Πανεπιστημιακή Αστυνομία: Ποιοι και γιατί φοβούνται τη φύλαξη στα πανεπιστήμια

H «μάχη των κόσμων» εξελίσσεται στα πανεπιστήμια με επίκεντρο το νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας που κατατέθηκε χθες στη Βουλή και ειδικότερα τη διάταξή του για δημιουργία των Oμάδων Προστασίας Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων (ΟΠΠΙ). Αν και αποτελεί σχεδόν κοινό τόπο η ανάγκη να υπάρξει φύλαξη στα πανεπιστήμια προκειμένου να μην επαναλαμβάνονται βίαιες επιθέσεις, βανδαλισμοί και να λήξουν οι πολύχρονες καταλήψεις, εντούτοις η κυβερνητική πρόταση έχει ως αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή την επανασυγκρότηση «στρατοπέδων». Από τη μια πλευρά υπάρχουν εκείνοι που λένε ξεκάθαρα ότι η φύλαξη των πανεπιστημίων πρέπει να ανατεθεί σε ένα αστυνομικό σώμα, καθώς δεν μπορεί να είναι δουλειά υπαλλήλων χωρίς ειδική εκπαίδευση και δικαιοδοσία. Από την άλλη βρίσκονται εκείνοι που ξιφουλκούν απέναντι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο υποστηρίζοντας ότι οι μπαχαλάκηδες θα... ακολουθήσουν στα πανεπιστήμια τους αστυνομικούς των ομάδων φύλαξης και τα πράγματα θα γίνουν ακόμη χειρότερα. Δεν λείπουν, δε, ακόμη και οι φωνές που υποστηρίζουν ότι το αστυνομικό σώμα φύλαξης θα διώξει από τις πανεπιστημιουπόλεις τα... γεροντάκια που κάνουν βόλτες.

Και βέβαια δεν λείπουν οι εκατέρωθεν βολές για ιδεοληψίες και πολιτικές - κομματικές σκοπιμότητες. Ολα με φόντο συνεχή βίαια επεισόδια, με κορυφαία την πρωτοφανή επίθεση στον πρύτανη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Δημήτρη Μπουραντώνη, αλλά και την εισβολή στο γραφείο του πρύτανη του ΕΜΠ Ανδρέα Μπουντουβή, στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου, με εκείνον να καταφέρνει να διαφύγει την τελευταία στιγμή, αλλά το γραφείο του να καταστρέφεται.

Αυτή η μάχη των κόσμων στα πανεπιστήμια είχε ως χαρακτηριστικό επεισόδιο αυτό που εκτυλίχθηκε τις προηγούμενες ημέρες με πρωταγωνιστή τον κ. Αντώνη Τζανακόπουλο, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης (και αδελφό του πρώην υπουργού) και εκατοντάδες χρήστες των social media, που κορυφώθηκε με την απάντηση του ιστορικού Στάθη Καλύβα, καθηγητή Διακυβέρνησης στην έδρα «Gladstone» του κολεγίου All Souls του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Στις φωτογραφίες που είχε αναρτήσει ο κ. Τζανακόπουλος για να δείξει ότι η Οξφόρδη δεν έχει Αστυνομία, ο κ. Καλύβας απάντησε: «Δεν δικαιολογώ, αλλά μπορώ να καταλάβω όσους αντιδρούν στις αλλαγές στα ΑΕΙ γιατί δεν έχουν ζήσει κάτι καλύτερο. Είναι όμως εντελώς ασυγχώρητο να απολαμβάνεις τα προνόμια μιας Οξφόρδης και ταυτόχρονα να δίνεις αγώνα για να διαιωνίζεται το μπάχαλο στα ελληνικά πανεπιστήμια».

Τι είναι, όμως, οι ΟΠΠΙ που φέρνει το νομοσχέδιο; Είναι ένα Σώμα της Αστυνομίας που θα στελεχωθεί αρχικά με 1.000 νεαρούς ένστoλους που θα λάβουν ειδική εκπαίδευση για τον συγκεκριμένο σκοπό, χωρίς όπλο -θα φέρουν κλομπ και χειροπέδες- και αρχικά θα αναλάβουν υπηρεσία σε μεγάλα πανεπιστήμια της Αθήνας, αλλά και στη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα. Ο πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και μέλος του προεδρείου της Συνόδου των Πρυτάνεων Νίκος Παπαϊωάννου είναι ξεκάθαρος: «Δεν είναι αλήθεια ότι οι πρυτάνεις είμαστε όλοι ενάντια στο νομοσχέδιο», λέει στο «ΘΕΜΑ». Το Αριστοτέλειο, άλλωστε, εδώ και ενάμιση χρόνο φυλάσσεται από εταιρεία security με ετήσιο κόστος 3 εκατ. ευρώ και προσωπικό 200 ατόμων, πράγμα που de facto δείχνει ότι οι πανεπιστημιακές αρχές έχουν αναγνωρίσει ότι υπάρχει πρόβλημα και κινήθηκαν να καλύψουν το κενό. «Το νομοσχέδιο κινείται προς τη θετική κατεύθυνση. Χρειάζονται τεχνικές βελτιώσεις», λέει και συνεχίζει: «Υπάρχουν δύο βασικά ζητήματα, αυτό της φύλαξης και αυτό της ασφάλειας και της πρόληψης. Ο φύλακας δεν μπορεί να προστατεύει, δεν έχει ούτε την εκπαίδευση, ούτε τις γνώσεις, ούτε τα μέσα. Αυτό οφείλει να το κάνει η Πολιτεία διά των αρμοδίων οργάνων της που εν προκειμένω είναι η Αστυνομία. Δεν θέλουμε βέβαια να εισβάλουν τα ΜΑΤ όταν κάτι συμβαίνει, αλλά άνθρωποι ειδικά εκπαιδευμένοι και στις ιδιαιτερότητες της πανεπιστημιακής κοινότητας. Και, βέβαια, θα πρέπει να υπάρχει συνεργασία με τις πρυτανικές αρχές, αλλά σε καμία περίπτωση ο πρύτανης δεν μπορεί να κατευθύνει, ελέγχει, γιατί απλά δεν μπορεί να το κάνει. Για παράδειγμα, εγώ είμαι παθολογοανατόμος και δεν έχω τις ειδικές νομικές γνώσεις για να κρίνω αν διαπράττεται αδίκημα, η πολιτεία διά των αρμοδίων οργάνων της μπορούν να το πράξουν». Ο κ. Παπαϊωάννου επισημαίνει ότι πρέπει να είναι σαφή τα όρια και η δικαιοδοσία. «Η διαμαρτυρία των φοιτητών είναι θεμιτή και δεν μπορεί να εμποδίζεται. Αν όμως οι διαμαρτυρόμενοι σπάσουν τις πόρτες, καταστρέψουν και εισβάλλουν στη σύγκλητο τότε τα πράγματα είναι διαφορετικά».

«Η κατάσταση με τους τραμπούκους και τους φασίστες στα πανεπιστήμια δεν μπορεί να συνεχιστεί», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο καθηγητής Κωνσταντίνος Γάτσιος, πρώην πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. «Τα πανεπιστήμια ναι μεν θα πρέπει να είναι ανοιχτά στην κοινωνία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι ξέφραγο αμπέλι. Οτι μπορεί να εισέρχεται σε αυτά όποιος θέλει και όποτε θέλει και, μάλιστα, ανωνύμως και χωρίς να έχει κάποια συγκεκριμένη δουλειά. Μήπως κάτι τέτοιο συμβαίνει στη Βουλή, στα υπουργεία, στα γραφεία των κομμάτων; Οχι βέβαια! Τότε γιατί να συμβαίνει στα πανεπιστήμια; Γιατί στη μία περίπτωση η φύλαξη είναι κάτι “προοδευτικό” και στην άλλη δεν είναι;» αναρωτιέται και προσθέτει: «Τα πανεπιστήμια χρειάζονται φύλαξη. Οι μεν άνθρωποι που διάγουν ένα μεγάλο μέρος της ημέρας τους (και της ζωής τους) σε αυτά έχουν δικαίωμα στην προσωπική τους ασφάλεια. Τη δε δημόσια περιουσία που δημιουργήθηκε με τις συνεισφορές γενεών Ελλήνων έχουμε την υποχρέωση να την προστατεύουμε και να τη διαφυλάττουμε - και όσοι την καταστρέφουν να την πληρώνουν».

Η φύλαξη των πανεπιστημίων από ένα αστυνομικό σώμα που δεν θα είναι στην άμεση εποπτεία των πρυτανικών αρχών του ίδιου του πανεπιστημίου είναι ένα ζήτημα που προβάλλουν αρκετοί πανεπιστημιακοί τόσο στον δημόσιο όσο και στον ακαδημαϊκό διάλογο. «Το πανεπιστήμιο πρέπει να είναι προστατευμένο, ασφαλώς και πρέπει να υπάρχει φύλαξη», λέει στο «ΘΕΜΑ» ο καθηγητής Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής του ΕΜΠ Γιώργος Αποστολόπουλος και προσθέτει: «Η ευθύνη, όμως, δεν μπορεί να ανήκει στην Αστυνομία, αλλά στο πανεπιστήμιο, όπως γίνεται παντού. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει άσυλο, έχουμε περιστατικά όπου εκλήθη και επενέβη η Αστυνομία. Ενα αστυνομικό σώμα θα δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα από αυτά που πάει να λύσει».

Τα περισσότερα πανεπιστημιακά ιδρύματα πάντως έχουν τοποθετηθεί διά των συγκλήτων τους στον δημόσιο διάλογο. Κοινός τόπος είναι η διαπιστωμένη ανάγκη φύλαξης. Ωστόσο, άλλα ιδρύματα με πιο περιφραστικό, άλλα με πιο κατηγορηματικό τρόπο αρνούνται τη σύσταση αστυνομικού σώματος. Στη δεύτερη κατηγορία ανήκει το Πανεπιστήμιο της Πάτρας, που ζητά την απόσυρση της σχετικής διάταξης, σημειώνοντας ότι «η Αστυνομία δεν χρειάζεται στα πανεπιστήμια, γιατί η παρουσία της δεν θα βοηθούσε σε τίποτα και μάλλον θα όξυνε τα προβλήματα». Δέχεται πάντως ότι το ζήτημα της φύλαξης είναι μείζον, χρειάζεται υπηρεσία φύλαξης, «χωρίς όμως αυτή να έχει στη δικαιοδοσία της προανακριτικές αρμοδιότητες και να υπάγεται στην Αστυνομία». Αντίστοιχα η σύγκλητος του Πανεπιστημίου της Αθήνας κρίνει ότι το ζήτημα της φύλαξης πρέπει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, να εφαρμοστεί έλεγχος εισόδου στα πανεπιστημιακά κτίρια, αλλά θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη «αποκλειστικά και μόνο μόνιμο πανεπιστημιακό προσωπικό, το οποίο θα πρέπει να έχει την απαραίτητη εκπαίδευση και κατάρτιση, καθώς και τις αναγκαίες αρμοδιότητες ώστε να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στην ιδιαιτερότητα του πανεπιστημιακού περιβάλλοντος», ενώ σημειώνεται ότι «με βάση το ισχύον νομικό πλαίσιο η αντιμετώπιση της παραβατικότητας ποινικής φύσεως ανήκει στην αρμόδια δύναμη της Πολιτείας».

Πολύ ξεκάθαρη θέση, όμως, έχει λάβει η σύγκλητος του Οικονομικού Πανεπιστημίου της Αθήνας. Το συγκεκριμένο Ιδρυμα, άλλωστε, έχει γίνει πολλές φορές πεδίο επεισοδίων, βανδαλισμών και κέντρο παρεμπορίου, με κορυφαία στιγμή ακραίας βίας την επίθεση σε βάρος του πρύτανή του Δημήτρη Μπουραντώνη. Το ψήφισμα της συγκλήτου που εκδόθηκε τις προηγούμενες ημέρες επισημαίνει:

■ Η επικείμενη νομοθετική ρύθμιση έρχεται να καλύψει ένα αποδεδειγμένο κενό προστασίας των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας και της περιουσίας του Ιδρύματος και κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Η αντιμετώπιση αξιόποινων πράξεων που τελούνται εντός των πανεπιστημιακών χώρων αποτελεί αρμοδιότητα της Πολιτείας, η οποία και φέρει θεσμικά την ευθύνη θέσπισης και εφαρμογής του νόμου.

■ Θεωρεί επίσης ότι η υφιστάμενη υπηρεσία φύλαξης των εγκαταστάσεων του ιδρύματος, που τελεί υπό την εποπτεία των πανεπιστημιακών αρχών, θα πρέπει να ενισχυθεί με κατάλληλα τεχνικά μέσα και προσωπικό και να χρηματοδοτηθεί επαρκώς από την Πολιτεία.

Ειδήσεις σήμερα

Lockdown: Σε «κόκκινο κλοιό» η Αττική 

Κορωνοϊός - Ποιο lockdown: Στα ίδια επίπεδα με την περσινή - προ περιορισμών - εποχή η κίνηση στην Αθήνα 

Νέο πυραυλικό σύστημα επισπεύδει 10 φορές το ταξίδι στον Άρη