Οδός Ηρώδου Αττικού: Ο δρόμος των 630 μέτρων που μετρά... χιλιόμετρα ιστορίας ανοίγει για τους πολίτες

Είναι 630 μέτρα όλος κι όλος. Μήκους τεσσάρων, μόνο, οικοδομικών τετραγώνων, φάτσα στον Εθνικό Κήπο, μονής κατεύθυνσης από τη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας έως την οδό Βασιλέως Κωνσταντίνου, απέναντι από το Καλλιμάρμαρο Παναθηναϊκό Στάδιο. Ενας εμβληματικός αθηναϊκός δρόμος με τη δική του ξεχωριστή ιστορία. Μια λωρίδα ασφάλτου πλαισιωμένη καλλωπιστικά από νεραντζιές, η οποία έχει περπατηθεί από στρατιές επιφανών πολιτικών προσωπικοτήτων. Βασιλιάδες, προέδρους, πρωθυπουργούς, υπουργούς. Ντόπιους και ξένους. Απαντες, ως κατοίκους, ενοίκους, επισκέπτες, φιλοξενούμενους, δεξιωνόμενους, γευματίζοντες ή δειπνούντες. Κι όμως, αυτό το δεύτερο στη σειρά, μετά την Ακρόπολη, αξιοθέατο για τους επίσημους καλεσμένους της χώρας οχυρωνόταν επί χρόνια ως απροσπέλαστο φρούριο. Αλλοτε προσωρινά και άλλοτε μονιμότερα αποκλεισμένο, καθιέρωνε μια στρεβλή κανονικότητα, απαράδεκτη για το κεντρικότερο σημείο της ελληνικής πρωτεύουσας.

Ερυθρόλευκες κορδέλες της Τροχαίας δένονταν στις κολόνες από το ένα πεζοδρόμιο στο άλλο. Ακαλαίσθητα πλαστικά στηθαία σαν γιγαντιαία τουβλάκια Lego χρησιμοποιούνταν ως οδοφράγματα. Ογκώδεις κλούβες των ΜΑΤ σφηνώνονταν κάθετα στο οδόστρωμα, ενώ με τις μανούβρες τους μαύριζαν τον τόπο από το καυσαέριο. Αυτός ο ασφυκτικός κλοιός εμποδίων που απαγόρευε τη διέλευση των οχημάτων όλο το 24ωρο εκνευρίζοντας του εποχούμενους παρέπεμπε σε τριτοκοσμική κατάσταση πολιορκίας. Ακόμη χειρότερα, πριν από πέντε χρόνια, επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ., η διάβαση της οδού έγινε απλησίαστη ακόμα και για τους πεζούς, καθώς αστυνομικά μπλόκα προέβαιναν σε face control προς τους διερχόμενους. Το αυθαίρετο αυτό μέτρο αποκλεισμού του απλού περιπάτου ήταν εξευτελιστικό για τους πολίτες. Περισσότερο, όμως, πρόσβαλλε ταπεινωτικά τη Δημοκρατία, της οποίας δύο κορυφαίοι θεσμοί της στεγάζονται επί του ίδιου δρόμου σε ιστορικά και επιβλητικά κτίρια. Από τη μια το Προεδρικό Μέγαρο, από το 1909 επίσημη κατοικία της βασιλικής οικογένειας. Από την άλλη, πλάι του, το Μέγαρο Μαξίμου, της οικογένειας του φιλότεχνου τραπεζίτη και επί ένα επτάμηνο του 1947 υπηρεσιακού εξωκοινοβουλευτικού πρωθυπουργού Δημητρίου Μάξιμου.

Η θεμελίωση

Αμφότερες οι οικίες θεμελιώθηκαν με χρονική διαφορά μιας περίπου δεκαπενταετίας στα τέλη του 19ου και τις αρχές 20ού αιώνα σε μια ερημική πλην εύφορη περιοχή με περιβόλια και άφθονη βλάστηση, ευνοημένη καθώς ήταν από τα νερά του κοντινού ποταμού Ιλισού. Το μοναδικό μεγάλο κτίριο στη σχετικά ακατοίκητη περιοχή ήταν το σπίτι της πριγκίπισσας Μαρίας Υψηλάντου, το γένος Μουρούζη, στο οποίο φιλοξενούνταν από το 1855 το Αμαλίειον Οικοτροφείον. Τα δύο σπίτια που οικοδομήθηκαν και προστέθηκαν σταδιακά στη περιοχή σχεδιάστηκαν από τους Ερνέστο Τσίλερ και Αναστάσιο Χέλμη αντίστοιχα, με λιτό αρχιτεκτονικό πνεύμα που απέπνεε ήρεμο κλασικό ύφος. Διαμορφώθηκαν ως μικρές καταπράσινες οάσεις, ώστε να συμβαδίζουν αρμονικά με τα απέναντι 155 κατάφυτα στρέμματα του Εθνικού -τότε Βασιλικού- Κήπου. Στην πραγματικότητα, οι ιδιοκτήτες τους επιθυμούσαν να αποσπαστούν αισθητικά από τις μεγαλοπρεπείς κατοικίες της οδού Κηφισίας, όπως έλεγαν τότε τη σημερινή Βασιλίσσης Σοφίας. Τον υποβλητικό τόνο τον έδινε εκεί, στη συμβολή του μικρού δρόμου τους με τη Βασιλίσσης Σοφίας, το πολυώροφο μέγαρο του τραπεζίτη Ιωάννη Πεσμαζόγλου που χτίστηκε μετά την κατεδάφιση του ταπεινού σπιτιού του ναυάρχου της Επανάστασης Ανδρέα Μιαούλη.

Στο ίδιο κτίριο φιλοξενήθηκε έως το 1961, προτού μετακομίσει στην πλατεία Μαβίλη, η αμερικανική πρεσβεία. Επιστροφή στην Ιστορία. Κοινός τόπος των δύο γειτονικών σπιτιών, ένας κακοτράχαλος χωμάτινος δρόμος ανάμεσα σε χωράφια που αρχικά ονομαζόταν ατύπως οδός Παλαιού Σταδίου. Οταν στην πρωτεύουσα πλεόναζαν οι δρόμοι με την ονομασία «οδός Ανωνύμου», στα τέλη του Ιανουαρίου του 1884, με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου επί δημαρχίας Δημήτριου Σούτσου ονοματοδοτήθηκε ως Ηρώδου Αττικού. Φυσικά, προς τιμήν του γεννημένου στον Μαραθώνα ρήτορα του 2ου αιώνα μ.Χ. Ρωμαίου συγκλητικού αλλά πολιτισμικά Ελληνα και ευεργέτη της Αθήνας, Λούκιου Βιβούλλιου Ιππαρχου Τιβέριου Κλαύδιου Ηρώδη Αττικού. Για λόγους συντομίας κρατήθηκαν μόνο τα δύο τελευταία ονόματα. Επ’ ευκαιρία, βαφτίστηκε την ίδια ημέρα και το πολεοδομικά παράλληλο μονοπάτι ως οδός Ρηγίλλης από τη 14χρονη Ρωμαία σύζυγο του 43χρονου Ηρώδη, τη Ρήγιλλα Αππία-Αννία, η οποία απεβίωσε λίγο μετά τον γάμο της. Στη μνήμη της με δαπάνες του Ηρώδη χτίστηκε με ταχύτατο ρυθμό στη νοτιοδυτική πλαγιά της Ακρόπολης το Ωδείο που φέρει έως σήμερα τον όνομά του.

Σημαντικός ρόλος

Τα δύο κτίρια επί της Ηρώδου Αττικού με τις διαρκείς μεταλλάξεις, επεκτάσεις, ανακαινίσεις, χρήσεις και αλλαγές των ενοίκων τους διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στη Νεότερη Ιστορία της χώρας. Και συνεχίζουν. Μετά την πτώση της χούντας διεξήχθη το δημοψήφισμα του 1974 για την επίλυση του πολιτειακού ζητήματος. Η συντριπτική πλειοψηφία του εκλογικού σώματος επέλεξε με ποσοστό 69,2% την αβασίλευτη δημοκρατία. Τέλος η μοναρχία και το Παλάτι. Το νεοκλασικό τριώροφο των πρώην αθηναϊκών ανακτόρων, που αρχικά προοριζόταν για κατοικία του διαδόχου Κωνσταντίνου, σε κτήμα 25 στρεμμάτων τα οποία χρησιμοποιούνταν ως λαχανόκηπος της βασιλικής οικογένειας, μετατράπηκε σε έδρα του εκάστοτε Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας. Οι δύο πρώτοι εκλεγμένοι από τη Βουλή Πρόεδροι, Μιχάλης Στασινόπουλος και Κωνσταντίνος Τσάτσος, δεν το χρησιμοποίησαν ως κατοικία. Πρώτος ουσιαστικά που διέμεινε εκεί ήταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στη διάρκεια της πρώτης προεδρίας του, από το 1980 έως το1985. Ηταν, εξάλλου, παλαιόθεν κάτοικος της ίδιας γειτονιάς.

Από τη Μεταπολίτευση και μετά έμενε σε ένα μικρό τριάρι, αλλά με απέραντη θέα, στον τέταρτο όροφο της άσπρης πολυκατοικίας Λεβέντη στη συμβολή της Ηρώδου Αττικού με τη Βασιλέως Κωνσταντίνου. Το είχε νοικιάσει από τον Κύπριο μεγαλοεπιχειρηματία και ευεργέτη Αναστάσιο-Γεώργιο Λεβέντη. Ο τελευταίος ως ιδιοκτήτης έμενε στο ίδιο κτίριο, η είσοδος του οποίου ήταν διακοσμημένη από τον Γιάννη Μόραλη, μαζί με τη σύζυγό του Φώφη και την κόρη του Φωτεινή, η οποία παντρεύτηκε τον πρώην Κύπριο Πρόεδρο Τάσσο Παπαδόπουλο. Χρόνια κάτοικος της περιοχής του ευρύτερου Κολωνακίου, ο Καραμανλής, πριν ακόμα από την αυτοεξορία επί 11 χρόνια στο Παρίσι, διατηρούσε ισχυρές σχέσεις με μερικούς περιοίκους της Ηρώδου Αττικού. Κατεξοχήν φιλικούς δεσμούς διατηρούσε με τον ηθοποιό Δημήτρη Χορν, ο οποίος διέμενε τότε σε ένα διαμέρισμα στη συμβολή της Ηρώδου Αττικού με τη Βασιλέως Γεωργίου Α’. Ο Χορν ήταν πιστός της γειτονιάς από το 1950. Εμενε μαζί με την Ελλη Λαμπέτη όταν ήταν ζευγάρι στην οδό Λυκείου 10. Μάλιστα, στην τελευταία σκηνή της ταινίας «Η κάλπικη λίρα» του 1955 οι δύο συμπρωταγωνιστές συναντιούνται δήθεν τυχαία στην είσοδο πολυκατοικίας που βρίσκεται στη γωνία Ηρώδου Αττικού και Λυκείου, προτού τραβήξει καθένας τον δρόμο του και πέσει ο τίτλος «Τέλος».

Μετά τον Καραμανλή, στο Προεδρικό Μέγαρο εγκαταστάθηκε ο Πρόεδρος Χρήστος Σαρτζετάκης με τη σύζυγό του Φρόσω και την κόρη τους Πετρούλα. Από το 1990, όμως, και μετά ουδείς μετέπειτα Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν χρησιμοποίησε το Μέγαρο ως ατομική ή οικογενειακή κατοικία. Ακόμη και ο Καραμανλής που επανήλθε στην Προεδρία την πενταετία 1990-1995 προτίμησε να διαμείνει στο δικό του σπίτι στην Πολιτεία. Σήμερα το Προεδρικό Μέγαρο είναι κυρίως χώρος εργασίας, επίσημων δείπνων με τη μόνιμη, έως προσφάτως, σερβιρισμένη σφυρίδα, καθώς και τόπος επετειακών εκδηλώσεων. Σε τίποτε, ωστόσο, δεν μειώνεται εξαιτίας της τρέχουσας λειτουργίας του το κύρος του Μεγάρου. Μπορεί το Προεδρικό Μέγαρο να μην είναι Λευκός Οίκος, ούτε και η Ηρώδου Αττικού λεωφόρος Πενσιλβάνια, ωστόσο συνιστά το ισχυρότερο πολιτειακό τοπόσημο της χώρας. Αναπόδραστα όφειλε να είναι εκ του σύνεγγυς ένα αξιοθέατο της Δημοκρατίας και όχι να το θωρούν από μακριά οι πολίτες πίσω από τα κάγκελα του Εθνικού Κήπου.

Το Μέγαρο Μαξίμου πάλι έχει τη δική του ιστορία. Ο τραπεζίτης ιδιοκτήτης μαζί με τη σύζυγό του Ειρήνη Μανούση φλέρταραν στις αρχές της δεκαετίας του ’50 με την ιδέα στη θέση αυτού του νεοκλασικού οικοδομικού κοσμήματος να ανεγείρουν μια προσοδοφόρα πολυκατοικία. Ξεσηκώθηκαν διανοούμενοι, καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες για την αποτροπή της κατεδάφισης. Μάχες για τη διάσωσή του έδωσε και η δημοσιογράφος Ελένη Βλάχου, με τα πρωτοσέλιδα δημοσιεύματά της στην εφημερίδα «Καθημερινή» του πατέρα της. Ο Μάξιμος, που υπήρξε μάρτυρας υπεράσπισης στις δίκες των δωσίλογων της Κατοχής, είχε κολλήσει στις 110.000 χρυσές λίρες, ποσό υπέρογκο τότε, που του πρόσφερε άλλοτε ο Σοφοκλής Βενιζέλος για να του πουλήσει το σπίτι. Τόσα ζητούσε ακατέβατα και από το Ελληνικό Δημόσιο για να του το εκχωρήσει. Με τα πολλά, δήμαρχοι και υπουργοί τον έπεισαν να κάνει σκόντο στις απαιτήσεις του. Προηγουμένως, βέβαια, ο τότε πρωθυπουργός Νικόλαος Πλαστήρας έδωσε εντολή στον υπουργό Παιδείας Ευάγγελο Αβέρωφ να εξασφαλίσει από την αρμόδια υπηρεσία το συντομότερο τον χαρακτηρισμό του Μεγάρου ως «κειμηλίου νεοελληνικής τέχνης» ούτως ώστε να αποκλειστεί νομοθετικά η πιθανότητα κατεδάφισής του. Τελικά ο Μάξιμος έκανε την ανάγκη φιλοτιμία και το παραχώρησε το 1952 μαζί με την επίπλωση και τους πίνακες στο ελληνικό κράτος αντί 35.000 χρυσών λιρών, που ισοδυναμούσαν εκείνα τα φεγγάρια σε 5,5 δισ. δραχμές.

Υστεροφημία

Σε ανταπόδοση της γενναίας έκπτωσής του, αρμοδίως διαβεβαιώθηκε ότι το κτίριο θα αποκαλείται έκτοτε με το όνομά του. Με αποτέλεσμα ό,τι έχασε σε χρήματα να το κερδίσει σε απροσδόκητη υστεροφημία. Η καλαίσθητη οικία νοικιάστηκε αρχικά σε Αμερικανούς πρέσβεις, ανάμεσά τους στον διαβόητο «ανθύπατο» Τζον Πιουριφόι. Αργότερα έγινε ξενώνας επίσημων προσκεκλημένων της χώρας. Στις κρεβατοκάμαρές του κοιμήθηκαν, μεταξύ άλλων, ο αυτοκράτορας της Αιθιοπίας Χαϊλέ Σελασιέ, ο στρατάρχης της Γιουγκοσλαβίας Τίτο, ο καγκελάριος της Γερμανίας Κόνραντ Αντενάουερ, η βασίλισσα της Ολλανδίας Τζουλιάνα και κάμποσοι άλλοι ξένοι πρίγκιπες, πρόεδροι, πρωθυπουργοί.

Στη διάρκεια της επτάχρονης δικτατορίας η ισόγεια κατοικία, αρχιτεκτονικό δείγμα του ώριμου αθηναϊκού νεοκλασικισμού, δεινοπάθησε. Αλλοιώθηκε σημαντικά ο εντυπωσιακός εσωτερικός διάκοσμός της και προστέθηκε αυθαίρετα ο πρώτος όροφος, δώμα που χρησίμευσε ως κρεβατοκάμαρα του πραξικοπηματία Γεωργίου Ζωιτάκη. Οι χουντικοί συνταγματάρχες τον είχαν χρίσει «διακοσμητικό» αντιβασιλέα, όταν ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος επιχείρησε αποτυχημένο αντιπραξικόπημα και διέφυγε στο εξωτερικό. Ο εκ Ναυπάκτου επίορκος αξιωματικός των Τεθωρακισμένων κουβάλησε τα συμπράγκαλά του και βολεύτηκε στο Μαξίμου μαζί με την εξ Ευβοίας ορμώμενη σύζυγό του Σοφία, το γένος Βουρανζέρη, και την κόρη τους Βασιλική. Τότε λέγεται πως με έντονες τις μνήμες ανατροφής της στην ύπαιθρο η σύζυγος ξίνισε με το κομψό περιβάλλον εκστομίζοντας: «Τι τα θέλαμε τα μέγαρα; Δεν επιτρέπεται ούτε κοτέτσι να φτιάξεις».

Τελικά, οι ίδιοι που τον βάφτισαν «αντιβασιλέα» τον πέταξαν κλοτσηδόν από το Μέγαρο το 1972. Με την Αποκατάσταση τη Δημοκρατίας το 1974 ο μεγαλοπιασμένος Ζωιτάκης μετακόμισε από τις ανέσεις της Ηρώδου Αττικού σε κελί της ειδικής πτέρυγας των Φυλακών Κορυδαλλού έως το 1988. Μετά τη Μεταπολίτευση το Μέγαρο Μαξίμου επανήλθε περιστασιακά στη χρήση του ξενώνα επισήμων. Εκεί φιλοξενήθηκε και η Αγγλίδα πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ κατά την επίσημη επίσκεψή της στην Αθήνα το 1980. Ωσπου, τελικά, το 1982, επί κυβέρνησης της Αλλαγής, το Μαξίμου παραχωρήθηκε στο υπουργείο Προεδρίας της Κυβερνήσεως, κατόπιν απόφασης του αλήστου μνήμης Μένιου Κουτσόγιωργα, με σκοπό τη στέγαση του γραφείου του εκάστοτε πρωθυπουργού. Πρώτος το εγκαινίασε ο Ανδρέας Παπανδρέου και έκτοτε έως σήμερα στεγάζει το επίσημο πρωθυπουργικό γραφείο, ενώ στο ίδιο μέγαρο συνεδριάζει και το Υπουργικό Συμβούλιο.

Το αξιοσημείωτο είναι ότι σε αυτά τα σχεδόν δίδυμα κτίρια της Ηρώδου Αττικού που στεγάζουν την πολιτειακή και πολιτική ηγεσία του τόπου έκαστος των ενοίκων τους έχει βιώσει από τη Μεταπολίτευση έως σήμερα, επί μισό σχεδόν αιώνα, μια πρωτοφανή εγχώρια περίοδο πολιτικής γαλήνης. Ποιος λοιπόν ο λόγος τη δημιουργίας ενός υπερβολικά αγχωτικού και απομονωτικά καχύποπτου τοπίου, σφραγισμένου με αποκλεισμούς και απαγορεύσεις; Φοβόντουσαν μην τυχόν περάσει κάνα αγροτικό που θα κουβαλούσε στην καρότσα του αυτοκινούμενα πυροβόλα και εκτοξευτήρες πυραύλων αλά ISIS;

Eτρεμαν μήπως ξεμπουκάρουν αιφνιδίως τανκς πραξικοπηματιών από την πόρτα του Εθνικού Κήπου, απέναντι από το Προεδρικό Μέγαρο, η οποία παρεμπιπτόντως ήταν μονίμως κλειστή με αλυσίδα, λουκέτο και επίσημη ανακοίνωση-απαγόρευση σε φωτοτυπία Α4; Ενοχλούνταν, άραγε, από τα διερχόμενα μηχανάκια με τις θορυβώδεις εξατμίσεις και τα αυτοκίνητα με τα υψηλής ισχύος «ντάπα ντούπα» ηχεία που «καψάλιζαν» τις σιροπιαστές νότες που έπαιζε ενίοτε στις μαζώξεις γύρω από το πιάνο του Μαξίμου ο Κώστας Ζουράρις; Ή, τέλος, όπως κυκλοφορούσε, οι εστέτ κάτοικοι του ακριβότερου δρόμου της πρωτεύουσας δυσφορούσαν από τη couleur locale γραφικότητα των πούλμαν που κατέβαζαν τουρίστες για να βγάλουν selfie με τους ευζώνους της Προεδρικής Φρουράς; Η τελευταία διάδοση κρίνεται πως υπήρξε σπερμολογία μιας φοβικής εξουσίας που δίσταζε να αναλάβει έντιμα τις ευθύνες της για τις κυκλοφοριακές της απαγορεύσεις.

Εξάλλου, οι ευπατρίδες και καλλιεργημένοι αστοί που διέμεναν προτού αποβιώσουν στον ίδιο δρόμο, όπως ο τραπεζίτης Γιάννης Κωστόπουλος, πρώην διευθύνων σύμβουλος της Alpha Bank, καθώς και ο βιομήχανος, πρώην πρόεδρος του Τιτάνα Παύλος Κανελλόπουλος, δεν ήταν διόλου μικροπρεπείς. Με την ίδια αξιοπρέπεια αντιμετώπισαν τις περιστάσεις αποκλεισμού και ο πρώην ευρωβουλευτής με το ΠΑΣΟΚ και πρώην διοικητής της Εθνικής Τράπεζας Στέλιος Παναγόπουλος, καθώς και ο πρώην πρόεδρος του Παναθηναϊκού, εφοπλιστής Νίκος Πατέρας, οι οποίοι συνεχίζουν να διαμένουν εκεί. Πόσο μάλλον παρόμοια στωικότητα επέδειξαν και εκατοντάδες άλλοι ανώνυμοι κάτοικοι που θα είχαν κάθε λόγο να διαμαρτύρονται επειδή χρησιμοποιούσαν μερικώς ή καθόλου τα γκαράζ και τις θέσεις στάθμευσης που κατείχαν; Ολοι αντιλαμβάνονταν ότι ο προνομιούχος δρόμος που είχαν την άνεση να επιλέξουν για να ζουν είχε και τα μειονεκτήματά του. Αλλά δεν υποψιάζονταν τους ετσιθελικούς κυβερνητικούς καταναγκασμούς που εντάθηκαν σταδιακά.

Στην πραγματικότητα, η μόνη ουσιαστική δικαιολογία για τη λήψη προληπτικών μέτρων ασφάλειας προέκυπτε από τις επισκέψεις ξένων ηγετών όπως οι Μπιλ Κλίντον, Μπαράκ Ομπάμα, Ανγκελα Μέρκελ, Εμανουέλ Μακρόν, Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και λοιπών αντίστοιχου πολιτικού μεγέθους επισήμων. Και αυτά μόνο για λίγες ώρες. Ολο το υπόλοιπο κυκλοφοριακό εμπάργκο με αιτιολογία τη δημόσια ασφάλεια εκδηλωνόταν προσχηματικά όταν γίνονταν... φασαρίες στο Σύνταγμα. Κυρίως, όμως, δρομολογούνταν φοβικά όταν οι εκάστοτε διαδηλωτές προσπερνούσαν τη Βουλή και συνέχιζαν... απειλητικά προς τη Βασιλίσσης Σοφίας. Παρ’ όλα αυτά, ούτε τα αυτοκίνητα που αψηφούσαν, όταν τους δινόταν η δυνατότητα, τις απαγορεύσεις, ούτε οι διαδηλωτές που παρέκαμπταν τα εμπόδια και εισέρχονταν στον δρόμο δημιούργησαν ποτέ επεισόδια. Η αλήθεια, ωστόσο, είναι ότι παρά τους περιορισμούς οι διαδηλωτές έβρισκαν τον τρόπο να αιφνιδιάσουν το προσωπικό και τους εκάστοτε επιτελείς του Μαξίμου.

Την άνοιξη του 2001 οι πανίσχυροι εκείνη την εποχή συνδικαλιστές της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ προσποιούμενοι ότι κάνουν κατά μόνας δήθεν αδιάφοροι βόλτα στον Εθνικό Κήπο βγήκαν ορμητικοί από μια καγκελόπορτα στο πεζοδρόμιο απέναντι από το Μέγαρο για να διαμαρτυρηθούν δυναμικά κατά του ασφαλιστικού νομοσχεδίου του τότε υπουργού Εργασίας Τάσου Γιαννίτση. Η μαζική τους προσέλευση άφησε άναυδο τον τότε πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη. Μερικά χρόνια αργότερα, τον Νοέμβριο του 2008, πιο επινοητικοί, οι διαδηλωτές του ΠΑΜΕ έπιασαν στον ύπνο τη φρουρά του Μεγάρου. Λίγο πριν από τις 7.30 το πρωί τουριστικό λεωφορείο σταμάτησε στην είσοδο του Πρωθυπουργικού Γραφείου, με τους επιβάτες του να αποβιβάζονται με πανό και φωνάζοντας συνθήματα να περιμένουν τον τότε πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή να εμφανιστεί για να του τα ψάλλουν αυτοπροσώπως πάλι για το Ασφαλιστικό. Η επαγρύπνηση έγινε πιο έντονη μετά τη δολοφονία του 15χρονου Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου το βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου του 2008 στα Εξάρχεια. Η κοινωνική οργή και οι κινητοποιήσεις που ακολούθησαν απαιτούσαν ενισχυμένα, σχεδόν δρακόντεια, μέτρα ασφάλειας. Βαθμιαία, ωστόσο, αυτά ελαστικοποιήθηκαν και επανήλθε υπό σχετικό έλεγχο η ροή των τροχοφόρων.

Η περίοδος των μνημονίων

Τα πράγματα αγρίεψαν την περίοδο των μνημονίων. Επί μήνες στη διάρκεια της πρωθυπουργίας του Αντώνη Σαμαρά ο δρόμος πότε ανοιγόκλεινε σαν ακορντεόν και πότε ήταν σχεδόν ερμητικά κλειστός. Κάθε δυναμική πορεία και μαχητική κινητοποίηση μπλοκαριζόταν στη γωνία με τη Βασιλίσσης Σοφίας. Μόνο δι’ αντιπροσώπου διεξαγόταν η παράδοση κάποιου ψηφίσματος στο Πρωθυπουργικό Γραφείο. Οταν πια με υψωμένες περήφανα τις γροθιές η «πρώτη φορά Αριστερά» και με γαρνιτούρα αισθητή Ακροδεξιά πέρασε το κατώφλι του Μεγάρου Μαξίμου, οι ταλαιπωρημένοι γιωταχήδες κυρίως του Παγκρατίου και των πέριξ περιοχών ανάσαναν με ανακούφιση.

Φρούδες ελπίδες

Ηλπιζαν ότι θα μπορούσαν πλέον να διέλθουν από την απαγορευμένη οδό χωρίς να κάνουν ματαίως κύκλους. Το ίδιο πανηγύριζαν και οι ταξιτζήδες. Ατυχώς, όπως όλα τα θαύματα, και αυτό είχε μικρή διάρκεια. Με τα πρώτα ανησυχητικά ρίγη ανασφάλειας η διακυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα επανέφερε το ίδιο παλιό βιολί, ρεγουλάρισε το βροντερό νταούλι και, αφού συναρμολόγησε σε σιδηρόδρομο τις κλούβες, περικύκλωσε τις χορευτικές ψευδαισθήσεις. Τα πρώτα «ντου» προς το Μαξίμου είχαν την αφέλεια του ξεφωνητού από πολίτες που υποτίθεται ότι έκαναν τζόκινγκ επί της λεωφόρου Αμαλίας και άλλους που τάχα χάζευαν τις ουασινγκτόνιες του Εθνικού Κήπου, προτού αποδοκιμάσουν το ντουέτο Τσίπρα - Βαρουφάκη το οποίο περπατούσε αμέριμνο στα χωμάτινα μονοπάτια του ίδιου χώρου παρασυρμένο από τη μεγαλοφυή σύλληψη της «δημιουργικής ασάφειας».

Η πρώτη οργανωμένη παρέμβαση στην Ηρώδου Αττικού έγινε ξαφνικά την Παρασκευή 8 Ιανουαρίου του 2016 με τη δρομολόγηση ενός παλιού και δοκιμασμένου επιτυχώς τρικ. Τρία τουριστικά λεωφορεία, η διέλευση των οποίων επιτρεπόταν, σταμάτησαν επί τόπου και οι επιβάτες τους βγήκαν βιαστικά για να διαδηλώσουν μπροστά από τα μπλόκα στο Μαξίμου ξεδιπλώνοντας πανό και φωνάζοντας συνθήματα με ντουντούκες. Η αμηχανία των ενοίκων του Μεγάρου ήταν τόσο διάχυτη που σχεδόν πλημμύρισαν τα υπόγεια όπου συνήθως είναι εγκατεστημένο το επικοινωνιακό στρατηγείο του εκάστοτε πρωθυπουργού. Στον επόμενο τόνο, λιγότερο από έναν μήνα, απροσδόκητη εμφάνιση πραγματοποίησαν συνδικαλιστές της ΕΛ.ΑΣ. Διέσχισαν πεζή την Ηρώδου Αττικού, πέρασαν χαλαρά ανάμεσα από τους συναδέλφους τους, οι οποίοι, υποτίθεται, προστάτευαν το κτίριο από απρόσκλητους επισκέπτες, έβγαλαν μικρά μαύρα αυτοσχέδια πλακάτ με συνθήματα, τα οποία είχαν κρύψει κάτω από τις στολές τους και διαμαρτυρήθηκαν ειρηνικά κατά της κυβέρνησης. Την ίδια ημέρα μέλη του ΝΑΤ επιχείρησαν να στήσουν πανό απέναντι από το Πρωθυπουργικό Γραφείο.

Στη θέα αυτών των σύγχρονων άοπλων Βιετκόνγκ, τα νεύρα της κυβέρνησης τσιτώθηκαν, με αποτέλεσμα να εντατικοποιήσει με πρωτοφανή μέτρα την αστυνόμευση επιβάλλοντας άτυπο face control στους πεζούς που διέρχονταν από τον δρόμο. Αφότου σφραγίστηκε ο δρόμος τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς, αστυνομικές δυνάμεις σε ελεγκτικό ρόλο ατομικού τροχονόμου επιλεκτικής διέλευσης πεζών απαγόρευσαν μέχρι και σε μαθητές και συνοδούς καθηγητές να διασχίσουν με τα πόδια την Ηρώδου Αττικού προκειμένου να φτάσουν στις αθλητικές εγκαταστάσεις του Εθνικού Γυμναστηρίου «Ι. Φωκιανός». Παρόλο αυτό το ιδιότυπο, αυταρχικό και πλήρως αστήρικτο καθημερινό απαγορευτικό πρωτόκολλο, τα χρόνια που ακολούθησαν όλο και κάποιοι διαδηλωτές, κυρίως του ΠΑΜΕ, όταν δεν συμπλέκονταν άγρια με τα ΜΑΤ στη γωνία, μηχανεύονταν ευρηματικά κόλπα για να σπάνε το αστυνομικό μπλόκο και να φτάνουν μέχρι την πόρτα του Μαξίμου. Ποτέ, όμως, δεν έπεσαν δακρυγόνα και ξύλο επί του πεδίου. Καθ’ όλη τη διάρκεια της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. αυτή η δεσποτική τελετουργία κυκλοφοριακού αποκλεισμού με το φράγμα από κλούβες δεν προέκυπτε από τις συχνά παράλογες απαιτήσεις της τρόικας.

Φοβική εξουσία

Αντλούνταν από τον ιδεασμό μιας φοβικής εξουσίας που ένιωθε ασφαλής, αποκλειστικά περίκλειστη στο κάστρο της, αδιαφορώντας αν υποβάθμιζε στοιχειώδη ατομικά δικαιώματα. Με αυτό τον τρόπο κατάφερε να τους δυσαρεστήσει όλους. Οχι μόνο τους διαδηλωτές. Δυσφόρησαν οι κάτοικοι, εξοργίστηκαν οι οδηγοί, ενοχλήθηκαν οι τουρίστες που δεν φωτογράφιζαν τους τσολιάδες. Και, γιατί όχι, πικράθηκαν οι ρομαντικοί που θα ήθελαν να περπατάνε σε έναν καλόγουστο αστικό δρόμο ανάμεσα στα κίτρινα φύλλα των πλατανιών το φθινόπωρο, να εισπνέουν τις μεθυστικές ευωδιές των ανθισμένων νεραντζιών την άνοιξη και να χαζεύουν χειμώνα καλοκαίρι τις λιτές προσόψεις και τις εισόδους με κίονες ιωνικού ρυθμού των δύο συμβολικών για τη Δημοκρατία μεγάρων. Αναπόδραστα, το κάλπικο και γκροτέσκο σκηνικό περιορισμών που στήθηκε με περισσή υποκρισία παρά από ανησυχία θα έπρεπε κάποτε να τελειώσει. Οριστικά. Ηδη το υπουργείο Περιβάλλοντος έχει εγκρίνει σχετικό κονδύλι χρηματοδότησης για την προκήρυξη μελέτης μετατροπής σε βιοκλιματικό πεζόδρομο. Το πρώτο, όμως, βήμα εκκίνησης για την επανένταξη μιας ιστορικής γειτονιάς στον αστικό χάρτη έγινε με ευθύτητα διά στόματος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με την παράδοση του δρόμου στην ανεμπόδιστη πλέον διέλευση των οχημάτων. Είναι μια αρχή ομαλοποίησης της καθημερινότητας που δοκιμάστηκε από κακόγουστα αστεία.


Ειδήσεις σήμερα: 

Τουρκία: Νέες θεωρίες συνωμοσίας για την παρουσία των αμερικανικών F-15 στην Ελλάδα

Φρίκη στη Ρόδο: 8χρονη νοσηλεύεται μετά από καταγγελία για βιασμό

Τώρα ο Γρηγόρης Πετράκος θα τραγουδά μόνο για εμβολιασμένους και δηλώνει: «Δεν είμαι αντιεμβολιαστής»