Τι δουλειά είχε ο Χο Τσι Μινχ στην Έδεσσα το 1916-1917;

Τι σχέση μπορεί να έχει ο ηγέτης των Βιετκόνγκ και ιδρυτής του Βιετνάμ Χο Τσι Μινχ με την Ελλάδα και την περιοχή της Εδεσσας, που οδήγησε τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια να ανακοινώσει πρόσφατα -από το Ανόι- την τοποθέτηση προτομής του στην πόλη των νερών και των κερασιών;

O κομμουνιστής ηγέτης του Βιετνάμ Χο Τσι Μινχ υπήρξε φυσιογνωμία με τεράστια σημασία για τη χώρα του, παίζοντας καθοριστικό ρόλο στον τερματισμό της αποικιοκρατίας παγκοσμίως, μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο «πατέρας» του βιετναμέζικου έθνους διετέλεσε πρωθυπουργός (1946-1955), πρόεδρος (1945-1969) της Λαϊκής Δημοκρατίας του Βιετνάμ (Βόρειο Βιετνάμ) και ηγήθηκε του κινήματος ανεξαρτησίας των Βιετμίν από το 1941 και μετά, ιδρύοντας την κομμουνιστική Λαϊκή Δημοκρατία του Βιετνάμ το 1945, νικώντας τη Γαλλική Ενωση το 1954 και οδηγώντας με τις δυνάμεις του σε ταπεινωτική ήττα τους Αμερικανούς αν και δεν πρόλαβε να δει την τελική επικράτηση το 1975.

Τα Βοδενά

Οταν το 1965 ο δημοσιογράφος Σόλων Γρηγοριάδης (1912-1994) βρέθηκε στο Βιετνάμ ως πολεμικός ανταποκριτής, συνάντησε -κάτω από απόλυτη μυστικότητα- τον Χο Τσι Μινχ για μία συνέντευξη. Την εποχή εκείνη, που ο πόλεμος της προπαγάνδας με τους Αμερικανούς μαινόταν, μόνο ο Χο Τσι Μινχ έδινε συνεντεύξεις σε ξένους δημοσιογράφους για να περνάει τη γραμμή στα αναρίθμητα κινήματα συμπαράστασης υπέρ των Βιετκόνγκ που αναπτύσσονταν ανά τον πλανήτη.

Πριν ξεκινήσει η συνέντευξη, ο Βιετναμέζος ηγέτης ρώτησε τον Γρηγοριάδη για την καταγωγή του. Στο άκουσμα της απάντησης «Ελλάδα, Εδεσσα», τα μάτια του Χο Τσι Μινχ άστραψαν, σχολιάζοντας με διάθεση νοσταλγίας: «Είστε από την πολιτεία των νερών και των κερασιών». Οπως αποκάλυψε στη συνέχεια στον Ελληνα δημοσιογράφο, ο ίδιος είχε βρεθεί την περίοδο 1916-1917, κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην περιοχή της Εδεσσας, υπηρετώντας στον Γαλλικό Στρατό ως μάγειρας και φωτογράφος. Ηταν η εποχή που η πόλη ονομαζόταν Βοδενά και ήταν ξακουστή για τα κεράσια και τα τρεχούμενα νερά της.

Στη συζήτηση που ακολούθησε το κλίμα ήταν πλέον χαλαρό, σαν δύο φίλοι να ξαναβρέθηκαν μετά από χρόνια. Ο Χο Τσι Μινχ περιέγραψε λεπτομέρειες για τον κάμπο της Εδεσσας και την υγρασία της περιοχής που του θύμιζε την πατρίδα του. Ο ίδιος αποκάλυψε ότι στην αυλή του παλιού νοσοκομείου της πόλης φυτεύτηκε από στρατιώτες της Στρατιάς της Ανατολής, ανάμεσά τους και Βιετναμέζους, το θεραπευτικό δέντρο Γκίνγκο Μπιλόμπα, με προέλευση από την Ινδοκίνα.

Ο Σόλων Γρηγοριάδης δεν ανέφερε σε κανένα ρεπορτάζ της εποχής όσα του αποκάλυψε ο Βιετναμέζος ηγέτης για τη σχέση του με την Ελλάδα και την Εδεσσα. Τα εκμυστηρεύτηκε ωστόσο σε ένα συγγενικό του πρόσωπο, τον Τρύφωνα Σιβένα, που πολλά χρόνια μετά τον θάνατο του δημοσιογράφου αποκάλυψε τις πληροφορίες σε στελέχη του Δήμου Εδεσσας, τα οποία άρχισαν να ξετυλίγουν το κουβάρι της σχέσης του Χο Τσι Μινχ με την περιοχή.

Ζωή όλο περιπέτεια

Ο Χο Τσι Μινχ γεννήθηκε το 1890 στο μικρό χωριό Κιμ Λιέν, στην επαρχία Νγκε Αν του Βιετνάμ. Ηταν ο άνθρωπος που οδήγησε τη χώρα του, που έως τότε αποτελούσε μέρος της γαλλικής αποικίας της Ινδοκίνας, στην οριστική ανεξαρτησία.

Ανήσυχο πνεύμα, αν και εργαζόταν ως δημοδιδάσκαλος το 1911 μπαρκάρει με ένα γαλλικό ατμόπλοιο από την πατρίδα του με στόχο να «ρουφήξει» τον κόσμο, συλλέγοντας πολύτιμες εμπειρίες και εικόνες. Στη Γαλλία έμαθε άπταιστα πολλές ευρωπαϊκές και ασιατικές γλώσσες και εργάστηκε διαδοχικά ως μούτσος, θαλαμηπόλος, κηπουρός, χιονοκαθαριστής, λαντζέρης, μάγειρας, φωτογράφος κ.ά.

Στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου θα υπηρετήσει στις τάξεις του Γαλλικού Στρατού ως μάγειρας και φωτογράφος και κάπως έτσι θα βρεθεί και στο μέτωπο της Μακεδονίας και στην περιοχή της Εδεσσας. Μετά το τέλος του πολέμου θα εγκατασταθεί μόνιμα στο Παρίσι όπου θα ενταχθεί στο γαλλικό σοσιαλιστικό κίνημα και μιλάει δημόσια -για πρώτη φορά- για αναγνώριση των δικαιωμάτων του λαού της Ινδοκίνας από τη Γαλλία.

Ως ιδρυτικό μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Γαλλίας, θα ταξιδέψει -μετά την Επανάσταση των Μπολσεβίκων- στη Μόσχα, όπου θα συναντήσει, μεταξύ άλλων, τον Ιωσήφ Στάλιν, τον Καρλ Ράντεκ, τον Γκριγκόρι Ζινόβιεφ, τον Γκεόργκι Διμιτρόφ, τον Ερνστ Τέλμαν και γενικά την αφρόκρεμα του Διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος. Ο ίδιος συμμετέχει στο 5ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς, όπου μάλιστα θα θέσει δυναμικά το θέμα των γαλλικών αποικιών.

Αποκτώντας δημοτικότητα στους υπόδουλους λαούς της Ασίας, θα βρεθεί στην Κίνα, όπου θα επιχειρήσει να οργανώσει τους εξόριστους Βιετναμέζους κατά των Γάλλων αποικιοκρατών. Οι διαδηλώσεις στο Βιετνάμ καταπνίγονται στο αίμα και ο Χο Τσι Μινχ κατηγορείται από τους Γάλλους ως υποκινητής και καταδικάζεται ερήμην σε θάνατο. Καταφεύγει στο Χονγκ Κονγκ, όπου ιδρύει το Κομμουνιστικό Κόμμα του Βιετνάμ, αλλά γρήγορα -λόγω των γαλλικών πιέσεων- θα καταφύγει στην Κίνα και στο πλευρό του Μάο Τσε Τουνγκ, στο Γενάν.

Η έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και η ήττα της Γαλλίας από τη ναζιστική Γερμανία οδηγεί στην αποδυνάμωση των αποικιών τους, γεγονός που εκμεταλλεύεται το 1941 η Ιαπωνία εισβάλλοντας στο Βιετνάμ. Αποφασισμένος να αγωνιστεί για την ανεξαρτησία και την ελευθερία της πατρίδας του, ο Χο Τσι Μινχ φτάνει μυστικά στη χώρα και οργανώνει τους γνωστούς Βιετμίνχ, που για τέσσερα χρόνια θα δώσουν σφοδρές μάχες κατά των νέων κατακτητών. Με την παράδοση της Ιαπωνίας στις δυνάμεις των ΗΠΑ το 1945, ο θριαμβευτής Χο Τσι Μινχ ανακηρύσσει την ανεξαρτησία του Βιετνάμ. Αλλά ο αιματηρός αγώνας του ίδιου και των συμπατριωτών του δεν τελειώνει εκεί.

Μετά το τέλος του Πολέμου οι Γάλλοι θέλουν να επιστρέψουν και πάλι στις παλιές τους αποικίες, ανάμεσά τους και στην Ινδοκίνα. Το Παρίσι θα καταφέρει να επιβάλει μια νεοαποικιακή συμφωνία με την οποία αναγνωρίζεται μεν η αυτονομία του Βιετνάμ, αλλά η χώρα υπόκειται ουσιαστικά στον γαλλικό έλεγχο. Γρήγορα ξεκινούν οι προστριβές ανάμεσα σε Γάλλους και Βιετναμέζους, με αποκορύφωμα τον βομβαρδισμό της πόλης Χαϊφόνγκ, όπου βρήκαν τραγικό θάνατο 6.000 ντόπιοι. Ο Χο Τσι Μινχ εντείνει και πάλι τον αγώνα της ανεξαρτησίας του Βιετνάμ, έχοντας απέναντί του όχι μόνο τους Γάλλους, αλλά και τους Αμερικανούς. Το απελευθερωτικό κίνημα, εκμεταλλευόμενο την απέχθεια του λαού κατά της αποικιοκρατίας, πέτυχε να αποσπάσει τη συμπάθεια και τη συμπαράσταση της μεγάλης πλειονότητας των Βιετναμέζων.

Σχεδόν εννέα χρόνια κράτησαν οι σφοδρές συγκρούσεις με τεράστιες απώλειες και από τις δύο πλευρές. Η αποφασιστικότητα και το πείσμα των Βιετναμέζων οδηγεί τελικά το 1954 στις συμφωνίες της Γενεύης, με τη χώρα να χωρίζεται στα δύο από τον 17ο παράλληλο, που ορίζεται και συνοριογραμμή. Το Βόρειο Κομμουνιστικό Βιετνάμ του Χο Τσι Μινχ και το Νότιο Βιετνάμ, υπό αμερικανική προστασία. Ηταν η εποχή που ο Ψυχρός Πόλεμος βρισκόταν στην απαρχή του και η κατάσταση που είχε διαμορφωθεί στο Βιετνάμ αποτύπωνε την παγκόσμια πραγματικότητα της εποχής.

Οι προσπάθειες επανένωσης του Βιετνάμ έπεσαν στο κενό εξαιτίας της αυξανόμενης δημοτικότητας του Χο Τσι Μινχ σε Βορρά και Νότο που θορύβησε τις ΗΠΑ. Η σύγκρουση δεν θα αργήσει, με τον δεύτερο πόλεμο της Ινδοκίνας το 1965 ανάμεσα στους Βιετκόνγκ και τις αμερικανικές δυνάμεις που οδηγήθηκαν σε μια δεινή ήττα 10 χρόνια αργότερα, με τρομερές απώλειες. Ο πόλεμος του Βιετνάμ (1955-1975) ήταν η μεγαλύτερη ένοπλη σύγκρουση μεταξύ Δύσης και Ανατολής κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.

Στις 30 Απριλίου 1975 ο τελευταίος Αμερικανός στρατιώτης αποχωρεί από το Βιετνάμ μετά την παράδοση των Νοτίων. Την ίδια μέρα ένα ραδιοφωνικό διάγγελμα ανακοίνωσε ότι η Σαϊγκόν, πρωτεύουσα του Νοτίου Βιετνάμ, μετονομάζεται επισήμως σε Πόλη του Χο Τσι Μινχ ως ελάχιστο φόρο τιμής στον Βιετναμέζο ηγέτη που δεν πρόλαβε να δει τη χώρα του ελεύθερη, ενωμένη και ανεξάρτητη, αφού είχε αποβιώσει το 1969, σε ηλικία 79 ετών.

Υπάρχουν ωστόσο και αυτοί που υποστηρίζουν πως το νόμισμα έχει δύο όψεις σε ό,τι αφορά τη ζωή και τη δράση του Χο Τσι Μινχ, κατηγορώντας τον για τον θάνατο 50.000 έως 100.000 συμπατριωτών του προκειμένου να εδραιωθεί το καθεστώς του στη χώρα.

Μετά τον θάνατό του η σορός του Χο Τσι Μινχ ταριχεύτηκε και «αναπαύεται» στο επιβλητικό Μαυσωλείο του Προέδρου Χο Τσι Μινχ στο Ανόι, το οποίο είναι ένα από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα της πόλης.

Πολιτιστική διαδρομή

Το τελευταίο διάστημα Εδεσσα και Βέροια συνεργάζονται για τη δημιουργία μιας πολιτιστικής διαδρομής υπό τον τίτλο «Τα βήματα του Χο Τσι Μινχ», που ήδη έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον της διπλωματικής αντιπροσωπείας του Βιετνάμ στην Ελλάδα. Επίσης, για τον ίδιο λόγο, οι διπλωματικές αρχές του Βιετνάμ στη χώρα μας είχαν επαφές με τη Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού για έρευνα και μελέτη σχετικών αρχείων.

Να σημειωθεί ότι Βιετναμέζοι στρατιώτες, που πολέμησαν στις τάξεις του Γαλλικού Στρατού την περίοδο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου στην Μακεδονία, είναι θαμμένοι στο συμμαχικό νεκροταφείο Ζεϊντέλικ της Θεσσαλονίκης.

CREDIT: GETTY IMAGES / IDEAL IMAGE, AFP / VISUALHELLAS.GR

Ειδήσεις σήμερα:

Αbdulhamid Han: Με «επιστράτευση» των συμμάχων απαντά η Ελλάδα

Οικονόμου για υπόθεση Ανδρουλάκη: Αν το ήξερε ο πρωθυπουργός δεν θα είχε συμβεί

Σύβοτα: Ερευνούν τις συνθήκες της τραγωδίας - Έσπασε ο κρίκος ή ο ιμάντας