Λευτέρης Τσουκαλάς: Kαθαρή ενέργεια για 10.000 χρόνια με την πυρηνική σύντηξη

Μα, δεν τον ξέρεις; Ο κοινός φίλος με κοιτούσε με απορία σαν να μην ήξερα κατά πού βρίσκεται η Νέα Υόρκη. Και συνέχισε: Μα, είναι από τους κορυφαίους πυρηνικούς μηχανικούς του κόσμου. Οχι, δεν τον ήξερα. Λογικό. Πάντα σκράπας στα Μαθηματικά, στη Γεωμετρία και τη Φυσική. Μονίμως με λογοτεχνία, Φιλολογία, μουσική, μυθιστόρημα, σινεμά και εν γένει όνειρα.

Καλού κακού πήρα το νούμερο του κινητού του και στη συνέχεια τηλεφωνούσα, αλλά απάντηση μηδενική. Κάπου, σε κάποιο σημείο της παγκόσμιας γεωγραφίας, βρισκόταν. Ισως Γαλλία, ίσως στο Πανεπιστήμιο Ιλινόις, ποιος ξέρει πού. Δεν υποχώρησα. Ωσπου πριν από μερικές ημέρες άκουσα τη φωνή του να με ρωτάει: «Μπας και είσαι από Αμαλιάδα;». «Ναι, του λέω. Από την πλευρά του πατέρα μου. Η μητέρα μου από Κεφαλονιά». Και συνέχισε: «Είσαι αδελφός του Λευτέρη;». «Ασε», του λέω, «δεν θέλω να το θυμάμαι, μεγάλη τραγωδία. Αξεπέραστη».

Κάπως έτσι έπεσα πάνω στον Λευτέρη Τσουκαλά. Κάπως έτσι συναντήθηκα με μια συναρπαστική αφήγηση. Καλύτερη δεν γίνεται. Κάπως έτσι άνοιξε η πόρτα και μπήκα στα πυρηνικά. Και κάπως έτσι έμαθα για μια παιδεία, εκεί στην επαρχία, που σήμερα όμοιά της ούτε στα πιο ακριβά κολέγια δεν παραδίδεται.

«Ολα τα χρωστάω σε έναν εξαίρετο μαθηματικό, στο Πρακτικό του Α’ Γυμνασίου Αμαλιάδας με το όνομα Μαρκόπουλος. Μας έβγαλε τον αδόξαστο. Αλλά να ξέρεις, όταν στη συνέχεια βρέθηκα στην Αμερική για σπουδές, αυτά που εγώ διδάχθηκα στην Ηλεία ήταν ανώτερα απ’ όσα μας δίδασκαν οι Αμερικανοί».

Καθώς τον άκουγα, σκέφτηκα αμέσως το σημερινό επίπεδο παιδείας στα δημόσια Γυμνάσια και Λύκεια. Θεέ μου, πόσο χαμηλά έχουμε πέσει. Εκείνος συνέχισε με το όνομα της φιλολόγου, της Ελένης Μανουσάκη, «και στους δύο χρωστάω πολλά, πάντα ευγνώμων».

Σκηνή 1η
Η Ελλάδα, μικρή χώρα με νοοτροπία υπερδύναμης!

Η συζήτηση ήταν τηλεφωνική. Εκείνος στον Βόλο, εγώ Αθήνα.

-Μα, τι κάνεις στον Βόλο χρονιάρες μέρες;
«Εχω έρθει για δουλειά και για συνεργασία με αρκετούς συναδέλφους του κλάδου. Μην ξεχνάς, το 1999 στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας δημιουργήθηκε Τμήμα Πληροφορικής, το οποίο έχει μετεξελιχθεί σε Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών. Φαντάσου 17 πρώην φοιτητές που έχουν πάει Αμερική ως ερευνητές, όπως λόγου χάρη ο Μίλτος Αλαμανιώτης, που τώρα είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας».

Το ξέραμε; Οχι, δεν το ξέραμε. Κι όμως, μερικές περιπτώσεις ελληνικών ιδρυμάτων λάμπουν από γνώση, έρευνα και σπουδαία εξέλιξη στα καλύτερα αμερικανικά πανεπιστήμια.

-Μέσα στα Χριστούγεννα;
«Το πανεπιστήμιο είναι ανοικτό, δεν έχει βγει για διακοπές. Το ερευνητικό έργο δεν σταματάει ποτέ».
Σωστά. Πάμε παρακάτω. Εκεί η φλέβα χρυσού. Ατελείωτη και εκτυφλωτική.

Πρώτο λοιπόν. Ο Τσουκαλάς από τη Γαστούνη.

Ενας από τους κορυφαίους πυρηνικούς μηχανικούς στον κόσμο είναι ο Ηλείος καθηγητής Λευτέρης Τσουκαλάς. Ενώ μεγάλωσε στην Ελλάδα, το ταλέντο του αναγνωρίστηκε στην Αμερική, όπου και αποφοίτησε από τα καλύτερα πανεπιστήμια. Είναι από τους ανθρώπους που πιστεύει ακράδαντα ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να υπερνικήσει την οικονομική κρίση αν έκανε επενδύσεις στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας.

«Γεννήθηκα και μεγάλωσα στη Γαστούνη και μετά τις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου φοίτησα στο τότε Πρακτικό Γυμνάσιο Αμαλιάδος που σήμερα θα το αποκαλούσαμε Λύκειο. Η Γαστούνη λοιπόν είναι η ιδιαίτερη πατρίδα μου και η Ηλεία, με τη μοναδική της ιστορία, την ιερότητα του χώρου, την απεραντοσύνη των παραλιών της, τη ζωντάνια του κάμπου της αλλά και την καλοσύνη και την ανθρωπιά των συμπατριωτών μας, είναι για μένα το νόστιμον ήμαρ».

-Τα παιδικά σου χρόνια;
«Με λίγα υλικά αγαθά, αλλά τα όνειρα δεν σταμάτησαν ποτέ. Τα όνειρά μας πλάθονται από τα υλικά της ψυχής, την επιθυμία, τη φαντασία, τα συναισθήματα. Ο κόσμος που μεγάλωσα, η Ηλεία του ’60 του ’70, ήταν φτωχός σε υλικά αγαθά αλλά πλούσιος σε υλικό ονείρων. Μας έμαθε να ονειρευόμαστε έντονα και να αγωνιζόμαστε για την πραγμάτωση των ονείρων μας. Πρόκειται για όνειρα που τροφοδοτούσαν το σχολείο, η παράδοση, η Ιστορία, οι κοινές αξίες, αλλά και ο μύθος και η τέχνη. Ονειρα που τα συνόδευε μια αίσθηση κοινωνικής και εθνικής αποστολής. Τέτοια όνειρα έχουν τεράστιες δυνατότητες υλοποίησης».

Ασταμάτητος, και ο λόγος του κρυστάλλινος.

-Και τα πυρηνικά;
«Η επιστήμη μου αφορά την τεχνολογική αξιοποίηση της διερεύνησης της ύλης, των μικρότερών της κομματιών, των ατόμων των πυρήνων αλλά και των υποατομικών και υποπυρηνικών σωματιδίων. Μία από τις εφαρμογές της αφορά την παραγωγή τεράστιων μεγεθών υψηλής ποιότητας ενέργειας, ικανών να τροφοδοτήσουν τις μελλοντικές ανάγκες των ανθρώπων».

-Πιο συγκεκριμένα;
«Για παράδειγμα, η Ελλάδα έχει κοιτάσματα ορυκτού ουρανίου που υπό κατάλληλες προϋποθέσεις θα μπορούσαν να καλύψουν πλήρως τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας για τα επόμενα 3.000 χρόνια! Και ίσως φανούν χρήσιμα στο εγγύς μέλλον, όταν η χώρα μας αποφασίσει να δημιουργήσει μια νέα ενεργειακή βιομηχανία με στόχο να τροφοδοτήσει μια ανταγωνιστική και ευημερούσα οικονομία, τεχνικά ικανή να διεκδικεί με ασφάλεια και δικαιοσύνη ένα πολύ μεγαλύτερο μερίδιο από τον παγκόσμιο πλούτο».

Τα ’χασα. Δηλαδή, όλα αυτά με τα πανάκριβα τιμολόγια, με τις επιδοτήσεις, με την παγκόσμια ενεργειακή κρίση, είναι κάτι σαν ψέμα; Μια συνωμοσία;

-Και πού βρίσκεται αυτός ο χρυσοφόρος ορυκτός πλούτος;
«Στο Παγγαίο όρος, στη Δράμα».

-Σε μεγάλες ποσότητες;
«Είκοσι χιλιάδες τόνοι πετρώματος ορυκτού ουρανίου, που είναι γνωστό και διαπιστωμένο. Οπου υπάρχει χρυσός, υπάρχει ουράνιο. Αυτός είναι ο κανόνας. Οπου υπάρχουν μάρμαρα, υπάρχει ουράνιο. Το ουράνιο λοιπόν αρχαίο στοιχείο, το αρχαιότερο στοιχείο που έχουμε με το οποίο μετράμε την ηλικία της Γης».

-Που είναι;
«4,5 δισεκατομμύρια χρόνια».

-Κι εμείς γιατί δεν το βγάζουμε και δεν το εκμεταλλευόμαστε;
«Πρώτα πρέπει να σου πω ότι η Ελλάδα υπήρξε από τις πρώτες χώρες που ενδιαφέρθηκε για την πυρηνική τεχνολογία από τη δεκαετία του ’50. Αμέσως μετά που έσκασε η βόμβα δηλαδή με το Ναγκασάκι και τη Χιροσίμα».

-Τι λες τώρα...
«Η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα που έχει mentalite (νοοτροπία) υπερδύναμης».

Σκηνή 2η
Ολες οι μεγάλες ιδέες του σύγχρονου κόσμου γεννήθηκαν εδώ

Αυτή η φράση με στοίχειωσε και με άφησε με το στόμα ανοιχτό. Μικρή δύναμη με νοοτροπία υπερδύναμης.

-Πώς βγαίνει αυτό;
«Εχω γυρίσει όλο τον κόσμο. Λοιπόν, η Ελλάδα είναι η γενέτειρα των μεγάλων ιδεών της ανθρωπότητας. Με τον ορθό λόγο, με τη σκέψη που απαιτεί τη διερεύνηση, τη λογική, τα Μαθηματικά, όχι με τη Μεταφυσική. Εδώ γεννήθηκε η Δημοκρατία, το εργαλείο όπου οι λίγοι γίνονται πολλοί. Ο ένας να μετράει για πολλούς. Εδώ στον Βόλο υπάρχει μια μικρή στήλη με όλα τα ονόματα των Αργοναυτών. Αλλού θα γράφονταν μόνο τα ονόματα των βασιλιάδων. Οταν έχεις ζήσει έξω και στη συνέχεια βλέπεις αυτή τη στήλη, λες τι είναι αυτό! Ολοι με τα ονόματά τους. Γι’ αυτό η Ελλάδα είναι η μικρή χώρα των μεγάλων εγωισμών».

-Με πιάνεις αδιάβαστο.
«Ασε, δεν θέλω να μιλήσω για τους δικούς μου μεγάλους εγωισμούς. Οι έσχατοι έσονται πρώτοι. Αν τους εκπαιδεύσουμε στα Μαθηματικά και στη Φυσική, οι μαθητές θα μπορούσαν να γίνουν οπλίτες. Το να είσαι οπλίτης εκείνη την εποχή ήταν μεγάλο πράγμα. Εβαζαν μπροστά τον καλύτερο. Ο τελευταίος οπλίτης όφειλε να ηγηθεί του στρατού. Με τη σκέψη και με τον Ομηρο μπουστάραμε τότε το “εγώ” των ανθρώπων. Κοινωνία ανθρώπων που υπερέβαιναν τη στιγμή, που ζούσαν σκεπτόμενοι μεγάλες ιδέες. Οπως οι άνθρωποι, έτσι και οι ιδέες έχουν γενέτειρες, δηλαδή ιδιαίτερες πατρίδες. Ολες οι μεγάλες ιδέες του σύγχρονου κόσμου γεννήθηκαν εδώ. Υπηρετούσαν τον πολιτισμό μιας υπερδύναμης. Και τώρα, στα κιλά της, η Ελλάδα είναι μια υπερδύναμη».

Σκηνή 3η
Αν η Τουρκία είχε τη Μεσοποταμία, θα έλεγχε τώρα το 75% του εναπομείναντος πετρελαίου

Μου εξήγησε, λοιπόν, σχετικά με τα πυρηνικά. Για τις πέντε δυνάμεις που επισήμως κατέχουν αυτό το «όπλο», δηλαδή ΗΠΑ, Ρωσία, Αγγλία, Γαλλία, Κίνα.

Αυτές οι χώρες είναι τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Το 1959 εγκαινιάζεται ο «Δημόκριτος», που δύο χρόνια αργότερα αποκτά πυρηνικό αντιδραστήρα.

-Εννοείς, δηλαδή, ότι μετά από διεθνείς συμφωνίες που έχουμε υπογράψει κι εμείς, η Ελλάδα μένει έξω από κάθε προσπάθεια. Με άλλα λόγια οι Αμερικανοί μάς περιορίζουν;
«Αυτοί οι πέντε είναι οι παγκόσμιοι κηδεμόνες. Βάσει συνθηκών, οτιδήποτε πυρηνικό βρίσκεται μέσα σε πλαίσιο εθνικής ευθύνης. Δηλαδή, αν πάρω ένα κιλό ουράνιο και το στείλω στη Βόρεια Κορέα του Κιμ Γιονγκ Ουν κι αυτός το χρησιμοποιεί για πυρηνική κεφαλή, τότε η χώρα έχει παρανομήσει. Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι χωρίς να είμαστε πλήρως εναρμονισμένοι με τις συνθήκες που έχουμε υπογράψει. Το 1974 η Ινδία κάνει πυρηνική δοκιμή. Αυτό είχε ως συνέπεια η Αμερική να σφίξει το λουρί ώστε ουδεμία χώρα να έχει δικαίωμα κατασκευής καυσίμου ή το δικαίωμα ανακύκλωσης αποβλήτων. Μην ξεχνάς, τα απόβλητα τίγκα μέσα στο πλουτώνιο».

-Επομένως απαγορεύεται να ακουμπήσεις κάτι.
«Δεν μπορείς να φτιάξεις καύσιμο, μόνο τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου μπορούν. Γι’ αυτό το Ιράν δεν έχει υπογράψει τη δεύτερη συμφωνία, γι’ αυτό έχει φτιάξει πυρηνικά όπλα με τη Βόρεια Κορέα, το Πακιστάν και μια τέταρτη χώρα».

-Ποια είναι η τέταρτη;
«Δεν ξέρω».

-Μπας και είναι η Τουρκία;
«Δεν ξέρω. Ολα αυτά είναι εικασίες».

-Ποια η γνώμη σου για την Τουρκία;
«Η Τουρκία ήταν η περιζήτητη νύφη. Η Τουρκία θέλει να αποκτήσει την αυτοκρατορία που έχασε. Αν η Τουρκία είχε τη Μεσοποταμία, θα έλεγχε τώρα το 75% του εναπομείναντος πετρελαίου. Η Τουρκία συνεργάζεται με Πακιστάν, με Βόρεια Κορέα, ίσως και με Ιράν. Ενας τρόπος να διαφύγεις από την εποπτεία είναι να σαλαμοποιήσεις το πρόβλημα. Για παράδειγμα, τη γόμωση το Πακιστάν την παίρνει από τη Βόρεια Κορέα».

Σκηνή 4η
Τεράστιο επίτευγμα η πυρηνική σύντηξη

Το θερμόμετρο είχε ανάψει κόκκινο. Η απορία μία και μοναδική:
-Αν είναι έτσι, τότε τα χέρια μας είναι δεμένα.
«Είναι θέμα εξωτερικής πολιτικής. Η μικρή Ελλάδα μπορεί και παραμπορεί. Οι Αμερικανοί κλείνουν τη στρόφιγγα. Θα εξαντληθούν τα αποθέματα και όταν θα έχουμε πρόβλημα ενέργειας, τότε θα ανοίξουν τα θησαυροφυλάκια της πυρηνικής τεχνολογίας. Και συνέβη πρόσφατα. Αυτό έγινε στις 13 Δεκεμβρίου. Η Αμερική άνοιξε, λέει τώρα “θα πάμε σε μια νέα εποχή, που είναι η πυρηνική ενέργεια”».

-Δηλαδή, πώς άνοιξε;
«Με την πυρηνική σύντηξη στη Καλιφόρνια, στις 5 Δεκεμβρίου, στο Lawrence Livermore National Laboratory. Η ανακοίνωση έγινε με πολλά ταρατατζούμ. Η ανθρωπότητα από εδώ και στο εξής θα αξιοποιήσει την πυρηνική ενέργεια».

-Πιο απλά, για να καταλάβει ο αναγνώστης του τρίτου εξώστη.
«Πρόκειται για τη σύντηξη. Οπως και η σχάση, ένας τρόπος να αποδεσμεύσουμε τεράστιες ποσότητες πυρηνικής ενέργειας από τη μετάλλαξη υποατομικών σωμάτων. Τεράστιο επίτευγμα».

-Πόσο τεράστιο;
«Ενα κιλό πυρηνικού καυσίμου παράγει 10 με 200 εκατομμύρια φορές περισσότερη ενέργεια από ένα κιλό πετρελαίου. Η τεχνολογία είναι γνωστή. Αν παρήγαμε ηλεκτρισμό από πυρηνικές εργασίες, από σύντηξη ή σχάση, θα καλύπταμε τις ανάγκες της ανθρωπότητας για τα επόμενα 10.000 χρόνια».

-Μα για να συμβεί αυτό θα χρειαστεί να περάσουν τριάντα χρόνια.
«Ναι, ισχύει. Μπορεί να είναι είκοσι, μπορεί και δέκα. Εξαρτάται από τις επενδύσεις σε χρήμα, βιομηχανικές υποδομές και σε ανθρώπινο κεφάλαιο. Ολος ο κόσμος εκεί θα πάει. Αυτό που λέμε πράσινη μετάβαση έχει ως στόχο να μην παράγουμε διοξείδιο του άνθρακα. Απ’ αυτό έχουμε 45 δισεκατομμύρια τόνους τον χρόνο. Εννοώ αυτό που βγάζουν τα αυτοκίνητα και οι βιομηχανίες. Η Ελλάδα παράγει ένα εκατομμύριο τόνους τον χρόνο. Η Αμερική το περισσότερο. Από κοντά και η Κίνα. Μέχρι το 2050 το διοξείδιο του άνθρακα θα μηδενιστεί. Αυτό κι αν είναι επίτευγμα μοναδικό στην Ιστορία της ανθρωπότητας. Για να συμβεί αυτό, πρέπει να αποδεσμεύσουμε την πυρηνική τεχνολογία για ηλεκτρική ενέργεια. Φαντάσου πως ένας πυρηνικός αντιδραστήρας δεν συμβάλλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου».

-Και οι σεισμοί; Και το Τσέρνομπιλ;
«Το Τσέρνομπιλ, το πιο καλομελετημένο βιομηχανικό ατύχημα στην Ιστορία. Εν κατακλείδι, ήταν ένα μικρό πράγμα».

-Μικρό;
Μα τι λες τώρα! «Σκοτώθηκαν τριάντα πυροσβέστες και το παγκόσμιο περιβάλλον δεν επιβαρύνθηκε απ’ αυτό. Και κάτι ακόμα. Η Βουλγαρία έχει πυρηνικό αντιδραστήρα. Αν δεν κάνω λάθος, το 10/% στο εισαγόμενο ρεύμα προέρχεται από τη Βουλγαρία».

-Και η πράσινη ενέργεια;
«Ναι, έχουμε ανεμογεννήτριες και άλλα. Η Ευρώπη έχει δώσει 600 δισ. ευρώ για αιολικά πάρκα και φωτοβολταϊκά. Αλλά αυτό σε μεγάλο βαθμό λειτούργησε ως ο φερετζές του ρωσικού αερίου. Στη χώρα μας έχει εγκατασταθεί ισχύς 12.000 γιγαβάτ. Το μέγιστο που έχει φτάσει η Ελλάδα σε ζήτηση, η αιχμή, κοντά στις δέκα χιλιάδες. Εννοώ με αυτά τα αιολικά πάρκα και τα φωτοβολταϊκά. Ενα σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας το οποίο οδηγείται σε μια γήρανση. Η σταθερότητα οδηγεί στην ευεξία του συστήματος. Με τα αιολικά και με το μπες και βγες ανάλογα με την κατεύθυνση του αέρα, αυτό μειώνει τον ωφέλιμο βίο ενός συστήματος. Το τρελαίνεις και το γερνάς. Μπορεί να μη ζήσει πάνω από είκοσι χρόνια».

-Με λίγα λόγια, μόνο πυρηνικά.
«Πρέπει να μελετήσουμε την πυρηνική τεχνολογία. Μέχρι τώρα την ξορκίζουμε λόγω μυθευμάτων. Πως δηλαδή προκαλεί καρκίνο. Οι χώρες που έχουν το μονοπώλιο στην πυρηνική τεχνολογία ενδεχομένως προπαγανδίζουν και διασπείρουν φήμες περί Σατανά».

Σκηνή 5η
Τα αεροπλανοφόρα, το απόλυτο όπλο των ΗΠΑ

Πλήρης ανατροπή σε όλα. Η συνέχεια ακόμα πιο συναρπαστική. Οταν μου είπε:

«Ξέρεις ποιο το κριτήριο ισχύος μιας υπερδύναμης;».

-Ποιο; Τα πυρηνικά όπλα;
«Οχι! Είναι οι πυρηνικοί αντιδραστήρες των αεροπλανοφόρων και των υποβρυχίων του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ. Σε κάθε εποχή, εκείνη η χώρα που το Ναυτικό της είχε την ικανότητα και τη δυνατότητα να κυκλοφορεί στη θάλασσα χωρίς να πιάνει λιμάνι, εκείνη και η μεγάλη δύναμη. Αυτή που κατέχει την τεχνολογία να περιφέρεται το Ναυτικό της πάνω από δύο εβδομάδες, αυτή και η θαλασσοκράτειρα που ελέγχει τις θάλασσες. Το Ναυτικό των Αρχαίων είχε τη δυνατότητα να λειτουργεί για δύο εβδομάδες. Η επιχειρησιακή τους αυτονομία. Χιλιάδες χρόνια αργότερα, στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το Ναυτικό της Μ. Βρετανίας λειτουργούσε αυτονόμως το πολύ για δύο μήνες. Σε 2.500 χρόνια πήγαμε από δύο εβδομάδες σε δύο μήνες αυτόνομης επιχειρησιακής αυτονομίας χωρίς να πιάσουν λιμάνι».

-Και τώρα;
«Οι αμερικανικοί στόλοι σήμερα, 50 χρόνια. Αυτό καθιστά την Αμερική σούπερ δύναμη, ελέγχει θάλασσες και ωκεανούς. Αυτή η φοβερή δύναμη των ΗΠΑ. Η ιστορία της Πυρηνικής μερικές φορές μοιάζει με Χόλιγουντ. Κατασκευασμένες αληθοφάνειες. Εχουν έντεκα τέτοια αεροπλανοφόρα. Τα καινούρια λειτουργούν αυτονόμως, χωρίς να πιάσουν λιμάνι για 50 χρόνια. Τα παλαιότερα, για 26 χρόνια. Από εκεί προκύπτει ο έλεγχος του Διαστήματος και των αερομεταφορών. Από εκεί η σκληρή ισχύς της Αμερικής. Ακόμα και οι αγορές, όλα εδράζονται πάνω στη θαλασσοκρατορία. Αυτή η σκληρή ισχύς της Αμερικής. Γι’ αυτό κόπτεται για την Ελλάδα. Επειδή όποιος ελέγχει το Αιγαίο, ελέγχει τη Μεσόγειο. Αυτό έλεγε και ο Τσόρτσιλ. Και όποιος ελέγχει τη Μεσόγειο ελέγχει όλο τον κόσμο».

Σκηνή 6η
«Αριστερός, αλλά ο Κυριάκος πάρα πολύ καλός και μορφωμένος ηγέτης»

-Και ο λιγνίτης που βιαστήκαμε να τον απαγορεύσουμε;
«Το κάναμε επειδή εμείς είμαστε κυρίες. Ομως τώρα επανήλθαμε και καλά κάνουμε».

-Δεν φοβάσαι τον Πούτιν να εξαπολύσει πυρηνικά εναντίον της Ουκρανίας;
«Οχι. Η Ρωσία έχει ηττηθεί στην Ουκρανία. Αν καταρρεύσει ο Πούτιν, θα καταρρεύσει και η Ρωσία. Μια αχανής περιοχή με 113 εθνότητες. Πώς θα τις κουμαντάρεις; Η Αμερική, κόντρα σε όλα αυτά που διαδίδονται, δεν επιδιώκει την κατάρρευση της Ρωσίας. Κοιτάει να παγώσουν τα πράγματα. Και, όχι, δεν θα γίνει πυρηνικός πόλεμος. Οι Αμερικανοί ξέρουν περισσότερα απ’ όσα ξέρει ο Πούτιν».

Πλήρης ανατροπή όλων των παραδοχών και των φόβων μας. Ο Λευτέρης Τσουκαλάς, ο Αϊ-Βασίλης της επερχόμενης Πρωτοχρονιάς. Από το στόμα του και στου Θεού τ’ αυτί.

Οχι, δεν τελειώσαμε. Τελευταία του δραστηριότητα, το Global Forum στο Παρίσι. Μια επιτροπή του ΟΟΣΑ που σχεδιάζει το μέλλον των προηγμένων πυρηνικών αντιδραστήρων, των πυρηνικών μηχανών, με στόχο την επίτευξη μηδενικών εκπομπών έως το 2050.

«Η Γαλλία έχει 59 πυρηνικούς αντιδραστήρες και κατά μέσον όρο το 80% της δικής της ηλεκτρικής ενέργειας παράγεται από αυτούς τους αντιδραστήρες. Ο μεγαλύτερος προμηθευτής ενέργειας στην Ευρώπη. Και για Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Αγγλία με υποβρύχιο καλώδιο. Η Γερμανία, ο μεγαλύτερος πελάτης της Γαλλίας».

Το γύρισα και στα προσωπικά του. Να μάθω κάτι για τη ζωή του.

-Παντρεμένος;
«Ναι, παντρεμένος με την ίδια σύντροφο εδώ και 30 χρόνια. Με τη Δήμητρα, καθηγήτρια στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο. Εχουμε τέσσερα παιδιά, τρία κορίτσια και ένα αγόρι, 28 η μεγάλη, που προσφάτως έγινε μητέρα, είναι γιατρός. Ο Κωνσταντίνος σπουδάζει ηλεκτρολόγος στο Μετσόβιο και οι μικρές δίδυμες, η μία έχει τελειώσει πολιτικός μηχανικός και η άλλη Θεολογία Αθηνών. Πρόσφατα αποκτήσαμε εγγονούλα, μια καταπληκτική μπέμπα που μας έχει τρελάνει όλους».

-Ποια η γνώμη σου για τον Κυριάκο; Αν δεν θέλεις, μην απαντήσεις.
«Φυσικά θα απαντήσω. Είναι πάρα πολύ καλός, ένας πολύ μορφωμένος ηγέτης. Τα δύο μεγάλα κόμματα συμφωνούν στην ίδια στρατηγική κατεύθυνση. Πρωτοφανές στην ιστορία μας. Η Ελλάδα έχει τον πιο ούριο άνεμο στην Ιστορία της. Πρέπει να αυξήσουμε το ΑΕΠ, να πλουτίσει η χώρα, να φτιάξει ένα καινούριο παραγωγικό μοντέλο, μια Sillicon Valley. Εχει τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στον κόσμο. Μια μικρή χώρα που έχει κατέχει το 25% της παγκόσμιας βιομηχανίας θαλάσσιων μεταφορών».

Πριν ολοκληρωθεί η κουβέντα τον ρώτησα αν στο παρελθόν είχε υπάρξει αριστερός.

«Αριστερός είμαι. Στο ΚΚΕ Εσωτερικού ήμουν. Μάλιστα, μας έχει παντρέψει ο αείμνηστος Λεωνίδας Κύρκος. Τώρα δεν ξέρω τι σημαίνει αυτό. Η Αριστερά σήμερα έχει περισσότερο να κάνει με ευρωπαϊκές στοχεύσεις».

Και τότε αναφέρθηκε στην εξαιρετική περίπτωση του Δημήτρη Μπάτση, ενός εκ των τριών τελευταίων εκτελεσμένων του Εμφυλίου και του 1947, μαζί με τον Νίκο Μπελογιάννη. Από Αμαλιάδα και ο Μπελογιάννης. Κοίτα να δεις, φίλε μου.

«Ο Δημήτρης Μπάτσης έγραψε ένα βιβλίο για τη βαριά βιομηχανία της Ελλάδας. Αυτή η πρώτη και σπουδαιότερη ολιστική βίβλος ανάπτυξης. Με απίστευτη λεπτομέρεια λέει πώς αυτή η κατεστραμμένη περιοχή μπορεί να γίνει σπουδαία βιομηχανική δύναμη. Και το πρόταγμά του ήταν πως η χώρα έτσι θα αποκτήσει φτηνή ηλεκτρική ενέργεια. Χωρίς φθηνή ενέργεια δεν έχεις βιομηχανία, ούτε οικονομία».
Προτού ευχηθούμε ο ένας στον άλλο «καλές γιορτές» τον άκουσα να λέει «το μέλλον είναι λαμπερό, η Ελλάδα ήταν, είναι και θα είναι μικρή δύναμη με νοοτροπία υπερδύναμης. Μπορούμε και θα γίνουμε»!

Καλύτερη ευχή απ’ αυτή ούτε στα όνειρά μας. Αντε τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας θα συναντηθούν με μια εποχή που θα αξίζει τόσο όσο καμία άλλη στο παρελθόν!