Εύη Μαμιδάκη: Είναι αδιανόητο η αρχιτεκτονική μας κληρονομιά να παραμένει αναξιοποίητη

Η νεοεκλεγείσα Πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτηρίων και Μνημείων δικηγόρος Εύη Μαμιδάκη με αφορμή την επιστολή της προς τον Πρωθυπουργό για την οποία όπως λέει η ίδια «κυριολεκτικά φτύσαμε αίμα μέχρι να βρούμε τρόπο να καταλήξει στο γραφείο του» μίλησε στο «ΘΕΜΑ» για τις ευκαιρίες που ανοίγονται για τα διατηρητέα Κτήρια και Μνημεία, αλλά και τις αντίστοιχες ευρωπαϊκές πρακτικές και στρατηγικές.

Πόσο ενθαρρυντικό είναι για τον σκοπό σας, το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός ενδιαφέρθηκε προσωπικά για τις προτάσεις σας;

Εκπλαγήκαμε ευχάριστα όταν ο ίδιος ο Πρωθυπουργός ζήτησε η συγκεκριμένη επιστολή να διαβιβαστεί κατευθείαν σε αυτόν, γιατί όπως ανέφερε, αφορά ένα θέμα που τον απασχολεί προσωπικά, ενώ αρχικά είχε δρομολογηθεί για το γραφείο του Υπουργού Επικρατείας κου Σκέρτσου. Ότι ο Πρωθυπουργός βρήκε αυτά τα δέκα πολύτιμα λεπτά να τη διαβάσει, να την αξιολογήσει και εν τέλει να πειστεί να ενεργοποιήσει τις πολιτικές διαδικασίες για την εφαρμογή των προτεινόμενων μεταρρυθμίσεων, είναι ανέλπιστα αισιόδοξο και ενθαρρυντικό για την τύχη αυτών των κτιρίων, ανέφερε η νέα Πρόεδρος του Συλλόγου.

Είναι πράγματι τεράστια «ανοησία» τόσες δεκαετίες να μην αντιμετωπίζεται η αρχιτεκτονική μας κληρονομιά ως πηγή πλούτου και οικονομικής ανάπτυξης, με αποτέλεσμα την θλιβερή εικόνα εγκατάλειψης που σήμερα εμφανίζει.

Ποιά είναι η στρατηγική που προτείνει ο σύλλογός σας;

Η στρατηγική που προτείνεται από τον Σύλλογο με συγκεκριμένο υποβληθέν στα αρμόδια υπουργεία νέο Σχέδιο Νόμου είναι έτοιμη να εφαρμοστεί έως και στην τελευταία γωνιά της χώρας και να αγγίξει χιλιάδες κτίρια, και είναι του είδους που πραγματικά αρμόζει στη λογική του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς ξεφεύγει από τα μεγάλης κλίμακας μεμονωμένα έργα ισχυρών κυρίως επενδυτών, π.χ. οδικοί άξονες, τουριστικές υποδομές κ.ά.

Προβλέπει ενδεικτικά, πέρα από σοβαρή ενίσχυση του χρηματοδοτικού προγράμματος «Διατηρώ κατ’ οίκον», απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ, μηδενικό άλλως μειωμένο ΦΠΑ στις δαπάνες αποκατάστασης, έκπτωση αυτών από τη φορολογία εισοδήματος, μειωμένο συντελεστή στις περιπτώσεις εκμίσθωσης διατηρητέου κτιρίου, απαλλαγή από τον φόρο μεταβίβασης, αλλά και υπολογισμό παλαιότητας στον ΕΝΦΙΑ με βάση τη χρονολογία κατασκευής και όχι τελευταίας επέμβασης, όπως αυτή αποδεικνύεται με οποιοδήποτε δημόσιο έγγραφο.

Τι κάνουμε λάθος τόσα χρόνια;

Είμαστε ολόκληρες δεκαετίες τώρα σε ευθεία παραβίαση των κανόνων και αρχών του Διεθνούς Δικαίου που δεσμεύουν τη χώρα μας, οι οποίοι επιτάσσουν στα κράτη μέλη να φροντίσουν παρέχοντας οικονομικά και άλλα κίνητρα ώστε τα προστατευόμενα ακίνητα να μην αλλοιωθούν, ερειπωθούν ή κατεδαφιστούν.

Ποιός ήταν ο στόχος της επιστολής σας;

Αυτό που προσπαθήσαμε να τονίσουμε ιδιαιτέρως στην επιστολή μας είναι το τεχνοκρατικό στοιχείο των νέων ευρωπαϊκών στρατηγικών τις οποίες ο Πρωθυπουργός προς τιμήν του κατέχει σε ιδιαίτερο βαθμό, και ότι θα είναι για όλους, κυριολεκτικά τους πάντες, τεράστιο το όφελος (win – win για όλους), κίτρα, ιδιοκτήτες, επενδυτές, κράτος, έσοδα, ανάπτυξη, κατασκευαστικός τομέας και πολιτιστικός τουρισμός, εικόνα και ταυτότητα της χώρας κ.ά.

Γιατί σήμερα είναι η κατάλληλη στιγμή να αλλάξουν όλα;

Η ευκαιρία που δίνεται σήμερα στη χώρα είναι πιστεύουμε χωρίς υπερβολή τεράστια,τη στιγμή που:
1. Ευνοούν καίρια οι νέες ευρωπαϊκές στρατηγικές που έχουν κύριο στόχο την πέρα της ενεργειακής, την κτιριακή πρωτίστως αναβάθμιση της ανθεκτικότητας και στατικότητας των κατασκευών απέναντι στην κλιματική αλλαγή, τη λεγόμενη «βαθιά ανακαίνιση»
2. Διατίθενται ευρωπαϊκά κονδύλια βάσει των ανωτέρω κλιματικών προτεραιοτήτων για την μετά την πανδημία ανοικοδόμηση της χώρας και,
3. Φαίνεται ότι υπάρχει επιτέλους πολιτική βούληση στην πιο υψηλή βαθμίδα της πυραμίδας.

Ακολουθεί ολόκληρη η επιστολή του Πανελληνίου Συλλόγου Ιδιοκτητών Διατηρητέων Κτηρίων και Μνημείων προς τον πρωθυπουργό:


«ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΤΙΡΙΑΚΟΥ ΠΛΟΥΤΟΥ ΚΑΙ ΠΡΑΣΙΝΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ

Δίνοντας σε αυτά τα κτίρια και πάλι ζωή, μέσω χρηματοδοτούμενων αποκαταστάσεων που συγκεράζουν την διαφύλαξη των πολιτιστικών αξιών με καινούργιες τεχνικές κτιριακής αποκατάστασης και ενεργειακής αναβάθμισης, ξεκλειδώνουμε τεράστιες οικονομικές δυνατότητες.

Αξιότιμε Πρωθυπουργέ, 

Σας επισυνάπτουμε την πολύ πρόσφατη νέα Ευρωπαϊκή στρατηγική, που αφορά πέρα από την ενεργειακή, την κτιριακή πρωτίστως αναβάθμιση της ανθεκτικότητας των κατασκευών απέναντι στην κλιματική αλλαγή, (Eu. Renovation Wave Strategy, Συνημμένο

1). Βασικός στόχος της νέας πολιτικής, ο υπερδιπλασιασμός του ρυθμού ανακαινίσεων και στατικών επεμβάσεων στον κτιριακό όγκο του δομημένου περιβάλλοντος.
Αναπόσπαστο μέρος αυτής, η κοινή Ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική κληρονομιά, η οποία βάσει του συμπληρωματικού προγράμματος «European Cultural Heritage Green Paper», προβλέπεται να βρει θέση στην «καρδιά» της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, «Putting Europe’s shared heritage at the heart of the European Green Deal», (υπότιτλος προγράμματος, συνημμένο

2). Η αποκατάσταση του κτιριακού πλούτου αποκτά πλέον καθοριστικό ρόλο για την επίτευξη του κλιματικού στόχου αξιοποίησης εναλλακτικών πηγών ενέργειας, και ενίσχυσης της ανθεκτικότητας του ιστορικού πλούτου, με αποτέλεσμα θωρακισμένα, αναβαθμισμένα και ενεργειακά αυτόνομα κτίρια.
Η διατήρηση του ιστορικού κτιριακού αποθέματος της χώρας αποτελεί βασική περιβαλλοντική επιλογή, σύμφωνη με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και της κυκλικής οικονομίας.

Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης της χώρας  Ελλάδα 2.0 περιορίζεται δυστυχώς στην κατασκευή πρωτίστως νέων υποδομών, και σε απλή ενεργειακή και μόνο αναβάθμιση των υπολοίπων, με αποτέλεσμα, να αφήνουμε τα υφιστάμενα κτίρια να «απαξιώνονται και αφανίζονται», και να υποβαθμίζουν ολόκληρες περιοχές με τραγικές συνέπειες για όλους μας.

Την στιγμή που όλοι μας γνωρίζουμε ότι τα κτίρια αυτά, η ιστορία μας δηλαδή, δεν έχουν πολύ χρόνο ακόμα, καταρρέουν δίπλα μας, προξενώντας κίνδυνο για όλους μας.
Θυμίζουμε τα δύο άτυχα παιδιά στην Σάμο.

Τα ίδια κτίρια με λίγα λόγια που κηρύξαμε πολύ σωστά διατηρητέα για να τα προστατέψουμε, θα καταλήξουμε στο τέλος με μαθηματική ακρίβεια να τα χαρακτηρίσουμε ανεπιθύμητα για να τα γκρεμίσουμε.
Αξίζει δε να σημειώσουμε ότι στα αντίστοιχα Ευρωπαϊκά Σχέδια που κατατέθηκαν:

1. Εφαρμόζεται η νέα πλέον ευρωπαϊκή στρατηγική, για πέρα από ενεργειακή, κτιριακή πρωτίστως αναβάθμιση της ανθεκτικότητας και στατικότητας των κατασκευών απέναντι στην κλιματική αλλαγή.

2. Τα οικονομικά κίνητρα και οι διαθέσιμοι πόροι που κατευθύνονται στην κτιριακή αποκατάσταση της υπάρχουσας «αρχιτεκτονικής κληρονομιάς», όπως διατηρητέα, παραδοσιακοί οικισμοί, υποδομές πολιτισμού, μουσεία, αρχαιολογικοί χώροι κ.ά., είναι δεκαπλάσια υψηλότεροι συγκριτικά με της Ελλάδας, που όταν απευθύνονται σε οποιουδήποτε είδους κτιριακές υποδομές, αφορούν αποκλειστικά και μόνο την ενεργειακή τους αναβάθμιση.

3. Για την Ιταλία μάλιστα, μια γειτονική χώρα με παρόμοια πλούσια ιστορία, πολιτισμό, αλλά και προβλήματα (σεισμικότητα, εθνικό χρέος, πρόσφυγες κλπ.), η στρατηγικά στοχευμένη επένδυση στην ομορφιά της χώρας, και σε ολόκληρη την υπολογίσιμη αλυσίδα του «ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ» και του «ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ», παίρνει πανηγυρική προτεραιότητα σε διαθέσιμους πόρους απέναντι σε οτιδήποτε άλλο: [ .. The significant increase in resources related to culture and tourism does not only correspond to the need to support the areas that are the most affected by the effects of Covid. Indeed, NGEU is not a mere economic and environmental project. It is a European cultural project that defines development sustainability objectives. Strategic investments in the entire value chain of culture and tourism are essential for spreading sustainable development throughout the country. page 18’]

Η πρέπουσα ωστόσο αντιμετώπιση του κτιριακού μας πλούτου, θα μπορούσε πρώτα και κύρια στη δική μας χώρα από όλες τις ευρωπαϊκές, να πάρει πρωταρχικό συμβολικό χαρακτήρα, ως βασική επιλογή εθνικής προτεραιότητας και σημαντικό αναπτυξιακό μέσο ανοικοδόμησης αυτής.

Αναλυτικό Στρατηγικό Σχέδιο – Πρόταση, με τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που συνδυάζουν την θεσμοθέτηση χρηματοοικονομικών μέσων για την τόνωση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, ευνοϊκά φορολογικά μέτρα, κατάργηση αντικινήτρων, καθώς και επιτάχυνση των διαδικασιών έκδοσης αδειών και άλλες νομοθετικές ρυθμίσεις, είναι καθόλα έτοιμο και στη διάθεσή σας για αξιοποίηση (συνημμένο 3).

Εξάλλου, τα διαθέσιμα κονδύλια για την ανοικοδόμηση της χώρας, δεν αφήνουν πλέον χώρο για περασμένες κατήφειες και απραγίες του παρελθόντος.
Την στιγμή μάλιστα που μας παρέχεται η δυνατότητα να σχεδιάσουμε επιπρόσθετη χρηματοδότηση, αυξάνοντας το μέγεθος και την ένταση των δράσεων μας μέσω του συμπληρωματικού πακέτου REACT-EU και άλλων διαθέσιμων πόρων, οι οποίοι προβλέπεται να λειτουργήσουν σαν γέφυρα στο μακροχρόνιο σχέδιο ανάκαμψης της κάθε χώρας.

Η στιγμή θεωρούμε, είναι η πλέον κατάλληλη, για να εκπληρώσει η χώρα σημαντικές περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες και δεσμεύσεις, και για να αντιμετωπιστεί επιτέλους με το σωστό τρόπο η πολύτιμη ιστορικά και πολιτιστικά αρχιτεκτονική της κληρονομιά, οι οποία θα έπρεπε να αποτελεί πηγή πλούτου και οικονομικής ανάπτυξης, σε αντίθεση με την θλιβερή εικόνα εγκατάλειψης που σήμερα εμφανίζει.

Συνημμένα :
1. Το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα «A Renovation Wave for Europe «Greening our buildings, Creating jobs, Improving lives» EUR-Lex - 52020DC0662 - EN - EUR-Lex (europa.eu)
2. Το πρόσφατο European Cultural Heritage Green Paper «Putting Europe’s shared heritage at the heart of the European Green Deal» European Cultural Heritage Green Paper - Full Paper (ADVANCED DRAFT MARCH 2021) by Europa Nostra - issue
3. Προτάσεις Μεταρρυθμίσεων άμεσης προτεραιότητας με σχετικές αναγκαίες υποστηρικτικές δράσεις, χρήσιμες για την εκπόνηση συνολικού σχεδίου διαχείρισης του ιστορικού κτιριακού αποθέματος»
Ειδήσεις σήμερα:

Φάρσα για βόμβα σε «Ελευθέριος Βενιζέλος» και έξι νοσοκομεία: Ένας ο αποστολέας με αναφορές στο Ισλάμ

Καιρός: Ο χειμώνας έρχεται για να μείνει - Την Πέμπτη η πιο δύσκολη ημέρα, επηρεάζεται και η Αττική

Ελένη Φουρέιρα: Πέρασα από πολλές αποτυχημένες εξωσωματικές, στις πρώτες εβδομάδες έπαθα αποκόλληση