Φυματίωση: Η πανδημία και ο πόλεμος υπονομεύουν την πρόοδο που είχε συντελεστεί για την καταπολέμησή της

Τον κώδωνα του κινδύνου κρούουν οι επιστήμονες με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Φυματίωσης (24/3) αφού λόγω της πανδημίας COVID-19 για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες καταγράφηκε αύξηση των θανάτων από φυματίωση παγκοσμίως, κυρίως λόγω του περιορισμού πρόσβασης των πασχόντων σε υπηρεσίες υγείας.

Η μετατόπιση του ενδιαφέροντος τα τελευταία δύο χρόνια στο επίσης αερογενώς μεταδιδόμενο λοιμώδες νόσημα, τη COVID-19, αλλά και ο πόλεμος στην Ουκρανία, μια χώρα με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά πολυανθεκτικής φυματίωσης, θέτουν σε κίνδυνο την πρόοδο που είχε συντελεστεί τα προηγούμενα χρόνια στην καταπολέμηση της νόσου και τον στόχο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) για εξάλειψη της ως το 2030.

Η δυσχερής πρόσβαση των ασθενών με φυματίωση στις δομές υγείας, η καθυστερημένη διάγνωση και η αδυναμία παρακολούθησης, αντικατοπτρίζεται στα πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα του ΠΟΥ:

• Το 2020 παρατηρήθηκε μείωση των νεοδιαγνωσθέντων περιπτώσεων φυματίωσης κατά 18% παγκοσμίως (στα επίπεδα του 2012).
• Για πρώτη φορά μετά από 10 χρόνια παρατηρήθηκε αύξηση των θανάτων από φυματίωση παγκοσμίως. Το 2020 υπολογίζεται ότι 1.500.000 άνθρωποι πέθαναν λόγω φυματίωσης (σε σύγκριση με 1.400.000 το 2019).
• Μειώθηκε σημαντικά ο αριθμός των ατόμων που έλαβαν θεραπεία για πολυανθεκτική φυματίωση και λανθάνουσα φυματική λοίμωξη (κατά 15% και 21% αντίστοιχα).
• Παρατηρήθηκε σημαντική μείωση στους πόρους που διατίθενται πλέον για την καταπολέμηση της φυματίωσης παγκοσμίως.

Μελέτες εκτιμούν ότι την επόμενη πενταετία τα νέα περιστατικά φυματίωσης μπορεί να αυξηθούν κατά 6,3 εκατομμύρια και οι θάνατοι από φυματίωση κατά 1,4 εκατομμύρια εξαιτίας των επιπτώσεων της πανδημίας και της επιβάρυνσης του συστήματος υγείας.

Επιπλέον η πολεμική σύρραξη στην Ουκρανία, μια χώρα με ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά παλυανθεκτικής φυματίωσης, αναπόφευκτα παρακωλύει την παροχή υπηρεσιών υγείας σχετικών με τη φυματίωση στη χώρα και οδηγεί σε εκατομμύρια προσφύγων, αποτελώντας μία επιπλέον απειλή για τον έλεγχο της φυματίωσης στην Ευρώπη.

Στην Ελλάδα, η φυματίωση πλήττει κυρίως πληθυσμούς που διαβιούν σε δυσμενείς συνθήκες διαβίωσης καθώς το βακτήριο Mycobacterium tuberculosis που προκαλεί τη φυματίωση μεταδίδεται με την εισπνοή μολυσματικών μικροσταγονιδίων, που εκπέμπονται με το βήχα ή την ομιλία από άτομα με ενεργό νόσο. Συνεπώς ο συγχρωτισμός σε ελλιπείς συνθήκες υγιεινής ευνοεί την εξάπλωσή της.

«Στην Ελλάδα οι συνέπειες της μειωμένης διάγνωσης και πρόσβασης σε θεραπεία αναμένεται να γίνουν εμφανείς τα επόμενα έτη. Στο πλαίσιο αυτό, η ανάγκη ίδρυσης Εθνικού Προγράμματος για τον έλεγχο της Φυματίωσης και ενός Εθνικού μητρώου Φυματίωσης είναι ακόμη πιο επιτακτική, προκειμένου να επιτευχθεί ο έλεγχος και τελικά η εξάλειψη του νοσήματος στη χώρα», σημειώνει ο Χαράλαμπος Μόσχος, Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος, συντονιστής της Επιστημονικής Ομάδας Εργασίας Φυματίωση και Λοιμώξεις από Μη Φυματικά Μυκοβακτηρίδια της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ).

Επενδύστε στην εξάλειψη της φυματίωσης - Σώστε ζωές

Η 24η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Φυματίωσης καθώς στις 24 Μαρτίου του 1882 ο Δρ Robert Koch ανακοίνωσε την ανακάλυψη του μυκοβακτηρίδιου της φυματίωσης, γεγονός που άνοιξε τον δρόμο στη διάγνωση και την αντιμετώπιση της νόσου.

Η φυματίωση είναι μια πανάρχαια νόσος που παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί στη διάγνωση και τη θεραπεία της, συνεχίζει να αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια υγεία. Από το 2007 και μέχρι την πανδημία COVID-19 αποτελoύσε την συχνότερη αιτία θανάτου από λοιμώδες νόσημα. Φέτος, το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Φυματίωσης είναι "Invest to End TB. Save Lives" (Επενδύστε στην εξάλειψη της φυματίωσης - Σώστε ζωές) και αντικατοπτρίζει την ανάγκη για ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας, καθώς και για εξασφάλιση επαρκών πόρων για τη φροντίδα και την πρόληψη της φυματίωσης, προκειμένου να τηρηθούν οι δεσμεύσεις των παγκόσμιων ηγετών για την οριστική εξάλειψη της νόσου.

Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), σχεδιάζει την επανεκκίνηση στρατηγικών δράσεων, ώστε να μεταστραφεί η αρνητική επίδραση της πανδημίας στην αντιμετώπιση της φυματίωσης και να περιοριστούν οι επιπτώσεις της σοβαρής αυτής νόσου στην Ελλάδα.

Σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας, τις Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας των Περιφερειακών Ενοτήτων, τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ) και τις επιστημονικές Ιατρικές Εταιρείες, ο ΕΟΔΥ καταγράφει τις ανάγκες που αφορούν στην επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου, στην ιχνηλάτηση των στενών επαφών των πασχόντων, στην παροχή φροντίδας για τους πάσχοντες, και στην εκπαίδευση του υγειονομικού προσωπικού στη διάγνωση, θεραπεία και έλεγχο της διασποράς της νόσου. Η αποτύπωση των υφιστάμενων αναγκών αποτελεί εργαλείο για τη διαμόρφωση ενός εφαρμόσιμου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τη φυματίωση.

«Κύρια σημεία στόχευσης για τις Μονάδες Υγείας αποτελούν η έγκαιρη πρόσβαση των πασχόντων σε υπηρεσίες υγείας με δυνατότητα αντιμετώπισης της φυματίωσης, η διασφάλιση διαθεσιμότητας αντιφυματικών φαρμάκων, και η συνεχιζόμενη φροντίδα με παρακολούθηση και ολοκλήρωση της απαιτούμενης πολύμηνης αντιφυματικής θεραπείας, ώστε να προλαμβάνονται οι αναζωπυρώσεις της νόσου και η ανάπτυξη αντοχής στα αντιφυματικά φάρμακα», σημειώνει ο ΕΟΔΥ σε σχετική ανακοίνωσή του.

Παράλληλα, σημεία στόχευσης για τη δημόσια υγεία είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού και του υγειονομικού προσωπικού, η διασύνδεση των ευάλωτων πληθυσμών με μονάδες υγείας, καθώς και των μονάδων υγείας με τα εργαστήρια αναφοράς για τη φυματίωση, και ο αποστιγματισμός των πασχόντων.



Ειδήσεις σήμερα:

Άρχισαν τα πλαφόν και στα φυσικά καταστήματα των σούπερ μάρκετ

Στην τελική ευθεία για πλήρη άρση των μέτρων - Τα επόμενα βήματα

Κόλαση επί γης η Μαριούπολη - Παιδιά πεθαίνουν από αφυδάτωση