Αρχοντικό Μπουντούρη: «Πωλείται Ιστορία» 10 εκατ. ευρώ στην Ύδρα

Λίγο πιο κάτω από την Υδρονέτα, το ομορφότερο μέρος του νησιού, πιο πέρα από τα βράχια μπορεί κανείς να αντικρίσει το ωραιότερο ηλιοβασίλεμα, να βουτήξει στα σμαραγδένια νερά, αλλά και να δει να δεσπόζει το πανέμορφο αρχοντικό του Μπουντούρη-σήμα κατατεθέν του νησιού και κλασικό δείγμα της γενοβέζικης αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα που επικράτησε στην Υδρα και αποτελεί ένα από τα κεντρικά χαρακτηριστικά της.

Αυτό το επιβλητικό αρχοντικό, από τα πιο ξακουστά του νησιού, που περιβάλλεται από έναν κήπο 4.600 τ.μ., γεμάτο ελιές, κυπαρίσσια και άφθονη βλάστηση, με το χαρακτηριστικό εκκλησάκι να συμπληρώνει την περίοπτη αρχιτεκτονική του, πωλείται από τους ιδιοκτήτες του, τους κληρονόμους του Κωνσταντίνου Καρπίδα. Η οικογένεια Καρπίδα είχε αγοράσει το αρχοντικό πριν από αρκετά χρόνια.

Η Πολίν, συλλέκτρια, χήρα του μεγαλοεπιχειρηματία Κωνσταντίνου Καρπίδα, που δέσποζε για χρόνια στον κατασκευαστικό κλάδο με τον όμιλο Αρχιρόδον, και τα παιδιά της, Ελίζαμπεθ και Πάνος, συμμετέχουν έκτοτε ενεργά στην πολιτιστική ζωή του νησιού, επιμελούμενοι την παρουσίαση εκθέσεων σύγχρονης τέχνης. Πωλητής ήταν ο απόγονος των Μπουντούρηδων, Σταμάτης Μπουντούρης, ο οποίος δεν είναι πια στη ζωή. Ο Μπουντούρης είχε αναγκαστεί να πουλήσει το οικογενειακό αρχοντικό -οι πληροφορίες της εποχής μιλούσαν για τίμημα γύρω στα 2 με 3 εκατ. ευρώ-, καθώς το σπίτι έχει πολύ μεγάλα έξοδα συντήρησης.

Η ιστορική βίλα

Πρόκειται για ένα από τα ωραιότερα σπίτια του νησιού, σημείο αναφοράς για όσους μιλούν για την Υδρα, όπως τα σπίτια των Κριεζήδων, του Κουντουριώτη, του Οικονόμου κ.ά. Ωστόσο, το σπίτι αυτό διαφέρει: ο Ιταλός αρχιτέκτονας που το έφτιαξε κατάφερε να δώσει στην όλη σύνθεση μια αίσθηση αναγεννησιακής έπαυλης καθώς περιέβαλε την αυστηρή, πέτρινη γεωμετρική σύνθεση με ανοιχτούς χώρους, σκάλες και μεγάλες αυλές. Εντύπωση προκαλούν η εξαιρετικής αισθητικής είσοδος, σπάνια για τα σπίτια της εποχής εκείνης, οι επιμέρους αίθουσες που περιβάλλουν το σαλόνι, καθώς και το χαρακτηριστικό δωμάτιο με το μαρμάρινο μπάνιο.

Το σπίτι συμπληρώνει μοναδικά ο απέραντος κήπος, όπου συναντά κανείς εκτός από το παρεκκλήσι, που φιλοξενούσε το σπίτι του τότε προσωπικού ιερέα της οικογένειας, άλλο ένα μικρό οίκημα στα δυτικά του κήπου με αίθουσα χορού. Αυτό όμως που δεν μπορεί να λησμονήσει κανείς όταν επισκεφτεί τη βίλα Μπουντούρη είναι η αίσθηση αρχοντιάς που αποπνέει και την οποία σεβάστηκαν στο ακέραιο οι ιδιοκτήτες που προχώρησαν στην ανακαίνισή του σχεδόν μία δεκαετία πριν, και συγκεκριμένα το 2008 στις κεντρικές κατοικίες και το 2011 στο εκκλησάκι.

Καθώς εισέρχεται κανείς στη βίλα, αυτό που του αποσπά αμέσως την προσοχή είναι ο χώρος υποδοχής με τα ασπρόμαυρα μαρμάρινα πατώματα που οδηγεί στην τεράστια σάλα με το τζάκι, το οποίο συμπληρώνεται μοναδικά από την τραπεζαρία και την κουζίνα. Οι υπεύθυνοι για την ανακαίνιση αρχιτέκτονες φρόντισαν να διατηρήσουν τον παραδοσιακό χαρακτήρα της κουζίνας καθώς και την αυτονομία των χώρων. Εντύπωση προκαλεί και το γραφείο όχι μόνο για την επιβλητική του βιβλιοθήκη, αλλά και για την πανοραμική, εκπληκτική θέα, την οποία έχουν εξίσου όλα τα δωμάτια του σπιτιού. Το παράδοξο είναι ότι ενώ μπορεί κανείς να έχει πρόσβαση σε εντυπωσιακή θέα από παντού, οι αυλές και οι βεράντες παραμένουν αδιαπέραστες στα εξωτερικά αδιάκριτα βλέμματα, καθώς προστατεύονται από τα πανύψηλα κυπαρίσσια και την πλούσια βλάστηση.

Η οικογένεια Μπουντούρη

Η οικογένεια Μπουντούρη, Πουτούρη ή Βουδούρη, όπως καθιερώθηκε τελικά, είναι από τις πιο ιστορικές ελληνικές οικογένειες, καθώς συμμετείχε ενεργά στον απελευθερωτικό αγώνα του 1821 συντηρώντας μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες που μας παράσχουν τα σχετικά αρχεία στο ΕΛΙΑ, μέρος των αγωνιστών που στήριζαν τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Εκτός από την Υδρα, σημαντικά μέλη της οικογένειας έδειξαν να έχουν άμεση σύνδεση με τη Χαλκίδα - τόσο ο Βασίλειος Βουδούρης όσο και ο γιος του Νικόλαος, όπου ανέπτυξαν έντονη πολιτική δράση και κατέβηκαν στις εκλογές ως δήμαρχοι.

Μάλιστα ο πατέρας της οικογένειας Βασίλειος υπήρξε από το 1868 και για περίπου 40 χρόνια ο κεντρικός αντίπαλος του Αβέρωφ. Οπως μαρτυρούν τα αρχεία, οι Μπουντούρηδες υπήρξαν από τους ελάχιστους μεγαλοτσιφλικάδες που δεν θέλησαν να εκμεταλλευτούν όσους βρίσκονταν και αξιοποιούσαν τα κτήματά τους φροντίζοντας μάλιστα να μεταβιβάσουν αρκετά από αυτά στους κολίγους τους στα τέλη του 19ου αιώνα.

Η οικογένεια καταγόταν από τη Γαράντζα της Μεσσηνίας, από την οποία μέλη της έφυγαν το 1715 λόγω διωγμών και διασκορπίστηκαν στην Ηλεία, στην Υδρα και τη Χαλκίδα, όπου ο Βασίλειος Μπουντούρης ανέπτυξε πολιτικές φιλοδοξίες φροντίζοντας να αλλάξει το επώνυμό του από Μπουντούρης σε Βουδούρης. Τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας, και ειδικά τα παιδιά του Νικόλαου Μπουντούρη, μεγάλωσαν αποκλειστικά στην Υδρα, με την οποία συνδέθηκαν όλα τα κατοπινά χρόνια διαθέτοντας και αυτοί, όπως οι περισσότεροι Υδραίοι με καθοδηγητή τον Κουντουριώτη, μεγάλα ποσά στην Επανάσταση του 1821. Τ

α αρχεία μάς αποκαλύπτουν στοιχεία όχι μόνο για τα ποσά που διέθεταν και για την πολιτική τους δράση, αλλά και για το πώς αγόρασαν τεράστιες εκτάσεις γης στη Νέα Αρτάκη και την Υδρα και έτσι μετατράπηκαν όχι μόνο σε μεγαλοτσιφλικάδες, αλλά και ιδιοκτήτες μεταλλείων. Επίσης, στα κτήματά τους καλλιεργούσαν σταφίδα και δημητριακά όπως κριθάρι, σιτάρι, αραβόσιτο και βρώμη.

Επίσης, είχαν στην κατοχή τους αμπέλια, ελαιόδεντρα και αμυγδαλιές. Οταν το 1868 πέθανε ο γιος του Βασιλείου, Νικολός Μπουντούρης, ο οποίος υπήρξε και επίτροπος της Υδρας, η περιουσία του μοιράστηκε στη γυναίκα του Βασιλική Γιουρδή και τα επτά παιδιά τους. Απόδειξη της κυρίαρχης παρουσίας της οικογένειας Μπουντούρη στο νησί είναι και το αρχοντικό που φέρει το όνομά τους και έμεινε να δεσπόζει στους αιώνες συνιστώντας ένα από τα πιο όμορφα αρχιτεκτονικά δείγματα του νησιού και αναφαίρετο κομμάτι της παραδοσιακής συνέχειάς του. Ευχής έργο οι επόμενοι ιδιοκτήτες να σεβαστούν το χρονικό του οικήματος που έχει γραφτεί με χρυσά γράμματα στην Ιστορία της Υδρας και συνολικότερα της Ελλάδας.

Μαστόροι από τα Ζαγοροχώρια

Η βίλα είχε εξαρχής δημιουργηθεί ως ησυχαστήριο, για την ακρίβεια ως ένας επίγειος παράδεισος με προνομιακή πρόσβαση στο πράσινο και τη θάλασσα. Χτισμένη στα τέλη του 18ου αιώνα, την εποχή δηλαδή όπου οι Υδραίοι ναυτικοί είχαν αρχίσει να παίρνουν στα χέρια τους το εμπόριο της Μεσογείου, η βίλα φτιάχτηκε για να ξεχωρίζει με την αρχοντιά και την περίτεχνη, επιβλητική αλλά συνάμα εκλεπτυσμένη αισθητική της. Ηταν η στιγμή που οι μεγάλες οικογένειες των Υδραίων καραβοκύρηδων είχαν αρχίσει να αντιλαμβάνονται ότι, εκτός από τον πλούτο με τα αποκτήματα και τα δημιουργήματά τους, οφείλουν να αφήσουν στο νησί τη δική τους σφραγίδα διαμορφώνοντας ταυτόχρονα μια πολιτιστική κληρονομιά που θα μείνει για πάντα στην Υδρα και θα γίνει συνώνυμη της ιδιαίτερης αισθητικής της.

Γνωρίζοντας λοιπόν οι τότε, Αρβανίτες στην πλειονότητά τους, καπεταναίοι ότι οι καλύτεροι μάστορες που ήξεραν καλά τα μυστικά της πέτρας και της τέχνης ήταν από τα Ζαγοροχώρια φρόντιζαν να πληρώνουν τους πρωτομάστορες μαζί με ολόκληρη την ομάδα τους για να έρθουν στην Υδρα και να κατασκευάζουν σπίτια που άντεχαν στις δύσκολες καιρικές συνθήκες και τον χρόνο. Ταυτόχρονα ήξεραν ότι κυρίαρχοι στην παγκόσμια αισθητική, ειδικά όσον αφορά την αρχιτεκτονική, ήταν οι Ιταλοί και έχοντας οι ίδιοι ταξιδέψει ήδη στις περισσότερες περιοχές της γειτονικής χώρας άρχισαν να φτιάχνουν τα σπίτια τους, σύμφωνα με τους κανόνες της κυρίαρχης γενοβέζικης αρχιτεκτονικής.

Λέγεται μάλιστα -και αυτό το μαρτυρά το χρονικό που εξιστορούσε η οικογένεια Σοφιανού, η οποία σήμερα έχει ένα από τα πιο όμορφα αρχοντικά που λειτουργεί ως ξενοδοχείο, το «Μiranda»- ότι η συγκεκριμένη αισθητική οφείλεται σε έναν Ιταλό αρχιτέκτονα που το έσκασε από τη χώρα του ως φυγάς. Επηρεασμένος από τους κανόνες της ιταλικής αρχιτεκτονικής, είναι αυτός που εφάρμοσε την αισθητική των ιταλικών κτιρίων ενώ φρόντισε τα πέτρινα αρχοντικά που κατασκευάστηκαν στην Υδρα τον 18ο αιώνα να έχουν πρόσβαση στο μεσογειακό τοπίο από παντού. Κάπως έτσι χτίστηκαν βίλες που «συνομιλούν» μεταξύ τους ακολουθώντας τη λογική της ακτινοειδούς ανάβασης, εξασφαλίζοντας πανοραμική θέα για τους επισκέπτες από παντού και διαμορφώνοντας αυτό τον πανέμορφο χαρακτήρα που θυμίζει πίνακα και τα κάνει να μοιάζουν βγαλμένα από τις καλύτερες και πιο εμπνευσμένες στιγμές του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα.

Διαρρύθμιση

Ολα τα σπίτια αυτά είναι πολυώροφα, έχουν κοινή συμμετρική διάταξη, μεγάλες μαρμάρινες σκάλες, εσωτερικές αυλές και τοξωτές λότζιες, όπως δηλαδή τα αναγεννησιακά παλάτια της Βόρειας Ιταλίας, και διαφέρουν κατά πολύ από τα νεοκλασικά που χτίστηκαν κατά την περίοδο του Οθωνα και ξεχωρίζουν στην άλλη πλευρά της πόλης. Πιο εκφραστικά δείγματα αυτής της ιταλικής αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής, την οποία εκφράζει απόλυτα η ιστορική βίλα Μπουντούρη, είναι επίσης η περίφημη Σχολή Καλών Τεχνών και τα αρχοντικά του Μανώλη Τομπάζη, του Κουντουριώτη, του Πολέμη.

Ενα επιπλέον χαρακτηριστικό που κάνει το αρχοντικό Μπουντούρη να ξεχωρίζει είναι το piano nobile, δηλαδή ο επίσημος όροφος που προσδίδει μια πιο αριστοκρατική όψη. Δεσπόζουν ακόμα στο εσωτερικό του τα ιταλικά, ισπανικά και γαλλικά έπιπλα της εποχής και οι πίνακες που δίνουν τον τόνο μαζί με την άκρως μοντέρνα επίπλωση. Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Γιώργος Προκοπίου στη μελέτη του «Η αρχιτεκτονική των αρχοντικών της Υδρας»: «Πρόθεση των πλούσιων αυτών πλοιοκτητών ήταν να εισαγάγουν στην Υδρα τα χαρακτηριστικά μιας ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ώστε να ενταχθούν κι εκείνοι στον τρόπο ζωής της δυτικής μεγαλοαστικής κοινωνίας».

Οσο για την πρόσφατη ανακαίνιση που έγινε στο αρχοντικό Μπουντούρη από τους μετέπειτα ιδιοκτήτες, φαίνεται να έδειξε σεβασμό στην αρχική αρχιτεκτονική τόσο στους εξωτερικούς όσο και στους εσωτερικούς χώρους με ελάχιστες αλλαγές στην επίπλωση με τα χαρακτηριστικά ξυλόγλυπτα ταβάνια σε ρυθμό οθωμανικού ροκοκό, τις μαρμάρινες σκάλες, τα χαρακτηριστικά ξύλινα παράθυρα και τις μουσάντρες. Εννοείται ότι στον εξωτερικό χώρο δεσπόζουν οι πετρόχτιστοι φούρνοι καθώς και οι μαρμάρινες κρήνες.