Ενώ ο κόσμος στενάζει στα νοσοκομεία, η αγορά παραμένει κλειστή, έμποροι και εστιάτορες βουλιάζουν στα χρέη και το κόστος του lockdown φτάνει τα €700 εκατ. την εβδομάδα, η χώρα ζει ένα σκηνικό τρέλας
Γρηγόρης Τζιοβάρας
Τα βάναυσα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν στη Νέα Σμύρνη, με τον ξυλοδαρμό την περασμένη Κυριακή πολίτη από αστυνομικό και την απόπειρα λιντσαρίσματος αστυνομικού δύο μέρες αργότερα από ομάδα χούλιγκαν, επανέφεραν στο προσκήνιο τη συζήτηση για τα φαινόμενα βίας στην ελληνική κοινωνία. Στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκαν αφενός ο ρόλος της Ελληνικής Αστυνομίας και οι συμπεριφορές των στελεχών της και αφετέρου τα φαινόμενα ανομίας, με πρωταγωνιστές ομάδες των λεγόμενων αντεξουσιαστών και την ανοχή ή κάλυψη την οποία βρίσκει συχνά η δράση τους από τις επίσημες πολιτικές δυνάμεις.
Απορρίπτοντας τις «ανιστόρητες και παντελώς αβάσιμες κραυγές» για «χούντα» και «αστυνομοκρατία», που συνιστούν απλοϊκές προσεγγίσεις σε πολυσύνθετα προβλήματα, με τα οποία -λιγότερο ή περισσότερο- έρχονται αντιμέτωπες πολλές χώρες του δυτικού κόσμου, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη εστιάζει τις προσπάθειές της στην ανάδειξη του πολυσύνθετου χαρακτήρα που έχουν τα φαινόμενα βίας και ανομίας. Οπως εκμυστηρεύεται σε συνομιλητές του ο κ. Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, τους τελευταίους μήνες που (ξανα)βρίσκεται στη λεωφόρο Κατεχάκη έχει ως κύριο μέλημά του «να πάψει η Αστυνομία να αντιμετωπίζεται ως “εχθρός” και “στόχος”».
Κεντρικός στόχος του, όπως λένε συνεργάτες του, είναι «να αποκτήσουν κύρος η στολή και ο ρόλος του αστυνομικού ώστε να περιοριστεί η βία». Κι αυτό θεωρεί ότι θα επιτευχθεί όταν «η κοινωνία συνυπολογίζει ότι στα θύματα είναι και τραυματίες αστυνομικοί», κάτι που σε κάποιον βαθμό επετεύχθη στη Νέα Σμύρνη. «Χωρίς πολιτικό σχεδιασμό και επικοινωνιακή υποστήριξη, οι αστυνομικές επιχειρήσεις θα δυσφημούνται συστηματικά από τις ενεργές μειοψηφίες που στηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος παραμένει προσκολλημένος στα αντανακλαστικά που είχε όταν ήταν κόμμα του 3%», είναι η πεποίθηση που επικρατεί στο επιτελείο του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη.
Κάθε μέρα δύο πορείες
Οπως πληροφορείται το «ΘΕΜΑ», από την πρώτη στιγμή που έλαβε χώρα ο ξυλοδαρμός στη Νέα Σμύρνη, στη λεωφόρο Κατεχάκη σήμανε συναγερμός, καθώς εκτιμήθηκε ο κίνδυνος να ανακυκλωθεί η ένταση στους δρόμους, η οποία είχε ξεκινήσει με τα συλλαλητήρια κατά των αλλαγών στα ΑΕΙ και συνεχίστηκε με τις πορείες, τις κινητοποιήσεις και τις δεκάδες άλλες ακτιβιστικές ενέργειες υπέρ των αιτημάτων του πολυϊσοβίτη Δημήτρη Κουφοντίνα. Τα στοιχεία που συλλέγουν οι αρμόδιες αστυνομικές υπηρεσίες είναι εύγλωττα: στη διάρκεια του περασμένου Φεβρουαρίου πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή της Αττικής 79 δημόσιες υπαίθριες συναθροίσεις και πορείες, εκ των οποίων οι 63 ήταν στο κέντρο της Αθήνας, πρώτο δεκαήμερο του Μαρτίου έγιναν 41 πορείες σε όλη την Αττική, εκ των οποίων οι 30 στο κέντρο της πρωτεύουσας.
Δείτε σχετικό βίντεο από τη Νέα Σμύρνη:
Κλείσιμο
Μόλις μου το έστειλαν στο polispark, Νέα Σμύρνη.
Μη ξεχνάμε η βία φέρνει βία.
Μαζεύετε τους από το δρόμο.
Φωνάζει πονάω και τον βαράνε.
Στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη αντιμετώπισαν με πολιτική ψυχραιμία το κλίμα αναταραχής που προσπάθησαν να δημιουργήσουν όσοι ήθελαν να γίνει δεκτός ο εκβιασμός του καταδικασμένου για 11 δολοφονίες ηγετικού στελέχους της «17 Νοέμβρη» που ήθελε να μεταφερθεί στη φυλακή της αρεσκείας του.
«Δεν πρέπει η κυβέρνηση να φαίνεται πως μπαίνει σε ένα παιχνίδι νέου γύρου του Εμφυλίου», ήταν η άποψη που επικράτησε. «Στους αντάρτες του Κουφοντίνα δεν απαντάμε με τους χωροφύλακες του Μακρυγιάννη», ειπώθηκε χαρακτηριστικά σε μια από τις συσκέψεις των συνεργατών του κ. Χρυσοχοΐδη.
Σε αντίστοιχο πλαίσιο τέθηκε και η υπόθεση της Νέας Σμύρνης μετά την «καταδικαστέα από κάθε άποψη» ενέργεια του αστυνομικού να ξυλοκοπήσει έναν πολίτη, ακόμη και αν ο τελευταίος τον προκάλεσε. Γι’ αυτό και άμεσα ανακοινώθηκε η διενέργεια ΕΔΕ και η απόφαση να τεθεί σε διαθεσιμότητα ο πρωταγωνιστής του συγκεκριμένου επεισοδίου. Η συνέχεια που δόθηκε δύο μέρες αργότερα, όταν στον ίδιο χώρο διοργανώθηκε συλλαλητήριο κατά της αστυνομικής βίας, δεν εξέπληξε τους επιτελείς της Κατεχάκη. Πολιτικοί παρατηρητές, πάντως, επισημαίνουν ότι ο επικοινωνιακός μηχανισμός της κυβέρνησης καθυστέρησε να ενεργοποιηθεί, με αποτέλεσμα τις πρώτες ώρες να βρεθεί στο καναβάτσο, από το οποίο μπόρεσε να ξεφύγει όταν πήρε πάνω του την υπόθεση ο κ. Μητσοτάκης, κάνοντας δύο δημόσιες παρεμβάσεις εντός της ίδιας ημέρας: την πρώτη για να καλέσει τον κ. Τσίπρα να πάψει να υποδαυλίζει τις κινητοποιήσεις και τη δεύτερη, μετά τον τραυματισμό του αστυνομικού, για να κάνει έκκληση για ενότητα.
Η πίεση στους νέους
«Το υπόστρωμα είναι η κόπωση της COVID-19, που εκφράζεται ιδιαίτερα σαν διαγενεακό, όχι πολιτικό, πρόβλημα σε όλη την Ευρώπη», επισημαίνουν συνεργάτες του κ. Χρυσοχοΐδη. Εξηγούν ότι οι σημερινοί νέοι δέχονται ισχυρή πίεση από τις επιπτώσεις της πανδημίας, τους περιορισμούς των lockdown και την απομόνωσή τους από τον φιλικό και κοινωνικό περίγυρο τους. «Δεν ήταν τυχαία η συμμετοχή στα επεισόδια της Τρίτης οπαδών ποδοσφαιρικών ομάδων, οι οποίοι για πάνω από έναν χρόνο στερούνται τη διαδικασία εκτόνωσης αλλά και κοινωνικής ένταξης που συνιστά για εκείνους η παρακολούθηση αθλητικών αγώνων».
Τα πράγματα γίνονται ιδιαίτερα δυσχερή στη χώρα μας, καθώς προηγήθηκε η δεκαετής οικονομική κρίση που έχει αφήσει έντονο αποτύπωμα στις σημερινές νέες γενιές που είναι οι πρώτες έπειτα από πολλές δεκαετίες που δεν θα ζήσουν καλύτερα από τους γονείς τους, όπως συνέβαινε από το τέλος της Κατοχής και του Εμφυλίου. Σε όλα αυτά προστέθηκε και η πανδημία του κορωνοϊού που πρόσθεσε μια «επιπλέον διαγενεακή ανισότητα εις βάρος των νέων», καθώς είναι μεταξύ εκείνων που πλήττονται περισσότερο από τους περιορισμούς και το πάγωμα της οικονομικής και κοινωνικής δραστηριότητας.
Υπάρχει, όμως, και η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος, όπως επισημαίνουν συνεργάτες του υπουργού Προστασίας του Πολίτη. Που προκύπτει, όπως λένε, από το γεγονός ότι μετά τους υγειονομικούς, οι αστυνομικοί ήταν η κοινωνική ομάδα που ενεπλάκη περισσότερο από κάθε άλλη στη μάχη κατά της πανδημίας. «Η πλειονότητα των γυναικών και των ανδρών είναι από τον Μάρτιο του 2020 στους δρόμους ασκώντας πολλαπλά καθήκοντα για τα οποία δεν είχαν εκπαιδευτεί και ούτε βεβαίως υπήρξε έμπρακτη, οικονομική αναγνώριση της προσφοράς τους», σημειώνουν.
Σε πείσμα, μάλιστα, των εντυπώσεων που κατά καιρούς δημιουργούνται, η ηγεσία της Κατεχάκη διαψεύδει ισχυρισμούς που θέλουν το Αστυνομικό Σώμα στη χώρα μας είναι ένα από τα πολυπληθέστερα στην Ευρώπη. «Εχουμε προσωπικό 55.000 και αναλογικά με τον πληθυσμό μας είμαστε μεταξύ ένατης και ενδέκατης θέσης στην Ευρωπαϊκή Ενωση», αναφέρουν αρμόδιες πηγές. Προσθέτουν, μάλιστα, ότι γίνεται παρανόηση επειδή σε άλλες χώρες λειτουργούν πολλά διαφορετικά σώματα αστυνόμευσης, ενώ στη χώρα μας υπάρχουν μόνον η ΕΛ.ΑΣ. και το Λιμενικό. Εξηγούν ότι ένα μεγάλο μέρος του προσωπικού είναι οι συνοριοφύλακες, λόγω της έξαρσης του Μεταναστευτικού, όπως και οι υπηρετούντες στη φύλαξη είτε επισήμων είτε θεωρούμενων ως στόχων εγκληματικών οργανώσεων, που φτάνουν τους 3.000. Οι κατά καιρούς απόπειρες να μειωθεί ο αριθμός τους συναντά «ισχυρές αντιδράσεις και διαμαρτυρίες από κάθε είδους μεγαλόσχημους ποικίλων κομματικών αποχρώσεων».
Από τις προσλαμβάνουσες που έχουν στην ηγεσία του Προστασίας του Πολίτη άγονται στο συμπέρασμα ότι «η συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας έδειξε αντοχή και ωριμότητα» στα προβλήματα της πανδημίας και μόνο «ένα μικρό ελάχιστο τμήμα της κοινωνίας λειτουργεί με προκλητική αδιαφορία για τη δημόσια υγεία». Υπό αυτό το πνεύμα τονίζουν ότι «δεν αξίζει να ματαιώσουμε την προσπάθεια για μικροκομματικούς λόγους», αφού «η χώρα περνά τον τελευταίο κάβο πριν από τη λήξη της πανδημίας, βγαίνει σε λίγο από την έκτακτη κατάσταση, η οικονομία θα ξαναλειτουργήσει και οι πολίτες θα ανακτήσουν τη ζωή τους και την καθημερινότητά τους».
Τι συμβαίνει στην Ευρώπη
Οι διαδηλώσεις και τα επεισόδια δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό φαινόμενο, υποστηρίζουν πηγές του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, παραθέτοντας μια μακρά λίστα χωρών της Ευρώπης που -είτε στην περίοδο της πανδημίας είτε στο πρόσφατο παρελθόν- είδαν να διαδραματίζονται ακόμη πιο άγριες σκηνές. Ενδεικτικά:
■ Στη Γαλλία, από τον Νοέμβριο του 2018, όταν και ξεκίνησαν οι διαδηλώσεις των «Κίτρινων Γιλέκων», σχεδόν σε καθημερινή βάση υπάρχουν κινητοποιήσεις και βίαια επεισόδια μεταξύ διαδηλωτών και αστυνομικών. Επεισόδια σημειώθηκαν τελευταία και με διάφορες άλλες αφορμές, όπως η προώθηση του Νόμου για την Απόλυτη Ασφάλεια, αλλά και η αντίδραση σε υπερβολική χρήση βίας από την Αστυνομία, με την «υπόθεση Ζικλέρ», ο οποίος έπεσε θύμα αστυνομικής βίας (τραυματίστηκε) τον Νοέμβριο του 2020, όταν αρνήθηκε να φορέσει μάσκα. Από τον Δεκέμβριο του 2019 έως και τον Νοέμβριο του 2020 πραγματοποιήθηκαν χιλιάδες προσαγωγές και συλλήψεις από τη γαλλική Αστυνομία, ενώ σημειώθηκαν 378 τραυματισμοί διαδηλωτών, δημοσιογράφων και περαστικών, αλλά και 4 θάνατοι. Σε αρκετές περιπτώσεις έχουν υπάρξει διαδηλώσεις και επεισόδια ενάντια στα μέτρα για την πανδημία.
■ Στην Ιταλία ξέσπασαν τον περασμένο Οκτώβριο βίαια επεισόδια στο Μιλάνο, στο Τορίνο και στη Νάπολη, ως αντίδραση στα νέα περιοριστικά μέτρα για τη διαχείριση της πανδημίας. Για εβδομάδες προκλήθηκαν επεισόδια, καταστροφές σε τραμ και δημόσια περιουσία, φωτιές σε κάδους κ.τ.λ. Η Αστυνομία προχώρησε πολλές φορές σε βίαιη διάλυση με τη χρήση δακρυγόνων και σε μαζικές προσαγωγές και συλλήψεις.
■ Στη Γερμανία, όπου έχουν πραγματοποιηθεί πολλές πορείες αρνητών της πανδημίας και ακροδεξιών ομάδων, έχουν υπάρξει συμπλοκές με την Αστυνομία και βίαιη διάλυση πλήθους. Χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή του περασμένου Αυγούστου, όταν έγινε απόπειρα εφόδου στο Ράιχσταγκ. Από εκείνη την περίοδο υπήρξαν πολλές καταγγελίες για υπερβολική χρήση βίας από πλευράς της Αστυνομίας.
■ Στην Ισπανία, μετά τη σύλληψη τον περασμένο μήνα του ράπερ Πάμπλο Χασέλ με την κατηγορία της εξύμνησης τρομοκρατικής οργάνωσης και προσβολής της μοναρχίας, ξέσπασαν επί πενθήμερο βίαια επεισόδια και συγκρούσεις με την Αστυνομία. Στη Βαρκελώνη σημειώθηκαν βανδαλισμοί, καταστροφές δημόσιας περιουσίας και καταστημάτων, πυρπολήθηκαν τράπεζες, ενώ εξαπολύθηκαν επιθέσεις κατά αστυνομικών με φωτοβολίδες ευθείας βολής και βόμβες μολότοφ. Η ισπανική Αστυνομία έκανε συνεχόμενες επεμβάσεις σε κτίρια του Πανεπιστημίου Γέιδα, όπου είχαν καταφύγει διαδηλωτές, και προχώρησε σε περισσότερες από 90 συλλήψεις. Για τη διάλυση του πλήθους έγινε χρήση και λαστιχένιων σφαιρών. Στα επεισόδια τραυματίστηκαν περισσότερα από 100 άτομα ενώ ένας διαδηλωτής έχασε το ένα μάτι του, πιθανότατα από λαστιχένια σφαίρα.
■ Στο Βέλγιο οι προσπάθειες για διοργάνωση συναθροίσεων, οι οποίες είχαν απαγορευτεί, οδήγησαν σε αντιπαράθεση με την Αστυνομία και σε συλλήψεις εκατοντάδων διαδηλωτών.
■ Στην Αυστρία απαγορεύτηκαν πολλές διαδηλώσεις εναντίον των μέτρων κατά της πανδημίας. Η Αστυνομία προχώρησε σε διάλυση των συγκεντρώσεων και σε συλλήψεις για μη τήρηση μέτρων και αποστάσεων και μη χρήση μάσκας.
■ Στην Ολλανδία -κυρίως στο Αμστερνταμ- τις τελευταίες ημέρες έγιναν επίσης προσπάθειες διοργάνωσης συγκεντρώσεων κατά των μέτρων για την πανδημία παρά τις απαγορεύσεις. Η Αστυνομία διέλυσε τις συγκεντρώσεις και προχώρησε σε συλλήψεις.
