεία για τον Μαύρο Θάνατο, την επιδημία πανώλης εκείνης της εποχής, ο Ελληνοαμερικανός καθηγητής του Πανεπιστημίου Γέιλ παραπέμπει σε αυτά που έγραφε ο Ανιόλο ντι Τούρα το 1348: «Οταν ο λοιμός σταμάτησε, όλοι όσοι επέζησαν αφέθηκαν σε απολαύσεις: μοναχοί, ιερείς, καλόγριες, γυναίκες και άνδρες, ρίχτηκαν όλοι να διασκεδάζουν και κανείς δεν ανησυχούσε που ξόδευε και έπαιζε τυχερά παιχνίδια. Ολοι πίστευαν πως ήταν πλούσιοι, επειδή είχαν γλιτώσει και είχαν ξανακερδίσει τον κόσμο, και κανείς δεν ήξερε πώς να επιτρέψει στον εαυτό του να μην κάνει τίποτα».

O Νίκολας Χρηστάκης χρησιμοποιεί τη μαρτυρία του Ιταλού τσαγκάρη ως ιστορικό τεκμήριο για να στηρίξει τη δική του προφητεία: ότι μετά την πανδημία του COVID-19, όταν οι άνθρωποι θα νιώσουν οριστικά απαλλαγμένοι από τις συνέπειες της υγειονομικής κρίσης, θα αναζητήσουν με μανία τη διασκέδαση και την εκτόνωση. Οπως είπε στη συνέντευξή του στο «ΘΕΜΑ» ο καθηγητής Χρηστάκης, «γύρω στο 2024 πιστεύω ότι θα έχουμε μια περίοδο μεγάλης κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Ο κόσμος θα κυνηγήσει τη χαρά της ζωής και θα υπάρχει έντονη σεξουαλικότητα. Αυτά είναι φαινόμενα στενά συνδεδεμένα με τη στάση απέναντι στη θρησκεία. Διότι, όταν ο ιός κάνει την επίθεσή του, οι άνθρωποι στρέφονται στη θρησκεία. Οταν όμως ο φόβος υποχωρεί, τότε ο κόσμος ξεχνά τη θρησκεία».

Στο τελευταίο του βιβλίο «Το βέλος του Απόλλωνα - Οι βαθιές και μακροχρόνιες επιπτώσεις της πρόσφατης πανδημίας στον τρόπο που ζούμε» (εκδόσεις Κάκτος), ο Νίκολας Χρηστάκης αναλύει πολύπλευρα και εις βάθος τα χαρακτηριστικά της τρέχουσας κρίσης. Το «Βέλος» του στοχεύει, όπως και τα προηγούμενα έργα του, στην κορυφή. Διαγράφει ήδη τροχιά παγκόσμιου μπεστ σέλερ. Ο Χρηστάκης είναι, άλλωστε, μια σπάνια περίπτωση υπερ-επιστήμονα, καθώς είναι γιατρός αλλά και κοινωνιολόγος. Στο Γέιλ διδάσκει Κοινωνικές και Φυσικές Επιστήμες και διευθύνει το Εργαστήριο Ανθρώπινης Φύσης. Και πάντα με επιστημονικές μεθόδους, αποπειράται να προδιαγράψει τα μελλούμενα για την ανθρωπότητα προτείνοντας ένα ρεαλιστικό σενάριο για την επαύριο της επιδημίας. «Αφού τελειώσει η ενδιάμεση πανδημική περίοδος, περίπου το 2024», ισχυρίζεται ο Χρηστάκης στο σύγγραμμά του, «θα συνεχίσουν να υπάρχουν ρυθμιστικές, κοινωνικές, τεχνολογικές και οικονομικές συνέπειες εξαιτίας του ιού και της δικής μας αντιμετώπισης. Αν κρίνουμε από την Ιστορία, είναι πολύ πιθανό να επιστρέψει ο καταναλωτισμός με εκδικητικές διαθέσεις. Οι εποχές λιτότητας που ακολουθούν επιδημίες συχνά έδωσαν τη θέση τους σε περιόδους ασυγκράτητων σπαταλών».

Ερωτας και κίνδυνος

Δηλαδή, κατά τον καθηγητή Χρηστάκη, η πανδημία οδηγεί νομοτελειακά σε ένα καινούριο «καλοκαίρι της αγάπης», σε μια πανσεξουαλική ουτοπία, όπου οι άνθρωποι θα συνευρίσκονται μεταξύ τους με μια πρωτόφαντη δίψα για έρωτα και σαρκική επαφή, σπρωγμένοι από τον πόθο να ανακτήσουν την πρωταρχική δύναμη της ζωής; Ενα μέρος της απάντησης που δίνει ο ίδιος προσφέρεται υπό μορφήν επιστημονικής παραβολής, καθώς ο καθηγητής επικαλείται ένα κοινωνιολογικό πείραμα. Πριν από λίγα χρόνια δοκιμάστηκε το σθένος της άρνησης τυχαίων γυναικών να βγουν ραντεβού με έναν εντελώς άγνωστο άνδρα αναλόγως του σημείου όπου εκείνος έκανε τη σχετική πρόταση. Το πείραμα διενεργήθηκε σε μια πεζογέφυρα η οποία βρισκόταν σε μεγάλο ύψος και η διάβασή της ενείχε μια αίσθηση κινδύνου και ανασφάλειας. Ο Χρηστάκης λέει ότι η δοκιμασία έδειξε ότι ο άνδρας είχε αυξημένες πιθανότητες επιτυχίας όταν ο διάλογος με την εκάστοτε άγνωστη γυναίκα γινόταν πάνω στη γέφυρα παρά στη βάση της και στο στέρεο έδαφος. Οπως επισημαίνει ο καθηγητής Χρηστάκης, «η εξήγηση αυτού του ευρήματος είναι πιθανώς ότι η γυναίκα που δέχεται να φλερτάρει με έναν άγνωστο το κάνει υπό το κράτος μιας σύγχυσης ανάμεσα σε μια κατάσταση κινδύνου και μια σωματική διέγερση, ακριβώς επειδή τη συγκεκριμένη στιγμή βρίσκεται η γυναίκα βρίσκεται πάνω στη γέφυρα. Αν αυτό το μεταφέρουμε στις συνθήκες της πανδημίας, μπορούμε ίσως να υποθέσουμε ότι, οι αντιστάσεις των ανθρώπων εξασθενούν και έτσι, με λιγότερες επιφυλάξεις, προχωρούν πολύ πιο εύκολα στη σύναψη σχέσεων. Αυτό έχει παρατηρηθεί ότι συμβαίνει στη διάρκεια μεγάλων κρίσεων, σε πόλεις που έχουν βομβαρδιστεί κ.λπ. Είναι ευνόητο ότι ο κόσμος φοβάται. Και όταν φοβόμαστε αναζητούμε παρηγοριά στην επαφή με άλλους -σε αυτό ο άνθρωπος δεν διαφέρει σε τίποτα από τα ζώα. Δεν είναι μόνο το σεξ. Η αίσθηση του δεσμού με άλλους, μας κάνει να νιώθουμε πιο ασφαλείς».

Ο Νίκολας Χρηστάκης εξομολογείται ότι ένας αναγνώστης του «Βέλους του Απόλλωνα» σχολίασε μεταξύ σοβαρού και αστείου: «Να και κάτι που άξιζε τον κόπο!». Αναφερόταν στην επικείμενη ή ίσως προσδοκώμενη από πολλούς χαλάρωση των ηθών και το ατελείωτο σεξο-πάρτυ που θα ξεκινήσει με το τέλος της πανδημίας.

Μιλώντας στο «ΘΕΜΑ» ο κ. Χρηστάκης εξηγεί ότι «στη διάρκεια επιδημικών κρίσεων η θρησκευτικότητα γίνεται πιο έντονη, οι άθεοι εξαφανίζονται. Οταν ο κόσμος αντιμετωπίζει δυσκολίες, στρεσάρεται και αυτό τον οδηγεί στη θρησκεία. Ενδυναμώνεται η τάση προς εγκράτεια, αποταμίευση, οι άνθρωποι φυλάνε χρήματα και αποφεύγουν τη διακινδύνευση. Ομως, από το 2024 και πέρα, όταν θα βγαίνουμε πια από αυτή τη μακρά περίοδο βιολογικού, κοινωνικού και οικονομικού στρες, πιστεύω ότι θα ζήσουμε κάτι αντίστοιχο με την “ξέφρενη δεκαετία του ’20”, το “Roaring Twenties”».

Σαν εκκρεμές σε ταλάντωση ανάμεσα σε δύο άκρα, η ανθρωπότητα, κατά τον Νίκολας Χρηστάκη, θα αφήσει πίσω της την καταπίεση και θα παραδοθεί στην ικανοποίηση των βασικών ζωτικών ενστίκτων. Η σεξουαλική ενέργεια θα είναι, προφανώς, η πρώτη που θα σπάσει τα δεσμά της ανασφάλειας. Ο καθηγητής συγκρίνει την επερχόμενη νέα τάση προς την ελευθεριότητα και τον αχαλίνωτο ηδονισμό με τη δεκαετία του ’20 χρησιμοποιώντας ως κοινό σημείο αναφοράς την πανδημία. «Πιστεύω ότι οι άνθρωποι θα επιδιώξουν με πάθος εμπειρίες κοινωνικοποίησης. Θα συγκεντρώνονται σε νυχτερινά κέντρα, εστιατόρια, διαδηλώσεις, αθλητικές διοργανώσεις κ.ο.κ. Η κατανάλωση θα εκτοξευτεί και η θρησκευτική ευλάβεια θα υποχωρήσει και πάλι. Ενδεχομένως, θα υπάρξει σεξουαλική ακολασία, αυξημένη διακινδύνευση και joie de vivre (σ.σ.: χαρά της ζωής)».

Ερχεται κραιπάλη

Ο τίτλος τον οποίο έχει επιλέξει ο καθηγητής Χρηστάκης για το προτελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου του είναι «Τα πράγματα αλλάζουν». Και το «Βέλος του Απόλλωνα» ολοκληρώνεται με το «Πώς τελειώνουν οι πανδημίες» όπου περιγράφεται αυτό που ήδη συμβαίνει - και μάλιστα με εντυπωσιακή ακρίβεια, δεδομένου ότι η διαδικασία της συγγραφής τελείωσε πριν από μήνες. Επομένως, οι προγνώσεις του Νίκολας Χρηστάκη για το μετά την πανδημία μέλλον έχουν μεγάλες πιθανότητες να επαληθευτούν, όπως και η λελογισμένη προφητεία του για τα εμβόλια και την αρχή του τέλους του COVID-19. Ενα απόσπασμα από το βιβλίο αποτυπώνει με ενάργεια το όραμα του Χρηστάκη ως εξής: «Αν πάρουμε ως παράδειγμα την “ξέφρενη δεκαετία του ’20” που ακολούθησε την πανδημία του 1918, η αυξημένη θρησκευτικότητα και η στοχαστική τάση της άμεσης και της ενδιάμεσης περιόδου της πανδημίας μάλλον θα δώσουν τη θέση τους σε μια μεταπανδημική περίοδο γεμάτη με ριψοκίνδυνες ενέργειες, κραιπάλες ή διασκεδάσεις. Τα πολλά θέλγητρα των πόλεων θα γίνουν ξανά εμφανή. Οι άνθρωποι θα αναζητούν αδιάκοπα ευκαιρίες για κοινωνικές συγκεντρώσεις σε μεγαλύτερης κλίμακας αθλητικές εκδηλώσεις, συναυλίες και πολιτικές διαδηλώσεις. Και έπειτα από μια σοβαρή επιδημία συχνά οι άνθρωποι δεν νιώθουν μόνο μια ανανεωμένη αίσθηση σκοπού, αλλά και μια ανανεωμένη αίσθηση πως κάτι πρόκειται να γίνει. Μετά την τρέχουσα πανδημία, μπορούμε να περιμένουμε ότι θα δούμε ανάλογες τεχνολογικές, καλλιτεχνικές, ακόμη και κοινωνικές καινοτομίες - για παράδειγμα, τις αλυσιδωτές συνέπειες που θα επιφέρει ο μεγαλύτερος αριθμός ατόμων που θα δουλεύουν από το σπίτι».

Στο βιβλίο του ο Νίκολας Χρηστάκης αναφέρει ότι οι στενές διαπροσωπικές σχέσεις άλλαξαν εξαιτίας του COVID-19, π.χ. με μια αξιοσημείωτη τάση των χωρισμένων να επανασυνδέονται με τους πάλαι ποτέ αγαπημένους τους. Οι πρώην (εραστές, σύζυγοι κ.λπ.) επανεμφανίζονται «από το πουθενά», όπως γράφει ο καθηγητής, στο πλαίσιο της αναθέρμανσης πόθων οι οποίοι θεωρούνταν κλινικά νεκροί.

«Υπήρξαν βέβαια και ορισμένες ασυνήθιστες προσεγγίσεις στον προβληματισμό για το πώς θα πρέπει να προσαρμόσουμε την ερωτική και σεξουαλική μας ζωή ώστε να περιορίσουμε τον κίνδυνο να νοσήσουμε ή να διαδώσουμε τον κορωνοϊό», λέει ο καθηγητής. «Για παράδειγμα, η Υγειονομική Διεύθυνση της Νέας Υόρκης είχε εκδώσει ενημερωτικό φυλλάδιο με οδηγίες για ασφαλείς σεξουαλικές πρακτικές. Προέτρεπε τους Νεοϋορκέζους να χρησιμοποιούν περισσότερο τη δημιουργική τους φαντασία ως προς τις στάσεις και τα φυσικά εμπόδια όπως οι τοίχοι. Και, επίσης, να προτιμούν μεγαλύτερους, πιο ανοιχτούς και καλά αεριζόμενους χώρους για τις ομαδικές συνευρέσεις τους».

Η άποψη του καθηγητή Χρηστάκη είναι ότι τόσο μεγάλες και σοβαρές περιπέτειες όσο η τρέχουσα υγειονομική κρίση του COVID-19 μεταβάλλουν τις αντιλήψεις, τα ήθη αλλά και τις καθιερωμένες συνήθειες. Προετοιμάζοντας εμμέσως την ανθρώπινη κοινότητα για τις αλλαγές που έρχονται και σε κάποιον βαθμό ήδη συντελούνται, ο Νίκολας Χρηστάκης επικαλέστηκε σε συνέντευξή του την εμπειρία του AIDS τονίζοντας ότι «ο HIV άλλαξε τη σεξουαλική συμπεριφορά των ανθρώπων, και αυτό διότι η προσπάθεια εναντίον της διάδοσης της νόσου ήταν συλλογική, σε όλο το εύρος της κοινωνίας. Στις ΗΠΑ, τουλάχιστον, η ομοφυλοφιλική κοινότητα η οποία επλήγη από τον ιό μετέβαλε δραματικά τις συνήθειές της. Η χρήση των προφυλακτικών εκτοξεύτηκε, οι σχέσεις έγιναν πιο σταθερές και μειώθηκε ο αριθμός των συντρόφων, τα κοινά λουτρά τύπου χαμάμ έκλεισαν».


Δείτε βίντεο: Η προφητεία του Νίκολας Χρηστάκη: «Πανσεξουαλική ουτοπία μετά την πανδημία»

Ειδήσεις σήμερα: 
 
Νικόλας Γιατρομανωλάκης: Η πολιτική διάσταση της προαγωγής του σε υφυπουργό
 
Τάνια Ρόμπερτς: Ζωντανή η «Σίνα, η Βασίλισσα της Ζούγκλας» και «κορίτσι του Τζέιμς Μποντ»-Νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση

Κορωνοϊός: Ομάδα του ΠΟΥ μεταβαίνει στην Κίνα για να ερευνήσει την προέλευση του ιού