Πόλεμος για την αντικατάσταση της ελληνικής σημαίας με το πολύχρωμο έμβλημα των ΛΟΑΤΚΙ+, το γνωστό ουράνιο τόξο, που συμβολίζει την ανοχή στη διαφορετικότητα σε πίνακα για το 1821
Αν είχε απομείνει έστω και ένας Ελληνας πολίτης που να μην είχε διαβάσει ή ακούσει ποτέ τον όρο «ΛΟΑΤΚΙ+», πλέον δεν έχει καμία δικαιολογία. Τις τελευταίες ημέρες το αρκτικόλεξο (Λεσβίες, Ομοφυλόφιλοι, Αμφίφυλοι, Τρανς, Κουίρ, Ιντερσεξ κ.λπ.) συζητήθηκε με ένταση παροξυσμού - αν και ελάχιστα επί της ουσίας. Ολως παραδόξως, η μαζική γνωριμία της πλειονότητας των Ελλήνων με μία κατά το πλείστον άγνωστη κοινότητα συμπολιτών προέκυψε χάριν της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου. Αφορμή στάθηκε η«βεβήλωση» εις βάρος της ελληνικής σημαίας, μια ψηφιακή παραποίηση κατευθείαν στο κέντρο ενός σχεδόν ιερού από πατριωτικής και ιστορικής άποψης πίνακα ζωγραφικής. Κάποιος άγνωστος, αυτοαποκαλούμενος «LGBT Greece» (ήτοι «ΛΟΑΤΚΙ Ελλάδας»), πρόσθεσε το πολύχρωμο έμβλημα των ΛΟΑΤΚΙ+, το γνωστό ουράνιο τόξο που συμβολίζει την ανοχή στη διαφορετικότητα, στη θέση της λευκής σημαίας με τον γαλάζιο σταυρό. Αυτή στην οποία ομνύουν οι ετοιμοπόλεμοι άνδρες πριν ξεχυθούν εναντίον των Τούρκων, όπως τους έχει αποτυπώσει με τον χρωστήρα του ο Θεόδωρος Βρυζάκης στο έργο «Ορκος των Αγωνιστών», μια αριστουργηματική ζωγραφική σύνθεση, η οποία φιλοτεχνήθηκε τον 19ο αιώνα. Ακολούθως, η παραλλαγμένη εικόνα αναρτήθηκε στο Instagram, στον λογαριασμό lgbt_greece.
Η ανάρτηση με τη σειρά της αναπαράχθηκε από τα ΜΜΕ και προκάλεσε ακαριαία αποτροπιασμό και φρίκη, όπως ήταν φυσικό, και ως έναν βαθμό δικαιολογημένα, εκ μέρους όλων όσοι ένιωσαν ότι διαπράττεται θανάσιμη προσβολή εθνικού συμβόλου, εθνικού κειμηλίου κ.ο.κ. Θεωρήθηκε αυτονόητο ότι α) η εικονική ιεροσυλία είχε απώτερο στόχο να προωθήσει τις διεκδικήσεις των ΛΟΑΤΚΙ+ εφαρμόζοντας το δόγμα του σοκ, β) επρόκειτο περί στοχευμένου και προσχεδιασμένου χτυπήματος εν είδει «φωτο-βομβιστικής» επίθεσης. Στην περίπτωση αυτή, το όνομα του χρήστη lgbt_greece ισοδυναμεί με επίσημη ανάληψη ευθύνης από συγκεκριμένη οργάνωση.
Ωστόσο, η συλλογική έκρηξη οργής και η όλη αντάρα απέκλεισαν το ενδεχόμενο να ελεγχθεί, έστω και υποτυπωδώς, εάν υπάρχει καν οργάνωση με την ονομασία «LGBT Greece». Η αλήθεια είναι όμως ότι δεν υπάρχει. Δηλαδή, δεν προηγήθηκαν συνελεύσεις τοπικών ή κλαδικών οργανώσεων ΛΟΑΤΚΙ+, όπου η συνομοσπονδία τους αποφάσισε να προχωρήσει στην αλλοίωση του πίνακα, με απώτερο στόχο να προσελκύσει ενδιαφέρον στα όποια αιτήματά της. Στην Ελλάδα δεν υφίσταται τόσο οργανωμένο κίνημα για τα άτομα που αυτοπροσδιορίζονται ως μέλη της συγκεκριμένης κοινότητας. Κανείς δεν ξέρει καν πόσοι είναι οι Ελληνες ΛΟΑΤΚΙ+ και σίγουρα το lgbt_greece δεν είναι ο επίσημος λογαριασμός τους στο Instagram. Η σχετική έρευνα που έκανε το «ΘΕΜΑ» δεν κατέληξε σε αξιόπιστα στοιχεία. Μιλώντας με άτομα της κοινότητας, η εντύπωση που σχηματίζεται είναι ότι οι άνθρωποι που δεν εντάσσονται στο κυρίαρχο πρότυπο του ετεροφυλόφιλου, μονογαμικού σεξουαλικού -και όχι μόνο- τρόπου ζωής, σπανίως το δηλώνουν σε στατιστικές έρευνες, δημοσκοπήσεις κ.λπ. Μόνο εικασίες μπορούν να γίνουν για τον αριθμό των ΛΟΑΤΚΙ+ στην Ελλάδα, κατ’ αναλογία με τις εκτιμήσεις που αφορούν τον παγκόσμιο μέσο όρο, δηλαδή 5%-10% του συνολικού πληθυσμού.
Στη θέση της λευκής σημαίας με τον γαλάζιο σταυρό στην οποία ομνύουν οι αγωνιστές του ’21, όπως τους ζωγράφισε ο Θεόδωρος Βρυζάκης, κάποιος άγνωστος τοποθέτησε τη σημαία της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας
Το μεγάλο κουβάρι
Σε μια πρόχειρη ανάγνωση, ο όρος ΛΟΑΤΚΙ+ είναι απλώς ένας σύγχρονος ευφημισμός του χαρακτηρισμού «γκέι» και χρησιμοποιείται εν είδει μόδας, χωρίς να γίνεται κατανοητός. Στην πραγματικότητα όμως η ομοφυλοφιλία είναι μόνο ένα μικρό μέρος όσων συμπεριλαμβάνονται στην κοινότητα των ΛΟΑΤΚΙ+, κάτι σαν την ορατή κορυφή ενός παγόβουνου. Στην κοινότητα ανήκουν γυναίκες και άνδρες ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι (άνδρες και γυναίκες που έλκονται ερωτικά/συναισθηματικά από άτομα και των δύο φύλων), τρανς ή διεμφυλικοί, δηλαδή όσοι γεννήθηκαν με τα βιολογικά χαρακτηριστικά του ενός φύλου αλλά νιώθουν ότι ανήκουν στο αντίθετο και είτε υποβάλλονται σε επέμβαση διόρθωσης φύλου, είτε περιορίζονται στην εμφανισιακή παραλλαγή. Στην κοινότητα ανήκουν ακόμη οι κουίρ (queer), εκείνοι κι εκείνες που δεν κατατάσσονται σε καμία συγκεκριμένη κατηγορία και αποτελούν «έμφυλες μειονότητες», αλλά και οι ίντερσεξ, όσοι παλαιότερα ονομάζονταν ερμαφρόδιτοι, ενώ το σύμβολο «+» παραπέμπει στη συμπερίληψη οποιουδήποτε ατόμου διαφέρει. Η διαφορετικότητα δεν είναι και αυτή κάτι εύκολο να οριστεί, εφόσον αφορά ένα πλέγμα χαρακτηριστικών τα οποία διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση της ταυτότητας κάθε ανθρώπου.
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τα προηγούμενα, καθίσταται αμέσως σαφές ότι η χαρτογράφηση του τοπίου, η απογραφή της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας και οτιδήποτε συναφές είναι ένα εγχείρημα εξαιρετικά περίπλοκο. Ανεξαρτήτως αυτού, όμως, το ζήτημα της διαφορετικότητας συνδέεται με την αποδοχή ή τον αποκλεισμό των ατόμων ΛΟΑΤΚΙ+ από το κεντρικό σώμα της κοινωνίας, βάσει προκαταλήψεων και διακρίσεων με κριτήριο την ταυτότητα φύλου και τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Κατά συνέπεια, το θεμελιώδες αίτημα των ΛΟΑΤΚΙ+ στην Ελλάδα και σχεδόν σε ολόκληρο τον πλανήτη -με σημαντικές διαφοροποιήσεις ανά χώρα- είναι να γίνονται αποδεκτοί χωρίς να υφίστανται ρατσισμό, χλεύη, εκφοβισμό και οποιουδήποτε είδους βία, να έχουν ίσα δικαιώματα με οποιονδήποτε άλλον πολίτη, γενικώς να έχουν το δικαίωμα να είναι ο εαυτός τους, χωρίς να είναι αναγκασμένοι να ψεύδονται ή να κρύβονται. Από θεσμικής πλευράς, οι ΛΟΑΤΚΙ+ διεκδικούν την αναγνώριση του πολιτικού γάμου μεταξύ ομοφύλων και, το πιο ευαίσθητο σημείο, την τεκνοθεσία. Με μία φράση, οι Ελληνες ΛΟΑΤΚΙ+ δεν αρκούνται στο ήδη κατοχυρωμένο νομικά σύμφωνο συμβίωσης. Θέλουν να συνάπτουν κανονικό πολιτικό γάμο, ώστε να δημιουργούν οικογένειες, με την απόκτηση βιολογικών παιδιών με τη μέθοδο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής ή με τη διαδικασία της τεκνοθεσίας. Επί του παρόντος, η ελληνική νομοθεσία δεν αναγνωρίζει τις ομόφυλες οικογένειες. Περιορίζεται μόνο στην εγγραφή των παιδιών ως «αγνώστου πατρός» και μόνο στην περίπτωση όπου υπάρχει βιολογική μητέρα.
Τη διεκδίκηση ισονομίας και ισότητας για λογαριασμό των ΛΟΑΤΚΙ+ στην Ελλάδα προωθούν διάφορες οργανώσεις (Οικογένειες «Ουράνιο Τόξο», Κοινότητα LGBTQ Νέων Αθήνας, Thessaloniki Pride, Orlando LGBT+, Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών κ.ά.), χωρίς, ωστόσο, να υπάρχει ένας ενιαίος φορέας, τύπου συνομοσπονδίας. Γι’ αυτό και πίσω από το προφίλ του lgbt_greece, το οποίο προκάλεσε σάλο με τη σημαία των ΛΟΑΤΚΙ στον πίνακα του Βρυζάκη, μπορεί να κρύβεται οποιοσδήποτε. Ο αγνώστου πραγματικής ταυτότητας χρήστης lgbt_greece κατάφερε να προκαλέσει αναταραχή με έναν μόνο εμπρησμό, αλλά πολλαπλές εστίες κοινωνικής πυρκαγιάς. Η οποία σάρωσε έναν ιδεολογικό χώρο που αρχίζει από τους μετριοπαθείς συντηρητικούς και φτάνει έως τους ακραιφνείς εθνικιστές, παρασύροντας ενδιαμέσως οποιονδήποτε έχει άποψη για τις εναλλακτικές, δηλαδή πέραν της ετεροφυλοφιλικής, μορφές σεξουαλικότητας. Υπ’ αυτή την έννοια, το κοκτέιλ όσων ερεθίστηκαν από τον «πειραγμένο» πίνακα είναι στ’ αλήθεια εκρηκτικό - αλλά και με αρκετά προβλέψιμη κατάληξη. Στη συντριπτική τους πλειονότητα τα σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ξεχείλιζαν από μένος και καθαρό μίσος, χρωματισμένο εκτάκτως, λόγω της εθνικής εορτής, με κατηγορίες για ανθελληνισμό, ανηθικότητα, εξύφανση συνωμοσιών με στόχο τη διάλυση της ελληνικής κοινωνίας κ.ο.κ. Ετσι, η ανάρμοστη παρέμβαση στον «Ορκο των Αγωνιστών» διολίσθησε εύκολα στο «Ολοι οι γκέι στην πυρά».