Oι πραγματικές ευκαιρίες και το... ελληνικό παράδοξο της Black Friday

Σε κανονικές συνθήκες και σε μία… κανονική χώρα, δεν θα υπήρχε παρά μόνο η πυρετώδης προετοιμασία για τη μεγάλη εξόρμηση στα καταστήματα και σε κάθε είδους καταναλωτική δραστηριότητα την αυριανή ημέρα. Η ημέρα των μεγάλων, ασύγκριτων, των μοναδικών και ασυναγώνιστων, που λένε τα διαφημιστικά μηνύματα, προσφορών, η μέρα των εκπτώσεων πέρα από κάθε φαντασία και όριο, η διεθνώς καθιερωμένη «Black Friday», δεν χρειάζεται επεξηγήσεις. Παρά μόνο διαθέσιμο μπάτζετ και όρεξη για αναζήτηση των καλύτερων τιμών, μέσα σε ένα δάσος από εκπτωτικά είδη.

Στην Ελλάδα των περίεργων φαινομένων στην αγορά, με τους επιτήδειους να κάνουν την εμφάνισή τους, όλη αυτή η διαδικασία συνοδεύεται από επιφυλάξεις και απαιτείται, περισσότερο από ποτέ ενδελεχής έρευνα, καταναλωτική υπευθυνότητα και σιγουριά ότι πράγματι αυτό που προσφέρεται ως ευκαιρία, έκπτωση και με τιμή στα όρια ή και κάτω του κόστους είναι όντως έτσι.

Η μέρα αυτή είναι μία μεγάλη, ευχάριστη, ειδικά εάν πετύχει κανείς αυτό που θέλει, περιπέτεια. Με ουρές έξω από τα καταστήματα, εμπορικούς δρόμους γεμάτους κόσμους και γενικά μία πόλη στο πόδι, που πηγαίνει πάνω κάτω αναζητώντας τον… «θησαυρό» - ενίοτε και χωρίς εισαγωγικά. Όπως ανάλογη θα είναι η… κίνηση και στο διαδίκτυο, καθώς τα e-shop παίρνουν φωτιά και οι ηλεκτρονικές αγορές θα είναι στα φόρτε τους.



Βέβαια η «Black Friday», μόνο κατ' ευφημισμό αφορά στην (μαύρη), την αυριανή Παρασκευή. Στην πραγματικότητα οι προσφορές και οι εκπτώσεις έχουν ξεκινήσει εδώ και μέρες και απλώς αύριο θα υπάρξει η κορύφωση. Η μέρα δίχως αύριο, για τους καταναλωτές, θα έλεγε κανείς.

Ειδικά τα μεγάλα καταστήματα, τα πολυκαταστήματα, οι αλυσίδες, αλλά και μικρομεσαία, καλά οργανωμένα μαγαζιά και επιχειρήσεις με υπηρεσίες, βομβαρδίζουν τους καταναλωτές με αναρίθμητα μηνύματα. Σε τέτοιο βαθμό που μπορεί να νιώσει κάποιος μέχρι και… ντροπή εάν δεν τιμήσει έστω και με μία μικρή αγορά αυτή την ημέρα.

Δεν έχουμε φτάσει βέβαια στο επίπεδο άλλων χωρών και κυρίως σε εκείνο των Ηνωμένων Πολιτειών, με τις ολονύχτιες ουρές σε εκατοντάδες ή και χιλιάδες καταστήματα. Από κει άλλωστε ξεκίνησε η original «Black Friday», καθώς προσφέρονται χωρίς αμφιβολίες απίστευτες ευκαιρίες για αγορές. Ευκαιρίες όχι μόνο τιμών, αλλά και προϊόντων, η επάρκεια των οποίων είναι απίστευτη.

Είναι μάλιστα κι άλλο το καταναλωτικό κοινό. Εκπαιδευμένοι και κυρίως αποφασισμένοι, επί χρόνια τιμούν την «Black Friday», με τον τρόπο που της… αξίζει. Συχνά και πέραν κάθε λογικής, αφού φτάνουμε και σε ποδοπατήματα, ξεμαλλιάσματα και άγριους καβγάδες.

Στην Ελλάδα τα πράγματα είναι γενικώς πιο συγκρατημένα: Και σε τιμές και σε προϊόντα και σε προσέλευση κόσμου.

Οι εκπτώσεις, λένε οι ψύχραιμοι παρατηρητές της αγοράς, φθάνουν συνήθως και το πολύ μέχρι το 50%, ενώ σε ελάχιστες περιπτώσεις αγγίζουν το 70%. Ακόμα κι όταν οι τιμές εμπεριέχουν καλές εκπτώσεις, δεν αγγίζουν επ’ ουδενί αυτές των ΗΠΑ όπου η αξία χιλιάδων προϊόντων εξοβελίζεται ακόμη και στο 80% της αρχικής.

Αυτό που οι γνώστες των νόμων της αγοράς και των παγίδων, που μπορεί να υπάρξουν λόγω και του ενθουσιασμού είναι να συγκρίνονται οι τιμές με αυτές που ίσχυαν πριν από καιρό και όχι με τυχόν ανατιμημένες, που εσπευσμένα έβαλαν κάποιοι επιτήδειοι έμποροι και επιχειρηματίες τις τελευταίες ημέρες για να παρουσιάσουν ψευδών την «μαύρη Παρασκευή» θεαματική έκπτωση.

Έχει σημασία επίσης να προσέξει ο καταναλωτής εάν όντως, ακόμα και με μεγάλες εκπτώσεις ένα προϊόν αξίζει τα λεφτά του και δεν πρόκειται για κάτι που δεν «φεύγει» με τίποτα και άρα βρέθηκε η ευκαιρία της «Black Friday» να πλασαριστεί με τον φερετζέ μίας «μοναδικής προσφοράς». Διότι έχει παρατηρηθεί ότι συμβαίνει και αυτό, να ανασύρονται δηλαδή προϊόντα που δεν αξίζουν ούτε τον κόπο να κουβαληθούν στο σπίτι.

Η φετινή «Black Friday» μπορεί να έχει ένα ξέσπασμα μοναδικό, ίσως αυτό περιμένουν οι πιο αισιόδοξοι. Το διαθέσιμο εισόδημα, λένε τα επίσημα στοιχεία, των νοικοκυριών αυξήθηκε τους τελευταίους μήνες ή και τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, λόγω των περιορισμών της πανδημίας. Κι έτσι η ημέρα των προσφορών να… αποτελεί η ίδια μία… προσφορά στους «χειμαζόμενους» καταναλωτές, που ψάχνουν ευκαιρία να πάρουν το «αίμα» τους πίσω.

Η «Black Friday» έχει αποδειχθεί ότι συγκινεί κάθε λαό. Ακόμα και τους ψυχρούς Γερμανούς οι οποίοι προ ετών εξαφάνισαν όλα τα προϊόντα που έβαλε σε προσφορά η Apple, φτάνοντας τις εκπτώσεις ακόμα και στο εξωφρενικό 80%. Στην Μεγάλη Βρετανία η «Μαύρη Παρασκευή» υπάρχει τα τελευταία επτά οκτώ χρόνια και πρόπερσι ο τζίρος άγγιξε το 1.500.000.000 λίρες.

Πέντε οδηγίες για τους καταναλωτές
Η Ένωση Εργαζομένων Καταναλωτών Ελλάδος αναφέρεται στους 5 κανόνες που διασφαλίζουν ότι οι καταναλωτές δεν θα πέσουν θύματα. Οι οδηγίες προς τους ενδιαφερόμενους έχουν ως εξής:
-Να κάνουν έρευνα αγοράς και να ελέγχουν όχι μόνο την τιμή (αρχική και νέα) αλλά και την ποιότητα των προϊόντων. Επίσης, να αναζητούν στο διαδίκτυο την τιμή του προϊόντος που πρόκειται να επιλέξουν, βάσει κωδικού ή αριθμού μοντέλου, ώστε να είναι βέβαιοι ότι η τιμή που έχουν εντοπίσει είναι η πιο συμφέρουσα.

-Να οριοθετήσουν τις ανάγκες τους και να προγραμματίσουν με λίστα τις αγορές που πρόκειται να κάνουν, οι οποίες θα συμβαδίζουν με τον προσωπικό ή οικογενειακό τους προϋπολογισμό, αποφεύγοντας αλόγιστες δαπάνες.
-Να ενημερωθούν για τις λεπτομέρειες και τους όρους της συναλλαγής τους όταν αγοράζουν προϊόντα με δόσεις. Ιδίως για αγορές με πιστωτική κάρτα, να είναι πάντα ενημερωμένοι για τους όρους και τις προϋποθέσεις της συγκεκριμένης αγοράς.

-Τα προϊόντα πρέπει να φέρουν την αρχική τιμή και την τιμή προσφοράς (όχι το ποσοστό έκπτωσης). Προσοχή! Στις προσφορές συχνά αναγράφεται ότι δεν γίνονται αλλαγές, γι’ αυτό εάν μετανιώσετε, δεν έχετε τη δυνατότητα αλλαγής.
-Να ζητάνε πάντα την απόδειξη για τα προϊόντα που έχουν αγοράσει. Σε περίπτωση που το προϊόν είναι ελαττωματικό και θελήσουν να το επιστρέψουν ή να το αλλάξουν, η επίδειξη της απόδειξης είναι απαραίτητη.

Από το χθες στο σήμερα

Από το 1952 που ξεκίνησε το «έθιμο» στην Αμερική η συγκεκριμένη ημέρα, σηματοδοτεί την αρχή της εποχής για τα Χριστουγεννιάτικα ψώνια. Σχεδόν όλες οι μεγάλες αλυσίδες και τα εμπορικά πολυκαταστήματα ανοίγουν στις πέντε το πρωί-κάποια ακόμη και στις δύο τα ξημερώματα-για να υποδεχθούν τις ορδές των αφηνιασμένων καταναλωτών. Οι τελευταίοι σχηματίζουν ατέλειωτες ουρές μέσα στο κρύο, περιμένοντας να ορμήξουν κυριολεκτικά μέσα στα μαγαζιά και να ξετινάξουν τις πιστωτικές τους κάρτες, αγοράζοντας όσα περισσότερα μπορούν να κουβαλήσουν. Αυτό όμως κάποιες φορές έχει ολέθρια αποτελέσματα.



Ήταν το ξημέρωμα της «μαύρης Παρασκευής» του 2008 στη Νέα Υόρκη, με το κρύο να περονιάζει τα κόκκαλα και δύο χιλιάδες άτομα να περιμένουν έξω από το Wall Mart και να εκνευρίζονται όσο περνούσε η ώρα. Όταν η πόρτα της εισόδου του καταστήματος άνοιξε, όρμησαν μέσα σπάζοντάς την και παρασέρνοντας μαζί τους έναν 34χρονο υπάλληλο, τον οποίο κυριολεκτικά ποδοπάτησαν. Η φρενίτιδα ήταν τέτοια, που όχι μόνο δεν σταμάτησαν να περνούν από πάνω του, αλλά δεν άφησαν τους συναδέλφους του να επέμβουν για να τον γλιτώσουν από την μάζα που εφορμούσε στο κατάστημα με ουρλιαχτά. Δεν κατάφεραν να τον σώσουν ούτε οι αστυνομικοί που κατέφτασαν στο σημείο, αφού η μάζα τους έσπρωχνε και τους απωθούσε. Όταν μπήκαν όλοι μέσα ο νεαρός ήταν πλέον νεκρός...