Όλοι είμαστε δότες οργάνων μετά θάνατον!

Τα… χνάρια των Ισπανών σε ό,τι αφορά τη δωρεά οργάνων πρόκειται να ακολουθήσουν λίαν συντόμως και οι Ελληνες. Σύμφωνα με προσχέδιο νόμου για τις μεταμοσχεύσεις, που δημοσιοποίησε ο υπουργός Υγείας κ. Ανδρέας Λοβέρδος, όλοι θεωρούνται δότες οργάνων μετά θάνατον, εκτός εάν έχουν ρητώς δηλώσει εν ζωή το αντίθετο στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ).

Με την εφαρμογή του λεγόμενου ισπανικού μοντέλου στη δωρεά οργάνων το υπουργείο Υγείας φιλοδοξεί ότι θα εξασφαλιστεί ικανός αριθμός μοσχευμάτων, καθώς η εικόνα σήμερα στη χώρα μας σε ό,τι αφορά τα πολύτιμα αυτά όργανα είναι δραματική. Στην Ελλάδα αντιστοιχούν μόλις 6,3 δότες οργάνων ανά ένα εκατομμύριο πληθυσμού, ενώ για τη στοιχειώδη κάλυψη των αναγκών σε μοσχεύματα θα έπρεπε να υπάρχουν τουλάχιστον 25 δότες ανά εκατομμύριο!

«Εικαζόμενη συναίνεση»

Ειδικότερα και όπως αναφέρεται στο άρθρο 9 παρ. 2 του προσχεδίου νόμου «Δωρεά και Μεταμόσχευση Οργάνων και άλλες διατάξεις» που κοινοποιήθηκε χθες, «η αφαίρεση ενός ή περισσότερων οργάνων από ενήλικο θανόν πρόσωπο πραγματοποιείται εφόσον, όσο ζούσε, δεν είχε εκφράσει την αντίθεσή του. Πρόκειται για ‘‘εικαζόμενη συναίνεση’’».

Πρόκειται για ρύθμιση που ανατρέπει πλήρως ό,τι ισχύει τον τομέα των μεταμοσχεύσεων στη χώρα μας, καθώς σήμερα δωρητές οργάνων θεωρούνται όσοι έχουν εκφράσει γραπτώς την επιθυμία τους στον ΕΟΜ. Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής σε ό,τι αφορά τη δωρεά οργάνων είναι πενιχρά: μόλις το 0,9% των Ελλήνων πολιτών έχει δηλωθεί ως δωρητές οργάνων.

Σύμφωνα με το προσχέδιο, στον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων τηρείται αρχείο όπου καταχωρούνται οι δηλώσεις των πολιτών περί αντίθεσής τους στην αφαίρεση οργάνων τους μετά θάνατον. Κάθε ενήλικος πολίτης μπορεί να αποστέλλει στον ΕΟΜ σχετική δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής.

Επιτρεπτή η δωρεά οργάνων εκτός οικογένειας

Επιπλέον, το προσχέδιο δίνει το πράσινο φως για δωρεά οργάνων (π.χ. νεφρό) από ζώντες δότες με κριτήριο, εκτός από τη συγγενική, και τη συναισθηματική σχέση μεταξύ δωρητή και λήπτη. Μάλιστα, νομιμοποιείται η δωρεά οργάνων και μεταξύ των ανθρώπων που συνδέονται με σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης.

Ειδικότερα, στο άρθρο 8, παρ. 1 αναφέρεται ότι «η αφαίρεση οργάνων από ζώντα δότη επιτρέπεται μόνον όταν πρόκειται να γίνει μεταμόσχευση α) στον σύζυγό του, β) σε ασθενή με τον οποίο ο δότης συνδέεται με το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, γ) σε συγγενή μέχρι και τον τέταρτο βαθμό εξ αίματος, σε ευθεία ή πλάγια γραμμή, δ) σε συγγενή μέχρι τον δεύτερο βαθμό εξ αγχιστείας, ε) σε πρόσωπο με το οποίο έχει προσωπική σχέση και συνδέεται συναισθηματικά».

Ορίζεται δε ως προϋπόθεση για την αφαίρεση οργάνων απόφαση δικαστηρίου η οποία εκδίδεται κατόπιν ελέγχου όλων των προϋποθέσεων,  βιολογικών αλλά και ψυχολογικών του δυνητικού δότη. Αλλες παράμετροι σημαντικές είναι η προσωπική σχέση και ο συναισθηματικός δεσμός του δωρητή με τον υποψήφιο λήπτη, όπως και η ανιδιοτέλεια της προσφοράς.