Γιατί η Αϊτή ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την Ελληνική Ανεξαρτησία

Μία ανάρτηση στα social media της προέδρου της Δημοκρατίας κυρίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου, παραμονές της 200ης επετείου της Επανάστασης του 1821, έφερε στην επιφάνεια την άγνωστη προσφορά της μακρινής Αϊτής, στον αγώνα της Εθνεγερσίας. Η μικρή και φτωχική χώρα της Καραϊβικής, ήταν η πρώτη που αναγνώρισε το 1822 την ελληνική Ανεξαρτησία, με μία θερμή επιστολή του φιλέλληνα προέδρου της Ζαν Πιερ Μπουαγέ, προς τον Αδαμάντιο Κοράη.

«Πρώτη κατήργησε τη δουλεία, πρώτη αναγνώρισε την Ελληνική Επανάσταση. Η Αϊτή, με επιστολή του τότε προέδρου της, Jean Pierre Boyer, στον Κοραή, εξέφρασε τον ενθουσιασμό της για την Ελλάδα που ''εδράξατο των όπλων'' για να αποκτήσει την ελευθερία της και τη θέση της ανάμεσα στα έθνη» έγραψε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας στον επίσημο λογαριασμό στα κοινωνικά δίκτυα παραθέτοντας την επιστολή - ντοκουμέντο του Μπουαγιέ προς τον Κοράη.

Όπως έκανε γνωστό επίσης ο υπουργός Εξωτερικών κ. Νίκος Δένδιας, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τη συμπλήρωση 200 ετών από την Εθνεγερσία, η Ελλάδα θα τιμήσει την Αϊτή, τονίζοντας τη: «σημασία που αποδίδει η χώρα μας στην επίσημη αναγνώριση της Επανάστασης του 1821 από τη Δημοκρατία της Αϊτής και την έμπρακτη συμπαράστασή της». Στο πλαίσιο αυτό, ο κ.Δένδιας θα επισκεφθεί την Aϊτή μέχρι το φθινόπωρο, εφόσον το επιτρέψουν οι επιδημιολογικές συνθήκες.

Το τουίτ της Προέδρου της Δημοκρατίας:

Πρώτη κατήργησε τη δουλεία, πρώτη αναγνώρισε την Ελληνική Επανάσταση. Η Αϊτή, με επιστολή του τότε προέδρου της Jean Pierre Boyer στον Κοραή, εξέφρασε τον ενθουσιασμό της για την Ελλάδα που «εδράξατο των όπλων» για να αποκτήσει την ελευθερία της και τη θέση της ανάμεσα στα έθνη. pic.twitter.com/7nCWVgYGWV

— President GR (@PresidencyGR) March 23, 2021

Κοραής σε πρόεδρο Αϊτής: «Εσείς, γενναίοι απόγονοι των Αφρικανών»

Η Αϊτή ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Ελλάδας, αμέσως μετά το ξεκίνημα της Επανάστασης, όταν άλλες χώρες και κυρίως οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής, δυσφορούσαν στις κινήσεις των υπόδουλων Ελλήνων κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Στα τέλη του 1821 η ηγεσία των ελληνικών επαναστατικών δυνάμεων και η Πελοποννησιακή Γερουσία, υπογράφουν στην Α' Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου, την Διακήρυξη της ελληνικής Ανεξαρτησίας της Ελλάδος. Ουσιαστικά αποτελούσε της πρώτη πράξη διεθνούς δικαίου των επαναστατημένων Ελλήνων. Ακολούθησε η έκκληση επιφανών Ελλήνων της ομογένειας στο εξωτερικό, για βοήθεια και συμπαράσταση κυβερνήσεων και πολιτών.

Ο Αδαμάντιος Κοραής, ως επικεφαλής της «Ελληνικής Επιτροπής Παρισίων» απέστειλε σχετικές επιστολές μαζί με τ’ άλλα τα μέλη του «διευθυντηρίου», Κωνσταντίνο Πολυχρονιάδη, Αθανάσιο Βογορίδη και Χριστόδουλο Κλωνάρη, σε επικεφαλής ξένων κυβερνήσεων, ζητώντας τους να συμπαρασταθούν ηθικά και υλικά στον ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα της παλιγγενεσίας.

Τα προβλήματα ωστόσο ήταν πολλά, με κυριότερο τη στάση των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής, που αποτελούσαν τη λεγόμενη «Ιερά Συμμαχία». Ρωσία, Αυστρία, Πρωσία, Γαλλία, Αγγλία όχι μόνο δεν αναγνώρισαν την Επανάσταση, αλλά την αποδοκίμασαν χαρακτηρίζοντας τη Διακήρυξή της «αυθάδη και αδέξια». Ωστόσο υπήρξαν και εξαιρέσεις.

Ανάμεσα στους παραλήπτες των επιστολών ήταν και ο πρόεδρος της μικρής και φτωχής Αϊτής, πρωταγωνιστής του αγώνα ανεξαρτησίας της χώρας του λίγα χρόνια πριν, Ζαν Πιερ Μπουαγέ. Η Αϊτή είχε κηρύξει την ανεξαρτησία της από τη Γαλλία την Πρωτοχρονιά του 1804 και ήταν η πρώτη χώρα που κατάργησε τη δουλεία

Ο πρόεδρος της Αϊτής ήταν μιγάς γαλλικής καταγωγής απ’ τον πατέρα του, μ’ ευρωπαϊκή κουλτούρα και σπουδές στην Γαλλία και διαπνεόμενος από έντονα φιλελληνικά αισθήματα. Ο Κοραής στην επιστολή του προς τον Μπουαγέ, καλεί τον λαό της Αϊτής να στηρίξει τον δίκαιο αγώνα των Ελλήνων για ανεξαρτησία. «Εσείς, γενναίοι απόγονοι των Αφρικανών, έχετε να αναφέρετε τρεις αιώνας συμφορών, κατά τους οποίους οι πρόγονοί σας ξεριζωμένοι από την γενέτειραν γην και μεταφερμένοι εις τας Αμερικανικάς χώρας διήγαγον εκεί μίαν ζωήν πόνων, χωρίς άλλην παρηγορίαν ει μη ότι είχον κάμει εκάστην ημέραν ένα βήμα επί πλέον προς τον τάφον» αναφέρει μεταξύ άλλων, συνεχίζοντας: «Γενναίοι Αϊτινοί, έχετε δοκιμάσει τας αγωνίας της δουλείας η οποία προ ολίγου εβάρυνε εφ’ υμών. Τέκνα αυτής τής Αφρικής, των οποίων οι τόποι είναι γειτονικοί προς αυτούς της Ελλάδος, έλθετε εις βοήθειάν μας».

Μπουαγέ : «Με μεγάλο ενθουσιασμό μάθαμε ότι η Ελλάδα άρπαξε τα όπλα»

Μπορεί η Αϊτή ν’ απείχε σχεδόν 9 χιλιάδες χλμ μακριά από την επαναστατημένη Ελλάδα στην άλλη πλευρά του Βόρειου Ατλαντικού Ωκεανού, αλλά ο πρόεδρος Μπουαγέ απάντησε άμεσα στον Κοραή και τους συνεργάτες του, με μία θερμή επιστολή με την οποία αναγνώρισε πλήρως το δικαίωμα των υπόδουλων Ελλήνων γι’ αυτοδιάθεση.

«Με μεγάλο ενθουσιασμό μάθαμε ότι η Ελλάδα αναγκάστηκε τελικά να αρπάξει τα όπλα, για να αποκτήσει την ελευθερία της και τη θέση που της ανήκει ανάμεσα στα κράτη. Πολίτες, μεταφέρετε στους συμπατριώτες σας τις θερμότερες ευχές για απελευθέρωση, που σας στέλνει ο λαός της Αϊτής», γράφει μεταξύ άλλων ο πρόεδρος της Αϊτής προς τα μέλη της «Ελληνικής Επιτροπής Παρισίων», που όπως φαίνεται πως δεν είχαν στείλει τυχαία την έκκληση προς την Αϊτή. «Το έκαναν έπειτα από προτροπές του επισκόπου πρώην Βλαισών Γρηγορίου και του φημισμένου Γάλλου στρατηγού Λαφαγιέτ. Ο φιλέλληνας επίσκοπος είχε πρόσφατα περιοδεύσει στην Αμερική και επισκέφτηκε την Αϊτή, όπου φαίνεται ότι διατηρούσε δεσμούς με την εκεί Καθολική Εκκλησία» λέει ο ερευνητής και συγγραφέας κ. Γρηγόρης Ζώρζος που έχει ασχοληθεί διεξοδικά με την προσφορά της Αϊτής στον αγώνα του 1821.

Την εποχή που έλαβε την επιστολή του Κοραή ο Μπουαγέ, το νησί της Ισπανιόλας, σημερινή Αϊτή και Αγιος Δομήνικος μαζί, είχε αρχίσει να κατακτά την ελευθερία του από το 1801, εκδιώκοντας τους Γάλλους και Ισπανούς αποικιοκράτες από την περιοχή. Η ανακήρυξη του πρώτου κράτους της Αϊτής επισημοποιήθηκε την 1η Ιανουαρίου 1804. Ο στρατηγός Μπουαγιέ ανέλαβε πρόεδρος το 1818. Ενώ το κράτος είχε διασπαστεί κατάφερε να το ενοποιήσει και να ενσωματώσει τις ισπανοκρατούμενες έως τότε περιοχές το 1822.

Αντί για χρήμα, εθελοντές και … καφέ

Ο Μπουαγέ δηλώνει στην «Ελληνική Επιτροπής Παρισίων» πως αδυνατεί να συνεισφέρει οικονομικά στον ελληνικό αγώνα, επειδή η χώρα του είναι φτωχή και προσπαθεί να επιβιώσει μετά τους πολυετείς πολέμους. Όμως θ’ αποστείλει στην επαναστατημένη Ελλάδα ένα καράβι φορτωμένο με εθελοντές Αϊτινούς πολεμιστές και 45 τόνους καφέ προς πώληση, για να αγοραστούν καριοφίλια και άλλα πολεμοφόδια για τον αγώνα. «Πρόκειται για μία ιδιαίτερα συγκινητική κίνηση. Άνθρωποι από άλλοι φυλή, με άλλο χρώμα και άλλη θρησκεία ενδιαφέρθηκαν για τον αγώνα των Ελλήνων το 1821 και ήρθαν να πολεμήσουν για την ελευθερία της Ελλάδας» λέει ο κ.Ζώρζος, τονίζοντας πως η ευαισθησία των Αϊτινών οφειλόταν στο γεγονός πως και οι ίδιοι νωρίτερα είχαν κάνει τη δική τους παρόμοια επανάσταση κατά των Γάλλων αποικιοκρατών, που είχε πολλά κοινά με τον ελληνικό αγώνα. Όσον αφορά του 45 τόνους καφέ: «Μας απέστειλαν για να μας στηρίξουν ότι παρήγαγαν εκείνη την εποχή. Ήταν το πιο ακριβό προϊόν τους και βέβαια πωλούνταν πανάκριβα».

Ο επίτιμος πρόξενος της Αϊτής στην Ελλάδα κ. Ιβέλτ Λεμπρέν, ήταν αυτός που για πρώτη φορά έθεσε δημόσια την προσφορά της Αϊτής στον ελληνικό αγώνα της Ανεξαρτησίας και την απαντητική επιστολή του Μπουαγέ προς τον Κοράη. «Η Αϊτή ήταν μια φτωχή χώρα που αδυνατούσε να στείλει χρήματα στην Ελλάδα. Ο πρόεδρος Μπουαγέ όμως, ανταποκρίθηκε θερμά με συμβολικό τρόπο, με την επιστολή του στον Κοραή και τους άλλους Έλληνες» δήλωσε, αναφέροντας πως είχε αποσταλεί μικρός αριθμός Αϊτινών προκειμένου να πολεμήσει στο πλευρό των επαναστατημένων, αλλά: «είναι αμφίβολο εάν έφτασαν τελικά στην Ελλάδα”.

Ο ερευνητής και συγγραφέας κ.Ζώρζος, αναφέρει πως το καράβι με τους Αϊτινούς και τον καφέ, έφτασε στη Μεσόγειο, αλλά δέχτηκε επίθεση από γαλλικά πολεμικά πλοία με αποτέλεσμα να βουλιάξει. «Ξεκίνησαν από την Αϊτή για την Ελλάδα, μαζί με 45 τόνους καφέ αλλά τους επιτέθηκαν γαλλικές δυνάμεις στη Μεσόγειο, κάτω από την Ιταλία, και το βούλιαξαν. Τα καράβια της Αϊτής αποτελούσαν «κόκκινο» πανί για τους Γάλλους, αφού οι Αϊτινοί είχαν αποτινάξει τον γαλλικό αποικιοκρατικό ζυγό και είχαν ανακηρύξει την ανεξαρτησία της από τους Γάλλους» λέει.

Η Αϊτή ήταν η πρώτη χώρα που αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Ελλάδας τον Ιανουάριο του 1822. Σχεδόν 1,5 χρόνο μετά, στα μέσα του 1823, η Μεγάλη Βρετανία ήταν η πρώτη από τις «Μεγάλες Δυνάμεις», που διαφοροποιήθηκε, αναγνωρίζοντας τους επαναστατημένους Έλληνες ως εμπόλεμο έθνος.

Αναγνώριση της προσφοράς της Αϊτής

Μ΄ αφορμή τη συμπλήρωση 200 ετών από την Επανάσταση του 1821, ο βουλευτής της Ν.Δ. κ. Κωνσταντίνος Μπογδάνος ζήτησε από το υπουργείο Εξωτερικών να τιμήσει η χώρα μας την Αϊτή και τους 100 εθελοντές που φέρονται να έχασαν τη ζωή τους ερχόμενοι να λάβουν μέρος στον αγώνα της Ανεξαρτησίας. Ο βουλευτής της Ν.Δ. πρότεινε να τοποθετηθεί μαρμάρινη αναθηματική πλάκα στη βουλή και να αποδοθούν 100 υποτροφίες σε φοιτητές της Αϊτής για ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματά.
Ο δήμος Καλαβρύτων τίμησε σε ειδική εκδήλωση την Αϊτή, ενώ ο δήμαρχος Αθανάσιος Παπαδόπουλος, ξεκίνησε εκστρατεία ενημέρωσης των Αυτοδιοικητικών όλης της χώρας, προκειμένου να συγκεντρωθούν χρήματα για την ανέγερση σχολείου στην Αϊτή,
που αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα με μεγάλο μέρος του πληθυσμού της να ζει σε συνθήκες φτώχειας.