Μετακομίζουν οι ξένοι ανταποκριτές

Η Ένωση Ανταποκριτών Ξένου Τύπου (ΕΑΞΤ) μετακομίζει ύστερα από 30 χρόνια, από το διατηρητέο νεοκλασικό της οδού Ακαδημίας 23, ιδιοκτησίας της Αγροτικής Τράπεζας της Ελλάδας (ΑΤΕ), όπου στεγαζόταν. Το κτίριο αυτό «είχε παραχωρηθεί για τη στέγαση των ανταποκριτών έπειτα από παρότρυνση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, χάριν της συμβολής τους στην ενημέρωση της διεθνούς κοινής γνώμης, κατά τη διάρκεια της δικτατορίας στην Ελλάδα», όπως αναφέρεται στην ηλεκτρονική σελίδα της ΕΑΞΤ. Η περίοδος της δικτατορίας υπήρξε, άλλωστε, -όπως επιβεβαιώνουν οι παλιότεροι δημοσιογράφοι που εργάστηκαν σε ξένα ΜΜΕ- , από τις πλέον δύσκολες, αλλά και πλέον ενδιαφέρουσες του επαγγελματικού τους βίου.

Το κτίριο, που σώθηκε με νόμο του 1998, ο οποίος το χαρακτήρισε διατηρητέο, κατασκευάστηκε από τον επιφανή αρχιτέκτονα των αρχών του 20ου αιώνα Β. Τσαγρή και ανήκει στη σχολή του «ακαδημαϊκού εκλεκτικισμού», με στοιχεία Αρ Νουβό, που κυριάρχησε το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα και υπήρξε προπομπός του μοντερνισμού.

Είναι ένα κτίριο-κόσμημα 1.200 τμ, το οποίο πριν περάσει στην ιδιοκτησία της ΑΤΕ, είχε στεγάσει τη γερμανική διπλωματική αποστολή. Ο Τσαγρής είχε, εξάλλου, κεντροευρωπαϊκή επιρροή, όπως πολλοί αρχιτέκτονες της εποχής του. Ήταν εξαιρετικά δραστήριος «κατασκευαστής» και εκτός από το συγκεκριμένο αρχιτεκτόνημα, άφησε και άλλα μνημεία, όπως το κτίριο της Βασιλίσσης Σοφίας και Μέρλιν, όπου στεγάζεται το Ίδρυμα Θεοχαράκη αλλά και οικίες εύπορων Αθηναίων του Μεσοπολέμου.

Η Αγροτική Τράπεζα ενέταξε πρόσφατα το κτίριο της οδού Ακαδημίας στη λίστα των προς αξιοποίηση ακινήτων της και προ ολίγων ημερών το πούλησε σε εταιρεία off shore και μάλιστα, παρά την κρίση, σε πολύ ικανοποιητική τιμή, όπως λένε ανεπίσημα πηγές της Τράπεζας.

Ποια ήταν, όμως, η συμβολή των ξένων ανταποκριτών στην ενημέρωση της διεθνούς κοινής γνώμης στη διάρκεια της δικτατορίας, χάριν της οποίας ο Κ. Καραμανλής τους παραχώρησε το συγκεκριμένο «παλατάκι»;

Στον ειδικά διαμορφωμένο χώρο εργασίας, στον πρώτο όροφο του κτιρίου, δεσπόζουν δύο μεγεθυμένες φωτογραφίες του Αριστοτέλη Σαρρηκώστα, που δίνουν μία πρώτη απάντηση: Πρόκειται για το τανκ, που εισέβαλε στο Πολυτεχνείο το βράδυ της 17ης Νοεμβρίου του 1973.

Ο Σαρρηκώστας, ο οποίος βραβεύτηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κ. Παπούλια, για τη δουλειά του αυτή, περιγράφει στο βιβλίο του «Οι αναμνήσεις ενός Έλληνα φωτορεπόρτερ», πώς έφτασε έξω από το Πολυτεχνείο: «Μπήκαμε στο αυτοκίνητο του Dopoulos (διευθυντή του πρακτορείου AP), μία Τζάγκουαρ με αγγλικές πινακίδες, και φτάνοντας στην οδό Πανεπιστημίου πέσαμε πάνω σε μία φάλαγγα από τανκς που κατευθύνονταν στο Πολυτεχνείο και μπήκαμε στην ίδια φάλαγγα. Ένα αστυνομικό αυτοκίνητο, που ακολουθούσε, μας έκανε νόημα να σταματήσουμε. Ένας απ΄αυτούς μάλιστα τράβηξε περίστροφο και μας απειλούσε. Τότε εγώ του έκανα νόημα να σωπάσει και να κάνει τη δουλειά του. Αυτός νομίζοντας ότι είχε να κάνει με κάποιον ανώτερό του μας άφησε. Έτσι φτάσαμε μαζί με τα τανκς στην Πατησίων».

Ο Σαρρηκώστας δούλεψε για το AP από το ΄64 έως το ΄98. Έψαχνα για μία, δύο φωτογραφίες, όχι περισσότερες, που να αποτυπώνουν κάτι διαφορετικό, δυνατό και συμβολικό μαζί, λέει. «Μία ματιά, μία γκριμάτσα, μία γροθιά». Μία δυνατή φωτογραφία ήταν η καλύτερη διαφήμιση για την Ελλάδα. Σ΄ όλη τη διάρκεια της δικτατορίας τα μόνα μέσα που έστελναν ειδήσεις, έστω λογοκριμένες, ήταν το BBC, η Deutsche Welle, το AP και δυό τρία μεγάλα πρακτορεία. Στα ταξίδια κουβάλαγα έξι-εφτά βαλίτσες με τα εργαλεία της δουλειάς. Σήμερα η τεχνολογία κάνει ασύγκριτα πιο εύκολη τη δουλειά του φωτορεπόρτερ, λέει, αλλά προσθέτει ότι τότε, ακόμη και στον πόλεμο, τους δημοσιογράφους τους πρόσεχαν, δεν γίνονταν στόχοι, όπως σήμερα.

 Ο Μάριο Μοντιάνο που έχει χρηματίσει ΓΓ της ΕΑΞΤ, δούλεψε ως ανταποκριτής για τους Times του Λονδίνου, από το 1952 ως το 1991. Πριν από την Ακαδημίας, η ΕΑΞΤ δεν είχε στέγη. Οι επαφές των μελών της ήταν περισσότερο κοινωνικού χαρακτήρα και οι συναντήσεις μας γίνονταν στα γραφεία των ξένων πρακτορείων, που διέθεταν γραφεία, ή σε κάποιο μπαρ, όπως αυτό της Μ. Βρετανίας. "Η δικτατορία έκανε επιτακτική την ανάγκη της στέγασης, καθώς προέκυψαν ζητήματα με την προστασία μας, τις διαπιστεύσεις και τη συνδικαλιστική μας οργάνωση", δηλώνει.

Θυμάται στην οδό Ομήρου, όπου ήταν το γραφείο του, να είναι παραταγμένοι αστυνομικοί ένθεν κακείθεν του δρόμου -γιατί είχαν «μυριστεί» την ύπαρξη μίας παράνομης αντιστασιακής επιτροπής με τον Π. Κανελλόπουλο στον ίδιο δρόμο- και να ξεστομίζουν εκφοβιστικές λέξεις. Θυμάται τις συλλήψεις και τις απελάσεις της Τζάνετ Ντέιμον του ΒΒC, του Λέσλι Φάινερ του Observer, του ανταποκριτή του Guardian, του οποίου το όνομα τού διαφεύγει.

 Πάει πιο πίσω στο παρελθόν: "Το 1956 αναβιώσαμε με το συνάδελφο των «New York Times» την ΕΑΞΤ, που ήταν ρημαγμένη από τον πόλεμο", λέει. Στη θεματολογία δέσποζε το Κυπριακό, ειδικά από το ΄55 και μετά, αλλά και πριν, λόγω της δραστηριότητας του Μακάριου. Το αναγνωστικό κοινό των Times ενδιαφερόταν, επίσης, για την εσωτερική πολιτική ζωή, που ήταν ασταθής.

 "Ένα από τα αγαπημένα θέματα των Άγγλων αναγνωστών ήταν οι αρχαιολογικές ανασκαφές και χάρη ενός τέτοιου θέματος έχασα μία αεροπειρατεία με Παλαιστινίους στο Ελληνικό", λέει χαρακτηριστικά. Αυτό που τον παθιάζει είναι όταν αναφέρεται στο «κυνήγι της είδησης» εκείνη την εποχή, που δεν γίνεται πια, λόγω της πληθώρας ανταγωνιστικών μέσων και της διασποράς ειδήσεων, χωρίς να διασταυρώνεται η ακρίβειά τους. Το ενδιαφέρον του ξένου αναγνωστικού κοινού και συνακόλουθα του ξένου Τύπου για την Ελλάδα άρχισε να μειώνεται μετά την κατάρρευση του σοβιετικού μπλοκ, εκτιμά ο κ. Μοντιάνο.

Ο επί 25 χρόνια ανταποκριτής του «Φιλελεύθερου» στη Λευκωσία και του ΡΙΚ, Κώστας Σερέζης, πιστεύει ότι η χρυσή εποχή της ΕΑΞΤ ήταν από τη μεταπολίτευση ως το ΄90. Πιστεύει, επίσης, ότι ο πρόεδρος της Ένωσης που άφησε σημαντικό έργο ήταν ο Κώστας Τσατσαρώνης, το όνομα του οποίου φέρει, τιμής ένεκεν, μία αίθουσα της ΕΑΞΤ. Ο Τσατσαρώνης ήταν βασικό στέλεχος σε γερμανικά μέσα ενημέρωσης, ευρύτερης αποδοχής, δραστήριος και έδωσε κύρος στην Ένωση, με διοργάνωση, μεταξύ άλλων, εκδηλώσεων, όπως ο θεσμός των «γευμάτων», τα οποία πλαισίωναν συνεντεύξεις Τύπου εξεχουσών πολιτικών και άλλων προσωπικοτήτων.

Η Εύη Μαλλιαρού, γραμματέας του ΔΣ και το "μάτι" της οικοδέσποινας στο νεοκλασικό της Ακαδημίας από το 2007, άνοιξε τα αρχεία της Ένωσης για να βοηθήσει να βρούμε τα παλαιότερα μέλη να μας μιλήσουν για την ιστορία της ΕΑΞΤ, όπως αυτή συνδέθηκε με το κτίριο της Ακαδημίας.

Μιλάει για τις πολυάριθμες πολιτικές και λογοτεχνικές εκδηλώσεις που φιλοξένησε το ισόγειο του νεοκλασικού. Αλλά και για τα σεμινάρια και τις ενημερώσεις των ανταποκριτών στα multimedia, καθώς και σε θέματα ασφαλείας για τις πολεμικές αποστολές.

Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, ο νυν πρόεδρος της Ένωσης Β. Τριανταφύλλου, βρίσκεται στη Λιβύη ως πολεμικός ανταποκριτής του Ρόιτερ. Έστω και από μακριά είχαμε τη συνεργασία και τη βοήθειά του. Η ΕΑΞΤ "παραμένει... μάχιμη".

Η κ. Μαλλιαρού αναφέρεται με έντονο θαυμασμό στη βράβευση από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας των βετεράνων ανταποκριτών Σαρρηκώστα και Κόεραντ, φωτογράφου και εικονολήπτη αντίστοιχα, για το οπτικοακουστικό υλικό- ντοκουμέντο της παραβίασης του Πολυτεχνείου από το τανκ της Χούντας και πιστεύει ότι η στέγαση της Ένωσης στο κτίριο της Ακαδημίας 23, ίσως να οφείλεται σε ένα βαθμό στην πολύτιμη συνεισφορά τους.


Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ