O πιλότος των Spitfire: Οι αναμνήσεις ενός θρύλου 69 χρόνια μετά

«Μπήκα στη Σχολή Ικάρων το 1948 και αποφοίτησα το 1952. Ημουν αρχηγός Τάξης στην 24η σειρά. Μετεκπαιδεύτηκα στις ΗΠΑ, σε Σχολείο Εκπαιδευτών Ενοργάνου Πτήσεως, έγινα εκπαιδευτής πτήσεων, αποφοίτησα από τη Σχολή Πολέμου και από τη Σχολή Πυρηνικών Οπλων στη Γερμανία. Ημουν αξιωματικός και υπηρέτησα σε καίριες θέσεις της Πολεμικής Αεροπορίας για περισσότερα από 30 χρόνια. Πάνω απ’ όλα, όμως, ήμουν πιλότος».

Είναι τα λόγια με τα οποία συστήθηκε ο 91χρονος, αντιπτέραρχος ε.α. και βετεράνος πιλότος της Π.Α. Διογένης Χαρλαύτης, καθώς με υποδεχόταν στις εγκαταστάσεις του Οινοποιείου Χαρλαύτη της οικογενειακής επιχείρησης στην οποία έμελλε να στρέψει αποκλειστικά σχεδόν το ενδιαφέρον του μετά την αποστρατεία του, το 1979, για την οποία, όπως ανέφερε, τον πίκρανε τόσο που τον έκανε για κάποιο σημαντικό χρονικό διάστημα να απομακρυνθεί από το αεροπορικό περιβάλλον. Η αγάπη και ο σεβασμός του, ωστόσο, για τους ανθρώπους της Αεροπορίας, όπως και για τα ιπτάμενα μέσα, όχι μόνο παρέμειναν, αλλά με το πέρασμα του χρόνου αυξήθηκαν κιόλας, με τις αναμνήσεις, όπως ο ίδιος αναφέρει, να παραμένουν ισχυρές μέσα του.

Ανάμεσα στα πολλά ενθύμια που κυριαρχούν στον χώρο όπου μας φιλοξένησε και μας μίλησε, ξεχωρίζουν ορισμένα από τα πιο πολύτιμα και αγαπημένα του, όπως τα χαρακτηρίζει, αντικείμενα: η φόρμα του πιλότου που φορούσε όταν πετούσε, τα πρώτα ακουστικά που χρησιμοποίησε όταν ξεκίνησε τις πτήσεις στα τέλη της δεκαετίας του 1940 και μία -με έντονο το αποτύπωμα του χρόνου πάνω της- μινιατούρα ενός μαχητικού αεροσκάφους που μεγαλούργησε πετώντας και με τα ελληνικά χρώματα τόσο κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο όσο και λίγο μετά. Επρόκειτο για ένα Spitfire, παρόμοιο, κατ’ αναλογία, με εκείνο που εκτίθεται στο Μουσείο της Πολεμικής Αεροπορίας στο Τατόι.

Το συγκεκριμένο αεροσκάφος ήταν, εξάλλου, και ο λόγος που έκανε τον κ. Χαρλαύτη, στις αρχές της περασμένης εβδομάδας, να επισκεφθεί έπειτα από χρόνια το Τατόι, συνοδευόμενος από τον αντιπτέραρχο ε.α. και πρώην πρόεδρο του Συνδέσμου Αποφοίτων Σχολής Ικάρων Ευάγγελο Γεωργούση. Οι στιγμές που εκτυλίχθηκαν ήταν συγκινητικές. Ο βετεράνος αεροπόρος, βλέποντας το αεροπλάνο, δεν μπορεί να συγκρατήσει τα δάκρυά του. Κατευθυνόμενος προς το μέρος του, βάζει τα χέρια του πάνω στο φτερό και, σαν ικέτης σε αρχαίο ναό, το αγκαλιάζει και το προσκυνά. Ο κ. Γεωργούσης απαθανατίζει τη στιγμή και η φωτογραφία θα βρει μια θέση στην Ιστορία, ως υπέρτατος φόρος τιμής ενός πιλότου σε μία ιπτάμενη μηχανή η οποία σηματοδότησε μια ολόκληρη εποχή τόσο για τον ίδιο όσο και για την Παγκόσμια Ιστορία.

«Με το Spitfire πραγματοποίησα περίπου 100 ώρες πτήσεως. Πρωτοπέταξα με αυτό το αεροσκάφος το καλοκαίρι του 1952 ως Ικαρος και εν συνεχεία ως χειριστής της Μοίρας 335 στο ΣΕΔΕΣ στη Θεσσαλονίκη. Τότε, η πτητική εκπαίδευση των Ικάρων προέβλεπε στο τρίτο έτος φοίτησης πτήση με αεροσκάφος Spitfire. Ηταν ένα πολύ δυνατό αεροσκάφος, θηρίο, μου εντυπώθηκε και μου άρεσε ο χειρισμός του όσο κανένα άλλο από τους πολλούς τύπους που πέταξα στη συνέχεια της σταδιοδρομίας μου. Θα μπορούσα να το παρομοιάσω με ένα περήφανο άτι. Ηταν ένα αεροσκάφος που υπάκουε στον χειριστή του. Αισθανόσουν ασφάλεια και σιγουριά. Μπορούσες να πετάξεις με άνεση και να εκτελέσεις δύσκολες ασκήσεις με ακρίβεια. Ηταν μια τέλεια πολεμική μηχανή», θυμάται ο κ. Χαρλαύτης.

Πετώντας με τον Αποστολάκη

Ξεδιπλώνοντας τις μνήμες του, ο βετεράνος αεροπόρος -ανάμεσα στις πολλές αναφορές του- θα σταθεί σε ένα από τα πολλά, όπως είπε, περιστατικά όπου κινδύνευσε και σώθηκε χάρη στη βοήθεια του Θεού, ενώ πετούσε με ένα διθέσιο αεροσκάφος τύπου F-104 G, έχοντας στο πίσω κάθισμα τον σμηναγό, τότε, Δημήτριο Αποστολάκη, μετέπειτα βουλευτή του ΠΑΣΟΚ και υφυπουργό Εθνικής Αμυνας από τον Σεπτέμβριο του 1996 μέχρι τον Οκτώβριο του 2001.

«Ηταν 18 Ιουλίου 1969 και μαζί με τον Δημήτρη Αποστολάκη απογειωθήκαμε από την Τανάγρα και πετούσαμε με το αεροσκάφος στην περιοχή της Θήβας. Ανεβήκαμε στα 30.000 πόδια, με στόχο να μπει το αεροπλάνο σε αυτό που λέμε κατάσταση απώλειας στηρίξεως. Ενόσω πραγματοποιούσα τη συγκεκριμένη μανούβρα, συνειδητοποιώ ότι αδυνατώ να επαναφέρω το αεροσκάφος σε οριζόντια θέση, αφού τα πηδάλια είχαν σταματήσει να με ακούνε. Χάναμε πολύ γρήγορα ύψος.

Γύρισα προς την πλευρά του Αποστολάκη και του είπα πως στα 13.000 πόδια θα πηδήξουμε. Λίγο πριν φτάσουμε όμως στο συγκεκριμένο ύψος, σαν από θαύμα, τα πηδάλια άρχισαν, ανεξήγητα, να λειτουργούν και πάλι και έτσι μπορέσαμε να προσγειωθούμε. Με τον Αποστολάκη συναντηθήκαμε πάλι μετά από 40 χρόνια και το πρώτο που κάναμε ήταν να θυμηθούμε αυτήν μας την περιπέτεια», αναφέρει ο κ. Χαρλαύτης.

Ελκοντας την καταγωγή του από το χωριό Γκούρα, σε υψόμετρο 1.000 μέτρων στην ορεινή Κορινθία, ο κ. Χαρλαύτης θα κληρονομήσει δύο πράγματα: την ικανότητα να θέτει στόχους και να τους πετυχαίνει και την αγάπη για τη γη και την αμπελουργία. Ως αεροπόρος θα πετύχει να είναι πρώτος σε όλα τα χρόνια φοίτησής του στη Σχολή Ικάρων, ενώ θα αποφοιτήσει και πρώτος, κάτι πρωτόγνωρο, τότε, για κάποιον που δεν κατάγεται ούτε από αεροπορική, αλλά ούτε και από πολιτική οικογένεια...

«Οι γονείς μου δεν ήθελαν να πάω στη Σχολή Ικάρων. Κλαίγοντας προσπαθούσαν να με αποτρέψουν, αλλά εγώ δεν έκανα πίσω με τίποτα. “Ή θα γίνω πιλότος ή θα φύγω στο εξωτερικό και θα κάνετε χρόνια να με δείτε”, τους είχα πει τότε προκειμένου να τους πείσω, γιατί για να πάω θα έπρεπε πρώτα να υπογράψει ο πατέρας μου, όπως και τελικά έγινε. Θυμάμαι μάλιστα πως όταν είχα περάσει στην Ικάρων, είχαμε κάνει στο σπίτι ένα μεγάλο γλέντι όπου είχαν έρθει αρκετοί συγγενείς και φίλοι προκειμένου να μου ευχηθούν καλή σταδιοδρομία, αν και η πραγματικότητα είναι ότι αρκετοί από αυτούς δεν γνώριζαν και πολλά για τη Σχολή...» σημειώνει ο κ. Χαρλαύτης, προσθέτοντας ότι κατά τη διάρκεια της πορείας του στην Πολεμική Αεροπορία πέταξε με πολλά είδη και τύπους αεροσκαφών όπως εκπαιδευτικά αεροσκάφη Tiger Moth, T-6 Harvard, T-2, T-33, T-37 και μαχητικά τύπου F-84, F-86, F-104, F-102, F-4 Phantom κ.ά. Aντίστοιχα πολλές θα είναι όμως και οι μετεκπαιδεύσεις του στο εξωτερικό. Σε μία από αυτές, η οποία πραγματοποιήθηκε στη βάση Γουέικο του Τέξας, θα γράψει ιστορία επιβεβαιώνοντας ότι οι Ελληνες πιλότοι δεν είναι τυχαία διαχρονικά κορυφαίοι στις αξιολογήσεις του ΝΑΤΟ.

«Μία από τις περιπτώσεις που έχει χαραχτεί βαθιά στη μνήμη μου ήταν η πτήση των 500 μιλίων χωρίς όργανα που έκανα από το Τέξας στο Ντένβερ. Ηταν μια εκπαιδευτική πτήση η οποία, υπό κανονικές συνθήκες και λόγω καιρού θα έπρεπε να ματαιωθεί, αλλά κατόπιν μεγάλης πίεσης του Αμερικανού εκπαιδευτή μου, τελικά αναγκάστηκα να την πραγματοποιήσω. Στην περιοχή είχαν εμφανιστεί πολλές συστάδες καταιγίδων, από τα 500 μέχρι τα 35.000 πόδια. Εγώ ανέλαβα το αεροπλάνο από τα 300 πόδια και έκανα όλη αυτή την απόσταση μέσα σε άθλιες καιρικές συνθήκες, με χαλάζι, δυνατό αέρα και συνεχή βροχή, χωρίς να έχω καμία οπτική επαφή με τον ορίζοντα, αφού με βάση το σενάριο εκπαίδευσης το πιλοτήριο στη δική μου θέση ήταν εντελώς καλυμμένο και έτσι δεν είχα εικόνα για το τι ακριβώς επικρατούσε έξω, πιλοτάροντας το αεροσκάφος μόνο με τα όργανα. Οταν προσγειωθήκαμε η κατάσταση του αεροσκάφους ήταν άθλια. Η σφοδρότητα της καταιγίδας ήταν τέτοια που τα φτερά του αεροσκάφους είχαν πάθει ανεπανόρθωτες ζημιές και στρεβλώσεις από τις συνεχείς ταλαντώσεις και τις ριπές του ανέμου και της έντονης χαλαζόπτωσης. Το συγκεκριμένο αεροσκάφος μετά από αυτή την πτήση αποσύρθηκε και δεν ξαναπέταξε ποτέ», περιγράφει ο κ. Χαρλαύτης.

Οι μεγάλες κρίσεις

Στη διάρκεια της σταδιοδρομίας του θα εμπλακεί από θέσεις ευθύνης στη διαχείριση δύο ελληνοτουρκικών κρίσεων: του 1967 από το επίπεδο Πτέρυγας Μάχης και του 1974 από το επίπεδο Αρχηγείου Τακτικής Αεροπορίας. «Η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία, παράλληλα με τις επιχειρήσεις στο έδαφος της Κύπρου, στο πλαίσιο της εισβολής του “Αττίλα”, είχε έντονη παρουσία και στο Αιγαίο, με αποτέλεσμα τη διεξαγωγή μεγάλου αριθμού αερομαχιών ανάμεσα στα τουρκικά μαχητικά F-102 και τα ελληνικά αεροσκάφη F-5 που είχαν έδρα την Αγχίαλο.

Σε μία από αυτές τις εμπλοκές, στις 22 Ιουλίου 1974, ένα ζεύγος ελληνικών F-5 προχώρησε στην κατάρριψη ενός τουρκικού F-102, στο οποίο επέβαινε ο αρχηγός του τουρκικού σχηματισμού. Το δεύτερο τουρκικό αεροσκάφος, με τον πιλότο του να βρίσκεται σε πανικό, έχασε τον προσανατολισμό του και αντί να κινηθεί προς τη Σμύρνη, όπου ήταν η βάση του, κινήθηκε δυτικά, με αποτέλεσμα ο πιλότος του να δει τα φώτα της Αθήνας και να κατευθυνθεί προς τα εκεί νομίζοντας ότι έβλεπε τα τουρκικά παράλια.

Σε επικοινωνία με τη βάση του όμως κατάλαβε το λάθος του και έστριψε προς τα ανατολικά, έχοντας τα δύο ελληνικά F-5 στο κατόπι του. Στην προσπάθειά του να ξεφύγει, ο Τούρκος πιλότος ανέπτυξε ταχύτητες πάνω από 1 mach, με αποτέλεσμα να μη φτάσουν τα καύσιμα για την επιστροφή στη βάση του και έτσι να συντριβεί στην περιοχή της Τροίας. Τότε ήμουν στο ΑΤΑ στη Λάρισα και δώσαμε συγχαρητήρια στους Ελληνες πιλότους για τον ηρωισμό τους», αναφέρει ο βετεράνος αεροπόρος, ξεδιπλώνοντας μία από τις άγνωστες πτυχές της αέναης ελληνοτουρκικής σύγκρουσης στους ουρανούς του Αιγαίου. Στις 8 Μαΐου 1979 θα γραφτεί ο επίλογος της σταδιοδρομίας του κ. Χαρλαύτη στην Πολεμική Αεροπορία, από την οποία θα αποστρατευτεί με τον βαθμό του αντιπτέραρχου.

«Προσπαθώ να θυμάμαι μόνο τις καλές στιγμές και περιόδους της προσφοράς μου στην Πολεμική Αεροπορία», σημειώνει ο κ. Χαρλαύτης, ενώ γράφει κάποια λόγια φιλοφρόνησης στο βιβλίο «Η πορεία μου στην Ελληνική Πολεμική Αεροπορία», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια και περιγράφει τη ζωή του. Ο ίδιος, παρά το γεγονός ότι διανύει τη 10η δεκαετία της ζωής του, δεν δείχνει να το βάζει κάτω, περνώντας το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του εκεί απ’ όπου ξεκίνησε: ανάμεσα στους αμπελώνες και στη δεύτερη μεγάλη αγάπη του μετά την Αεροπορία, την οινοποιία.

Ειδήσεις σήμερα:

Pfizer: Στον FDA τα δεδομένα για τη δοκιμή του εμβολίου σε παιδιά 5-12 ετών

Ανησυχία για ταυτόχρονη εξάπλωση γρίπης και κορωνοϊού - Η αντοχή του ΕΣΥ

H Γη της Ελιάς: Ο Αλέξης μεταφέρει τη Μυρτάλη, τραυματισμένη, στο νοσοκομείο