Όλα ξεκίνησαν 92 χρόνια πριν, όταν το 1930 μια παρέα φίλων δημιούργησε ένα εργοστάσιο παραγωγής σοκολάτας στην οδό Πειραιώς, στο Νέο Φάληρο, όπου και μέχρι σήμερα βρίσκεται. Φιλοδοξία τους ήταν να γίνουν σοκολατοποιοί. Το πρώτο καταστατικό της εταιρείας ΙΟΝ Α.Ε. δημοσιεύθηκε στο υπ’ αριθμόν 267/23.9.1930 φύλλο της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως. Η εταιρεία πήρε το όνομά της από το βότανο «ίον το εύοσμον», ή αλλιώς τον μενεξέ.
Το 1935 ενώθηκαν με την εταιρεία ΝΑΣΚΟ A.E. που έφτιαχνε καραμέλες και άλλα ζαχαρωτά και ανήκε στους επιχειρηματίες Νασιόπουλο και Κωτσιόπουλο.
Ο τελευταίος απέδειξε πως έχει ένα μεγάλο όραμα καταφέρνοντας μετά από μερικά χρόνια να εξαγοράσει τις μετοχές των περισσότερων συνεργατών του και να αποκτήσει τον έλεγχό της.
Τα θεμέλια του σημερινού μεγέθους της ΙΟΝ, ως μιας από τις μεγαλύτερες ελληνικές βιομηχανίες σοκολατοειδών και ζαχαρωδών προϊόντων, τοποθετούνται μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Μάλιστα τον καιρό του Εμφυλίου, εν έτει 1947 η ΙΟΝ μπόρεσε γρήγορα να ανακάμψει, χάρη κυρίως στο πιο εμβληματικό προϊόν της, τη σοκολάτα αμυγδάλου, η οποία κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1947 μεγαλώνοντας έκτοτε γενιές και γενιές.
Στις αρχές της δεκαετίας του ’50 ο Ιωάννης Κωτσιόπουλος (ανιψιός του τότε ιδιοκτήτη) μπαίνει στην επιχείρηση μαζί με τον στενό του φίλο και εξάδελφο Γιώργο Καρκαζή. Αρκάδες και οι δύο, από τα Λιθοβούνια ο πρώτος και από τις Ρίζες Τεγέας ο δεύτερος, έρχονται στην Αθήνα, σπουδάζουν μαζί οικονομικές επιστήμες και αναλαμβάνουν την ευθύνη ανάπτυξης της εταιρείας, φέρνοντάς την ισχυρή στον 21ο αιώνα. Πρόκειται ουσιαστικά για το δίδυμο που άλλαξε την ιστορία των βιομηχανοποιημένων γλυκών στην Ελλάδα.
Αρχικά δημιουργείται (1956) η εμπορική εταιρεία Αδελφοί Ι. Κωτσιόπουλοι, η οποία αναλαμβάνει την αποκλειστική διάθεση των προϊόντων της ΙΟΝ καθώς και των προϊόντων της ΝΑΣΚΟ. Με έδρα στον Πειραιά (Λουδοβίκου 22) και το πρώτο της κατάστημα στο εμπορικό κέντρο της Αθήνας (Αθηνάς 43 Γ) η νεοσύστατη αυτή εταιρεία θέτει τις βάσεις του σημερινού δικτύου πωλήσεων και διανομής της εταιρείας.
Μία από τις πρώτες κινήσεις τους είναι η αφομοίωση εκ μέρους της ΙΟΝ της ΝΑΣΚΟ Α.Ε. Με αυτό τον τρόπο θα αποκτήσει τη σημερινή της μορφή, με παραγωγή ευρείας γκάμας ζαχαρωδών και σοκολατοειδών προϊόντων. Σταδιακά έρχεται και η επέκταση της εταιρείας σε νέους κλάδους ζαχαρωδών όπως γκοφρέτες, candy bars και σοκοπάστες.
Αφενός με τις επιχειρηματικές τους κινήσεις, αφού εξαγόραζαν τη μία μετά την άλλη τις ελληνικές εταιρείες σοκολάτας και ζαχαρωτών, όπως η Ιντέρια και η Mabel, αφετέρου παρουσιάζοντας στην αγορά ιδιαίτερα προϊόντα, όπως πάστα φουντουκιού με κακάο, σοκολάτες Break, σοκοφρέτα, το σοκολατάκι με το ολόκληρο φουντούκι στην πράσινη συσκευασία, το περίφημο Noisetta που όλοι έφαγαν κάποια στιγμή με μανία, το Derby, τις καραμέλες Baloo, φυσικά την ΙΟΝ Αμυγδάλου και την ΙΟΝ Γάλακτος και πολλά άλλα προϊόντα.
Από το ’60 και το ’70 οι Κωτσιόπουλος και Καρκαζής δίνουν έμφαση στο μάρκετινγκ και φτιάχνουν διαφημίσεις που μένουν αξέχαστες στον Ελληνα καταναλωτή.
Οι θρυλικές διαφημίσεις της εταιρείας
Σταθμό στην εξέλιξη της ΙΟΝ αποτελούν οι σημαντικές επενδύσεις στην Αρτα, με τη δημιουργία γραμμής παραγωγής γκοφρέτας. Επίσης η απόκτηση της εταιρείας ΙΝΤΕΡΙΑ Α.Ε. που παράγει το προϊόν με το εμπορικό σήμα Nucrema έδωσε στην ΙΟΝ τη δυνατότητα εισόδου στην αγορά σοκοπάστας.
Αργότερα, η απόκτηση της σοκαλατοποιίας Mabel (1999), η οποία εξειδικεύεται σε εποχικά/εορταστικά προϊόντα (πασχαλινά & χριστουγεννιάτικα), σε σοκολατίνια και άλλα σοκολατοειδή, προσφέρει ένα ακόμα βήμα εξάπλωσης και ανάπτυξης της εταιρείας στον κλάδο της.
Το 1988 ένα μέρος των μετοχών της ΙΟΝ (24,5%), που βρισκόταν εκτός ελέγχου των Κωτσιόπουλου και Καρκαζή, πουλήθηκε στη διεθνή σοκολατοποιία Kraft Jacobs Sushard (KJS), μητρική της σοκολατοποιίας «Παυλίδου» και θυγατρική της Philip Morris.
Μία δεκαετία αργότερα, οι μετοχές επέστρεψαν πίσω αφού οι δύο βασικοί μέτοχοι (Γιάννης Κωτσιόπουλος και Γιώργιος Καρκαζής) κατάφεραν, μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις, να αγοράσουν τις μετοχές της ΙΟΝ από την πανίσχυρη πολυεθνική που τις είχε αποκτήσει, προς μεγάλη έκπληξη της αγοράς που δεν πίστευε πως οι Ελληνες ιδιοκτήτες θα μπορούσαν να αντέξουν στην «πίεση» της Kraft Jacobs Sushard (KJS).
Κωτσιόπουλος και Καρκαζής επιμένουν ελληνικά, με τον πρώτο να απαντά στο κατά καιρούς ενδιαφέρον που έδειχναν ξένες πολυεθνικές για την εταιρεία: «Ρωτήστε τους πόσα θέλουν να τους εξαγοράσουμε εμείς. Η ΙΟΝ δεν πωλείται».
Συνεργάστηκε, ωστόσο, με άλλες ελληνικές επιχειρήσεις όπως όταν, για παράδειγμα, θέλησε να εισέλθει στην αγορά του παγωτού, κάτι το οποίο έκανε αρχικά συνεργαζόμενη με τη Δέλτα και στη συνέχεια με την Κρι Κρι.
Η εξαγωγική της δραστηριότητα αναπτύχθηκε σταδιακά, με στόχο κυρίως τις χώρες της Αμερικής, της Ανατολικής και Δυτικής Ευρώπης, του Αραβικού κόσμου, της Ιαπωνίας, της Κίνας και της Αυστραλίας.
Τέλη Νοεμβρίου του 2015 ο Γιάννης Κωτσιόπουλος πεθαίνει. Τη διοίκηση της εταιρείας ήδη είχε αναλάβει η ανιψιά του, Τίνα Κωτσιοπούλου ( στο μέσον στη φωτογραφία, από εθελοντική δράση της εταιρείας)
Ακριβώς έναν χρόνο μετά, τέλη Νοεμβρίου 2016, θα τον ακολουθήσει και ο Γιώργος Καρκαζής.
Σήμερα η σοκολατοβιομηχανία ΙΟΝ διαθέτει τρεις σύγχρονες μονάδες παραγωγής στην Αρτα, στο Νέο Φάληρο και στο Μαρκόπουλο Αττικής. Η εταιρεία διατηρεί και θυγατρική στη Βουλγαρία.
Με σύνολο εργαζομένων που ξεπερνάει τους 930 και κύκλο εργασιών κοντά στα 120 εκατ. ευρώ, κατατάσσεται μεταξύ των μεγαλύτερων βιομηχανιών στην Ελλάδα και είναι εξ ολοκλήρου ελληνικών συμφερόντων.
Εκτός από ισχυρό μερίδιο στην εγχώρια αγορά σημαντικές είναι και οι εξαγωγές της σε Καναδά, Ηνωμένες Πολιτείες, Παναμά, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Ρουμανία, Βουλγαρία, Σερβία, Τουρκία, Κίνα, Νότια Κορέα, Ιαπωνία, Ρωσία, Αίγυπτο, ΗΑΕ, Συρία και Τυνησία. Να σημειωθεί ότι από εξαγωγές προήλθαν πωλήσεις ύψους 11 εκατ. ευρώ για το 2020.