Νομοσχέδιο για την Παιδεία: Πολιτική αντιπαράθεση για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών – Όλα όσα αλλάζουν

Θέση μάχης λαμβάνουν οι κοινοβουλευτικές ομάδες για την συζήτηση στην Βουλή και την Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων, του νομοσχεδίου του υπουργείου Παιδείας που εισάγει το θεσμικό πλαίσιο για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.

Η επεξεργασία των προωθούμενων διατάξεων από τα μέλη της επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων του κοινοβουλίου ξεκινά σήμερα στις 10:30 το πρωί ενώ την ερχόμενη εβδομάδα το σχέδιο νόμου θα εισαχθεί στην Ολομέλεια προκειμένου να ψηφιστεί εως τις 27 Ιουλίου.

Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών

Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει αρκετά κεφάλαια και 220 άρθρα, ωστόσο η σύγκρουση πλειοψηφίας και αντιπολίτευσης θα επικεντρωθεί στις διατάξεις για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών.

Από την πλευρά της η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως έχει ξεκαθαρίσει ότι η αξιολόγηση έχει «καθαρά βελτιωτικό, μη τιμωρητικό χαρακτήρα» γι αυτό και συνοδεύεται από συγκροτημένο μηχανισμό ενδυνάμωσης και επιμόρφωσης του εκπαιδευτικού προσωπικού και όχι από κυρώσεις.

«Κανένα εκπαιδευτικό σύστημα δεν μπορεί να βελτιωθεί εάν δεν αξιολογηθεί. Αξιολόγηση σημαίνει καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης, εντοπισμός των δυνατών και αδύναμων σημείων του έργου των εκπαιδευτικών, και παροχή παιδαγωγικής υποστήριξης όπου αυτή απαιτείται» επισημαίνει μεταξύ άλλων το υπουργείο Παιδείας για να υπογραμμίσει πως «Η αξιολόγηση (σε κεντρικό ή τοπικό επίπεδο) αποτελεί κοινή πρακτική στο 90% των ευρωπαϊκών χωρών, με βασικές εξαιρέσεις την Ελλάδα, την Τουρκία, την Ιρλανδία, τη Μάλτα και την Ισλανδία».

Η αξιολόγηση του έργου είναι περιγραφική (4βαθμη κλίμακα: «εξαιρετικό», «πολύ καλό», «ικανοποιητικό», «μη ικανοποιητικό»), όχι ποσοτική, και αφορά τρία πεδία αξιολόγησης:

(α) τη γενική και ειδική διδακτική, ανά 4ετία, από τον Σύμβουλο Εκπαίδευσης Επιστημονικής Ευθύνης/Ειδικότητας,

(β) το παιδαγωγικό κλίμα και τη διαχείριση της τάξης, ανά 4ετία, από τον Διευθυντή, και

(γ) την υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια εκπαιδευτικού, ανά 2ετία, από κοινού από τον Σύμβουλο Εκπαίδευσης Παιδαγωγικής Ευθύνης και τον Διευθυντή.

Κύριος στόχος της αξιολόγησης των εκπαιδευτικών είναι η παροχή ανατροφοδότησης και η αυτοβελτίωση. Η παροχή επιπλέον κινήτρων (π.χ. bonus) και η επιβολή κυρώσεων δεν αποτελούν τον κανόνα στις χώρες της ΕΕ.

Στο προτεινόμενο νομοσχέδιο, η θετική αξιολόγηση συνεκτιμάται κατά τη διαδικασία επιλογής σε θέση ευθύνης, ενώ η μη θετική αξιολόγηση οδηγεί σε υποχρεωτικό επιμορφωτικό πρόγραμμα. Ευθύνη για τον προγραμματισμό και την υλοποίηση της εξειδικευμένης επιμόρφωσης έχει ο Επόπτης Ποιότητας της Εκπαίδευσης (παιδαγωγικό στέλεχος εκπαίδευσης σε επίπεδο Διεύθυνσης Εκπαίδευσης).

Από την άλλη πλευρά ο τομεάρχης για θέματα Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Φίλης και εισηγητής του νομοσχεδίου εκ μέρους της αξιωματικής αντιπολίτευσης υποστήριξε σε πρόσφατη συνέντευξή του πως ««Κερκόπορτες», που αύριο, θα ανοίγουν το δρόμο για διαθεσιμότητες και απολύσεις δεν θα ανοίξουν, με τη βοήθεια ή την ανοχή του ΣΥΡΙΖΑ. Γνωριζόμαστε καλά και όλοι καταλαβαίνουν». Πάντως, την ίδια στιγμή δημοσκόπηση της Marc που δημοσίευσε το «Πρώτο Θέμα» της Κυριακής δείχνει ότι 75,3% των πολιτών τάσσεται «υπερ» της αξιολόγησης.

Το πολλαπλό βιβλίο

Το πολλαπλό βιβλίο δίνει τη δυνατότητα στους εκπαιδευτικούς να επιλέγουν το βιβλίο που θέλουν, ανάμεσα στα εγκεκριμένα βιβλία του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.). Ταυτόχρονα, μαθητές και εκπαιδευτικοί θα έχουν πρόσβαση και στα υπόλοιπα εγκεκριμένα διδακτικά βιβλία σε ψηφιακή μορφή, καθώς και σε πλούσιο συμπληρωματικό ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό.

Η ελεύθερη επιλογή βιβλίου και οι πολλαπλές πηγές σηματοδοτούν μια πραγματική αλλαγή παραδείγματος στον τρόπο που μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο, ξεφεύγοντας από το μοντέλο της αποστήθισης, ενισχύοντας την κριτική σκέψη των μαθητών και τη διαμόρφωση ανεξάρτητης γνώμης. Η Ελλάδα και η Κύπρος αποτελούν τη μειοψηφία των χωρών ΕΕ που διατηρούν το μονοπώλιο του ενός και μοναδικού σχολικού εγχειριδίου.

Αλλαγές στις τετραμηνιαίες δοκιμασίες αξιολόγησης

Προβλέπονται δύο αλλαγές ως προς την αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών: Ο εκπαιδευτικός θα μπορεί πλέον να επιλέξει τη μορφή της τετραμηνιαίας δοκιμασίας αξιολόγησης των μαθητών, π.χ. να αναθέσει κάποια συνθετική ή διαθεματική εργασία, μια ομαδική παρουσίαση ή να αξιοποιήσει τις μεθόδους/χαρακτηριστικά της ανεστραμμένης τάξης (flipped classroom), όπου π.χ. ο ίδιος ο μαθητής καλείται να παρουσιάσει το μάθημα της ημέρας ή να εισηγείται τρόπους επίλυσης προβλημάτων. Δίνεται βήμα στη δημιουργική πρωτοβουλία του εκπαιδευτικού, το μάθημα γίνεται πιο ενδιαφέρον, προσαρμοσμένο στις ανάγκες της κάθε τάξης.

Αλλάζει και η φιλοσοφία της «εξεταστέας» ύλης. Το βιβλιοκεντρικό μοντέλο της απομνημόνευσης αντικαθίσταται από το γνωσιοκεντρικό μοντέλο του πολλαπλού βιβλίου. Το πολλαπλό βιβλίο στοχεύει στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και στην ουσιαστική κατάκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων.

Ελεύθερη επιλογή βιβλίου

Αυτονομία ως προς τη μορφή των 4μηνιαίων δοκιμασιών αξιολόγησης (π.χ. ατομική/ομαδική εργασία, flipped classroom, αντί για μόνη επιλογή το ωριαίο διαγώνισμα) & τέλος στην υπερρύθμιση λοιπών ενδιάμεσων δοκιμασιών (π.χ. στον αριθμό και διάρκεια λοιπών δοκιμασιών)

Αποκέντρωση της διαδικασίας διεξαγωγής εκπαιδευτικών δράσεων και προγραμμάτων ενώ σήμερα απαιτείται έγκριση του υπουργείου Παιδείας

Δυνατότητα διοργάνωσης εκπαιδευτικών ομίλων (υπεύθυνοι εκπ/κών ομίλων)

Απλοποίηση διαδικασίας διενέργειας ερευνών και πρακτικής άσκησης εντός των σχολικών μονάδων

Ενισχύεται ο ρόλος του Διευθυντή

Ο Διευθυντής αποκτά τις αρμοδιότητες εκείνες που του επιτρέπουν να υπηρετήσει το αυτόνομο σχολείο, ενώ πλέον καλείται να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της σχολικής ζωής.

Συγκεκριμένα προβλέπεται:

• Θέσπιση υποστηρικτικών οργάνων – distributed leadership model
• Υποδιευθυντές (επιλογή μετά από εισήγηση Διευθυντή)
• Ενδοσχολικοί Συντονιστές
• Μέντορες
• Υπεύθυνοι διασύνδεσης με τη μαθητεία στα ΕΝΕΕΓΥΛ
• Διοργάνωση ετήσιων επιμορφώσεων
• Διευθυντής ως αξιολογητής των εκπαιδευτικών του – παρατηρήσεις μαθημάτων
• Αρμοδιότητα για τη διοργάνωση παιδαγωγικών συναντήσεων
• Αρμοδιότητα για την άσκηση πειθαρχικού ελέγχου
• Δυνατότητα αξιοποίησης σχολικών εγκαταστάσεων εκτός σχολικού ωραρίου
• Δυνατότητα εξασφάλισης επιπλέον πόρων μέσα από τη διοργάνωση εκδηλώσεων & την ευκολότερη αποδοχή δωρεών και χορηγιών
• Αύξηση θητείας από 3ετή σε 4ετή και δυνατότητα επαναδιορισμού χωρίς όριο 2 θητειών.

Εξετάσεις στην ΣΤ’ Δημοτικού και Γ’ Γυμνασίου (ελληνική PISA);

Πρόκειται για ένα τεστ διάγνωσης της αποτελεσματικότητας του εκπαιδευτικού συστήματος. Σκοπός της ελληνικής PISA είναι η εξαγωγή πορισμάτων σχετικά με την πορεία υλοποίησης των προγραμμάτων σπουδών – όχι η αξιολόγηση της επίδοσης του μαθητή.

Τα αποτελέσματα, άλλωστε, θα είναι ανώνυμα, επομένως δεν συνεκτιμώνται από τους εκπαιδευτικούς κατά την αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών. Η διεξαγωγή διαγνωστικών τεστ αξιολόγησης του εκπαιδευτικού συστήματος σημειώνει αυξητική τάση στις χώρες του ΟΟΣΑ – π.χ. στην Πορτογαλία, τη Σουηδία, τη Δανία, τη Νορβηγία και το Ηνωμένο Βασίλειο.