Ώρα Δικαιοσύνης για τον 10χρονο Μιχαήλ που είχε χαθεί κάνοντας «μπανάνα» πριν 7 χρόνια στη Μύκονο

Θα οδηγηθούν εντέλει στη φυλακή οι τρεις κατηγορούμενοι ως υπαίτιοι για τον θάνατο του 10χρονου Μιχαήλ Πασχαλάκη το 2014 στο Καλό Λιβάδι της Μυκόνου; Την ερχόμενη Πέμπτη 4 Νοεμβρίου, το Εφετείο Κακουργημάτων Σύρου θα εκδώσει την τελική ετυμηγορία για το τραγικό περιστατικό που έχει αφήσει ένα εξαιρετικά οδυνηρό αποτύπωμα στη συλλογική μνήμη.

Πριν από 7 χρόνια, ο μικρός Μιχαήλ έχασε τη ζωή του εν ώρα διασκέδασης μαζί με φίλους του, σαν επιβάτης της γνωστής φουσκωτής «μπανάνας» την οποία έσυρε ταχύπλοο μιας τοπικής επιχείρησης θαλάσσιων σπορ. Το θανατηφόρο δυστύχημα συνέβη στις 11 Αυγούστου του 2014 και τον Ιούνιο του 2019 καταδικάστηκαν πρωτοδίκως σε κάθειρξη 5-7 ετών τρία άτομα: o χειριστής του μοιραίου σκάφους, ο ιδιοκτήτης της επιχείρησης, καθώς και η συνιδιοκτήτρια και κατά τον νόμο υπεύθυνη ασφαλείας.

Η πρώτη δίκη στο Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων Αιγαίου που συνεδρίασε στην Ερμούπολη της Σύρου ήταν μαραθώνια. Ξεκίνησε νωρίς το πρωί και ολοκληρώθηκε τα μεσάνυχτα. Οι τρεις κατηγορούμενοι είχαν αποπειραθεί τότε να αποποιηθούν της ευθύνης -έστω και εν μέρει- για τον θάνατο του Μιχαήλ, υποδεικνύοντας σαν τον πραγματικό ένοχο ένα τέταρτο άτομο, επίσης εργαζόμενο στην ίδια επιχείρηση ως οδηγό σκαφών.

Ωστόσο, ο εν λόγω υπάλληλος ουδέποτε είχε κληθεί από τις Aρχές ούτε καν σαν ύποπτος, οπότε το δικαστήριο δεν επέτρεψε στους κατηγορουμένους να μετακυλίσουν τις δικές τους ευθύνες σε έναν «αποδιοπομπαίο τράγο». Αντιθέτως, σύμφωνα με την πρωτόδικη απόφαση, οι τρεις κατηγορούμενοι κρίθηκαν ένοχοι για το αδίκημα της «από κοινού και εκ προθέσεως διατάραξης της υδάτινης συγκοινωνίας, από την οποία προέκυψε κίνδυνος για ανθρώπους και επήλθε θάνατος ανθρώπου». Οι ποινές που επιβλήθηκαν ήταν 7 χρόνια κάθειρξης στον επιχειρηματία και ιδιοκτήτη του κέντρου θαλάσσιων σπορ στο Καλό Λιβάδι, 5 χρόνια στην υπεύθυνη ασφαλείας και συνιδιοκτήτρια, 6 χρόνια στον οδηγό του ταχύπλοου που χτύπησε θανάσιμα τον Μιχαήλ.

Η υπεράσπιση άσκησε αμέσως έφεση και η τριάδα δεν οδηγήθηκε απευθείας στη φυλακή, παρόλο που ένα μέλος της έδρας εισηγήθηκε τη στέρηση ακόμη και του δικαιώματος στην υποβολή έφεσης για τον επιχειρηματία και τον καθαυτό δράστη, δηλαδή τον χειριστή του σκάφους. Μολονότι η πρόταση αυτή δεν υιοθετήθηκε από τα άλλα δύο μέλη του δικαστηρίου, προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση, καθώς θεωρήθηκε εξαιρετικά ασυνήθιστη για τα ελληνικά δεδομένα.



Ακόμη όμως και αν μειοψήφησε, η εισήγηση για εξάντληση της αυστηρότητας στην καταδίκη των τριών κατηγορουμένων απηχεί ίσως την ευρύτερη πρόθεση της Δικαιοσύνης. Εφόσον διακριβώθηκε η ενοχή των τριών μετά την πολύωρη ακροαματική διαδικασία, την εξέταση δεκάδων μαρτύρων κ.λπ., η συγκεκριμένη υπόθεση δεν έπρεπε να αφεθεί στον συνήθη γραφειοκρατικό εκφυλισμό.

Να μην καταλήξει ο θάνατος ενός 10χρονου παιδιού σαν άλλη μία περίπτωση ατυχούς αμέλειας και με τους υπαίτιους να πέφτουν «στα μαλακά». Ιδιαίτερα, δε, αφού διαπιστώθηκε, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι με ευθύνη των κατηγορουμένων η επιχείρησή τους στο Καλό Λιβάδι λειτουργούσε παραβιάζοντας καθημερινά -και βεβαίως όχι κατά σύμπτωση- όλες τις διατάξεις του σχετικού νόμου.

Ούτε ίχνος νομιμότητας

Σύμφωνα με την απόφαση του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Αιγαίου, η επιχείρηση θαλάσσιων σπορ στο Καλό Λιβάδι -μία από τις πλέον πολυσύχναστες παραλίες της Μυκόνου και δη τον Αύγουστο- δεν διέθετε καν νόμιμη άδεια λειτουργίας. Και επίσης, στις 11 Αυγούστου του 2011, όταν σκοτώθηκε ο Μιχαήλ, α) το ταχύπλοο που προκάλεσε τον θανάσιμο τραυματισμό του παιδιού οδηγούσε χειριστής χωρίς το προβλεπόμενο από τον νόμο δίπλωμα προπονητή θαλάσσιου σκι, β) στο σκάφος δεν υπήρχε ο «παρατηρητής», ο οποίος σύμφωνα με τον νόμο πρέπει να παρακολουθεί τα ελκόμενα φουσκωτά και να καθοδηγεί αναλόγως τον οδηγό, γ) οι καιρικές συνθήκες ήταν δυσμενείς και εντελώς ακατάλληλες για το θαλάσσιο παιχνίδι της «μπανάνας», η οποία είναι εκ φύσεως ασταθής, δ) ο υπεύθυνος ασφαλείας απουσίαζε από τη θέση του, ε) δεν είχε δοθεί η προβλεπόμενη από το υπουργείο Ναυτιλίας άδεια για το μοιραίο πνευστό μέσο αναψυχής («μπανάνα») και, άρα, δεν έπρεπε να χρησιμοποιείται, στ) τα σωσίβια ήταν ακατάλληλα, ζ) το σκοινί που τραβούσε τα φουσκωτά παιχνίδια είχε μήκος διπλάσιο από το ανώτατο επιτρεπτό, η) ο χειριστής του σκάφους έκανε επικίνδυνους ελιγμούς, θ) το ταχύπλοο δεν είχε, ως όφειλε, κανένα μέσο επικοινωνίας με την επιχείρηση και την ξηρά και ι) η επιχείρηση δεν διέθετε ναυαγοσωστική λέμβο.

Επιπλέον αυτής της σωρείας παραβάσεων, η οποία μαρτυρά την εσκεμμένη παράκαμψη των οριζόμενων από τον νόμο προδιαγραφών για μία δυνάμει επικίνδυνη δραστηριότητα στη θάλασσα -πόσο μάλλον όταν σε αυτή συμμετέχουν μικρά παιδιά-, στο δικαστήριο φάνηκε η νοοτροπία των υπευθύνων. Μάρτυρες κατηγορίας κατέθεσαν ότι η αντίδραση του ιδιοκτήτη ήταν να μονολογήσει «ο πιτσιρικάς μάς το 'κλεισε το μαγαζί», εννοώντας τον οδηγό του σκάφους.

Ενώ από την επαύριο κιόλας της τραγωδίας, ο επιχειρηματίας καλούσε τους υπαλλήλους του να προσέλθουν κανονικά στην εργασία τους, σαν να μην είχε συμβεί τίποτα, με το επιχείρημα «εντάξει, έγινε ένα ατύχημα, αλλά πρέπει να δουλέψουμε».

Όμως, ακόμη και σε ανθρώπινο επίπεδο, ο βασικός κατηγορούμενος ισχυρίστηκε ότι αποπειράθηκε να ζητήσει συγγνώμη από τους γονείς του μικρού Μιχαήλ καλώντας τον πατέρα του, κ. Παναγιώτη Πασχαλάκη, στο σταθερό τηλέφωνο του γραφείου του. Και, πάντα σύμφωνα με όσα είπε στην απολογία του ο επιχειρηματίας, εφόσον δοκίμασε να επικοινωνήσει δύο φορές, αλλά και τις δύο η τηλεφωνική γραμμή ήταν κατειλημμένη, εγκατέλειψε την προσπάθεια να συλλυπηθεί την οικογένεια του θύματος, να ζητήσει συγγνώμη κ.λπ. Και σε ό,τι αφορά την επιχειρηματική δραστηριότητά του, ο ίδιος αιτήθηκε εκ νέου στη δημοτική αρχή της Μυκόνου να του παραχωρηθεί η παραλία Καλό Λιβάδι προς εκμετάλλευση.

Αλλά το δημοτικό συμβούλιο του νησιού απέρριψε τις επανειλημμένες κρούσεις εκ μέρους του υπόδικου -αν όχι κατάδικου- επιχειρηματία. Ο οποίος, σύμφωνα με πληροφορίες, έφτασε να μετέλθει ακόμη και πολύ πιο δυναμικά μέσα, φωνάζοντας και απειλώντας κατά την απρόσκλητη είσοδό του σε συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου Μυκόνου, με την απαίτηση να του δοθεί «εδώ και τώρα» άδεια για την επαναλειτουργία του κέντρου θαλάσσιων σπορ στο Καλό Λιβάδι. Ειδάλλως, θα προχωρούσε σε μηνύσεις κατά των συμβούλων.

Στη μνήμη του Μιχαήλ

Ενα στοιχείο το οποίο ενδεχομένως βοήθησε το δημοτικό συμβούλιο της Μυκόνου να μην υποχωρήσει στις πιέσεις του υπόδικου επιχειρηματία, είναι η εγκατάσταση από το 2017 στο Καλό Λιβάδι ενός περιπτέρου της οργάνωσης Safe Water Sports για την ενημέρωση, ιδιαίτερα των παιδιών. Παρά την απερίγραπτη οδύνη και το πένθος στο οποίο βυθίστηκε η οικογένεια με τον θάνατο του Μιχαήλ, ο πατέρας του άτυχου παιδιού συνέλαβε την ιδέα για την ίδρυση μιας Μη Κερδοσκοπικής Οργάνωσης με στόχο την πρόληψη και αποτροπή θαλάσσιων δυστυχημάτων, πνιγμών κ.λπ.

Τα τελευταία 5 χρόνια ο κ. Πασχαλάκης έχει κυριολεκτικά αφιερώσει τη ζωή του στις πρωτοβουλίες που αναπτύσσει σε Ελλάδα και Κύπρο η Safe Water Sports (safewatersports.gr), τιμώντας ενεργά και επ’ ωφελεία του κοινωνικού συνόλου τη μνήμη του τόσο άδικα χαμένου Μιχαήλ. Ο ίδιος ο κ. Πασχαλάκης έχει τιμηθεί για την προσφορά του από την Ακαδημία Αθηνών, ενώ εκ μέρους της Safe Water Sports έχει αποδεχθεί πλήθος βραβείων και διακρίσεων.

Ωστόσο, αυτό που οι άνθρωποι της οργάνωσης εκλαμβάνουν σαν την αληθινή επιβράβευση των προσπαθειών τους είναι ένα στατιστικό δεδομένο: φέτος δεν υπήρξε κανένα θανατηφόρο περιστατικό που να σχετίζεται με θαλάσσια σπορ στην Ελλάδα, κάτι που, εν μέρει τουλάχιστον, θα πρέπει να πιστωθεί στη συμβολή της Safe Water Sports. Η σημασία αυτού του στοιχείου υπογραμμίζεται ακόμη περισσότερο εάν ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι κάθε χρόνο στην Ελλάδα 344 άνθρωποι κατά μέσον όρο χάνουν τη ζωή τους στη θάλασσα. Ανάμεσά τους, δυστυχώς, συγκαταλέγονται βρέφη και παιδιά. Ο πνιγμός είναι η δεύτερη κυριότερη αιτία θανάτου για άτομα ηλικίας από μερικούς μήνες έως 14 έτη.

Μέχρι στιγμής η Safe Water Sports στο ενεργητικό της έχει την ανάπτυξη ενός πρωτοποριακού -και μάλιστα σε παγκόσμιο επίπεδο- λογισμικού, το οποίο παρέχει δωρεάν σε όλα τα Λιμεναρχεία ανά την Ελλάδα.

Το πρόγραμμα αυτό δίνει τη δυνατότητα διαρκούς ηλεκτρονικής παρακολούθησης των αδειοδοτημένων επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες θαλάσσιων σπορ στο κοινό, της ναυαγοσωστικής κάλυψης παραλιών, των ελέγχων και των επιθεωρήσεις που γίνονται από τους λιμενικούς κ.λπ. Επιπλέον, η Safe Water Sports εκπαιδεύει και ενημερώνει μαθητές, με επισκέψεις και μαθήματα στα ελληνικά σχολεία, έχοντας φτάσει πλέον τα 40.000 παιδιά τον χρόνο. Μάλιστα, από το 2020 οι θεμελιώδεις αρχές τις οποίες διδάσκει η Safe Water Sports έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα των μαθητών στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση.

Μεταξύ των ποικίλων δράσεων της οργάνωσης ξεχωρίζει επίσης το Παρατηρητήριο Ατυχημάτων, ένας μηχανισμός συστηματικής καταγραφής όλων των συμβάντων (πνιγμών, τραυματισμών από ατυχήματα, θανάσιμα και μη κ.ο.κ.) που λαμβάνουν χώρα στο υδάτινο περιβάλλον της Ελλάδας, σε συνεργασία με το Λιμενικό Σώμα και την Αστυνομία.

Η Safe Water Sports φροντίζει παράλληλα για την ενημέρωση των ηλικιωμένων σχετικά με τους κινδύνους στη θάλασσα και παρέχει δωρεάν ψηφιακές εφαρμογές για κινητά τηλέφωνα. Σε θεσμικό επίπεδο η οργάνωση συνεργάζεται με τον διεθνή φορέα TÜV Austria Hellas για την πιστοποίηση επιχειρήσεων θαλάσσιων σπορ και μέσων αναψυχής, οι οποίες πληρούν όλες τις απαραίτητες προδιαγραφές ασφαλείας.

Σύμφωνα με τον κ. Πασχαλάκη, η Safe Water Sports έχει πλέον ως στόχο την ευαισθητοποίηση όλων των Ευρωπαίων πολιτών σχετικά με το ζήτημα της ασφάλειας στις θαλάσσιες δραστηριότητες. Η ελληνική πολιτεία στηρίζει την πρωτοβουλία της οργάνωσης, κάτι που επιβεβαιώθηκε έμπρακτα τον Ιούνιο του 2020 με την παρουσία του κ. Κυριάκου Μητσοτάκη σε εκδήλωση της Safe Water Sports στον Δήμο Βάρης, Βούλας, Βουλιαγμένης.

Οπότε, ο κ. Πασχαλάκης, αν μη τι άλλο, δεν νιώθει μόνος, καθώς έχει κατορθώσει να μετατρέψει το πένθος και τον πόνο για την απώλεια του Μιχαήλ σε έναν μηχανισμό πρόληψης ατυχημάτων στη θάλασσα, ο οποίος διαρκώς ενισχύεται και επεκτείνεται.

Σε ό,τι αφορά δε τη δικαστική εξέλιξη της τόσο οδυνηρής υπόθεσης, τόσο ο ίδιος ο κ. Πασχαλάκης όσο και ο συνήγορός του, Μιχάλης Δημητρακόπουλος, αμέσως μετά το πέρας της πρώτης δίκης είχαν δηλώσει ότι «η καταδίκη των κατηγορουμένων είναι μια απόφαση-σταθμός, ένα ορόσημο σε όλη αυτή την προσπάθεια που έχουμε κάνει ως οικογένεια, με τη Safe Water Sports, ώστε να μη χαθούν άλλα παιδιά άδικα στη θάλασσα. Όσοι θέτουν το χρήμα πάνω από τον σεβασμό στους κανόνες που προστατεύουν τα παιδιά μας στα θαλάσσια σπορ, θα πρέπει να γνωρίζουν πλέον ότι γι’ αυτούς η φυλακή θα είναι μονόδρομος».

Ειδήσεις σήμερα:

Όταν υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες εργασίας οι επιστήμονες επιστρέφουν στην Ελλάδα

«Όλοι φοβόμαστε έκρηξη κρουσμάτων - Δεν είναι καλά τα πράγματα», λέει η Μίνα Γκάγκα

Το Χάρβαρντ αποφάνθηκε: O Tρωικός Πόλεμος δεν έγινε για την Ωραία Ελένη