“Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα νέο είδος αστέγου!”

Αν όταν ακούτε τη λέξη άστεγος σας έρχεται στο νου το στερεότυπο του κλοσάρ, μάλλον θα πρέπει να αναθεωρήσετε τις απόψεις σας.

Οι δύσκολες ημέρες που βιώνει η Ελλάδα και η ανεργία που έχει φτάσει σε δυσθεώρητα ύψη έχουν λυγίσει πολλούς συμπολίτες μας με αποτέλεσμα να βρεθούμε μπροστά σε ένα νέο κοινωνικό φαινόμενο, εκείνο του «Νεο- αστέγου».

Τα παραπάνω επιβεβαιώνει ο πρόεδρος και ιδρυτής της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Praksis, Τζανέτος Αντύπας, ο οποίος μιλά για Έλληνες αστέγους με υψηλό πνευματικό επίπεδο - πολύ μακριά από το στερεότυπο κλοσάρ - οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις είναι άνθρωποι από την επαρχία που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις εστίες τους από τις κλειστές πόλεις για να αποφύγουν τον κοινωνικό στιγματισμό. Τονίζει επίσης, ότι οι Έλληνες, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης δεν έχουν επηρεαστεί μόνο στεγαστικά, αλλά και υγειονομικά και ασφαλιστικά.

Είναι χαρακτηριστικό, επίσης ότι πάρα πολλοί Έλληνες επισκέπτονται τα πολυϊατρεία της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Praksis, προκειμένου να ζητήσουν δωρεάν φάρμακα ή κάποια ιατρική γνωμάτευση, γιατί έχουν κάποιο πιεστικό- βασανιστικό πρόβλημα, το οποίο δε μπορούν να λύσουν στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.

Είστε πρόεδρος της Praksis από του 2004. Στα τόσα χρόνια που ασχολείστε υπάρχει ένα περιστατικό ανθρώπου που ήρθε εδώ για να ζητήσει βοήθεια και να έχει χαραχθεί στη μνήμη σας;
Πολλά περιστατικά. Ένα περιστατικό που πραγματικά μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση αφορούσε ένα παιδί από το Αφγανιστάν. Ήταν 15 χρονών, όπου στην ουσία προκειμένου να βρει κάπου να κοιμάται και να σιτίζεται δέχτηκε την πρόταση ενός Έλληνα, ο οποίος για να μην πληρώνει πάρκινγκ ή για να έχει ασφαλές το αυτοκίνητό του από το βράδυ που γύριζε στο σπίτι του, έβαζε το παιδί αυτό να κοιμάται μέσα στο αυτοκίνητο, για να το φυλάει, να είναι δηλαδή μια «ζωντανή κόρνα», μέχρι το επόμενο πρωί που θα το έπαιρνε για να ξαναπάει στη δουλειά του, έναντι μια πολύ μικρής αμοιβής που δεν ξεπερνούσε τα 10 ευρώ το βράδυ. Αυτό γινόταν μέχρι να έρθει σε εμάς προκειμένου να αναλάβουμε τη μέριμνά του. Όταν ήρθε και μας είπε το περιστατικό προσπαθήσαμε να προστατεύσουμε το παιδί και βέβαια, να το παραπέμψουμε σε μια δομή για ανήλικα παιδιά, για να μπορέσει έτσι να έχει μια κάλυψη και μια προστασία.

Με την όλη κατάσταση που επικρατεί, οι άστεγοι υπολογίζονται στην Αθήνα στους 11.000 (Έλληνες και μετανάστες) και αναμένεται να είναι πολύ παραπάνω. Τι προβλέπετε για το μέλλον; Είναι ακόμη πιο δυσοίωνο;
Όσο δυσοίωνο προβλέπεται να είναι το μέλλον γενικότερα για την Ελλάδα, γιατί το φαινόμενο των αστέγων αυξάνεται ιδιαίτερα και λόγω της οικονομικής κρίσης. Μάλιστα, στο χώρο των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων πλέον μιλάμε και για ένα νέο φαινόμενο για την Ελλάδα, εκείνο του «Νεο-άστεγου». Στην ουσία το προφίλ του Έλληνα άστεγου έχει αρχίσει και διαφοροποιείται πάρα πολύ. Δεν είναι δηλαδή, ο παραδοσιακός κλοσάρ που ξέραμε μέχρι τώρα, όπου κοιμάται στα παγκάκια ή είναι ρακένδυτος κλπ.

Πλέον, βλέπουμε ανθρώπους με υψηλό πνευματικό επίπεδο, άνθρωποι οι οποίοι κυρίως αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις εστίες τους από τις κλειστές επαρχιακές πόλεις, ως επί το πλείστον άντρες, γιατί ξεφεύγουν πολύ κατά το παραδοσιακό στερεότυπο- πρότυπο που ο άντρας πρέπει να είναι ο κουβαλητής του σπιτιού. Έτσι, τη στιγμή που πλέον ο σύζυγος χάνει τη δουλειά του και δεν έχει τη δυνατότητα να υποστηρίξει την οικογένειά του, προκειμένου να μην είναι δακτυλοδειχτούμενος αναγκάζεται να εγκαταλείψει την πόλη του ή έχουμε να κάνουμε με αποφυλακισμένους, οι οποίοι επειδή υπάρχει ακόμη ο κοινωνικός στιγματισμός της φυλακής, αρνούνται να γυρίσουν στην επαρχιακή πόλη που βρίσκεται η οικογένειά τους και θα μπορούσε να τους στηρίξει. Έτσι παραμένουν στα μεγάλα αστικά κέντρα με αποτέλεσμα όλο αυτό να επιδεινώνει πληθυσμιακά την κατάσταση. Αν προσθέσουμε σε αυτούς και τους μετανάστες και τους αιτούντες άσυλο, άτομα που έρχονται στην Ελλάδα συνήθως όχι για να παραμείνουν, αλλά γιατί τη θεωρούν διαμετακομιστικό σημείο προκειμένου να μεταβούν σε κάποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα, ο αριθμός όλο και μεγαλώνει.



Πρόβλημα ασφαλιστικό και υγειονομικό

Το θέμα είναι ότι και ο αριθμός των Ελλήνων αστέγων και όσον ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας έχει αυξηθεί σημαντικά εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και είναι ένα νούμερο που δύσκολα μπορεί να προσδιοριστεί.
 Δεν έχουν επηρεαστεί μόνο στεγαστικά, αλλά και υγειονομικά και ασφαλιστικά. Υπάρχουν άνθρωποι που μπορεί π.χ. τώρα το ασφαλιστικό πλαίσιο να έχει γίνει πιο ελαστικό και για να βγάλει κανείς ένα βιβλιάριο περίθαλψης να απαιτούνται 50 ένσημα. Ακόμη και αυτά τα 50 ένσημα, όμως, κάποιοι δε μπορούν να τα συλλέξουν εξαιτίας της ανεργίας! Επομένως, έχουμε παρατηρήσει μεγάλη αύξηση στα πολυϊατρεία μας από πολλούς Έλληνες που έρχονται εδώ και ζητάνε δωρεάν φάρμακα ή κάποια ιατρική γνωμάτευση, γιατί έχουν κάποιο πιεστικό- βασανιστικό πρόβλημα, το οποίο δε μπορούν να λύσουν στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.



Στο πλαίσιο του κλίματος που επικρατεί στην Ελλάδα τον τελευταίο καιρό ως προς ρατσιστικές επιθέσεις σε μετανάστες και άρνηση της παραμονής τους  εδώ, εσείς προσωπικά ως πρόεδρος της Praksis έχετε έρθει αντιμέτωπος με ένα τέτοιο κλίμα;
Εγώ προσωπικά έρθει και λόγω χρώματος, επειδή είμαι λίγο πιο μελαχρινός από το κανονικό. Μάλιστα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, που το χρώμα μου γίνεται πολύ πιο έντονο, έχω δεχθεί ακόμη και από αστυνομικά όργανα πολύ βίαιες συμπεριφορές! Αυτό αυτόματα με βάζει και σε μία θέση να αντιληφθώ και να καταλάβω ποια είναι και η αντιμετώπιση όλων αυτών των πληθυσμών που βρίσκονται στην χώρα μας. Σαφώς, «ο μετανάστης», «ο ξένος», «ο άλλος» για τους Έλληνες που αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουν πολλά δεινά και βρίσκονται σε μια κατάσταση που τους έχει σαστίσει, είναι ένα ανάθεμα, είναι ας πούμε αυτός που πρέπει να φταίει.
Γιατί ανά πάσα στιγμή στο πρόσωπο του μετανάστη μπορούν να δουν αυτόν ο οποίος τους έχει αρπάξει τη δουλειά τους, γιατί κάποιοι μετανάστες μπορεί να εργάζονται, ενώ κάποιο Έλληνες να είναι άνεργοι. Στο πρόσωπο του μετανάστη μπορεί ή κατευθύνεται από διάφορες συγκεκριμένες πολιτικές παρατάξεις να βρίσκει αυτόν ο οποίος επιδεινώνει την οικονομική κρίση, επομένως οι ρατσιστικές συμπεριφορές αυξάνονται. Γενικά, η ανέχεια και το γεγονός ότι κάποιες χώρες περιέρχονται σε δεινές οικονομικές καταστάσεις δημιουργεί τέτοιου είδους κύματα που μπορεί να είναι ρατσιστικά, ξενοφοβικά ή να είναι κύματα εχθρικά. Αυτό βέβαια, το διαπιστώνουμε και από κάποιες συγκεκριμένες μαρτυρίες ανθρώπων, οι οποίοι μας επισκέπτονται στα ιατρεία μας.



Απειλές για τη λειτουργία της Praksis έχετε δεχθεί;
Βέβαια, και κάτω από τις πόρτες μας έχουν γράψει συνθήματα, πολλές φορές στο διαδίκτυο, όπου πολλές φορές έχω δει να φιγουράρει το όνομά μου ότι επειδή περιθάλπουμε μετανάστες είμαστε άνθρωποι, οι οποίοι πάμε να αφανίσουμε το ελληνικό έθνος. Έχουν βγάλει ακόμη, στο διαδίκτυο δέκα- δεκαπέντε ονόματα διαφορετικών Ελλήνων που ασχολούμαστε με το μεταναστευτικό, τα δικαιώματα ή την περίθαλψη των μεταναστών κλπ.. Θέλουμε να πιστεύουμε ότι αυτό αφορά μεμονωμένες αντιδράσεις και κάποιες κραυγές συγκεκριμένων ανθρώπων και όχι όλου του ελληνικού πληθυσμό, γιατί δε θα ήθελα ποτέ να πιστέψω ότι η ελληνική κοινωνία έχει «κοντή μνήμη». Μια κοινωνία που υπήρξε χώρα ώσης και αποστολής μεταναστών τη δεκαετία του '50, του '60 και του '70. Μεταναστευτικά κύματα από την Ελλάδα έφευγαν και πήγαιναν σε άλλες χώρες, όπως είναι ο Καναδάς, η Αυστραλία, η Γερμανία. Αυτή η κοινωνία πιστεύω ότι δεν έχει κοντή μνήμη γιατί όλοι στις οικογένειές μας έχουμε κάποιους ομογενείς μετανάστες που έφυγαν εκείνα τα χρόνια και έφτιαξαν τη ζωή τους σε άλλες πατρίδες.

Ο ρόλος του κράτους

Ποιοι χρηματοδοτούν την Praksis και ποιος είναι ο ρόλος του κράτους;
Η οργάνωση ως στόχο και ως μέλημα από την έναρξή της και έως την ιδρυτική της λειτουργία είχε οι συνδρομές της να προέρχονται από ανεξάρτητους συνδρομητές, οι οποίοι αναγνωρίζουν το έργο της και θεωρούν ότι η αναγκαιότητά της και η ύπαρξή της είναι σημαντική. Επίσης, οι εταιρείες και ο ιδιωτικός τομέας γενικά. Βέβαια, υπάρχουν αρκετές φορές προγράμματα, τα οποία προέρχονται είτε κατευθείαν από την ΕΕ είτε είναι συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα.
Δηλαδή ένας μέρος των χρημάτων προέρχεται από την ΕΕ και ένα άλλο από τα αρμόδια υπουργεία. Αλλά τα προγράμματα αυτά πάντoτε υλοποιούνται εφόσον η Praksis καταθέσει μια πρόταση για τις συγκεκριμένες ομάδες στόχου και όταν θεωρεί ότι είναι αναγκαία η ύπαρξη και λειτουργία ενός τέτοιου προγράμματος. Ένας βασικός, όμως, πόρος των εξόδων μας, λειτουργικών και επιχειρησιακών, προέρχεται από την ιδιωτική πρωτοβουλία. Το κράτος δεν έχει τόσο κυρίαρχο ρόλο στην προσπάθειά μας. Πάντοτε η σχέση μας με το κράτος είναι μια σχέση συνεργασίας και όχι επικυριαρχίας. Αυτό είναι πολύ σημαντικό για να μπορούμε να διατηρούμε το μη κυβερνητικό μας χαρακτήρα.