Κυβέρνηση: «Tα Γλυπτά του Παρθενώνα δεν είναι προεκλογικό παιχνίδι»

Τη στιγμή που η Ελλάδα έχει καταφέρει να αναθερμάνει περισσότερο από ποτέ το ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα, έχοντας μάλιστα εξασφαλίσει και την υποστήριξη της συντριπτικής πλειοψηφίας της διεθνούς κοινής γνώμης, το Βρετανικό Μουσείο μοιάζει να βιάζεται, ξαφνικά, να κλείσει το πολιτιστικό deal του αιώνα, κάνοντας διαρροές για προχωρημένες διαπραγματεύσεις με την ελληνική πλευρά.

Ανώτατη κυβερνητική πηγή που ρωτήθηκε σχετικά από το «ΘΕΜΑ» επιβεβαίωσε τα περί συζητήσεων με τη βρετανική πλευρά, αλλά σημείωσε ότι σε κάθε περίπτωση δεν πρόκειται για ένα θέμα προεκλογικής χρήσης, αλλά για μία διαχρονική ελληνική απαίτηση, προσθέτοντας ότι δεν προβλέπεται να υπάρξει κατάληξη στο διάστημα πριν από τις εθνικές εκλογές.

Οι πληροφορίες στα διεθνή ΜΜΕ που διαρρέονται από το Βρετανικό Μουσείο απηχούν προφανώς τις δικές του θέσεις, σε μια προσπάθεια να κερδίσει την τελική παρτίδα του σκληρού διπλωματικού πόκερ που εξελίσσεται στο παρασκήνιο τον τελευταίο χρόνο.

Η ελληνική πλευρά, παρ’ όλα αυτά, δεν φαίνεται διατεθειμένη να ενδώσει στις έντονες επικοινωνιακές πιέσεις που ασκούνται, κυρίως τις τελευταίες ημέρες, και παραμένει σταθερή στο πάγιο αίτημά της που συνοψίζεται ως εξής: Επαναπατρισμός των Γλυπτών που αποτελούν προϊόν κλοπής.

Στο μεταξύ, το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, με επίσημη ανακοίνωσή του ξεκαθαρίζει πως σε καμία περίπτωση δεν τίθεται υπό διαπραγμάτευση η ιδιοκτησία των Γλυπτών και καλεί την αντιπολίτευση να συστρατευτεί σε αυτή την εθνική προσπάθεια, αφήνοντας στην άκρη τους μικροκομματικούς υπολογισμούς.

«Επαναλαμβάνουμε, για μία ακόμη φορά, την πάγια θέση της χώρας μας ότι δεν αναγνωρίζει στο Βρετανικό Μουσείο νομή, κατοχή και κυριότητα των Γλυπτών, καθώς αποτελούν προϊόν κλοπής», υπογραμμίζεται με έμφαση.

Οι ανακρίβειες

Ολα αυτά, βεβαίως, απέχουν παρασάγγας απ’ όσα ήρθαν στο φως την εβδομάδα που πέρασε, μέσω του καταιγισμού πληροφοριών και δηλώσεων που δημοσιεύτηκαν στον βρετανικό Τύπο, φέρνοντας το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα στο προσκήνιο της διεθνούς ειδησεογραφίας. Στα ρεπορτάζ αυτά, μάλιστα, ήταν εμφανέστατη η ενεργή συμμετοχή του Βρετανικού Μουσείου αλλά και του προέδρου του, Τζορτζ Οσμπορν.

Κατ’ αρχάς, το Βρετανικό Μουσείο παραδέχτηκε, για πρώτη φορά επισήμως, πως γίνονται συζητήσεις με την Ελλάδα για τα Γλυπτά του Παρθενώνα. «Εχουμε δηλώσει δημόσια ότι επιδιώκουμε ενεργά μια νέα συνεργασία για τα Γλυπτά του Παρθενώνα με τους φίλους μας στην Ελλάδα και καθώς μπαίνουμε στη νέα χρονιά, οι εποικοδομητικές συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη», ανέφερε η δήλωση, επιβεβαιώνοντας, έστω και με έναν μήνα καθυστέρηση, τα όσα είχαν αναφέρει αξιωματούχοι της ελληνικής κυβέρνησης.

Η εν λόγω αποκάλυψη προκάλεσε την άμεση αντίδραση του Βρετανού πρωθυπουργού Ρίσι Σούνακ, ο οποίος διεμήνυσε, διά του εκπροσώπου του, πως δεν είναι στα σχέδιά τους να αλλάξουν τον νόμο που εμποδίζει την απομάκρυνση αντικειμένων από τις συλλογές του μουσείου, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις, και πως η θέση τους στο θέμα αυτό δεν έχει αλλάξει. Στο ίδιο -αρνητικό- κλίμα κινήθηκαν και οι δηλώσεις της υπουργού Πολιτισμού του Ηνωμένου Βασιλείου, Μισέλ Ντόνελαν, η οποία έσπευσε να επισημάνει πως η απομάκρυνση των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο «είναι ένας πολύ επικίνδυνος και ολισθηρός δρόμος», γι’ αυτό και «θα πρέπει να προστατευτεί το τρέχον status quo».

Δείτε το βίντεο:  

Ο πρόεδρος του Βρετανικού Μουσείου, ωστόσο, φαίνεται πως έχει διαφορετική άποψη, καθώς πηγές από το περιβάλλον του διέρρευσαν, τις προηγούμενες ημέρες, στον βρετανικό Τύπο ότι η τελική συμφωνία όχι μόνο βρίσκεται μια ανάσα από το να ολοκληρωθεί, αλλά και ότι έχουν βρεθεί οι τρόποι ώστε να ξεπεραστούν και τα νομικά εμπόδια που υπήρχαν.

Σε σχετικό ρεπορτάζ της η «Daily Telegraph», επικαλούμενη έγκυρες πηγές του Βρετανικού Μουσείου, ανέφερε χαρακτηριστικά ότι ο Οσμπορν «έχει συνάψει μια συμφωνία με την Αθήνα στο πλαίσιο μιας πολιτιστικής ανταλλαγής», οπότε «είναι πιθανό τα Γλυπτά του Παρθενώνα να επιστρέψουν σύντομα στην Ελλάδα». Ωστόσο, γίνεται λόγος για «ένα δάνειο το οποίο δεν θα τερματίσει τη μακροχρόνια διαμάχη που υπάρχει», αλλά αποτελεί μια καλή αρχή πάνω στην οποία θα μπορούσαν να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις. H εφημερίδα προχώρησε μάλιστα ένα βήμα παραπέρα «επιλέγοντας» τον «Τζόκεϊ του Αρτεμισίου» ως ένα από τα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου που θα μπορούσε να στείλει ως ανταλλαγή η Αθήνα στο Βρετανικό Μουσείο.

Την ίδια μέρα το Bloomberg ενημέρωνε το αναγνωστικό κοινό του πως «το Βρετανικό Μουσείο και το Μουσείο της Ακρόπολης βρίσκονται πολύ κοντά σε μια συμφωνία, η οποία προβλέπει την εκ περιτροπής επιστροφή στην Αθήνα, για αρκετά χρόνια, μέρους των Γλυπτών του Παρθενώνα, με αντάλλαγμα άλλα αρχαιολογικά αντικείμενα που θα έρθουν από ελληνικά μουσεία στο Λονδίνο».

Παράλληλα, αναφέρεται ως πιθανό το ενδεχόμενο να ακολουθηθεί το μοντέλο της συμφωνίας για τις 161 κυκλαδικές αρχαιότητες της Συλλογής Στερν, η οποία επιτεύχθηκε, πριν από λίγους μήνες, μεταξύ του ελληνικού υπουργείου Πολιτισμού, του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και του Μητροπολιτικού Μουσείου Τέχνης της Νέας Υόρκης (Μet), κυρώθηκε από τη Βουλή και προβλέπει τη σταδιακή επιστροφή των αρχαιοτήτων και τον μόνιμο επαναπατρισμό τους σε -τουλάχιστον- 25 χρόνια.

Το παραπάνω σενάριο, ωστόσο, το είχε αποκλείσει η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη στις αρχές Νοεμβρίου, εξηγώντας ότι «δεν υπάρχει ένας κανόνας που να αφορά όλους τους επαναπατρισμούς» και δηλώνοντας ότι «τα Γλυπτά του Παρθενώνα είναι ένα εθνικό ζήτημα το οποίο η κυβέρνηση αντιμετωπίζει με μια διαφορετική πολιτική».

Παρόμοιες πληροφορίες δημοσίευσαν και οι «Times» του Λονδίνου σε κεντρικό άρθρο τους με τίτλο «Τα Γλυπτά του Παρθενώνα μπορεί σύντομα, δικαίως, να επιστρέψουν στην Ελλάδα», στο οποίο γινόταν λόγος για ένα δάνειο αορίστου χρόνου με αντάλλαγμα δανεισμό άλλων ελληνικών εκθεμάτων, που θα διαρκέσει όμως λιγότερο. «Δεν ισχύει», ήταν η σύντομη αλλά ξεκάθαρη απάντηση που ήρθε άμεσα από το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού στα παραπάνω δημοσιεύματα, στην οποία, ωστόσο, επιβεβαιωνόταν η συνέχεια των διαπραγματεύσεων.

Ο Νίκος Σταμπολίδης

«Ο,τι αναγράφεται στο δημοσίευμα του Bloomberg σχετικά με το Μουσείο της Ακρόπολης δεν ισχύει», ξεκαθάρισε, μιλώντας στο «ΘΕΜΑ», ο διευθυντής του Μουσείου της Ακρόπολης Νίκος Σταμπολίδης, εξηγώντας πως δεν υπήρξε καμία επαφή σε επίπεδο μουσείων, όπως γράφτηκε. Εχει εξάλλου καταστεί σαφές από τον ίδιο τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη πως «η επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι πρωτίστως ζήτημα αξιακό και πολιτικό».

Ο Νίκος Σταμπολίδης επισημαίνει επίσης πως σε πολλά δημοσιεύματα υπάρχουν αρκετές ανακρίβειες: «Πώς μπορώ να πιστέψω ένα δημοσίευμα που ισχυρίζεται πως το “Θραύσμα Fagan” από την ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα ήρθε από τη Σικελία ως μέρος μιας συμφωνίας ανανεώσιμου δανείου, ενώ πρόκειται για οριστικό επαναπατρισμό;», διερωτάται εύλογα ο ίδιος.

Στην ερώτηση, δε, αν βλέπει εφικτή την επίτευξη μιας συμφωνίας στο άμεσο μέλλον, απαντά με νόημα: «Λύσεις υπάρχουν, αρκεί να δεχτούν οι Βρετανοί, γενναιόδωρα, να δώσουν αυτό που ανήκει στο μνημείο».

Η ανακαίνιση

Η πρωτοφανής βιασύνη του Βρετανικού Μουσείου να προεξοφλήσει μια άμεση συμφωνία για το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα, ενώ επί σειρά ετών και μέχρι πριν από λίγους μήνες απέκλειε κάθε ενδεχόμενο μετακίνησής τους, δημιουργεί, μοιραία, πολλά ερωτηματικά.

Τα τελευταία δύο χρόνια, βέβαια, το κλίμα που έχει διαμορφωθεί διεθνώς υπέρ της επανένωσης των πολιτιστικών αγαθών ενδυναμώνει το δίκαιο ελληνικό αίτημα. Η Ελλάδα εξασφάλισε τον Σεπτέμβριο του 2021 το υψηλών συμβολισμών ψήφισμα της UNESCO, το οποίο αναγάγει το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα σε πολιτικό - κυβερνητικό ζήτημα, η κυβέρνηση της Περιφέρειας της Σικελίας επικύρωσε, τον περασμένο Μάιο, την οριστική επιστροφή του «Θραύσματος Fagan» της ανατολικής ζωφόρου του Παρθενώνα από το Μουσείο Antonino Salinas του Παλέρμο στο Μουσείο της Ακρόπολης, ενώ πριν από περίπου έναν μήνα ο πάπας Φραγκίσκος, έπειτα από παρέμβαση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, έλαβε τη γενναιόδωρη απόφαση να δωρίσει στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμο τα θραύσματα του Παρθενώνα που φυλάσσονταν, από τον 19ο αιώνα, στις πολύτιμες συλλογές των μουσείων του Βατικανού.

Παράλληλα, όλο και περισσότερα μουσεία του κόσμου δίνουν το καλό παράδειγμα, επιστρέφοντας στον τόπο προέλευσής τους σημαντικής αρχαιολογικής αξίας εκθέματα, τα οποία αποδεδειγμένα αφαιρέθηκαν διά της βίας.

Παρ’ όλα αυτά, κομβικό ρόλο στις αποφάσεις και τις παρασκηνιακές κινήσεις του Βρετανικού Μουσείου φαίνεται να διαδραματίζει η εκ βάθρων ανακαίνιση που προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί σύντομα στους χώρους του. Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο project, ο προϋπολογισμός του οποίου αγγίζει το 1 δισ. λίρες και προβλέπει ριζικές παρεμβάσεις στις υποδομές του 170 ετών κτιρίου, αλλά και στις συλλογές του.

Η έναρξη του «Rosetta Project», όπως έχει ονομαστεί το σχέδιο της ανακαίνισης, το οποίο αναμένεται να ανακοινωθεί επισήμως πολύ σύντομα, θα οδηγήσει στο σταδιακό κλείσιμο κάποιων χώρων του μουσείου. Θεωρείται βέβαιο ότι θα δοθεί προτεραιότητα στην γκαλερί όπου φιλοξενούνται οι συλλογές ελληνικών αρχαιοτήτων, μεταξύ των οποίων και τα Γλυπτά του Παρθενώνα, καθώς, όπως έχει διαφανεί κατά το πρόσφατο παρελθόν από φωτογραφίες που δημοσιεύθηκαν στον διεθνή Τύπο, αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγρασίας, τα οποία χρήζουν άμεσης και συνολικής αντιμετώπισης.

Για το Βρετανικό Μουσείο, λοιπόν, αποτελεί, μια βολική στιγμή να στείλει τα Γλυπτά στην Αθήνα άμεσα, μια που δεν θα έχει έσοδα από αυτά, με τους όρους, βεβαίως, που το ίδιο επιθυμεί και κερδίζοντας ως αντάλλαγμα, έστω και για περιορισμένο χρόνο, κάποιες νέες συλλογές με εκθέματα από ελληνικά μουσεία, οι οποίες θα προσελκύσουν, αναμφισβήτητα, το ενδιαφέρον τον επισκεπτών του.

Ειδήσεις σήμερα

Σήμερα η απολογία του Φιλιππίδη για τον βιασμό και τις δυο απόπειρες βιασμού – Τι θα υποστηρίξει

Χαλάει από σήμερα ο καιρός με βροχές και... ζέστη - Πέφτει από αύριο η θερμοκρασία

Σεισμός 3,8 Ρίχτερ στην Κρήτη