«Έλληνας ασθενής» η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας

Ο… μεγάλος ασθενής του Εθνικού Συστήματος Υγείας (ΕΣΥ) αποδεικνύεται ότι είναι η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας στη χώρα μας. Σημαντικές ανεπάρκειες, ανισοκατανομές και ανισότητες σε υποδομές, προσωπικό και παρεχόμενες υπηρεσίες υγείας χαρακτηρίζουν τη θεωρούμενη και ως «ραχοκοκαλιά» κάθε συστήματος υγείας, την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ).

Από την πρόσφατη καταγραφή των δομών της ΠΦΥ του υπουργείου Υγείας, όπως αυτή αποτυπώθηκε σε Έκθεση από τη Γενική Γραμματεία, προκύπτει ότι το ΕΣΥ διαθέτει συνολικά 1.801 δομές ανά την επικράτεια. Αναλυτικά, πρόκειται για 201 Κέντρα Υγείας, οκτώ Κέντρα Υγείας Αστικού Τύπου, 89 Πολυδύναμα Περιφερειακά Ιατρεία, 1.560 Περιφερειακά Ιατρεία και 43 Ειδικά Περιφερειακά Ιατρεία. Ωστόσο, οι ανάγκες περίθαλψης των πολιτών ελάχιστα καλύπτονται από το πυκνό αυτό δίκτυο δομών υγείας, που ατάκτως ερριμμένες απλώνονται σε όλη την επικράτεια.

Πυκνό μεν, αλλά κακοσχεδιασμένο το δίκτυο δομών υγείας

Ενδεικτικό της άνισης κατανομής των δομών υγείας είναι ότι στην Αττική -συγκεκριμένα εντός των διοικητικών ορίων της 1ης Υγειονομικής Περιφέρειας- που συγκεντρώνει το 28% του πληθυσμού της χώρας, βρίσκεται μόλις το 1% των δομών της ΠΦΥ! Από τις επτά Διοικητικές Υγειονομικές Περιφέρειες (ΔΥΠΕ), η 1η, που περιλαμβάνει 25 μεγάλα νοσοκομεία της Αττικής, βρίσκεται στην… τελευταία θέση σε ό,τι αφορά την επάρκεια σε δομές ΠΦΥ. Μία θέση πιο… ψηλά, δηλαδή προτελευταία, βρίσκεται η Κρήτη, που συγκεντρώνει το 8% των δομών ΠΦΥ.

Ικανό αριθμό Κέντρων Υγείας και λοιπών δομών διαθέτει επίσης η περιοχή του Πειραιά, των νησιών του Αιγαίου και η κεντρική Μακεδονία (ποσοστό 11%, που αντιστοιχεί σε περίπου 200 δομές υγείας).

Λίγο υψηλότερα βρίσκονται η 4η ΥΠΕ Μακεδονίας- Θράκης με 277 δομές υγείας και η 5η (Στερεά Ελλάδα και Θεσσαλία), στα γεωγραφικά όρια της οποίας συγκεντρώνεται το 20% του συνόλου των δομών της χώρας, δηλαδή 352 δομές. Τέλος, στην πρώτη θέση βρίσκεται η περιοχή της Ηπείρου, της Δυτικής Ελλάδας και των Ιονίων νήσων, όπου βρίσκεται το 1/3 των δομών ΠΦΥ της χώρας: συνολικά 600!

Υποστελεχωμένα τα Κέντρα Υγείας

Η καταγραφή του ανθρώπινου δυναμικού της ΠΦΥ έδειξε ότι συνολικά απασχολούνται 7.987 άτομα. Οι εγγενείς αδυναμίες του συστήματος υγείας εντοπίζονται και στη «ραχοκοκαλιά» του ΕΣΥ: λιγότεροι από τους μισούς εργαζόμενους είναι γιατροί (3.073) και ακόμη λιγότεροι νοσηλευτές (2.375). Ωστόσο, διαπιστώνεται μεγάλη εισροή λοιπού προσωπικού στα Κέντρα Υγείας: συνολικά εργάζονται 2.539 άτομα στις δομές της ΠΦΥ, δηλαδή περίπου το 1/3 του συνόλου του ανθρώπινου δυναμικού τους.

Επιπλέον, αποδεικνύεται ότι πάσχει σοβαρά η ιατρική στελέχωση των Κέντρων Υγείας. Η μέση κάλυψη των θέσεων ιατρικού προσωπικού δεν ξεπερνά το 49%, δηλαδή μία στις δύο θέσεις γιατρών είναι κενή!

Ενδεικτικά, τα Κέντρα Υγείας της Στερεάς Ελλάδας και Θεσσαλίας λειτουργούν με τις θέσεις γιατρών καλυμμένες μόλις στο 38%, της Κρήτης λειτουργούν με κάλυψη 43%, της Ηπείρου, Δυτικής Ελλάδας και Επτανήσων με 48%.

Ψήφος εμπιστοσύνης (ή ανάγκης) από τους πολίτες στα Κέντρα Υγείας

Τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας δείχνουν ότι το 2010 αυξήθηκε κατά 4% ο αριθμός των πολιτών που προσήλθαν στα Κέντρα Υγείας σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Αυτό που δεν δείχνουν, βεβαίως, είναι εάν πρόκειται για ψήφο εμπιστοσύνης ή ψήφο (οικονομικής) ανάγκης.

Η μεγαλύτερη αύξηση καταγράφηκε στα Κέντρα Υγείας της 1ης ΥΠΕ (αγγίζει το 61%), γεγονός το οποίο, σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης, «επιβεβαιώνει ότι το κόστος χρόνου που καλείται να καταβάλει ο ασφαλισμένος, ιδίως εκείνος του ΙΚΑ, προκειμένου να εξυπηρετηθεί, τον οδηγεί στην αναζήτηση υπηρεσιών από τις πρωτοβάθμιες δομές υγείας του ΕΣΥ». Μάλιστα, «πρωταθλητές» - Κέντρα Υγείας αναδεικνύονται στην Αττική τα ΚΥ Μαρκόπουλου, Βύρωνα, Καπανδριτίου, Νέας Μάκρης και Λαυρίου.

Αξιοσημείωτη αύξηση στη ζήτηση υπηρεσιών υγείας καταγράφεται επίσης στη νησιωτική Ελλάδα (αύξηση κατά 40% στην Κρήτη και κατά 13% στα νησιά του Αιγαίου). Τα πέντε καλύτερα από πλευράς κίνησης ασθενών Κέντρα Υγείας είναι εκείνα της Πάρου, του Πυργίου, της Μυκόνου, της Θήρας και του Καρλοβασίου.