VAST: Οι Ευρωπαϊκές αξίες μέσα στο χώρο και το χρόνο

Μια διεθνής ομάδα ερευνητών υπό την ηγεσία του Ινστιτούτου Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος καλείται να μελετήσει τις Ευρωπαϊκές αξίες και πως αυτές αλλάζουν μέσα στο χώρο και το χρόνο.

Το νέο Ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα που θα μελετήσει τα παραπάνω ονομάζεται VAST (Values Across Space & Time), ξεκίνησε στο τέλος του 2020 και εντάσσεται στο πλαίσιο των ερευνητικών προγραμμάτων πολιτιστικής κληρονομίας του Horizon 2020. Το VAST έχει σαν στόχο τη διερεύνηση του μετασχηματισμού των θεμελιωδών Ευρωπαϊκών ηθικών αξιών μέσα στο χώρο και το χρόνο οι οποίες θεωρούνται βασικές για τη διαμόρφωση βιώσιμων κοινωνιών οι οποίες επιτρέπουν στους πολίτες να συνυπάρχουν αρμονικά, αξίες όπως η ελευθερία, η δημοκρατία, η ισότητα, η ανοχή, ο διάλογος, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια και το κράτος δικαίου.

Το ερευνητικό έργο VAST είναι μία κοινοπραξία μεταξύ οκτώ οργανισμών από πέντε χώρες: το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών Δημόκριτος (Ελλάδα), Πανεπιστήμιο του Μιλάνο (Ιταλία), Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ελλάδα), Πανεπιστήμιο NOVA της Λισαβώνας (Πορτογαλία), Μουσείο Παραμυθιού (Κύπρος), Semantika (Σλοβενία), Μουσείο Galileo (Ιταλία), Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου (Ελλάδα).

Το όραμα του έργου είναι να φέρει τις Ευρωπαϊκές αξίες στο προσκήνιο χρησιμοποιώντας προηγμένη τεχνολογία, για να δημιουργήσει μία ψηφιακή πλατφόρμα και μία βάση γνώσης, όπου θα περιλαμβάνεται υλικό από τρεις τομείς: το θέατρο (εστιάζοντας στο αρχαίο ελληνικό Δράμα), την Επιστήμη (εστιάζοντας στην Επιστημονική Επανάσταση και σε κείμενα φυσικής φιλοσοφίας του 17ου αιώνα) και τη λαογραφία (εστιάζοντας σε λαϊκούς μύθους και παραμύθια).
Οι ερευνητές θα εφαρμόσουν μεθοδολογίες και ηλεκτρονικά εργαλεία, όπως ανάλυση περιεχομένου, συνεντεύξεις, ερωτηματολόγια, θεατρικά έργα, ιστορίες και αφηγήσεις σε βίντεο, σε προφορική ή γραπτή μορφή, για να παρακολουθήσουν τις Ευρωπαϊκές αξίες μέσα στον χώρο και τον χρόνο, να διευκολύνουν την ενιαία κατανόηση της εξέλιξης αυτών και να μελετήσουν πώς εκλαμβάνονται από το κοινό. Η κοινότητα από την οποία θα προκύψει το συγκεκριμένο περιεχόμενο απαρτίζεται από ερευνητές και επαγγελματίες του χώρου, καθώς και καλλιτέχνες, επιμελητές, αφηγητές, θεατές, επισκέπτες μουσείων και φοιτητές.

Πέρα από την ανάλυση του μετασχηματισμού των ηθικών αξιών του παρελθόντος, το VAST θα μελετήσει τον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούμε και εκλαμβάνουμε τις ηθικές αξίες σήμερα, συλλέγοντας, ψηφιοποιώντας και αναλύοντας αφηγήσεις και εμπειρίες, τόσο από ένα δίκτυο επικοινωνίας των ηθικών αξιών (π.χ. καλλιτέχνες, σκηνοθέτες, φορείς από την πολιτιστική και δημιουργική βιομηχανία, επιμελητές, αφηγητές, εκπαιδευτικοί κ.ά.), όσο και από αντίστοιχα κοινά, όπως θεατές, επισκέπτες μουσείων, φοιτητές, μαθητές κ.ά.

Το VAST σκοπεύει να ψηφιοποιήσει και να διαφυλάξει ιστορίες, ευρήματα και εμπειρίες, ως άυλα στοιχεία, τα οποία είναι συνδεδεμένα με εμβληματικές θεατρικές παραγωγές και μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα, ενοποιώντας ψηφιακά τεχνουργήματα και παρέχοντας συμπληρωματικό πλαίσιο για ανάλυση και σημασιολογική αξιολόγηση των ψηφιακών στοιχείων και πηγών της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Αυτή η ψηφιοποίηση και προφύλαξη της Ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς βελτιώνει την κατανόηση της πολιτιστικής μας ιστορίας και κουλτούρας, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί βασικό οδηγό προς την οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική και βιώσιμη ανάπτυξη.