Ελληνικές start ups: Νίκησαν την κρίση και την πανδημία και τώρα κάνουν διεθνή καριέρα

Kάτι αλλάζει στο ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας. Αυτό τουλάχιστον μαρτυρούν οι νέες εταιρείες που εμφανίστηκαν εν μέσω πανδημίας, καθώς και η ωρίμανση παλαιότερων που παρά τις αντιξοότητες κατάφεραν να εμφανίσουν ολοκληρωμένο προϊόν στην παγκόσμια αγορά. Αν προσθέσει κανείς την επιστροφή ανθρώπινου κεφαλαίου στην Ελλάδα, αλλά και την εξωστρέφεια, δεν υπάρχει περιθώριο αμφισβήτησης.

Πρόκειται για την ανέλπιστη αναβίωση της εγχώριας start up σκηνής που άρχισε δειλά-δειλά να αναπτύσσεται το 2008, όταν η ύφεση ώθησε επιχειρήσεις να στραφούν σε εναλλακτικές λύσεις. Πλέον, διεκδικεί μια θέση στο παγκόσμιο τεχνολογικό γίγνεσθαι.

Δεν πρόκειται για κεραυνό εν αιθρία. Παρότι το 2020 επεφύλασσε μια φονική πανδημία -έναν σκόπελο για όλη την ανθρωπότητα- οι νεοφυείς επιχειρήσεις όχι μόνο δεν έβαλαν φρένο, αλλά γκάζωσαν ενάντια σε κάθε πρόβλεψη. Το αποτέλεσμα ήταν να πραγματοποιηθούν κάποιες από τις σημαντικότερες επενδυτικές συμφωνίες-εξαγορές, ενώ συγκεντρώθηκαν και σημαντικά κεφάλαια.

Ο Αναστάσης Σταμάτης, η Φένια Σούρλα και η εταιρεία τους Dataphoria ανήκουν σε αυτή την οικογένεια ελληνικών startup με βλέψεις στη διεθνή αγορά. Συνδυάζουν την καινοτομία με την ευαισθητοποίηση για το περιβάλλον, λειτουργώντας ως «πράσινη» κοινωνική επιχείρηση η οποία έχει βάση την Ελλάδα, αλλά πεδίο δράσης τα Βαλκάνια και την Ευρώπη.

Γνωρίστηκαν στο πανεπιστήμιο και έγιναν καλοί φίλοι. Πλέον, διανύοντας τη δεκαετία των 30 αποφάσισαν να ενώσουν δυνάμεις και να ιδρύσουν τη δική τους εταιρεία εν μέσω πανδημίας. Εχουν τέσσερις ακόμα συνεργάτες και έναν εξωτερικό. Προϊόν τους: η χρήση και η αξιοποίηση των δεδομένων για ένα βιώσιμο μέλλον. Πρόκειται για μία ιδέα που απολαμβάνει παγκόσμια απήχηση.

Ο Αναστάσης Σταμάτης εργαζόταν ως μηχανικός σε συμβουλευτική εταιρεία στο Μπέρμιγχαμ. Επέστρεψε στην Ελλάδα. Πριν ακόμα γεννηθεί επισήμως η εταιρεία τους πειραματίστηκαν με τη χρήση δεδομένων για το κοινό καλό. Μαζί με 50 ακόμα εθελοντές από όλο τον πλανήτη εργάστηκαν ώστε η Νιγηρία να αποκτήσει πρόσβαση σε πράσινη ενέργεια από φωτοβολταϊκά.

Συγκέντρωσαν δεδομένα (χάρτες, φωτογραφίες κ.λπ.) για να τα προσφέρουν σε μια εταιρεία που είχε τη δυνατότητα να εντοπίσει τις κατάλληλες περιοχές για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Ετσι, η επένδυσή της θα είχε την μεγαλύτερη απόδοση.

Το ίδιο έκαναν και στον Καναδά και στην Εσθονία και αυτό ακριβώς κάνει και η εταιρεία τους, η οποία ιδρύθηκε με δικά τους κεφάλαια. Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν είναι ότι οι πελάτες τους, στους οποίους συγκαταλέγονται φορείς και Μη Κερδοσκοπικές Επιχειρήσεις, δεν έχουν άμεσα διαθέσιμα κονδύλια, αλλά περιμένουν χρηματοδότηση. Αυτό, όμως, δεν αποτέλεσε ανάχωμα για την ομάδα τους, η οποία έχει εστιαστεί σε αναζήτηση συνεργασιών με εταιρείες του εξωτερικού.
Είναι τέτοια η αισιοδοξία τους, που εγκατέλειψαν τις προηγούμενες εργασίες τους έχοντας αφοσιωθεί αποκλειστικά στο δημιούργημά τους. Η τεχνολογία είναι το όχημα μέσω του οποίου εταιρείες και οργανισμοί παίρνουν αποφάσεις με γνώμονα το περιβάλλον και την κοινωνία. Ο εγκλεισμός, λοιπόν, λειτούργησε δημιουργικά για την ομάδα, η οποία εργάστηκε πυρετωδώς.

Βρίσκεται ήδη σε προχωρημένες συζητήσεις με οργανισμούς του εξωτερικού, ενώ ήδη υλοποιεί κάποια έργα. Δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς ότι οι μεγάλοι χρηματοδοτικοί οργανισμοί, για να δώσουν χρήμα για ένα πρότζεκτ θέτουν ως κριτήριο επιλεξιμότητας το να πληρούνται συγκεκριμένες προδιαγραφές και κριτήρια, σε επίπεδο περιβαλλοντικό, κοινωνικό και διακυβέρνησης.

Ο Αναστάσης χαρακτηρίζει την περίοδο αυτή ιδιαίτερα καλή ως προς τη στήριξη που προσφέρει το κράτος, το οποίο έχει δημιουργήσει ένα θεσμικό δίκτυο για την προώθηση τέτοιων εταιρειών σε παγκόσμιο επίπεδο. Στόχος είναι να επεκταθούν οι υπηρεσίες αυτές σε ολόκληρο το εθνικό οικοσύστημα καινοτομίας, συμπεριλαμβανομένων των ερευνητικών κέντρων, των συνεργατικών σχηματισμών καινοτομίας, των κέντρων ικανοτήτων και των ιδιαίτερα καινοτόμων επιχειρήσεων. Δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς και την ψηφιακή πύλη της πλατφόρμας Elevate Greece, η οποία επιτρέπει σε ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις να εγγράφονται στο μητρώο και να λαμβάνουν κρατική διαπίστευση ως «νεοφυείς επιχειρήσεις». Η διαπίστευση αυτή συνοδεύεται από φορολογικά προνόμια.

Ο Δημήτρης Σκαλτσάς και ο Βαγγέλης Βεργέτης με την εταιρεία τους Intelligencia.ai αποτελούν το success story των ημερών. Το φθινόπωρο του 2017 ξεκίνησαν έχοντας ως στόχο την αξιοποίηση των δυνατοτήτων της τεχνητής νοημοσύνης στον χώρο της ανάπτυξης νέων φαρμάκων με βάση την Ελλάδα, την Ευρώπη και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Επιθυμία τους, η ανακάλυψη νέων φαρμάκων και θεραπειών. Ελαβαν χρηματοδότηση από επενδυτικά κέντρα τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Αμερική. Δεν άργησε η συνεργασία τους με φαρμακευτικές εταιρείες και ερευνητικά και ακαδημαϊκά κέντρα. Ουσιαστικά δημιουργούν εφαρμογές πάνω σε βιολογικά δεδομένα, τα οποία έχουν επίδραση στην αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια των θεραπειών. «Ως εταιρεία αναπτύσσουμε εφαρμογές με τεχνητή νοημοσύνη για να επισπεύσουμε την ανάπτυξη φαρμάκων», έχει πει ο ίδιος.

Η αναγνώριση ήρθε και μέσα από το περιοδικό «Forbes» που συγκαταλέγει την εταιρεία τους ανάμεσα στις 50 πιο υποσχόμενες εταιρείες στον χώρο της Τεχνητής Νοημοσύνης. Αν και δραστηριοποιούνται κυρίως στις ΗΠΑ, έχουν στενή συνεργασία στην Ελλάδα με το Ιδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών, στο πλαίσιο της σύμπραξης ιδιωτικής και δημόσιας πρωτοβουλίας.

Υπάρχουν και οι startup εταιρείες που έχουν κερδίσει τις αγορές του εξωτερικού. Μία τέτοια περίπτωση είναι αυτή του Γιάννη Τσιώρη και της Ιωάννας Αγγελιδάκη. Δημιούργησαν μία διαδικτυακή υπηρεσία, την InstaShop, μέσω της οποίας μπορεί κάποιος να παραγγείλει τα ψώνια του σούπερ μάρκετ, της μαναβικής, του κρεοπωλείου και του φαρμακείου. Μέχρι και ό,τι χρειάζεται για το κατοικίδιό του μπορεί να βρει.

Η ιδέα τους έγινε ανάρπαστη στη Μέση Ανατολή, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, στο Μπαχρέιν, στο Κατάρ, στην Αίγυπτο, αλλά και στον Λίβανο. Ως αποτέλεσμα την εταιρεία τους εξαγόρασε η Delivery Hero αντί 360 εκατ. δολαρίων. Μέχρι σήμερα αυτή είναι η μεγαλύτερη εξαγορά ελληνικής startup εταιρείας. Και όλα αυτά μόλις πέντε χρόνια από την ίδρυσή της.

Τεράστια επιτυχία σημείωσε και η Think Silicon, η οποία ξεκίνησε το ταξίδι της από την Πάτρα. Δύσκολα θα φαντάζονταν οι ιδρυτές της Γιώργος Σιδηρόπουλος και Ιάκωβος Σταμούλης ότι θα έκλειναν συμφωνία δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ με τον αμερικανικό όμιλο Applied Materials. Οι δύο τους σχεδίαζαν ολοκληρωμένα κυκλώματα (chip) για Bluetooth και Wi-Fi.

Ισως πάλι τα φιλόδοξα σχέδιά τους να ήταν αυτά που τους ώθησαν να παρατήσουν τη δουλειά τους και να δοκιμάσουν κάτι δικό τους.

Η Think Silicon δραστηριοποιείται στην ανάπτυξη τεχνολογίας για κάρτες γραφικών (GPUs) ειδικά για φορητές συσκευές όπου απαιτούνται ισχυρές επιδόσεις και ενεργειακή αυτονομία. Η εταιρεία λειτουργεί με το μοντέλο IP Licensing, δηλαδή σχεδιάζει κάρτες γραφικών και στη συνέχεια συνεργάζεται με εταιρείες κατασκευής επεξεργαστών, λαμβάνοντας δικαιώματα. Εχει γραφεία σε Αθήνα, Πάτρα, Τορόντο και Καλιφόρνια.

Η απήχηση των εταιρειών αυτών γεμίζει θετική ενέργεια όσους βρίσκονται στην αφετηρία της διαδρομής τους. Η Valius είναι μία διαδικτυακή πλατφόρμα η οποία δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες της να δημιουργήσουν τη στρατηγική marketing των προϊόντων τους, παρουσιάζοντάς τους ολοκληρωμένες προτάσεις στρατηγικής. Πίσω από αυτήν είναι τρεις φίλοι: ο Ανδρέας Κουτσοσπύρος, ο Ιωάννης Αχλαδιώτης και ο Παναγιώτης Αδαμόπουλος. Και οι τρεις κουβαλούν τεράστια εργασιακή εμπειρία σε εταιρείες-κολοσσούς. Εμπειρία την οποία εναπόθεσαν στο νέο τους επιχειρηματικό εγχείρημα.

Ολα ξεκίνησαν όταν συνειδητοποίησαν ότι ο κόσμος δεν ασχολείται με τη στρατηγική, οι εταιρείες δεν αφιερώνουν χρόνο στην ανάλυση δεδομένων. «Κάναμε έρευνα, συνεντεύξεις, ερωτηματολόγια για να δούμε αν η στρατηγική είναι κάτι που τους απασχολεί, αλλά συχνά δεν υπάρχουν οι αναγκαίοι πόροι ή η απαραίτητη ομοφωνία και τεχνογνωσία. Η Valius απλοποιεί τη στρατηγική μάρκετινγκ και βοηθάει ακόμα και κάποιον που δεν έχει σπουδάσει μάρκετινγκ να μπορεί να πάρει αποτελεσματικές και σωστές αποφάσεις. Εξάλλου, μέσω της πλατφόρμας αυτής, μέρος της στρατηγικής είναι ο ίδιος ο πελάτης. Αυτή ήταν η ιδέα μας και καταφέραμε να φτιάξουμε μία πλατφόρμα που συλλέγει δεδομένα τα οποία μεταφράζονται σε συγκεκριμένες στρατηγικές».

Δύο χρόνια το σκέφτονταν, αλλά η ίδρυση της εταιρείας έγινε πραγματικότητα φέτος! Εχει ως βάση τόσο την Αθήνα όσο και το Λονδίνο, ενώ υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον από εταιρείες σε χώρες όπως η Ολλανδία. Οι ιδρυτές της αναγνωρίζουν ότι στην Ελλάδα το κλίμα έχει αλλάξει. Συζητιούνται νέες ιδέες.

Υπάρχει όρεξη και προοπτική, καθώς έχει ωριμάσει αρκετά το περιβάλλον. Η δέσμευση ότι θα υπάρξει και χρηματοδότηση είναι ιδιαίτερα χρήσιμη. Παρότι οι τρεις συνεργάτες ζούσαν και εργάζονταν στο εξωτερικό, θα επιστρέψουν στην Ελλάδα.

Απ’ ό,τι φαίνεται, οι προοπτικές για το μέλλον της εγχώριας startup σκηνής και για την προσέλκυση κεφαλαίων όλο και βελτιώνονται. Οι ελληνικές startup εταιρείες είτε βρίσκονται στα σπάργανα, είτε έχουν διανύσει δρόμο εξασφαλίζουν όλο και σημαντικότερες χρηματοδοτήσεις. Εμφανίζονται ιδιαίτερα θελκτικές, κερδίζοντας επενδυτικές ευκαιρίες. Ολα τα παραπάνω λειτουργούν σαν λάδι στη μηχανή για ένα εγχώριο οικοσύστημα, το οποίο βρίσκεται σε φάση διαρκούς ανάπτυξης, έτοιμο να αφήσει ισχυρό αποτύπωμα στην ελληνική οικονομία.