Σταύρος Ψυχάρης: Ο δημοσιογράφος, ο εκδότης, ο πανίσχυρος παράγων - Η άνοδος και η πτώση
02.08.202213:33
Από την «Δημοκρατική Αλλαγή» το 1964, 45 χρόνια στον ΔΟΛ και το τέλος - Την Πέμπτη στο Α' Νεκροταφείο η κηδεία του
Ο Σταύρος Ψυχάρηςέφυγε από τη ζωή ήσυχα στον ύπνο του, τη νύχτα της Δευτέρας, ξημερώματα Τρίτης, σε μία παράδοξη, αλλά μάλλον επιθυμητή αντίθεση σε σχέση με την ταραχώδη, θορυβώδη, εντυπωσιακή και δημιουργική πορεία που είχε στη ζωή του.
Υπήρξε ένας από τους πιο ισχυρούς και πολυσυζητημένους εκδότες της μεταπολίτευσης, έχοντας συμβάλει αποφασιστικά στην ανάδειξη του Δημοσιογραφικού Οργανισμού Λαμπράκη σε έναν από τους πλέον σημαντικούς πυλώνες του σύγχρονου ελληνικού τύπου, -όντας στην ηγετική του ομάδα και για μεγάλο διάστημα πρόεδρος και ιδιοκτήτης του-, από το 1984 έως το 2017.
Η μάχη όμως με την ανίατη ασθένεια που τον χτύπησε εδώ και περίπου είκοσι χρόνια, παρά το γεγονός ότι πολέμησε με όλες τις δυνάμεις του, ήταν τελικά άνιση. Τα τελευταία χρόνια και αφού έχασε στο μεταξύ τον Οργανισμό, οποίος πέρασε στα χέρια των πιστωτών πριν μία πενταετία, είχε αποσυρθεί στο σπίτι του στο Πόρτο Ράφτη.
Η κηδεία του, όπως ανακοίνωσε η ΕΣΗΕΑ, θα γίνει την Πέμπτη 4 Αυγούστου στις 11.00 π.μ. στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών.
Ο Σταύρος Ψυχάρηςγεννήθηκε στην Αθήνα το 1945 από αριστερή οικογένεια - ο πατέρας του ήταν στέλεχος του ΚΚΕ ενώ η μητέρα του ήταν αδερφή του Κώστα Λουλέ, ιστορικού στελέχους του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Έχοντας ισχυρές διασυνδέσεις στην ΕΔΑ, άρχισε την δημοσιογραφική του καριέρα το 1964 στην αριστερή εφημερίδα «Δημοκρατική Αλλαγή» (ενώ ήταν γραμμένος και στον Ελληνο-Σοβιετικό Σύνδεσμο), για να προσληφθεί κατά της διάρκεια της δικτατορίας ως κοινοβουλευτικός συντάκτης της εφημερίδας Έθνος. Στον ΔΟΛ μεταπήδησε το 1972, αρχικά ως ρεπόρτερ και στη συνέχεια ως πολιτικός συντάκτης της εφημερίδας «Τα Νέα».
Με την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ το 1981, ο Ψυχάρης αναβαθμίζεται και διαδραματίζει σημαντικό στο συγκρότημα. Είναι εκείνος άλλωστε που ενσαρκώνει καλύτερο το πνεύμα της αλλαγής, τη στροφή της χώρας στην κεντροαριστερά (ή στον «σοσιαλισμό» του Ανδρέα Παπανδρέου) και διαθέτει τις καλύτερες «πηγές- άκρες» στο ανερχόμενο φάσμα πολιτικών στελεχών. Είναι δε και εκπρόσωπός της γενιάς που αναλαμβάνει τα ηνία της εξουσίας στη χώρα, ένας άνθρωπος που ξέρει να κινείται στους διαδρόμους της κυβέρνησης.
Ο Σταύρος Ψυχάρης με τον Ευάγγελο Βενιζέλο και τον Πέτρο Ευθυμίου
Οι αλλαγές είναι ραγδαίες και οδηγούν στην θεαματική ανάδειξή του μέσα σε ελάχιστο χρόνο.
Ο τότε διευθυντής των Νέων, Γιάννης Καψής αποδέχεται την πρόταση του Ανδρέα Παπανδρέου να υπουργοποιηθεί και τη θέση του αναλαμβάνει ο Λέων Καραπαναγιώτης, ο οποίος είχε τη διεύθυνση του ΒΗΜΑΤΟΣ.
Σε μία κίνηση που αιφνιδίασε τους πάντες και ενώ μιλάμε για ένα παραδοσιακό εκδοτικό συγκρότημα με πανίσχυρες «φατρίες» και δαιδαλώδη επετηρίδα, ο Χρήστος Λαμπράκης επιλέγει τον Οκτώβριο του 1983 τον 38χρονο Σταύρο Ψυχάρη για τη θέση του διευθυντή. Τον εμπιστεύεται απόλυτα και τον εντάσσει στον πιο στενό κύκλο των συνεργατών του, μέχρι και την τελευταία στιγμή που ο ιστορικός ιδιοκτήτης του ΔΟΛ φεύγει από τη ζωή το 2009.
Ο Σταύρος Ψυχάρης το 1998 σε επίσκεψή του στο Άγιον Όρος
Ο νεαρός τότε πολιτικός συντάκτης αποδεικνύεται χαλκέντερος και καταφέρνει μέσα σε λίγα χρόνια να γίνει σημείο αναφοράς και πόλος εξουσίας όχι μόνο μέσα στον ΔΟΛ ή στη «δημοκρατική παράταξη», της οποίας το «συγκρότημα» ήταν κύριος εκφραστής στο χώρο του τύπου, αλλά και σε όλο το πολιτικό σκηνικό.
Είναι από τους κύριους συνομιλητές του Ανδρέα Παπανδρέου, ενώ συγκρούεται με την κυβέρνηση Μητσοτάκη την περίοδο 1990-1993.
Διατηρεί προνομιακές σχέσεις με τον Κώστα Σημίτη και το εκσυχρονιστικό μπλοκ και στη μάχη διαδοχής του Ανδρέα το 1996, βάζει τη σφραγίδα του, με μία αμφιλεγόμενη συνέντευξη, μα κυρίως φωτογράφηση του Άκη Τσοχατζόπουλου, που μάλλον εξέθετε παρά πρόβαλε θετικά τον τότε βασικό αντίπαλο του μετέπειτα πρωθυπουργού και αρχηγού του ΠΑΣΟΚ.
Ωστόσο οι σχέσεις του με τον Κώστα Σημίτη και το ΠΑΣΟΚ δεν τον εμπόδισαν να έχει δεσμούς και τη ΝΔ. Αν και δεν υπήρξε πολέμιος της κυβέρνησης Κώστα Καραμανλή, χρειάστηκε να «αντέξει» και να «προσπεράσει» τον κάβο με τις κινήσεις του τότε πρωθυπουργού περί του «βασικού μετόχου», που προκάλεσαν τριγμούς σε παραδοσιακά συγκροτήματα.
Το 2007 υπήρξε σημείο καμπής για το Συγκρότημα και πρωτίστως τον Σταύρο Ψυχάρη, αφού το ΒΗΜΑ με την καθοδήγησή του παίρνει ανοιχτά θέση εναντίον του Γιώργου Παπανδρέου στη μάχη της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ. Η σύγκρουσή του έκτοτε με τον Γιώργο Παπανδρέου είναι ακατάπαυστη, με τον τελευταίο να αναφέρεται ακόμα και χρόνια αργότερα με κάθε ευκαιρία σε «εκδοτικά συγκροτήματα που θέλουν να ελέγξουν την πολιτική ζωή του τόπου».
Ίσως δεν είναι άσχετη αυτή η ρήξη με το ότι στη συνέχεια ο γιος του Σταύρου Ψυχάρη, Ανδρέας πολιτεύεται με τη ΝΔ και εκλέγεται το 2012 (και μέχρι το 2014) βουλευτής της.
Αν και γενικά ο ΔΟΛ δεν πολέμησε την επιλογή των κυβερνήσεων 2009-2014 για τα μνημόνια, αυτό δεν εμπόδισε τον Σταύρο Ψυχάρη να δει τις κοινωνικές διεργασίες της ταραγμένης εκείνης περιόδου και να στήσει γέφυρες με τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα. Τουλάχιστον το ΒΗΜΑ επιλέγει μία στάση θετικής αναμονής για την έλευση του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία το 2015 και αφού έχουν προηγηθεί προσωπικές επαφές του Ψυχάρη με τον Αλέξη Τσίπρα, όπως αποτυπώθηκαν με έξοχο τρόπο σε ρεπορτάζ, όπως εκείνο για τη «γάτα των Ιμαλάϊων». Η σχέση του πάντως με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν φτιάχτηκε ποτέ και το 2016 κλήθηκε να καταθέσει στην εξεταστική επιτροπή της Βουλής για τα δάνεια του ΔΟΛ.
Το χρηματιστήριο και η αντίστροφη μέτρηση
Επί τρεις και πλέον δεκαετίες ο Σταύρος Ψυχάρης είναι αδιαμφισβήτητος στην κορυφή του ΔΟΛ, πλην ίσως μίας περιόδου. Εκείνης του Χρηματιστηριακού αμόκ στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Το Συγκρότημα, όπως και άλλες μεγάλες εταιρίες του τύπου, καταγράφουν αδιανόητες και εν τέλει αδικαιολόγητες χρηματιστηριακές αξίες. Οι ισορροπίες τείνουν να αλλάξουν στον ΔΟΛ, αφού το δημοσιογραφικό και πολιτικό «μάνατζμεντ» του Ψυχάρη αμφισβητείται από τους έχοντες το οικονομικό πρόσταγμα, με αιχμή την διόγκωση του Οργανισμού, μέσω του χρηματιστηρίου. Τελικά όλο αυτό αποδεικνύεται μία θλιβερή παρένθεση, λόγω της «φούσκας» στη Σοφοκλέους τότε και ο Ψυχάρης βγαίνει ακόμα και πιο ισχυρός, αναλαμβάνοντας και διοικητικές θέσεις στον ΔΟΛ.
Όμως οι πληγές από τα οικονομικά ανοίγματα θα παραμείνουν και θα βαθύνουν στη συνέχεια, όπως αποδείχθηκε με την κρίση του 2010, όταν οι εκτεθειμένες σε τραπεζικούς δανεισμούς επιχειρήσεις θα βρεθούν σε δύσκολη θέση, ιδίως αυτές του τύπου που αντιμετώπισαν πολλές απειλές σε εκείνες τις συνθήκες.
Η αδυναμία του ΔΟΛ να ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις είναι καθοριστική για τη μετέπειτα τύχη του, καθώς τελικά πέρασε στα χέρια των τραπεζών, πριν αναλάβει ο Βαγγέλης Μαρινάκης το 2017, μέσω του πλειστηριασμού, να τον διατηρήσει και να συνεχίσει την πορεία του. Ο Σταύρος Ψυχάρης, χάνει, κατά την κορύφωση της κρίσης από τα μέσα της περασμένης δεκαετίας σε πλειστηριασμούς μία σειρά από ακίνητα που είχε στην κατοχή του, μεταξύ αυτών και μία υπερπολυτελή βίλα στο Πόρτο Χέλι.
Η σχέση του με την Εκκλησία
Παρότι προερχόταν από αριστερή οικογένεια και διακρίθηκε ως άνθρωπος του τύπου στο χώρο της κεντροαριστεράς, ο Σταύρος Ψυχάρης διατηρούσε πάντα μία στενή σχέση με την Εκκλησία.
Το 1996 διορίστηκε Διοικητής του Αγίου Όρους από την κυβέρνηση Σημίτη, θέση που διατήρησε μέχρι το 2001. Στις 20 Ιουνίου 2010 τιμήθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως για την προσφορά του κατά την περίοδο που διετέλεσε Διοικητής του Αγίου Όρους με το οφίκιο του Μεγάλου Νοταρίου του Οικουμενικού Θρόνου.